Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nkonko ya babadi

Nkonko ya babadi

Ntshinyi tshivua tshifikishe bena Yuda ba mu bidimu lukama bia kumpala ku ‘ditekemena’ Masiya?

Mu matuku a Yone Mubatiji, ‘bantu bavua batekemene Kristo, buonso bavua belangana meji mu mioyo yabu bua Yone ne: “Yeye udi mua kuikala Kristo anyi?”’ (Luka 3:15) Bua tshinyi bena Yuda bavua batekemene Masiya mu tshikondo atshi? Kudi malu a bungi.

Panyima pa diledibua dia Yezu, muanjelu wa Yehowa wakamuenekela balami ba mikoko bavua balama mikoko mu mpata pabuipi ne Beteleheme. Muanjelu wakabambila ne: “Mbanulelele lelu Musungidi mu tshimenga tshia Davidi, yeye udi Kristo Mukalenge.” (Luka 2:8-11) Pashishe, “tshiluilu tshinene tshia banjelu ba mu diulu tshiakadisangisha ne muanjelu au tshitumbisha Nzambi tshiamba ne: * ‘Butumbi kudi Nzambi muulu mutumbuke ne ditalala dikale pa buloba munkatshi mua bantu badiye wanyisha.’”​—Luka 2:13, 14.

Dimanyisha edi divua ne bua kuikala dilenge bikole balami ba mikoko bavua ne budipuekeshi abu. Bakaya diakamue ku Beteleheme. Pakapetabu Jozefe ne Mariya ne Yezu utshivua muana wa katoto, “bakalonda bualu buvuabu babambile bua muana mutekete au.” Nunku, “bantu bonso bavua bumvue malu avua balami babalondele bakakema bikole.” (Luka 2:17, 18) Tshiambilu tshia ne: “bantu bonso bavua bumvue” tshidi tshileja ne: balami ba mikoko bavua bambile bantu bakuabu pa kumbusha Jozefe ne Mariya. Pashishe, pavua balami ba mikoko bapingana pambelu, bavua benda “batumbisha Nzambi bua malu onso avuabu bumvue ne bamone, anu muvuabu babambilawu.” (Luka 2:20) Balami ba mikoko abu kabavua badilamine malu mimpe avuabu bumvue bua Kristo to.

Pavua Mariya muye ne muanende muanabute eu ku Yelushalema bua kumuleja kudi Yehowa bu muvua mikenji ya Mose ilomba, Ana muprofete mukaji ‘wakatuadija kuela Nzambi tuasakidila wambila bantu bonso bavua bindile dipikudibua dia Yelushalema bualu bua muana au.’ (Luka 2:36-38; Ekes. 13:12) Nunku, lumu lua dimueneka dia Masiya luakatungunuka ne kutangalaka.

Pakapita matuku, “bena lubuku lua mitoto ba ku Est bakalua ku Yelushalema, bebeja ne: ‘Mmuaba kayi udibu balelele mukalenge wa bena Yuda? Bualu tuvua bamone mutoto wende patuvua ku Est, nunku tudi balue bua kumuinamina.’” (Mat. 2:1, 2) Pakumvua mukalenge Helode bualu ebu, “wakalubakana bikole pamue ne bena mu Yelushalema bonso. Wakasangisha bamfumu ba bakuidi bonso ne bafundi, kubakonkaye muaba uvuabu ne bua kulelela Kristo.” (Mat. 2:3, 4) Nunku bantu ba bungi bakamanya ne: muntu wikala ne bua kulua Masiya mmufike. *

Luka 3:15 utukadi batele udi uleja ne: bamue bena Yuda bavua bele meji ne: Yone Mubatiji ke uvua mua kuikala Kristo. Kadi, Yone wakakosa tshilumbu etshi pakambaye ne: “Udi ulua panyima panyi mmumpite meme bukole, tshiena mukumbane bua kukopola bisabata biende. Yeye neanubatize mu nyuma muimpe ne mu kapia.” (Mat. 3:11) Mêyi a Yone a budipuekeshi aa avua ne bua kuikala makoleshe ditekemena diabu dia Masiya.

Bena Yuda ba mu bidimu lukama bia kumpala bavuaku benze makumi a dilua dia Masiya ku diambuluisha dia mulayi wa buprofete wa mbingu 70 udi mu Danyele 9:24-27 anyi? Nansha mutudi katuyi mua kubenga lungenyi elu, katuena mua kujadika ne: ke tshivuabu benze to. Bulelela budi ne: kuvua mishindu ya bungi ivuabu bumvuija mbingu 70 mu matuku a Yezu ivua kayiyi ipetangana, ne kakuena mushindu nansha umue udi upetangana ne ngumvuilu utudi nende lelu to. *

Ba Essene, bavua bantu bamona bu bena mu tshisumbu tshia banene ba bena Yuda bakalongesha ne: ba Masiya babidi bavua ne bua kumueneka pabuipi ne ku ndekelu kua bidimu 490, kadi katuena bajadike bikala ba Essene benze makumi bilondeshile mulayi wa Danyele to. Nansha bikalabi ne: bavua benze nanku, mbikole bua kufuanyikija tshivua bena Yuda mu tshibungi mua kuikala benze bilondeshile mushindu wa dienza makumi wa bena mu tshisumbu etshi.

Mu bidimu bia lukama, bamue bena Yuda bavua bitabuja ne: mbingu 70 ivua ne bua kutuadija ne dibutuka dia kumpala dia ntempelo mu 607 kumpala kua Yezu too ne ku dibutuka diende dibidi mu 70 panyima pa Yezu, kadi bakuabu baleja muvua dikumbana dia mulayi eu mua kupetangana ne tshikondo tshia bena Makabeye mu bidimu bia 100 kumpala kua Yezu. Nunku kakuvua dipetangana bua muvuabu ne bua kubala mbingu 70 to.

Bikalabi ne: bantu ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua bamanye bimpe bua kubala mbingu 70, tuvua mua kuamba ne: bapostolo ne bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua mua kuikala bakule bua mbingu eyi bua kujadika ne: Masiya uvua mulue anu mu tshikondo tshijalame, ne uvua Yezu Kristo. Kadi, kakuena tshijadiki tshia ne: bena Kristo ba kumpala aba bavua benze nanku to.

Kudi bualu bukuabu bua mushinga. Bafundi ba Evanjeliyo bavua misangu ya bungi baleje ne: imue milayi ya mu Mifundu ya tshiena Ebelu ivua mikumbanyine Yezu Kristo. (Mat. 1:22, 23; 2:13-15; 4:13-16) Kadi, nansha umue wa kudibu kavua muleje muvua dimueneka dia Yezu pa buloba dikumbaja mulayi wa buprofete wa mbingu 70 nansha.

Mu tshikoso: Katuena mua kuamba kujadika ne: bantu ba mu matuku a Yezu bavua bumvue bimpe mulayi wa mbingu 70 to. Kadi, Evanjeliyo idi ileja malu makuabu adi ajadika ne: bantu bavua ne bua kuikala ‘batekemene’ Masiya.

^ tshik. 4 Bible kena wamba ne: banjelu “bakimba misambu” pakalelabu Yezu to.

^ tshik. 7 Tudi mua kudikonka ne: Mmunyi muvua bena lubuku lua mitoto bafike ku dimona ne: dimueneka dia “mutoto” ku Est divua dipetangana ne diledibua dia “mukalenge wa bena Yuda”? Bivuaku mua kuikala ne: bavua bumvue lumu lua diledibua dia Yezu pavuabu banyunguluka mu Isalele anyi?

^ tshik. 9 Bua kumanya ngumvuilu utudi nende lelu wa mulayi wa mbingu 70, bala mukanda wa Tutumayi ntema ku mulayi wa Danyele! nshapita wa 11.