Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Yehowa​—Etukalwilaa na kwitupa bintu

Yehowa​—Etukalwilaa na kwitupa bintu

“Bu bibandamata, namukalwila, namulama mwanda auku eshina dyande.”​—MIS. 91:14.

1, 2. Nkwilekeena kinyi kwatudi nako pabitale myanda ya mu kifuko na ku mushindo watudi balongye bya binyibinyi?

YEHOWA ndjo mutuushe bifuko byooso. (Ef. 3:14, 15) Byabya, sunga twekala mu kifuko kimune, twi na ngikashi ilekeene mpa na myanda ilekeene. Mbilombeene kwikala shi bangi mbakule pepi na baledi baabo. Bangi namu bi kwikala shi mbafwishe baledi baabo, pangi mwanda wa mikumbo, masaku, sunga bwa ingi nkalakasho. Anka bangi tabauku sunga mbibaadi baledi baabo nya.

2 Atwe booso twi mu kifuko kya balangwidi ba Yehowa na twi balongye bya binyibinyi mu mishindo ilekeenelekeene. Mbilombeene kwikala shi we ‘mutandikile mu bya binyibinyi,’ na baledi boobe mbakulongyeshe mushindo wa kwikala na nshalelo mwipusheene na mayi a mu Bible. (Miy. 6:6, 7) Pangi we mulongye, bu bangi bantu b’ebungi bya binyibinyi ku bukwashi bwa mudimo wa bulungudi wabakwete kukita kwi bangi bafubi ba Yehowa.​—Lom. 10:13-15; 1 Tim. 2:3, 4.

3. Nkintu kinyi kyatudi nakyo atwe booso?

3 Sunga byekala shi twi na myanda ilekeene, atwe booso twi na kintu kimune kii kwi beneetu booso. Tukwete kukyenga pamwanda wa kukutwa kwa kukokyela kwa Adame na twi bapyane kukutwa kwa kupwidika, mulwisho, na lufu. (Lom. 5:12) Sunga mbyabya, bu byatudi balangwidi ba binyibinyi, twi bakumbeene kwitamina Yehowa bu “Nshetu.” Pabitale mwilo wakala ubaabadi basangule kwi Efile Mukulu, Yeeshaya 64:7 alesha shi: “Anka Yehowa nnobe Nsheetu.” Na dingi Yesu baadi mubangye luteko lwaye lwa kileshesho na bino bishima: “Yaay’etu ee mwiyilu, eshina dyoobe dyende ntumbo.”​—Mat. 6:9.

4, 5. Nkinyi kyatukyebe kutaluula bwa kutamisha kifulo kyetu bwa Nsheetu e mwiyilu, Yehowa?

4 Nsheetu e mwiyilu etukalwilaa na kwitulama nsaa yatwitamina eshina dyaaye na lukumiino looso. Muyiile abyamba mufundji a misambo, Yehowa bambile shi: “Bu bibandamata [mulangwidi a binyibinyi], namukalwila, namulama mwanda auku eshina dyande.” (Mis. 91:14) Eyendo, Yehowa Efile Mukulu etukalwilaa na kifulo kyooso kwi beshikwanyi netu na kwitulama bu byatudi mwilo waaye bwashi tatubutudibwanga.

5 Bwa kutamisha kifulo kyetu bwa Nshetu e mwiyilu, Yehowa, tubandeeyi kutaluula myanda isatu: (1) Nsheetu etupeyaa bintu. (2) Yehowa etukalwilaa. (3) Efile Mukulu Nkuuku etu ebuwa. Nsaa yatutaluula ino myanda, bi na muulo bwashi tunangusheene pabitale kipwano kyetu n’Efile Mukulu na kutaluula mushindo watudi balombeene kumutumbisha bu Nsheetu. Mbilombeene dingi kwikala na muulo bwa kunangusheena ku myabi ya Yehowa yaadi mulee baaba abefubwila pepi naaye.​—Ja.  4:8.

YEHOWA NDJO ETUPEYAA BINTU

6. Mushindo kinyi wikale Yehowa bu Etupeyaa ‘bintu byooso bya muulo’?

6 Mulongi Jaake bafundjile shi: “Kya-buntu kyooso kya muulo na bwedi booso bupwidikye abituukila mwiyilu kwi Yaaya sh’etaata.” (Ja. 1:17) Muwa bupenka bwao nkya buntu kitupe Yehowa. (Mis. 36:10) Nsaa yatutumika na muwa wetu bwa kukita akikyeb’eshimba dy’Efile Mukulu, atupete myabi binobino na lukulupilo lwa kwikala na muwa wa losoo mu ndumbulwilo mupya. (Mye. 10:22; 2 Mp. 3:13) Kadi bino byoso mbilombeene koobeleka naminyi aku naamu twi bapyane kukutwa kwa kupwidika, mulwisho na lufu kwi Adame?

7. Mushindo kinyi wi Efile Mukulu mmufungule eshinda bwashi twikale mu kipwano naaye?

7 Yehowa ndjo Etupeyaa bintu mu mishindo ikile bungi. Bu kileshesho, etulamaa na kwitukalwila ku masaku bwa kalolo kaaye. Atwe booso atukitaa milwisho na twi bapyane kukutwa kwa kupwidika kwi Adame. (Lom. 3:23) Na dingi, pamwanda wa kifulo kya Yehowa, mmwate mpàngo ibuwa ya kwitutwesha mu kipwano naaye. Yowano mutumibwa bafundjile shi: “Talayi bibalesheshe Efile Mukulu kifulo kyaaye: batumine Mwana aaye eeleka pa nsenga bwashi twikale na muwa mwadi. Kinyi kifulo ki bino: ta nnatwe babekeele bafule Efile Mukulu, anka nnaye mwitufule, aye nkutuma Mwana aaye bu mulambu wa kushimisha nawo milwisho yetu.”​—1 Yo. 4:9, 10.

8, 9. Mu mafuku a Abrahame na Isaake, mushindo kinyi ubaadi Yehowa mwileeshe bu etupeyaa bintu? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo kwa mwisambo.)

8 Mu siekele a 19 kwibedi kwa Yesu Kidishitu (Eb.Y.K.) butemuki bubaadi buleshe mushindo aukekala kifulo kya Yehowa kwi bantu abamukokyela bwa kwibapa muwa wa losoo. Mukanda wa Beena-Ebreeyi 11:17-19 aupatuula shi: “Ku lukumiino, Abrahame batompelwe aye nkulambula Isaake; balambulanga mwana eeleka aku bapwile kupeta mulayilo, bapwe kumulungula dimo’shi: ‘Kwi Isaake ngi koopetela binyibinyi twikulu.’ Bambanga shi sunga Isaake afwa, Efile Mukulu mmulombeene kumusangusha; ngi mwanda kinyi bibaadi nka bu kupwandikisha.” Mbibofule bwatudya kumona kwipushena kwa ino myanda. Yehowa batuushile Mwana aaye, Yesu Kidishitu bwa kupaasha bantu.​—Badika Yowano 3:16, 36.

9 Isaake baadi na muloo ukile pa kumona’shi bapanda ku lufu lwa bu mulambu! Kushii mpaka baadi na lutumbu kwi Efile Mukulu batuushile kintu kya kumupyana​—mukooko ulume ubaadi ukwatshikye nsengwa mu mitshi. (Kib. 22:10-13) Ndjo bwakinyi yaaya mbalo abeyitamiine mu kiina Ebreeyi shi “Yehowa-yire,” abipatuula shi “Yehowa akatuusha ku mwengye wê kyakya kyatudi nakyo lukalo.”​—Kib. 22:14EEM.

MWITUPE MUSHINDO WA KWALUKA MU KIPWANO NAAYE

10, 11. Mbantu kinyi babaadi babangye kukita “mudimo wa kwalusha bangi bantu mu kipwano,” na mushindo kinyi ubaabadi bakite wanka?

10 Nsaa yatunangwila ku byooso bitukitshine Yehowa, atukyebe kushinguula shi su mulambu wa nkuulo wa Yesu taubaadi kwanka, tatubadya kwikala na mushindo wa kwaluka mu kipwano n’Efile Mukulu, anka bu bibafundile Mpoolo shi: “Atwe abashingûla shi kwi muntu umune bafwidîle bantu boso. Byabya nyi nkwamba’shi booso mbafwe . . . bafwidîle boso kukyeba kwa’shi baba be na mûwa tabekalanga abakitshi dimo muîle by’abakyebe abo ba nabêne, ooo. Bekale abakitshi’nka penda muîle abikyebe Kidishitu, yawa bafwile na kusanguka mwanda wa kwibapâsha.”​—2 Kod. 5:14, 15, EEM.

11 Pa mwanda wa kifulo kyabo bw’Efile Mukulu na lutumbu lwabadi nalo lukile bwa kumufubila, beena Kidishitu abaadi bakumiine na muloo ooso “mudimo wa kwalusha namu bangi bantu mu kipwano.” Mudimo wabo wa bulungudi na kwikasha bantu bu balondji ubaadi ufungwile bantu baasha mashimba alulame bwabadya kwikala mu kufukama n’Efile Mukulu, kwikala naaye mu kipwano, na kufika bu baana baaye ba mu kikudi. Lelo uno bafubi ba Yehowa bashingwe mwimu bakwete kukita uno mudimo. Mudimo wabakwete kukita bu mikyendji y’Efile Mukulu na ya Kidishitu aukwasha bantu baasha mashimba alulame bwabadya kwikala na mushindo wa kwifubwila kwi Yehowa na kwikala bu balangwidi baaye.​—Badika 2 Beena-Kodinto 5:18-20; Yo. 6:44; Bik. 13:48.

12, 13. Mushindo kinyi watudi bakumbeene kulesha shi twi na lutumbu kwi Yehowa bwa bintu byadi mwitupe?

12 Pa mwanda wa lutumbu lwabo kwi Yehowa Aye ebapeyaa bintu, beena Kidishitu booso be na lukulupilo lwa kwikala na muuwa pa nsenga bakwete kwipaana mu mudimo wa kulungula mukandu wa Bufumu. Mu uno mudimo, tukwete kutumika na Bible, kingi kintu ki buwa kyabadi betupe kwi Efile Mukulu. (2 Tim. 3:16, 17) Pa mwanda wa kutumika kalolo n’Eyi dy’Efile Mukulu mu mudimo wetu, atupa bangi mushindo wa kupeta muwa wa losoo. Bwa kwitukwasha mu uno mudimo, booso bwetu twi batuule lukulupilo ku kingi kintu kya Yehowa​—kikudi kiselele. (Za. 4:6; Luk. 11:13) Kukwete kutuuka bipeta bya kukaanya bu byabimweneka mu ma Annuaire des Témoins de Jéhovah ooso. Twi na kinemo kikata kya kukita uno mudimo bwa kutumbisha Nsheetu etupeyaa bintu!

13 Bu bi Efile Mukulu mmwitupe bintu bikile bungi, twi na kya kwiyipusha shi: ‘Nkwete kukita mwande mooso bwa kulesha bukata bwa kifulo kyandi nakyo bwa Yehowa na muloo wandi nawo bwa bintu byakwete kumpa su? Mushindo kinyi wandi mulombeene kulongamisha nfubilo ande a mudimo wa bulungudi?’ Twi balombeene kulesha lutumbu lwetu kwi Efile Mukulu bwa bintu byadi mwitupe nsaa yatutuulu myanda ya Bufumu pa mbalo ya kumpala mu muwa wetu. Su tubakitshi byabya, Yehowa aketupa byoso byatudi nabyo lukalo. (Mat. 6:25-33) Pa mwanda wa kifulo ky’Efile Mukulu, twi na lukalo lukata lwa kukita mwetu mooso bwa kusangasha eshimba dyaaye.​—Mye. 27:11.

14. Mushindo kinyi wikale Yehowa bu Mufungushi a mwilo waaye?

14 Davide mufundji a misambo bayimbile shi: “Ami nyi sha malwa, mufudîle. Neûku’shi, Yehowa antentekyeshâ. Obe Efile ande nyi mukwashi ande na mufungushi ande.” (Mis. 40:18EEM) Misusa ibungi Yehowa mmwikale bu Mufungushi a mwilo waaye ooso, bikishekishe nsaa yabakwete kwibabingabinga ngofu na kwibakyengyesha kwi beshikwanyi. Twi na lutumbu lukata bwa bukwashi bw’Efile Mukulu bwakwete kutuusha misusa yooso na bwa bintu bya mu kikudi byakwete kwitupanga!

YEHOWA ETUKALWILAA

15. Tuusha kileshesho akilesha bilombeene nsha mwana e na kifulo kukalwila mwana aaye.

15 Nsha baana a kifulo apeyaa baana baaye kyakya kyabadi nakyo lukalo na ebakalwilaa. mMukumbeene kutompa kwibakalwila pabadi mu masaku. Ungi mukwetu atentekyesha mwanda ukata ubaadi ukitshikye pabaadi kii nsongwalume. Aye na nshaaye abaadi abalukiila ku nshibo kunyima kwa kukita mudimo wa bulungudi. Pababaadi abatungu kusabuka mwela, ku namashika kubanokyele mpeshi e bungi baadi muushe mwela. Bwashi basabukye wawa mwela bibaadi abitungu’shi bende na kwashina ku mabwe. Pabaadi ende kumpala kwa nshaaye baselemukile kwibwe aye nkupona mu mweela na nkutwela mu mpumo ya mema. Yawa nsongwalume baadi na lutumbu lukata kwi nshaaye baadi mumukwate mususa umune kwipampa aye nkumwabula mu mema. Nsheetu e mwiyilu etupaashaa ku byabya byatudi balombeene kumona bu mpumo ya uno ndumbulwilo e bubi a Satana. Yehowa binyibinyi mMulami mukata a muntu ooso mulombeene kukulupila kwadi.​—Mat. 6:13; 1 Yo. 5:19.

16, 17. Mushindo kinyi ubaadi Yehowa mukwashe na kukalwila beena Isaleele nsaa ibaabadi abalu na beena Amaleke?

16 Bulami bwi buwa bwa Yehowa abumweneka ku bibaadi bikitshikye kunyima kwa’ye kutuusha beena Isaleele mu bupika mu Ejiipitu na nkukita kipaso bwa kwibakalwila nsaa ibaabadi abasabuka Kalunga Kamonga mu kipwa kya 1513 kwibedi kwa Yesu Kidishitu (Eb.Y.K.). Kunyima kwa kutambuka mu kabaaka batadiile ku Mwengye wa Sinayi, mwilo ubafikile ku Refidime.

17 P’atutala butemuki bw’Efile Mukulu bwi mu Kibangilo 3:15, Satana baadi mukutwe koobesha pabaadi akimbi mushindo wa kulwa ngoshi na mwilo wa Isaleele ubaadi mu masaku. Baadi mukite byabya ku bukwashi bwa beena Amaleke, abaadi beshikwanyi ba mwilo w’Efile Mukulu. (Mb. 24:20) Banda kutala bibakitshine Yehowa ku bukwashi bwa balume baasha kululama bananka Yooshwa, Moyiise, Arone na Hure. Pabaadi Yooshwa alu ngoshi na beena Amaleke, Moyiise, Arone na Hure babayiile mu kwimana ku nsongo kwa mwengye. Beena Isaleele abaadi abakidi bukome nsaa ibaadi Moyiise ebwesha maasa aaye. Pabaneemene maasa aaye bushito, Arone na Hure abeakwatshile bwa kwiebwesha. Bibakitshikile byabya ku bukwashi na bulami bwa Yehowa, “Yooshwa naamu bakambiile Amaleke na mwilo waaye.” (Efi. 17:8-13) Moyiise bayibakile kilambwiilo, ekitamina mu kina Ebreeyi shi “Yehowa-nissi” abilesha shi “Yehowa, ebendela dyande.”​—Badika Efilu 17:14, 15.

BEBALAMINE KU NGOSHI YA SATANA

18, 19. Efile Mukulu mmukalwile bafubi baaye naminyi ano mafuku etu?

18 Yehowa alamaa baaba bamufule na abamukookyela. Anka bu bibaadi beena Isaleele ku Refidime, atutekye Efile Mukulu bwashi etulame nsaa yatudi kumpala kwa beshikwanyi. Misusa ibungi Yehowa etulamaa atwe booso, na kwitwikasha kula na ngoshi ya Diabulu. Banda kunangwila ku mishindo ibungi ibaadi Efile Mukulu mulame bakwetu nsaa ibaabadi balame bwina Kidishitu bwabo mu kupela kwa kutwelakana mu myanda ya nsenga. Bu kileshesho, bibaadi nka byabya mu mafuku a ba Nazi mu Allemagne na mu angi maumbo mu 1930 na ku mbangilo kwa 1940. Kubadika Annuaire na kunangwila ku myanda ayilesha mushindo ubaadi Efile Mukulu mwibalame nsaa ibaabadi mu bitompwanga akukyebe kunyingisha lukumiino lwetu mwi Yehowa bu Kifwamino kyetu.​—Mis. 91:2.

Yehowa mukumbeene kutuma beena Kidishitu netu bwabadya kwitukwasha bwa kulama lukumiino mu nsaa ya nkalakasho (Tala paragrafe 18-20)

19 Ku bukwashi bwa ndumbulwilo a Yehowa na mikanda yaaye, tukwete kupeta malango aetukalwila. Banda kutala mushindo wabidi bitukwashe mu bipwa bishaale. Bu bi uno ndumbulwilo mmwipaane ngofu mu myanda i butete na mu bintu bya pornografi, Yehowa mmwitupe malango e buwa aetukwasha na kwitupasula pabitale bino bintu abilwisha binangu. Bu kileshesho, twi bapete malango aafiki kwi nshetu pabitale kusuuka kwa bakuuku be bubi ku ma site a Internet a kwisamba na bantu bebungi. *​—1 Kod. 15:33.

20. Mbulami na bukunkushi kinyi bwatupete ku bukwashi bwa kakongye ka beena Kidishitu?

20 Mushindo kinyi watudi balombeene kulesha shi twi “balongi ba Yehowa”? Nsaa yatuteemesha malango aaye kalolo. (Yesh. 54:13) Mu tukongye twetu ndjo mbalo imune yatudi balombeene kukunkushibwa na kulamibwa, mwanda mwanka mwi balume baasha kululama bakwete kufuba bu bakulu na abatuusha bukwashi na malango a mu Bible. (Gal. 6:1) Bulami bwibungi bwa Yehowa tukwete kwibupeta ku bukwashi bwa bano “bantu [be na] bya buntu.” (Ef. 4:7, 8) Twi balombeene kukita kinyi? Su atwibakokyela na mashimba etu ooso, Efile Mukulu etwelela myabi.​—Eb. 13:17.

21. (a) Abitungu twikale na kitshibilo kya kukita kinyi? (b) Mu mwisambo aulondo atukyebe kutaluula mwanda kinyi?

21 Twateyi kitshibilo kya kukunkushibwa na kikudi kiselele na kukookyela bukunkushi bwa Nsheetu e mwiyilu. Twi na kya kunangwila ku bibaadi nshalelo a Mwana aaye, Yesu Kidishitu na kulonda kileshesho kyaaye ki buwa. Bu bibaadi mukookyele mpa na ku lufu, Yesu bapetele myabi ibungi. (Fid. 2:5-11) Anka bu’ye atukyebe kupeta myabi pa mwanda wa kukookyela Yehowa na mashimba etu ooso. (Mye. 3:5, 6) Tutuleyi lukulupilo lwetu mwi Yehowa, aye akyebe kwitukalwila na kwitupa bintu kukila ungi muntu oso. Kumufubila nyi mwanda wa kinemo kikata kwatudi na abitusangasha. Kifulo kyetu bwaye akikyebe kutama nsaa yatunangwila ku mushindo wa kasatu wa bukwashi bwa Nsheetu​—bukuuku naaye. Mwisambo aulondo aukyebe kulesha mushindo wi Yehowa nyi nkuuku etu e buwa.

^ par. 19 Angi malango pabitale uno mwanda e mu ino miisambo bu: “Bien utiliser Internet” mu Kitenta kya Mulami 15/08/2011 esaki 3-5 na “Méfiez-vous des pièges du Diable” mpa na “Tenez ferme et échappez aux pièges de Satan” mu Kitenta kya Mulami 15/08/2012 esaki 20-24, Kitenta kya Mulami 15/08/2012 esaki 25-29.