1, 2. ¿Imanasqataq ñoqanchikpaq ancha allin Salmo 45 capitulopa willakuy?

SALMO 45 capitulonmi qawachiwanchik atiyniyoq rey caballopi sillakuykuspa allin kaqkunatawan cheqap kaqkunata defiendenanpaq risqanmanta. Enemigonkunata venceyta tukuruspanñataqmi kuyayllapaq noviawan casarakun. Chaymantañataqmi wiña-wiñaypaq yuyarisqa hinaspa hatunchasqa kan.

² Ichaqa, Salmo 45 capitulonqa manamá kusikuypaq tukusqallanmantachu willawanchik. Chaypi kaq willakuykunaqa ñoqanchikpaqmi ancha allin, ¿imanasqa? Chaymantamá kanqa kunan tiempopi hinaspa hamuq tiempopi imayna kawsakuyninchik. Chaynaqa, qawasunyá chay Salmo 45 capitulopa willakusqanmanta.

3, 4. a) ¿Imataq ñoqanchikpaqpas ‘suma-sumaq palabrakuna’ otaq willakuykuna, hinaspa imaynam sonqonchik tarikun? b) ¿Imatam willakunchik rey Jesucristomanta? c) ¿Imanasqam siminchikqa ‘allin qellqaq hina riman’?

³ (Leey Salmo 45:1). ‘Suma-sumaq palabrakunam’ Salmos qellqaqta anchata kusichin, chayraykum sonqon “llimparisqa  kachkan”. Chaynaqa tarikun huk reyraykum. Hebreo rimaypi “llimparisqa kachkan” niq rimayqa, qallariypim tikrakurqa “timpuchkaq” nisqaman. Hinaptinqa, chay reymantam Salmos qellqaqpa sonqonqa timpuchkaq hina kusikuymanta tarikun. Siminpas ‘allin qellqaq hina rimananpaqmi’ listollaña tarikun.

⁴ ¿Imatam nichwan ñoqanchikmanta? Ñoqanchikpa sonqonchiktapas Diospa Gobiernonmanta ‘suma-sumaq palabrakunam’ otaq willakuykunam anchata kusichin. Diospa Gobiernonmanta willakuyqa aswan suma-sumaqmi karqa 1914 watamantapacha, chaypim chay Gobiernoqa hanaq pachapi kamachiyta qallaykurqa. Chay willakuymi ‘Diospa munaychakusqanmanta kay allin noticia’, chaytam “llapallan nacionpi runakuna yachananpaq” willakuchkanchik (Mat. 24:14). ¿Yaqachu chay willakuywan sonqonchik “llimparisqa kachkan”? ¿Kusikuywanchu Diospa Gobiernonmanta willakunchik? Salmos qellqaq hinam ñoqanchikpas huk reymanta willakunchik. Willakunchikmi Diospa Gobiernonpi Jesucristo Rey kasqanmanta. Chaymantapas, kay Pachapi kamachiqkunatawan kamachisqa kaqkunatam ninchik Diospa Gobiernonman sujetakunankupaq (Sal. 2:1, 2, 4-12). Diosmanta willakusqanchikpi Bibliata allinta servichikuptinchikmi siminchikqa ‘allin qellqaq hina riman’.

5. a) ¿Imaynatam Jesusqa ‘kuyayllapaq’ kasqanta qawachirqa? b) ¿Imaynatam Jesusqa sumaqllataña rimarqa, hinaspa imaynatam qatipakuchwan?

⁵ (Leey Salmo 45:2). Bibliaqa manam anchatachu riman Jesus imayna rikchayniyoq kasqanmantaqa. Mana huchayoq kasqanraykuchá ‘kuyayllapaq’ runa karqa. Ichaqa, kuyayllapaq kasqantam astawan qawachirqa Diosman sonqo kaspan. Chaymantapas, “sumaqllaña” rimaykunawanmi Diospa Gobiernonmanta willakurqa (Luc. 4:22; Juan 7:46). Chaynaqa, ¿Jesus hinachu Diosmanta willakuspa kallpanchakunchik sumaq rimaykunawan runamasinchikpa sonqonman chayanapaq? (Col. 4:6.)

6. ¿Imaynatam Jehova Diosqa Jesusta ‘wiñaypaq bendeciykurqa’?

⁶ Jesusqa tukuy sonqonwanmi Taytanta yupaycharqa, chaymi Diosqa kay Pachapi willakuyninta bendecirqa. Bendecirqataqmi ñoqanchikrayku vidanta qosqan qepamanpas. Apostol Pablom nirqa: “Runayaruspanñataqmi [Jesusqa] humillakuykurqa, Diosta kasukuspanmi wañurqa penqaypaq cruzpi [“qerupi”, NM]. Chayraykum Dios llumpa-llumpayta hatuncharuspan llapallanmanta suma-sumaq sutiwan sutichaykurqa, chaynapim Jesuspa sutinta uyarispanku hanaq pachapi hinaspa uku pachapi kaqkuna qonqorakuykunqaku. Llapallan runakunapas “Jesucristoqa Señormi” nispam ninqaku, chaynataqa ninqaku Dios Taytata yupaychaspankum”, nispa (Filip. 2:8-11). Jehova Diosqa Jesustam ‘wiñaypaq bendeciykurqa’ kawsarichispan chaynataq mana wañuq kananpaqña rikurirachispan (Rom. 6:9).

7. ¿Imanasqam nichwan Jehova Diosqa “wakinmantapas” astawan Jesusta akllarusqanmanta?

⁷ (Leey Salmo 45:6, 7). Jesus allin kaqkunata anchata kuyasqanrayku hinaspa Taytanta yanqachanankupaq kaqkunata llumpayta cheqnisqanraykum, Jehova Diosqa akllarurqa Gobiernonpi Rey kananpaq. “Miski asnaq aceitewan tallichkaq hinam kusikuywan” payta “wakinmantapas” astawan akllarurqa. Chay wakinkunaqa karqaku Davidpa mirayninmanta kaq Juda nacionpi reykunam. ¿Imanasqam nichwan wakinmantapas Jesusta astawan akllarusqanmanta? Puntataqa kikin Jehova Diosmi Rey kananpaq payta  akllarurqa, akllarurqataqmi Sacerdotekunapa Jefen kananpaqpas (Sal. 2:2; Heb. 5:5, 6). Chaymantapas, Jesusqa manam aceitewan tallispa akllasqachu karqa, aswanqa chuya espirituwanmi. Manataqmi kay Pachapichu kamachinqa aswanqa hanaq pachapim.

8. a) ¿Imanasqam Jesuspa kamachikuyninqa allin ruwayman hina kanqa? b) ¿Imanasqam Jesuspa kamachikuyninqa allinpuni kanqa?

⁸ Jehova Diosqa 1914 watapim Gobiernonpi Rey kananpaq Churinta churarurqa. Payqa ‘allin arregloman hinam gobiernanqa’, chaymi kamachikuyninqa allin ruwayman hina kanqa, manataqmi pimanpas sayapakunqachu. Rey kananpaq kikin Dios churasqanraykum, kamachikuyninqa allinpuni kanqa. Chaymantapas, Jesuspa kamachikuyninqa “wiña-wiñaypaqmi” kanqa. ¡Anchatamá kusikunchik Diosta servispa chaynataq payqa churasqan Rey Jesucristota kasukuspapas!

9, 10. a) ¿Haykapim Jesucristoqa weqawninman espadanta watakurqa hinaspa imata ruwananpaq? b) ¿Imaynatam Jesucristoqa espadanta hamuq tiempopi servichikunqa?

⁹ (Leey Salmo 45:3). Jehova Diosmi Reyta nin espadanta weqawninman watakunanpaq. Kaynata nisqanmi qawachin Diospa Llapallan Kamachiq kasqanpa contranpi kaqkunawan peleaspan Diospa piñakuyninta paykunaman apamunanmanta (Sal. 110:2). Jesucristo mana atipana Peleaq Rey kasqanraykum “atiysapa” nisqawan sutichasqa. 1914 kaq watapim Jesusqa espadanta weqawninman watakurqa, chaymi Satanastawan demoniokunata kay Pachaman wischuramurqa (Apoc. 12:7-9).

¹⁰ Chayqa caballopi Rey sillakuykuspan risqanpa qallariynillanraqmi, ichaqa ‘aswanraq vencenanpaqmi’ rinan (Apoc. 6:2). Chaywanpas, Diospa munasqanman hinam kay Pachapi Satanaspa munaychakusqan mana allinkunata chinkachinan, Satanaswan demoniokunapas manam ima ruwaytapas atinqakuchu. Puntataqa Hatun Babiloniawan sutichasqa llapallan pantay religionkunatam chinkachinqa. Chay “chuchumikata” chinkachinanpaqmi kay Pachapi gobiernokunata servichikunqa (Apoc. 17:16, 17). Chaymantañataqmi Reyqa Satanaspa munaychakusqan gobiernokunata qalaypaqta chinkachinqa. ‘Uku pachapi munaychakuq angelwan’ sutichasqa Jesucristoqa Satanastawan demoniokunatam uku pozoman wischuykunqa, chaynata ruwaspanmi astawanraq vencenanpaq risqanta tukunqa (Apoc. 9:1, 11; 20:1-3). Qawasun kay willakuykunamanta Salmo 45 capitulon imayna willakusqanta.

11. ¿Imaynanpim “cheqap kaqkunata” defiendenanpaq Jesucristoqa lloqsin?

¹¹ (Leey Salmo 45:4). Peleaq Reyqa manam achka llaqtakunata munaychakunanpaqchu lloqsin. Aswanqa “cheqap kaqkunata”, “humildekunata” hinaspa “allin kaqkunata” defiendenanpaqmi. ¿Imaynatam “cheqap kaqkunata” defiendenanpaq lloqsin? Chay cheqapqa Jehova Diospa Llapallan Kamachiq kasqanmi, chaytam defiendenqa. Satanasqa Diospa contranpi hoqarikuspanmi Diospa Llapallan Kamachiq kasqanta iskayrayachirqa. Chaymantapacham chay cheqapqa iskayrayachisqa karqa demoniokunawan hinaspa runakunawan. Diospa akllasqan Rey; Jehova Diospa Llapallan Kamachiq kasqanta wiñaypaq takyachinanpaq tiempoqa ñamá chayaramunña.

12. ¿Imaynanpim Rey Jesucristoqa ‘humildekunata defiendenanpaq’ lloqsin?

¹² Peleaq Reyqa lloqsintaqmi ‘humildekunata defiendenanpaq’. Payqa Diospa Churin kaspanmi qatipakunapaq hina humilde karqa, chaymantapas Taytanpa Llapallan Kamachiq kasqanta reqsikuspanmi kasukurqa (Is. 50:4, 5; Juan 5:19). Reypa lliw runankunaqa paytam qatipakunanku, hinaspapas humillakuspankum Diospa Llapallan Kamachiq kasqanta reqsikuspanku kasukunanku. Chaynata ruwaqkunallam Diospa  prometesqan mosoq pachapi kawsanqaku (Zac. 14:16, 17).

13. ¿Imaynanpim Jesucristoqa ‘allin kaqkunata defiendenanpaq’ lloqsin?

¹³ Chaymantapas, Jesucristoqa ‘allin kaqkunata defiendenanpaqmi’ lloqsin. Jesuspa nisqan chay allin kaqkunaqa Diospa allin-allin ruwayninkunam otaq Diospa munasqanman hina allin kaqta otaq mana allin kaqta reqsinapaq kamachikuyninkunam (Rom. 3:21, NM; Deut. 32:4). Isaiasmi Rey Jesucristomanta kaynata willakurqa: “Allinkunallata ruraspa gobiernaq reymi kanqa”, nispa (Is. 32:1). Jesuspa kamachikuyninmi “mosoq cielokunatawan” “mosoq allpata” apamunqa, chaypim “tukuy imapas allin arregloman hina rurasqa kanqa” (2 Ped. 3:13). Chay mosoq Allpa pachapi kawsaq runakunaqa llapallankum Jehova Diospa kamachikuyninkunata kasukunqaku (Is. 11:1-5).

14. ¿Ima ‘hatun manchakuypaq kaqkunatam’ Jesucristo alleq makinwan ruwanqa? (Qaway 3 kaq paginapi dibujota.)

¹⁴ Caballopi sillakuykuspa rispanmi Rey Jesucristoqa espadanta weqawninpi watakuykuspan apan (Sal. 45:3). Ichaqa chay espadanta horqoykuspanmi alleq makinwan servichikunqa. Salmos qellqaqmi willakun Jesucristo ‘hatun manchakuypaq kaqkunata alleq makinwan rurananmanta’ (Sal. 45:4). Arí, Jesucristoqa Armagedon punchawpi Diospa piñakuyninta enemigonkunaman apamuspanmi ‘hatun manchakuypaq kaqkunata’ ruwanqa. Manam allintaqa yachanchikchu mana allinkunata chinkachinanpaq imakunata servichikunanmantaqa. Ichaqa chay servichikusqan kaqkunawanmi manchakuymanta tarikunqaku Diospa piñakuyninmanta lliw mana uyariqkuna hinaspa Rey Jesucristopa kamachikuyninta mana reqsikuqkuna (leey Salmo 2:11, 12). Tukupay tiempomanta willakuspanmi Jesus nirqa: “Runakunam wañuypa patanpi hinaña kanqaku mancharikuymanta kay pachapi tukuy imapa pasananta suyaspa, cielokunapi tukuy ima kaqkunapas katkatatanqam”, nispa. Nirqataqmi: “Runakuna[m] rikuwanqaku hatun atiyniywan hinaspa kanchariyniywan puyupi hamuchkaqta”, nispa (Luc. 21:26, 27).

15, 16. ¿Pikunataq ‘hanaq pachapi kaq tropakunaqa’ kanqaku Jesucristowan kuska peleaq rinankupaq?

¹⁵ Diospa piñakuyninta ‘hatun atiyninwan hinaspa kanchariyninwan’ Rey Jesucristo apamunanmanta willakuspanmi, apostol Juan nirqa: “Chaymantam rikurqani hanaq pacha kicharayachkaqta, chaypim rikurirurqa huk yuraq caballo, sillakuqninpa sutinmi kasqa Confiakuna hinaspa Cheqap. Payqa allin arregloman hinam juzganpas hinaspa peleanpas. Hanaq pachapi kaq tropakunam qatirqa yuraq caballokunapi yuraq-yuraq lino pachayoqkama. Paypa siminmantam lloqsimurqa ñawchi espada chaywan nacionkunata vencenanpaq. Payqa nacionkunatam kamachinqa fierromanta tawnawan hina. Vinota rurananpaq uvasta saruchkaq hinam ‘Tukuy Atipayniyoq Diospa piñakuynin’ sutiyoq vinota ruranqa”, nispa (Apoc. 19:11, 14, 15).

¹⁶ ¿Pikunataq ‘hanaq pachapi kaq tropakunaqa’ kanqaku Jesucristowan kuska peleaq rinankupaq? Espadanta weqawninman watakuspan Satanastawan demoniokunata kay Pachaman wischumuptinmi ‘angelninkuna’ riysirqaku (Apoc. 12:7-9). Chaymi nichwan Armagedon guerrapipas chay angelkuna Jesucristopa tropankuna kananmanta. ¿Pikunaraqtaq chay tropakunapi kanqaku? Jesusmi hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq wawqenkunata nirqa: “Pipas vencespan tukupayninkama munasqayta ruraqmanmi ñoqaqa qosaq atiyta nacionkunata gobiernananpaq, imaynam Taytay ñoqamanpas qowarqa atiyta chaynam paypas gobiernanqa nacionkunata fierro tawnawan hina, allpa manka pakipachkaq hinam paykunataqa castiganqa”, nispa (Apoc. 2:26, 27). Chaynaqa, hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq  cristianokunapas Jesucristopa tropankunam kanqaku, chaypaqqa hanaq pachapiñam kanqaku. Paykunaqa Jesucristowan kuskam kanqaku ‘hatun manchakuypaq kaqkunata’ ruwaspan nacionkunata puchukachiptin.

17. a) ¿Imatam qawachin Reypa yuraq caballopi sillakuykuspan risqan? b) ¿Imawanmi tupan espadawan flechanaqa?

¹⁷ (Leey Salmo 45:5). Apocalipsis 6:2 nin: “Rikurqanitaqmi huk yuraq caballotapas. Sillakuqninmi kasqa flechanayoq. Payman coronata qoykuptinkum lloqsirqa vencestin aswanraq vencenanpaq”, nispa. Chayna yuraq caballopi risqanmi qawachin chay guerraqa Diospa qawasqanman hina allin kasqanta (Apoc. 19:11). Reyqa espadata apaspanpas, apantaqmi flechanatapas. Chay espadawan flechanaqa enemigonkunata chinkachinanpaq Jesucristopa servichikunan kaqkunawanmi tupan.

18. ¿Imam pasakunqa “ñawchi” punta ‘flechankunata’ Jesucristo servichikuptin?

¹⁸ Salmos qellqaqmi willakun Reypa flechankuna ñawchi puntayoq kananmanta hinaspa enemigonkunapa sonqonman clavakurunanmanta chaynataq llapachallan runakuna paypa ñawpaqninman wichiypaq-wichiykunankumanta. Chayqa enteron Pachapim kanqa, Jeremiaspa willakusqanpim kaynata nin: “Kay pachapa cantonmanta huknin cantonkamam wischurayanqaku. Tayta Diospa wañuchisqan runakunam wischurayanqaku”, nispa (Jer. 25:33). Chayna kaqllatataqmi apostol Juanpas willakurqa: “Rikurqanitaqmi huk angeltapas intipi sayachkaqta. Paymi llapallan alton pawaq animalkunata qayarqa kaynata: Huñunakuspayá Diospa convidonman hamuychik, reykunapa, capitankunapa, valeroso runakunapa, caballokunapa, sillakuqkunapa, llapallan librekunapa, sirvientekunapa, taksakunapa hinaspa hatunkunapa aychanta mikunaykichikpaq”, nispa (Apoc. 19:17, 18).

19. ¿Imaynatam Rey Jesucristoqa hinalla vencenanpaq lloqsisqanta tukunqa?

¹⁹ Satanaspa munaychakusqan kay Pachapi mana allinkunata chinkarachispanmi, Rey Jesucristoqa hinalla vencenanpaq lloqsinqa (Sal. 45:4). Hinalla vencenanpaq lloqsisqantam tukunqa Satanastawan demoniokunata uku pozoman wischuykuspan, chaypim kanqaku waranqa wata Jesucristopa kamachikuynin tukunankama (Apoc. 20:2, 3). Wañusqakuna hina tarikuspankum Diablowan demoniokunaqa mana ima ruwaytapas atinqakuchu. Chaynapim kay Pachapi kaqkunaqa manaña Satanaspa pantachisqanqa kasunchu, hinaptinmi Rey Jesucristota tukuy sonqonchikwan kasukuyta atisun. Ichaqa, kay Pacha manaraq sumaq huertaman tikrakuchkaptinmi Rey Jesucristopaq hinaspa hanaq pachaman riqkunapaq kusikuy kanqa. Qatiqnin yachachikuypim qawasun imanasqa chay kusikuy kananmanta.