Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Atangi a Madivulu Metu Ebhula

Atangi a Madivulu Metu Ebhula

Ihi ia kexile mu bhangesa o Jijudé ku hama ia dianga ku ‘kingila’ Mexiia?

Mu izuua ia Nzuá dia Batizu, ‘o kifuxi kioso ki kala mu ku kingila. Ene oso ia banza ku mixima iâ, kuila Nzuá muene Kristu.’ (Luka 3:15) Mukonda diahi o Jijudé akexile mu kingila Mexiia mu kithangana kieniókio? Ima iavulu ia bhangesa ku kingila.

Kioso kia vuala Jezú, o anju ia Jihova ia monekena o abhidi akexile mu langa o jimbudi jâ mu mukau ua zukamene mu Beleme. O anju iambe: “Lelu, mu sanzala ia Davidi, a mi vualela-mu Kibhamuenhu, muène Kristu, muène Ngana.” (Luka 2:8-11) Kioso o anju ki ia zubha o kuzuela, anga ku tukuluka “kifuxi kia akua diulu a di bandeka ni mukunji, anga a kala mu kuimba mimbu ia kutondela Nzambi exi: * Fuma i kale ia Nzambi mu diulu! O mu ngongo uembu mu’axaxe k’athu oso a mu uabhela!”—Luka 2:13, 14.

Sé phata, o ngolokela íii ia tula ku mixima ia abhidi enhó a lendukile. Ni lusolo, ene ai mu Beleme, kioso kia sange Zuze ni Madiia ni Jezú bhu maku, “a kuata kuambela athu o njimbu ioso ievu ene ku ji-anju, ia tokala o kamon’oko.” Mu kiki, ‘oso a k’ivu anga a diuana ima ia a tangela o abhidi.’ (Luka 2:17, 18) O izuelu “oso a k’ivu,” ilombolola kuila, o abhidi ka tangela ngó Zuze ni Madiia, maji a tangela ué athu a mukuá. Kioso kia vutuka ku bhata, a kolokota “kutonda ni kuximana Nzambi mu ima ioso ievu, ia mono. Kuma ia bhiti muene kala kioso kia a tangelele na-iu kuala o anjo.” (Luka 2:20) Sé phata, o abhidi enhó ka suekele o ima iambote ievuidile, ia lungile ni Kristu!

Kioso Madiia kia bheka o mon’ê ua phande kumbi mu Jeluzaleme, phala ku muidikisa kua Jihova, kala kia tumine o Kitumu kia Mozé, o polofeta Ana “u kuata kutonda Nzambi, anga u tanga o kamona ku athu oso a kexile mù kinga o kubhanduluka kua Jeluzaleme.” (Luka 2:36-38; Mak. 13:12) Kiki kilondekesa kuila, o njimbu ia lungu ni Mexiia iai ni ku di muanga.

Mu ku bhita kithangana, o “jinganga ku Thunda jiza mu Jeluzaleme, exi: A mu vuala, Sobha ia Jijudé, iu kuebhi? Mukonda théthembua iê tua i mono ku Thunda, etu tueza ku mu sambela.” (Mat. 2:1, 2) “Helode-phe, kiévu kiki, u tangalala, kia mu bhonzo ni Jeluzaleme ioso kiá. O kia zubha kubhongolola jinganga joso ja makota ni jimesene ja kitumu, ua ebhudisa o Kristu mba u tokala ku mu vuala kuebhi.” (Mat. 2:3, 4) Mu kiki, athu avulu evu o njimbu íii: O Mexiia ua bhixile! *

Kála ki tua mono ku dima, o divulu dia Luka 3:15, dia londekesa kuila saí Jijudé ja banzele kuila Nzuá dia Batizu, muéne uexile Kristu. Maji Nzuá, ua a kuatekesa ku lungulula o ibanzelu iâ kioso kia zuela: “Uoso-phe ua ngi kaiela ku dima ua ngi tundu, eme ki nga tokala ngó ku mu ambatela o jihaii jê. Muène ua kà mi batizala ni Nzumbi Ikôla ni túbhia.” (Mat. 3:11) Sé phata, o izuelu ia Nzuá, ia a suínisa ku kingila Mexiia.

O kuila o Jijudé ku hama ia dianga eji sola o kizuua kieji bhixila Mexiia ni kikuatekesu kia kikanenu kia 70 a jisemana, kio soneke mu divulu dia Daniiele 9:24-27? Ki tu tena kuamba kuila, ene a bhange kiki, maji nange a ki bhange muene. Mu kidi, mu izuua ia Jezú, kuexile ibanzelu iavulu ia lungile ni 70 a jisemana, maji se-ku kibanzelu kia sokela ni i tuejiia lelu ia lungu ni maka enhá. *

O kibuka kia Jijudé a kixana Essênios, a longo kuila, kueji moneka Mexiia jiiadi ku di sukilu dia 490 a mivu, maji ki tu tena kuamba kuila o kibuka kia Essênios kia solo o kizuua kiki ni kikuatekesu kia ikanenu mu divulu dia Daniiele. Né muene se ene a bhangele kiki, ki bhonza ku xikina kuila o Jijudé a kaiele o milongi ia kibuka kiki kia di tunguile.

Saí Jijudé ku hama ia kaiiadi K.K., a banzele kuila o 70 a jisemana, ja mateka ku muvu ua 607 A.K.K., kioso kia buika o tembulu ia dianga, katé ku muvu ua 70 K.K., kioso kia buika o tembulu ia kaiiadi. A mukuá a banzele kuila o kikanenu kiki kia di kumbidila mu thembu ia akua Makabeu, ku hama ia kaiiadi A.K.K. Ki kuexile kibanzelu kilondekesa kiambote kiebhi kieji tanga o 70 a ji semana.

Se a ki tendele kiambote, o kithangana kia 70 a jisemana, ku hama ia dianga K.K., tueji banza kuila o jipoxolo ni Jikidistá ja mukuá ku hama ia dianga, a zuela kuma, Mexiia, ua bhixila kioso kia moneka Jezú Kristu. Maji se-ku kima kilondekesa kuila o Jikidistá ja dianga a bhangele kienhiki.

Saí kima dingi ki tua tokala kuijiia. Mu veji javulu o asoneki a madivulu a Matesu, Marku, Luka ni Nzuá, a tumbula kuila saí ikanenu mu Mikanda ia Jihebeleu ia dikumbidila kua Kristu. (Mat. 1:22, 23; 2:13-15; 4:13-16) Maji se-ku muthu mudiâ uambe kuila o kuíza kua Jezú mu ixi kua lungile ni kikanenu kia 70 a jisemana.

Mu ku suka-ku: Ki tu tena kuzuela kuila o athu mu izuua ia Jezú, a tendele kiambote o kikanenu kia 70 a jisemana. Maji, o Madivulu a uana a zuela ué ima ia mukuá ia bhangesele o athu ku ‘kingila’ Mexiia.

^ kax. 4 O Bibidia ki i tanga kuila o ji anju ji kala mu “kuimba,” mukonda dia uvualukilu ua Jezú.

^ kax. 7 Nange tu dibhuidisa, Kiebhi o jinganga kiejidile kuila o “théthembua” ia monekene ku Thunda ia lungile ni uvualukilu ua “Sobha ia Jijudé?” O kuila ene evu o njimbu ia uvualukilu ua Jezú, kioso kia kexile múia mu Izalaiele?

^ kax. 9 Phala kuijiia o ibanzelu ietu lelu, ia lungu ni kikanenu kia 70 a jisemana, tanga o divulu Preste Atenção à Profecia de Daniel! mu Kibatulu 11.