1, 2. (α) Ποια θεόπνευστη συμβουλή απηύθυνε ο Σολομών στους νεαρούς; (β) Γιατί αφορά η συμβουλή του Σολομώντα και τους Χριστιανούς που είναι άνω των 50 ή ακόμα μεγαλύτεροι;

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΣΟΛΟΜΩΝ απηύθυνε στους νεαρούς τα εξής θεόπνευστα λόγια: «Να θυμάσαι . . . τον Μεγαλειώδη Δημιουργό σου στις ημέρες της νεαρής σου ηλικίας, προτού έρθουν οι ημέρες της συμφοράς». Ποιες είναι «οι ημέρες της συμφοράς»; Ο Σολομών περιέγραψε με γλαφυρή ποιητική γλώσσα τα βάσανα των γηρατειών—τρεμάμενα χέρια, ασταθή πόδια, λιγοστά δόντια, θολή όραση, αδύναμη ακοή, άσπρα μαλλιά και κυρτωμένο σώμα. Κανένας δεν πρέπει να περιμένει να φτάσει σε αυτό το στάδιο της ζωής για να αρχίσει να υπηρετεί τον Ιεχωβά.—Διαβάστε Εκκλησιαστής 12:1-5.

² Πολλοί Χριστιανοί που είναι άνω των 50 ή ακόμα μεγαλύτεροι εξακολουθούν να διαθέτουν εξαιρετικό σφρίγος. Τα μαλλιά τους ίσως είναι γκρίζα αλλά πιθανότατα δεν έχουν την κλονισμένη υγεία που περιέγραψε ο Σολομών. Θα μπορούσαν αυτοί οι μεγαλύτεροι Χριστιανοί να ωφεληθούν από τη θεόπνευστη συμβουλή που δόθηκε στους νεαρούς: «Να θυμάσαι . . . τον Μεγαλειώδη Δημιουργό σου»; Τι σημαίνει αυτή η συμβουλή;

3. Τι περιλαμβάνει το να θυμόμαστε τον Μεγαλειώδη Δημιουργό μας;

 ³ Αν και μπορεί να υπηρετούμε τον Ιεχωβά πολλά χρόνια, είναι καλό να αφιερώνουμε κατά καιρούς χρόνο για να αναλογιζόμαστε με εκτίμηση πόσο μεγαλειώδης είναι ο Δημιουργός μας. Δεν είναι πράγματι θαυμαστό το δώρο της ζωής; Το πολύπλοκο σχέδιό της ξεπερνάει την ανθρώπινη κατανόηση. Η ποικιλία των υπέροχων προμηθειών του Ιεχωβά είναι τόσο μεγάλη ώστε μας δίνει άφθονες ευκαιρίες να απολαμβάνουμε τη ζωή. Όταν κάνουμε σκέψεις γύρω από τη δημιουργία του, αναζωπυρώνεται η εκτίμησή μας για την αγάπη, τη σοφία και τη δύναμή του. (Ψαλμ. 143:5) Αλλά το να θυμόμαστε τον Μεγαλειώδη Δημιουργό μας περιλαμβάνει το να σκεφτόμαστε και τις υποχρεώσεις μας απέναντί του. Ασφαλώς, τέτοιες στιγμές περισυλλογής μάς κάνουν να νιώθουμε πιο αποφασισμένοι να εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας στον Δημιουργό μας, υπηρετώντας τον όσο το δυνατόν πληρέστερα σε όλη μας τη ζωή.—Εκκλ. 12:13.

4. Ποιο ερώτημα μπορούν να κάνουν στον εαυτό τους οι Χριστιανοί που έχουν μεγάλη πείρα, και γιατί;

⁴ Αν έχετε αρκετές δεκαετίες πείρας στη ζωή, ρωτήστε τον εαυτό σας: “Τι θα κάνω με τη ζωή μου τώρα, όσο έχω ακόμα δυνάμεις και αντοχές;” Ως έμπειρος Χριστιανός, έχετε ευκαιρίες που δεν είναι διαθέσιμες σε άλλους. Μπορείτε να μεταδώσετε στους νεότερους αυτά που έχετε μάθει από τον Ιεχωβά. Μπορείτε να ενισχύσετε άλλους με τις εμπειρίες που έχετε ζήσει στην υπηρεσία του. Ο Βασιλιάς Δαβίδ προσευχόταν να έχει τέτοιες ευκαιρίες. Έγραψε: «Θεέ, με διδάσκεις από τη νεότητά μου . . . Ακόμη και μέχρι τον καιρό των γηρατειών και των γκρίζων μαλλιών, Θεέ, μη με εγκαταλείπεις, ώσπου να μιλήσω για το βραχίονά σου στη γενιά, για την κραταιότητά σου σε όλους όσους θα έρθουν».—Ψαλμ. 71:17, 18.

5. Πώς μπορούν οι μεγαλύτεροι Χριστιανοί να μεταδίδουν στους άλλους αυτά που έχουν μάθει;

⁵ Πώς μπορείτε να μεταδίδετε τη σοφία που έχετε αποκτήσει στο διάβα των ετών; Μήπως θα μπορούσατε να καλέσετε νεότερους υπηρέτες του Θεού στο σπίτι σας για εποικοδομητική συναναστροφή; Ή να τους ζητήσετε να σας συνοδεύσουν στη Χριστιανική διακονία για να δουν τη χαρά που νιώθετε υπηρετώντας τον Ιεχωβά; Ο Ελιού είπε: «Οι ημέρες πρέπει να μιλήσουν και το πλήθος των ετών να γνωστοποιήσει τη σοφία». (Ιώβ 32:7) Ο απόστολος Παύλος παρότρυνε τις έμπειρες Χριστιανές να ενθαρρύνουν τους άλλους με τα λόγια και το παράδειγμά τους, συμβουλεύοντάς τες να είναι «άτομα που διδάσκουν το καλό».—Τίτο 2:3.

6. Γιατί δεν πρέπει να υποτιμούν τις δυνατότητές τους οι Χριστιανοί που έχουν δεκαετίες πείρας;

⁶ Αν είστε έμπειρος Χριστιανός, έχετε θαυμάσιες δυνατότητες. Σκεφτείτε πόσα πράγματα κατανοείτε τώρα τα οποία δεν ξέρατε πριν από 30 ή 40 χρόνια. Μπορείτε να εφαρμόζετε επιδέξια τις Γραφικές αρχές στη ζωή σας. Ασφαλώς, έχετε την ικανότητα να αγγίζετε καρδιές με τη Γραφική αλήθεια. Αν είστε πρεσβύτερος, γνωρίζετε πώς να βοηθάτε τους αδελφούς που κάνουν κάποιο εσφαλμένο βήμα. (Γαλ. 6:1) Ίσως έχετε μάθει πώς να επιβλέπετε τις εκκλησιαστικές δραστηριότητες, τη λειτουργία διαφόρων τμημάτων στις συνελεύσεις ή την οικοδόμηση Αιθουσών Βασιλείας. Μπορεί να ξέρετε πώς να παρακινείτε τους γιατρούς να χρησιμοποιούν αναίμακτες μεθόδους περίθαλψης. Ακόμα και αν γνωρίσατε πρόσφατα την αλήθεια, έχετε πολύτιμη πείρα στη ζωή. Για παράδειγμα, αν μεγαλώσατε παιδιά, διαθέτετε πολλή πρακτική σοφία. Οι μεγαλύτεροι Χριστιανοί μπορούν να αποτελούν πολύτιμη πηγή ενθάρρυνσης για το λαό του Ιεχωβά διδάσκοντας, καθοδηγώντας και ενισχύοντας τους αδελφούς και τις αδελφές τους.—Διαβάστε Ιώβ 12:12.

7. Ποια ωφέλιμη εκπαίδευση μπορούν να δώσουν οι μεγαλύτεροι Χριστιανοί στους νεότερους;

⁷ Πώς θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε πληρέστερα τις δυνατότητές σας; Ίσως  μπορείτε να δείξετε στους νεότερους πώς να ξεκινούν και να διεξάγουν Γραφικές μελέτες. Αν είστε αδελφή, μήπως θα μπορούσατε να πείτε μερικές ιδέες στις νεαρές μητέρες για το πώς να εξισορροπούν τις πνευματικές τους δραστηριότητες με τη φροντίδα των μικρών τους παιδιών; Αν είστε αδελφός, θα μπορούσατε να διδάξετε στους νεαρούς πώς να εκφωνούν ομιλίες με ενθουσιασμό και πώς να είναι πιο αποτελεσματικοί στο έργο; Θα μπορούσατε να τους δείξετε πώς επισκέπτεστε ηλικιωμένους για να τους ενθαρρύνετε πνευματικά; Ακόμα και αν δεν έχετε τη σωματική δύναμη που είχατε παλιά, έχετε θαυμάσιες ευκαιρίες για να εκπαιδεύετε τους νεότερους. Ο Λόγος του Θεού λέει: «Η ωραιότητα των νεαρών είναι η δύναμή τους και η λαμπρότητα των ηλικιωμένων τα γκρίζα τους μαλλιά».—Παρ. 20:29.

8. Τι έκανε ο απόστολος Παύλος στα μετέπειτα χρόνια της ζωής του;

⁸ Ο απόστολος Παύλος αξιοποίησε πλήρως τις δυνατότητες που είχε να υπηρετεί τον Θεό στα μετέπειτα χρόνια της ζωής του. Όταν απελευθερώθηκε από τη φυλάκισή του στη Ρώμη περίπου το 61 Κ.Χ., είχε υπηρετήσει πολλά χρόνια ως ιεραπόστολος υπό σκληρές συνθήκες και θα μπορούσε να κατασταλάξει στη Ρώμη για να κηρύξει εκεί. (2 Κορ. 11:23-27) Αν έμενε, οι αδελφοί σε εκείνη τη μεγάλη πόλη αναμφίβολα θα εκτιμούσαν πολύ την υποστήριξή του. Αλλά ο Παύλος έβλεπε ότι σε άλλες χώρες υπήρχε ακόμα μεγαλύτερη ανάγκη. Μαζί με τον Τιμόθεο και τον Τίτο, συνέχισε το ιεραποστολικό του έργο, πηγαίνοντας στην Έφεσο, κατόπιν στην Κρήτη και πιθανότατα στη Μακεδονία. (1 Τιμ. 1:3· Τίτο 1:5) Σκόπευε επίσης να ταξιδέψει στην Ισπανία, μολονότι δεν ξέρουμε αν τελικά πήγε εκεί.—Ρωμ. 15:24, 28.

9. Πότε μετακόμισε πιθανώς ο Πέτρος για να υπηρετήσει εκεί όπου η ανάγκη ήταν μεγαλύτερη; (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.)

⁹ Ο απόστολος Πέτρος ήταν πιθανώς πάνω από 50 όταν μετακόμισε εκεί όπου η ανάγκη ήταν μεγαλύτερη. Γιατί το λέμε αυτό; Αν είχε την ίδια περίπου ηλικία με τον Ιησού ή ίσως λίγο μεγαλύτερη, θα ήταν γύρω στα 50 όταν συναντήθηκε με τους άλλους αποστόλους στην Ιερουσαλήμ το 49 Κ.Χ. (Πράξ. 15:7) Λίγο καιρό μετά τη συνάντηση αυτή, ο Πέτρος πήγε να μείνει στη Βαβυλώνα, προφανώς για να κηρύξει στο μεγάλο Ιουδαϊκό πληθυσμό που υπήρχε στην περιοχή. (Γαλ. 2:9) Όταν έγραψε την πρώτη του θεόπνευστη επιστολή, περίπου το 62 Κ.Χ., βρισκόταν εκεί. (1 Πέτρ. 5:13) Η εγκατάσταση σε μια ξένη χώρα μπορεί να περιλαμβάνει δυσκολίες, αλλά ο Πέτρος δεν επέτρεψε στον εαυτό του να στερηθεί τη χαρά τού να υπηρετήσει πλήρως τον Ιεχωβά απλώς επειδή περνούσαν τα χρόνια.

10, 11. Αφηγηθείτε μια εμπειρία για κάποιο ζευγάρι που μετακόμισαν για να υπηρετήσουν εκεί όπου η ανάγκη είναι μεγαλύτερη αργότερα στη ζωή τους.

¹⁰ Σήμερα, πολλοί Χριστιανοί που είναι άνω των 50 ή ακόμα μεγαλύτεροι διαπιστώνουν ότι οι περιστάσεις τους έχουν αλλάξει και έτσι είναι σε θέση να υπηρετήσουν τον Ιεχωβά με καινούριους τρόπους. Μερικοί έχουν μετακομίσει εκεί όπου η ανάγκη είναι μεγαλύτερη. Ο Ρόμπερτ, λόγου χάρη, γράφει: «Η σύζυγός μου και εγώ ήμασταν γύρω στα 55 όταν συνειδητοποιήσαμε τις ευκαιρίες που ανοίγονταν μπροστά μας. Ο μοναχογιός μας είχε φύγει από το σπίτι, δεν είχαμε πια ηλικιωμένους γονείς που χρειάζονταν φροντίδα και επιπλέον είχαμε κληρονομήσει λίγα χρήματα. Υπολόγισα ότι, πουλώντας το σπίτι μας, θα ξεπληρώναμε το στεγαστικό δάνειο και θα μας έμενε κάτι στην άκρη για να ζήσουμε μέχρι να πάρω σύνταξη. Ακούσαμε ότι στη Βολιβία υπάρχουν πολλοί που θέλουν να κάνουν Γραφική μελέτη, ενώ το κόστος ζωής είναι χαμηλό. Αποφασίσαμε, λοιπόν, να πάμε εκεί. Η προσαρμογή στο καινούριο μας σπιτικό δεν ήταν εύκολη. Όλα ήταν πολύ διαφορετικά από ό,τι στη Βόρεια Αμερική. Αλλά οι προσπάθειές μας ανταμείφθηκαν πλούσια».

¹¹ Ο Ρόμπερτ προσθέτει: «Ολόκληρη η  ζωή μας περιστρέφεται τώρα γύρω από τις εκκλησιαστικές δραστηριότητες. Μερικοί από αυτούς με τους οποίους μελετούσαμε βαφτίστηκαν. Μια οικογένεια με την οποία κάναμε μελέτη ζει φτωχικά σε ένα χωριό χιλιόμετρα μακριά. Αλλά κάθε εβδομάδα έρχονται στην πόλη για τις συναθροίσεις παρά τις δυσκολίες του ταξιδιού. Μπορείτε να φανταστείτε πόσο χαιρόμαστε βλέποντας την πρόοδο αυτής της οικογένειας, της οποίας μάλιστα ο μεγαλύτερος γιος ξεκίνησε το σκαπανικό;»

12, 13. Αφηγηθείτε μια εμπειρία για κάποιον Χριστιανό που άρχισε να υπηρετεί τον Ιεχωβά με καινούριους τρόπους όταν πήρε σύνταξη.

¹² Οι ξενόγλωσσες εκκλησίες και όμιλοι μπορούν να ωφεληθούν πολύ από το παράδειγμα μεγαλύτερων αδελφών. Επιπλέον, το έργο στον ξενόγλωσσο τομέα μπορεί να είναι πολύ απολαυστικό. Ο Μπράιαν, για παράδειγμα, γράφει: «Όταν έγινα 65, που είναι η ηλικία συνταξιοδότησης στη Βρετανία, η σύζυγός μου και εγώ νιώθαμε ότι είχαμε φτάσει σε ένα τέλμα. Τα παιδιά μας είχαν φύγει από το σπίτι, και σπάνια βρίσκαμε άτομα που ήθελαν να μελετήσουν τη Γραφή. Τότε συνάντησα κάποιον νεαρό Κινέζο που έκανε έρευνα στο τοπικό πανεπιστήμιο. Όταν τον κάλεσα στη συνάθροιση ήρθε, και ξεκινήσαμε μελέτη. Έπειτα από λίγες εβδομάδες, έφερε μαζί του κάποιον Κινέζο συνάδελφό του. Δυο εβδομάδες αργότερα, έφερε έναν τρίτο και κατόπιν έναν τέταρτο.

¹³ »Όταν ζήτησε μελέτη ένας πέμπτος Κινέζος ερευνητής, σκέφτηκα: “Μπορεί να είμαι 65 αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα πάρω και σύνταξη από την υπηρεσία του Ιεχωβά”. Ρώτησα λοιπόν τη σύζυγό μου, που είναι δυο χρόνια μικρότερη, αν θα ήθελε να μάθουμε κινέζικα. Κάναμε μια σειρά μαθημάτων με κασέτες. Αυτό συνέβη πριν από δέκα χρόνια. Ο ξενόγλωσσος αγρός μάς έκανε να ξανανιώσουμε. Μέχρι στιγμής, έχουμε μελετήσει τη Γραφή με 112 Κινέζους! Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν έρθει στις συναθροίσεις. Μια κοπέλα μάλιστα κάνει τώρα σκαπανικό».

14. Για ποιο πράγμα μπορούν να χαίρονται οι μεγαλύτεροι Χριστιανοί, και πώς τους ενθαρρύνει το παράδειγμα του Παύλου;

¹⁴ Αν και πολλοί Χριστιανοί που έχουν  περάσει τα 50 έχουν θαυμάσιες ευκαιρίες να κάνουν καινούρια πράγματα στην υπηρεσία του Ιεχωβά, δεν ισχύει αυτό για όλους. Ορισμένοι έχουν προβλήματα υγείας, ενώ άλλοι φροντίζουν ηλικιωμένους γονείς ή παιδιά που εξαρτώνται από αυτούς. Μπορείτε να χαίρεστε γνωρίζοντας ότι ο Ιεχωβά εκτιμάει οτιδήποτε κάνετε στην υπηρεσία του. Αντί, λοιπόν, να απογοητεύεστε για αυτά που δεν μπορείτε να κάνετε, να χαίρεστε για αυτά που μπορείτε να κάνετε. Σκεφτείτε το παράδειγμα του αποστόλου Παύλου. Επί χρόνια, ήταν σε κατ’ οίκον περιορισμό και δεν μπορούσε να συνεχίσει τα ιεραποστολικά του ταξίδια. Αλλά όποτε είχε επισκέπτες, τους μιλούσε για τις Γραφές και ενίσχυε την πίστη τους.—Πράξ. 28:16, 30, 31.

15. Γιατί είναι εξαιρετικά πολύτιμοι οι ηλικιωμένοι Χριστιανοί;

¹⁵ Ο Ιεχωβά εκτιμάει επίσης αυτά που μπορούν να κάνουν και οι ηλικιωμένοι στην υπηρεσία του. Αν και, όπως ανέφερε ο Σολομών, τα γηρατειά με την κλονισμένη υγεία που τα συνοδεύει δεν είναι η καλύτερη περίοδος της ζωής, ο Ιεχωβά θεωρεί πολύτιμα τα όσα κάνουν οι ηλικιωμένοι Χριστιανοί για να τον αινούν. (Λουκ. 21:2-4) Οι εκκλησίες εκτιμούν το πιστό παράδειγμα των παλαίμαχων υπηρετών που έχουν ανάμεσά τους.

16. Ποια προνόμια δεν απόλαυσε πιθανότατα η ηλικιωμένη Άννα, αλλά τι μπορούσε να κάνει για να λατρεύει τον Θεό;

¹⁶ Η Γραφή μιλάει για μια ηλικιωμένη γυναίκα, την Άννα, η οποία εξακολουθούσε να αινεί πιστά τον Ιεχωβά στα γεράματά της. Ήταν 84 ετών και χήρα όταν γεννήθηκε ο Ιησούς. Πιθανότατα, δεν έζησε τόσο ώστε να γίνει ακόλουθός του, να χριστεί με άγιο πνεύμα ή να κηρύξει τα καλά νέα της Βασιλείας. Εντούτοις, χαιρόταν με αυτά που μπορούσε να κάνει. «Δεν έλειπε ποτέ από το ναό, αποδίδοντας ιερή υπηρεσία νύχτα και ημέρα». (Λουκ. 2:36, 37) Καθώς ο ιερέας πρόσφερε θυμίαμα στο ναό πρωί και βράδυ, η Άννα προσευχόταν σιωπηλά στην αυλή μαζί με το συναθροισμένο πλήθος πιθανώς επί μισή ώρα. Όταν είδε τον μικρό Ιησού, άρχισε «να μιλάει για το παιδί σε όλους εκείνους που περίμεναν την απελευθέρωση της Ιερουσαλήμ».—Λουκ. 2:38.

17. Πώς μπορούμε να βοηθάμε τους ηλικιωμένους και τους ανήμπορους Χριστιανούς να συμμετέχουν στην αληθινή λατρεία;

¹⁷ Σήμερα, πρέπει να αναζητούμε τρόπους για να βοηθάμε τους ηλικιωμένους ή ανήμπορους Χριστιανούς. Μερικοί ίσως μπορούν να παρευρίσκονται σπάνια στις συναθροίσεις και στις συνελεύσεις, αν και θα το ήθελαν πολύ. Σε ορισμένα μέρη, οι εκκλησίες κάνουν στοργικές διευθετήσεις ώστε τέτοια άτομα να ακούν τις συναθροίσεις μέσω τηλεφώνου. Αλλού, ίσως αυτό να μην είναι εφικτό. Ακόμα και οι Χριστιανοί που δεν μπορούν να παρακολουθούν τις συναθροίσεις, όμως, μπορούν να υποστηρίζουν την αληθινή λατρεία. Για παράδειγμα, οι προσευχές τους συμβάλλουν στην επιτυχία της Χριστιανικής εκκλησίας.—Διαβάστε Ψαλμός 92:13, 14.

18, 19. (α) Γιατί μπορεί να μη συνειδητοποιούν οι μεγαλύτεροι Χριστιανοί πόσο πολύ ενθαρρύνουν τους γύρω τους; (β) Ποιοι μπορούν να εφαρμόζουν τη συμβουλή: «Να θυμάσαι . . . τον Μεγαλειώδη Δημιουργό σου»;

¹⁸ Οι ηλικιωμένοι Χριστιανοί ίσως δεν συνειδητοποιούν πόσο πολύ ενθαρρύνουν τους γύρω τους. Για παράδειγμα, αν και η Άννα πήγαινε πιστά στο ναό όλα εκείνα τα χρόνια, προφανώς δεν συνειδητοποιούσε ότι, ακόμα και αιώνες αργότερα, το παράδειγμά της θα ήταν ενθαρρυντικό για κάποιους άλλους. Η αγάπη της για τον Ιεχωβά έμεινε φυλαγμένη στις Γραφές. Να είστε βέβαιοι ότι και η δική σας αγάπη για τον Θεό είναι φυλαγμένη στις καρδιές των αδελφών σας. Δεν απορούμε που ο Λόγος του Θεού λέει: «Τα γκρίζα μαλλιά είναι στεφάνι ωραιότητας όταν βρίσκονται στην οδό της δικαιοσύνης»!—Παρ. 16:31.

¹⁹ Ο καθένας μας έχει όρια όσον αφορά το τι μπορεί να κάνει στην υπηρεσία του Ιεχωβά. Αλλά αν έχουμε ακόμα δυνάμεις και σφρίγος, ας δίνουμε προσοχή στα θεόπνευστα λόγια: «Να θυμάσαι . . . τον Μεγαλειώδη Δημιουργό σου . . . προτού έρθουν οι ημέρες της συμφοράς».—Εκκλ. 12:1.