1, 2. Le twi beshile namani mu ngikadilo ya kisaka ne mu muswelo otwifundile bubinebine?

 YEHOVA ye utūdile’ko mpangiko ya kisaka. (Ef. 3:14, 15) Inoko, nansha shi tudi mu kisaka kimo, tudi na ngikadilo ne bibidiji bishileshile. Ushikete padi na bambutwile bobe tamba ku kubutulwa kufika ne ku bukulu. Bakwabo nabo padi ke bafwilwe bambutwile babo, padi pa mwanda wa misongo, akishida nansha kimpengele kikwabo. Ino bangi nabo kebayukilepo’nka ne kudi bambutwile babo.

² Bantu ba mu kisaka kya batōtyi ba Yehova, i befunde bubinebine mu miswelo mishileshile. Padi ‘wi mutamine mu bubinebine’ na munenenanga bamobamo, ne kadi bambutwile bobe bākomeneje modi misoñanya ya Leza. (Kup. 6:6, 7) Nansha padi wi muntu umo wa mu bantu tununu ne tununu wayukile bubinebine kupityila ku kusapwilwa na bengidi bakwabo ba Yehova.​—Loma 10:13-15; 1 Tm. 2:3, 4.

3. Le batwe bonso twi beifwane mu bika?

³ Kutentekela pa bintu byotwatela, batwe bonso twi beifwane mu bintu kampanda. Tususukanga na bipa bibi bitambile ku kubulwa kikōkeji kwa Adama, kadi twibapyane kubulwa kubwaninina, bubi ne lufu. (Loma 5:12) Nansha nabya, byotudi batōtyi ba bine tubwanya kwita Yehova pambulwa kwitupa bu “Tata wetu.”  Pa kwisambila pa bantu batongwe ba Leza ba mu kitatyi kya kala, Isaya 64:8 unena amba: “A Yehova, abe wi Tata.” Kadi, Yesu wāshilwile milombelo yandi ya kulondela’po na binenwa bya amba: “Tata wetu wa mūlu, dijina dyobe dipandulwe.”​—Mat. 6:9.

4, 5. Kitatyi kyotubandaula bukatampe bwa buswe botuswele Yehova Tata wetu, lelo i bika byotufwaninwe kulangulukila’po?

⁴ Tata wetu wa mūlu witukwatakanyanga ne kwitulama batwe bantu beta pa dijina dyandi na lwitabijo. Kaimba wa mitōto umutela panena amba: “Ke-muntu [mutōtyi wa bine] utele lusa lwandi ko ndi, e po nkamunyongolwela; nkamupudikanga kūlu, ke-muntu wayūka dijina dyami.” (Ñim. 91:14) Bine, Yehova Leza witunyongololanga na buswe ku balwana netu na kwitukinga batwe bantu bandi mwanda wa tuleke kukubijibwa.

⁵ Pa kutamija buswe botuswele Tata wetu wa mūlu, tubandaulei’ko bidi bintu bisatu bya mvubu: (1) Tata wetu i Mukwatakani wetu. (2) Yehova i Mulami wetu. (3) Leza i Mulunda netu muyampe. Kitatyi kyotubandaula bino bintu, i biyampe tulangulukile pa kipwano kyetu na Leza ne kumona muswelo otubwanya kumulēmeka bu Tata wetu. Bikekala biyampe kulangulukila ne pa madyese eselanga Yehova boba bamufwena.​—Yak. 4:8.

6. Lelo Yehova wilombolanga bu Upāna “kyabuntu kyonso kiyampe” mu muswelo’ka umo?

⁶ Mutumibwa Yakoba wāsonekele amba, “kyabuntu kyonso kiyampe ne kya kupānwa kyonso kibwaninine kitambanga kūlu, kitūkanga kudi Shandya bitōkeji bya mūlu.” (Yak. 1:17) Būmi abo bwine i kyabuntu kya kutendelwa kitambile kudi Yehova. (Ñim. 36:9) Tukemwena madyese mavule dyalelo ne kyepelo kya būmi bwa nyeke mu ntanda mipya, shi tulonga kiswa-mutyima kya Leza mu būmi bwetu. (Nki. 10:22; 2 Pe. 3:13) Ino, bikabwanika namani koku tupyene bipa bibi bilupukile ku kubulwa kikōkeji kwa Adama?

7. Lelo Leza i mwitushitwile dishinda dya kupwana nandi namani?

⁷ Na bubine Yehova i Mukwatakani mukatampe mu miswelo keibadika. Kimfwa, witunyongololanga kupityila ku kanye kandi. Bine, batwe bonso twi ba bubi kadi twi bapyane kubulwa kubwaninina kudi tata wetu mubajinji wa pano pa ntanda. (Loma 3:23) Inoko, pa buswe bwa Yehova, wākwete mpangiko ya kwitushitwila dishinda dya kupwana nandi kipwano kya mpwaninine. Mutumibwa Yoano wāsonekele amba: “Pano e pasokokēle buswe bwa Leza kotudi, mwanda Leza watumine wandi Mwana mubutulwe bunka mu ino ntanda amba tumwene būmi ponka padi aye. Buswe bwine budi namino, ke kunenapo amba batwe twamusenswe Leza, ino amba aye wetusenswe watuma ne wandi Mwana bu kitapwa kya kupwanija pa mwanda wa bubi bwetu.”​—1 Yo. 4:9, 10.

8, 9. Le Yehova wēlombwele namani bu Mukwatakani mukatampe mu kitatyi kya ba Abalahama ne Izake? (Tala kifwatulo kidi ku ngalwilo.)

⁸ Mu myaka katwa ka 19 K.K.K., kwalongekele kinkumenkume kya bupolofeto kilombola mpangiko ya buswe itūdīle’ko Yehova bantu bandi ba kikōkeji amba bakamone būmi bwa nyeke. Bahebelu 11:17-19 unena amba: “Pa lwitabijo Abalahama, pa kutompibwa, wādi’nka na aye wālambwile Izake; aye muntu wātambwile na nsangaji milao, wādi kasake kulambula wandi mwana mubutulwe bunka, nansha byobāmulombwele amba: ‘Kyokya kiketwa bu lukunwa lobe kikatamba kudi Izake.’ Ino wālangile amba Leza ubwanya kumusangula nansha ke mu bafwe; kadi wāmutambwile kutamba mu lufu mu muswelo wa kyelekejo.” Ke bikomopo kumona kukwatañana kudi’po. Yehova wāpēne Yesu Kidishitu wandi Mwana pa mwanda wa ntanda ya bantu.​—Tanga Yoano 3:16, 36.

 ⁹ Bine, Izake wāsengelwe paānyongolwelwe ku lufu lwa bu kitapwa! Wāfwijije’ko bya binebine pa mpangiko ya Leza ya kupingakanya kitapwa na mukōko mulume wādi wikobekele mu kivunda kya mityi. (Ngo. 22:10-13) Ke kya kutulumukapo shi kino kifuko kyāityilwe bu “Yehova-Yile,” ko kunena amba “Yehova Ukakukwatakanya.”​—Ngo. 22:14.

10, 11. Le i bāni bādi batangidile “mwingilo wa kupwanya,” ne bāingile’o namani?

¹⁰ Kitatyi kyotulangulukila pa muswelo wilombolanga Yehova bu mukwatakani mukatampe, tuyukanga bya binebine mwingilo wa mvubu wingila Yesu Kidishitu, monka mwāyukile’o Polo paāsonekele amba: “Tubafule ku kunena namino, amba muntu umo wafwidile bonso; penepo nanshi, bonso badi bafwe; kadi wafwidile bonso amba boba badi na būmi kebafwaninwepo kwikala monka na būmi pa mwanda wa abo bene, aa, ino i pa mwanda wa yewa webafwidile ne wasangukile.”​—2 Ko. 5:14, 15.

¹¹ Pa mwanda wa buswe bobādi baswele Leza ne mutyima wabo wa kufwija’ko pa dyese kedineneka dya kumwingidila, bene Kidishitu babajinji bāitabije na nsangaji “mwingilo wa kupwanya.” Mwingilo wabo wa kusapula ne kulonga bana ba bwanga wāshitwidile bantu ba mityima myoloke dishinda dya kwikala mu ndoe na Leza, kupwana nandi, ne kwikala mwenda mafuku bu bana bandi ba ku mushipiditu. Bengidi ba Yehova bashingwe māni bengilanga uno mwingilo umo onka dyalelo. Byobya byobalonga bu mikendi ya Leza ne ya Kidishitu, bikwashanga bantu bakokwe na Yehova ne kwikala betabije.​—Tanga 2 Kodinda 5:18-20; Yoa. 6:44; Bil. 13:48.

12, 13. Le tukalombola namani amba tusangedile mpangiko mivule ya Yehova?

¹² Kutentekela pa kusanswa Yehova bu mukwatakani mukatampe, bene Kidishitu bonso badi na lukulupilo lwa kwikala pano pa ntanda bengilanga pamo na bashingwe māni mwingilo wa kusapula Bulopwe. Twingidijanga Bible mu uno mwingilo, mpangiko mikwabo miyampe ya Leza. (2 Tm. 3:16, 17) Tupanga bakwetu mukenga wa kukamona būmi bwa nyeke na kwingidija na bwino Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu mu busapudi. Pa kwikwasha mu uno mwingilo, batwe bonso tukulupilanga mu kintu kikwabo kitupanga Yehova​—mushipiditu sandu wandi. (Zek. 4:6; Luka 11:13) Bipa bilupuka’ko i bitulumukwa monka mobilombwelwanga mu dibuku Annuaire des Témoins de Jéhovah. Bine, tudi na bulēme bukatampe pa kwingila uno mwingilo wa kutumbija Tata wetu kadi Mukwatakani wetu!

¹³ I biyampe twiipangule pa byonso bitupanga Leza amba: ‘Le noñanga byonso byombwanya mu mwingilo wami mwanda wa kulombola Yehova kusangela nkosangedile mpangiko yandi? Le i mu bika mombwanya kwilumbulula ne kwikala musapudi muyampe wa myanda miyampe?’ Tukokeja kulombola kufwija’ko kwetu pa mpangiko milumbuluke ya Leza na kutūla tumweno twa Bulopwe pa kifuko kibajinji mu būmi bwetu. Shi tulonge namino, Yehova ukamona’mba bisakibwa byetu i bivuijibwe. (Mat. 6:25-33) Pa mwanda wa buswe bwa Leza, tusakanga na bubine kulonga bukomo bwa kumusangaja ne kusangaja mutyima wandi.​—Nki. 27:11.

14. Le Yehova wikalanga bu Munyongolodi wa bantu bandi namani?

¹⁴ Davida kaimba wa mitōto wāimbile amba: “Ami ne mulanda, ngidi makasa; ino [Yehova] umvulukanga: Abe wi mukwashi wami ne munyongolodi wami.” (Ñim. 40:17) Yehova wikalanga kitatyi ne kitatyi bu Munyongolodi wa bantu bandi bonso mu kikonge, nakampata kitatyi kyobapangwapangwa ne kulondwalondwa bininge na balwana nabo. Bine, tufwijanga’ko bininge pa kukwashibwa na Leza bitatyi byonso ne pa mpangiko mivule ya ku mushipiditu yaetutūdila’ko kitatyi ne kitatyi!

15. Leta kimfwa kilombola muswelo usakanga Shabana wa buswe kukinga wandi mwana.

¹⁵ Shabana wa buswe kakwatakanyangapo’nka bandi bana, ino kadi wibakiñanga. Ukalonga bukomo bwa kwibanyongolola shi badi mu kyaka. Tutu umo uvuluka mwanda wālongekele kitatyi kyaādi ukidi nkasampe. Aye ne shandi bādi batyibuluka kamunonga kitatyi kyobādi batamba mu busapudi bakajokela ku njibo. Mvula mukatampe wānokele lubanga wālengeja kamunonga kayule mema bā. Muswelo umo kete wa kutyibulula wādi wa kutumbukila pa dibwe dimo dikatampe kupwa ke dikwabo. Pa kutangidila shandi kumeso, washetemuka pa dibwe, waponena mu mema, kupwa wapona ne dya bubidi. Bine, mwana wafwijije’ko kitatyi kyāmushipile shandi bukidibukidi pa kipuji ne kumupandija mu mema! Tata wetu wa mūlu witunyongololanga ku bintu bimweka bu bivula bikatampe bya ino ntanda mibi bitamba kudi Satana muludiki wayo. Na bubine, Yehova i Mulami muyampe ufwaninwe kukulupilwa na muntu ye-yense.​—Mat. 6:13; 1 Yo. 5:19.

16, 17. Le Yehova wākweshe ne kukinga bene Isalela namani kitatyi kyobādi balwa na bene Amaleke?

¹⁶ Kukinga kwitukiñanga Yehova na buswe i kwelekejibwe biyampe na byobya byālongekele kitatyi kyaāpwile kunyongolola bene Isalela mu bupika bwa Edipito, ne kwibakinga mu kingelengele kitatyi kyobādi babuka Kalunga Katyila mu 1513 K.K.K. Pa kupwa kupityila mu ntanda mutuputupu benda ku Lūlu lwa Shinai, muzo wāfikile ku Lefidimi.

¹⁷ Kukwatañana na bupolofeto bwa Leza budi Ngalwilo 3:15, Satana wātyumukilwe padi mutyima paādi ukimba mukenga wa kutamba bene Isalela bādi bamweka bu kebadipo na wa kwibakinga. Wālongele kino kupityila ku bene Amaleke bādi balwana na bantu ba Leza. (Umb. 24:20) Tubandaulei bidi byobya byālongele Yehova kupityila  ku bana-balume baná ba kikōkeji​—ba Yoshua, Mosesa, Alone ne Hulu. Kitatyi kyādi kilwa Yoshua na bene Amaleke, wātūdile kitūlo kubwipi na mukuna kwādi ba Mosesa, Alone ne Hulu. Bene Isalela bādi bakoma mu divita kitatyi kyādi kitulula Mosesa maboko andi. Shi maboko andi abaoya, ba Alone ne Hulu bādi bamukwasha’ko. Mu uno muswelo, “Yoshua [watyumwine] Amaleke ne bantu bandi bene” pa bukwashi ne bulami bwa Yehova. (Div. 17:8-13) Mosesa wāshimikile madabahu kwine’kwa, weeta’mba, “Yehova-Nissi,” ko kunena’mba “Yehova i Mutyi wami wa Kiyukeno.”​—Tanga Divilu 17:14, 15.

18, 19. Lelo Leza ulamanga bengidi bandi namani mu kino kyetu kitatyi?

¹⁸ Yehova ukiñanga boba bamuswele ne kumukōkela. Pamo bwa bene Isalela ku Lefidimi, tukimbanga Leza etukūle kitatyi kyotulwa na balwana netu. Yehova witukiñanga nyeke batwe bonso mu kikonge, kadi witunyongololanga ku bulwi bwa Dyabola. Langulukila bidi pa bitatyi bivule byaanyongolwele banabetu bādi balamine mwimanino wabo wa bwine Kidishitu wa kubulwa kwikuja mu politike. Kimfwa, kunyongololwa kwa mu kitatyi kya Nazi mu Alemanye ne mu matanda makwabo mu myaka ya 1930, ne ku ngalwilo kwa myaka ya 1940. Kutanga ne kulangulukila pa nsekununi ya mu būmi ne idi mu dibuku Annuaire isambila pa bulami bwa Leza bwa mu bitatyi bya kupangwapangwa, kukakomeja kikulupiji kyetu mudi Yehova Mpakala yetu.​—Ñim. 91:2.

¹⁹ Tutambulanga bivulujo bya buswe bya kwitukinga kupityila ku bulongolodi bwa Yehova ne mabuku abo. Tubandaulei bidi mobikadile bya kamweno mu bitatyi bya dyalelo. Pano penda pejika ino ntanda mu bitoto bya mwiendelejo mubi ne kutala bifwatulo bya bantu badi mutaka, Yehova witupanga bukidibukidi bivulujo ne madingi mayampe mwanda wa kwitudyumuna ku byaka bya mu mwikadilo. Kimfwa, witupanga madingi a bu shabana a kuleka kipwano kibi kya kupwana kupityila ku kwingidija bibi mateba a kyungwija. *​—1 Ko. 15:33.

20. Le i bulami’ka ne bulombodi’ka botupebwa kupityila ku kipwilo kya bwine Kidishitu?

²⁰ Le tukalombola namani amba ‘tufundijibwanga bine na Yehova’? I na kwivwana na katentekeji misoñanya yandi. (Isa. 54:13) Tutananga bulombodi ne bulami botusakilwa mu byetu bipwilo, bifuko bine bya mutyima-ntenke, mwanda ko ako kuletanga bana-balume ba kikōkeji bengila bu bakulumpe bukwashi ne madingi a mu bisonekwa. (Ngt. 6:1) Yehova witulamanga na kanye kupityila ku bano “bantu bu byabuntu.” (Ef. 4:7, 8) Le tufwaninwe kulonga namani? Kukōkela ne kukōkelela na mutyima tō kuketuletela madyese a Leza.​—Bah. 13:17.

21. (a) Le tufwaninwe kusumininwa kulonga bika? (b) Le i bika bikesambilwa’po mu kishinte kilonda’ko?

²¹ Tusumininwei kuludikwa na mushipiditu sandu ne kwitabija bwendeji bwa Tata wetu wa mūlu. Kadi tusakilwa kulangulukila pa būmi bwa Yesu Kidishitu wandi Mwana, mwine wāletele kimfwa kya kutendelwa kyotufwaninwe kwiula. Pa mwanda wa kukōkela kufika’nka ne ku lufu, Yesu wāpadilwe mpalo mivule. (Fid. 2:5-11) Pamo bwa aye, tukeselwa mwanda wa kukulupila mudi Yehova ne mutyima wetu onso. (Nki. 3:5, 6) Nanshi, tukulupilei mudi Yehova Mukwatakani ne Mulami kadi wadingakene nandi. Bine, tudi na nsangaji ne dyese dikatampe dya kumwingidila! Buswe botumuswele bukatama shi tulangulukila pa kintu kya busatu kya mu buledi bwitulelele Yehova ​—ke bulunda bwandi kadi. Kishinte kilonda’ko kikesambila pa muswelo wikele Yehova bu Mulunda netu muyampe.