Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Vihula Vyakufuma Kuli Vaka-Kutanga

Vihula Vyakufuma Kuli Vaka-Kutanga

Vyuma muka vyalingishile vaYuleya vamulikulukaji lyamyaka lyakulivanga ‘vatalilile’ Meshiya?

Mumakumbi aYowano Muka-kumbapachisa, “vatu vapwile nakutalilila Kulishitu, vosena vapwile nakulihwojola mumichima yavo hali Yowano ngwavo: ‘Pamo ou ikiye vene Kulishitu?’” (Luka 3:15) Mwomwo ika vaYuleya vapwile nakutalilila ngwavo Meshiya mweza halwola kana? Mwomwo yavyuma vino.

Omu Yesu asemukile, kangelo kaYehova asolokele kuli tufunga vaze vapwile nakulama mikoko javo kwakamwihi naMbetelema. Kangelo avilikile ngwenyi: “Lelo lino kunganda yaNdavichi kunamisemukila Mulwilo, ikiye Kulishitu, Mwata.” (Luka 2:8-11) Kufuma haze, kuli kangelo kwapwile “mayongomena amwilu ali nakumwalisa Kalunga nakwamba ngwavo: * ‘Vamutohwesenga Kalunga uze atwama mwilu, kaha hamavu hapwenga kuunda muli vatu ava eji kwivwilanga kuwaha.’”—Luka 2:13, 14.

Mujimbu vavilikile ava vangelo wakwachile chikuma kumichima yavaze tufunga vakulinyisa. Hahaze vene ava tufunga vakatukile nakuya kuMbetelema, kahomu vawanyine Yosefwe naMaliya nakemba Yesu, “vambulwile mazu aze vavalwezele kutalisa kulyou mwana wamundende.” Ngocho “vosena vaze vevwileko valikomokelele havyuma vize vavalwezele kuli vaze tufunga.” (Luka 2:17, 18) Mazu akwamba ngwavo “vosena vaze vevwileko” asolola nge tufunga valwezele navatu veka keshi Yosefwe naMaliya kahako. Omu tufunga vakindulukile kwimbo, vatwalilileho lika “kumutohwesa Kalunga nakumwalisa havyuma vyosena vize vevwile navize vamwene, nge muze vavalwezelevyo.” (Luka 2:20) Vaze tufunga kavaholele nakuhona kulweza vakwavo mujimbu kanou wamwazako.

Omu Maliya atwalile mwanenyi watwatwa kuYelusalema mangana vakamukunjike kuli Yehova kweseka naJishimbi jaMose, kapolofweto Ana aputukile “kusakwilila Kalunga, nakuhanjika vyayauze mwana kuli vosena vaze vapwile nakuvandamina kusokoka chaYelusalema.” (Luka 2:36-38; Kulo. 13:12) Ngachize, mujimbu wakuvuluka kusoloka chaMeshiya wapwile nakutanda lika.

Kufumaho, “kwejile vaka-kutahisa vatanganyika kufuma kuMusamuko nakwiza kuYelusalema, nakwamba ngwavo: “Mwangana wavaYuleya ou nasemuka ali kulihi? Twamonanga tanganyika yenyi omu twapwanga kuMusamuko, shikaho tuneza mangana tulifukule kuli ikiye.” (Mateu 2:1, 2) Omu evwile mujimbu kana, “Mwangana Helote alizakaminyine chikuma hohamwe navaka-Yelusalema vosena. Kahomu alingile hanavakungulula lyehi vapilishitu vavalemu vosena navaka-kusoneka  javatu, aputukile kuvehula ejive okwo vambile ngwavo mwakasemukila Kulishitu.” (Mateu 2:3, 4) Ngocho, vatu vavavulu vevwile mujimbu wakwamba ngwavo: Meshiya uze vashikile nasoloka lyehi. *

Mukanda waLuka 3:15 twavulukanga, wasolola nge vaYuleya vamwe vashinganyekele ngwavo Yowano Muka-kumbapachisa Vatu ikiye apwile Kulishitu. Oloze Yowano avolwele hakwamba ngwenyi: “Ou mweza munyima yami nanguhambakana ami ngolo, kaha namendelo enyi kangwatelamo kuwazulako. Ikiye mwakamimbapachisa nashipilitu yajila nakakahya.” (Mateu 3:11) Mazu ahanjikile Yowano atela alingishile vaYuleya vawahilile vyakwiza chaMeshiya.

Kutala vaYuleya vamulikulukaji lyamyaka lyakulivanga vazachishile upolofweto wajisemana 70 uze watwama hamukanda waNdanyele 9:24-27 mangana valave lwola luze mwakasoloka Meshiya tahi? Numba tuhu chapwile chachashi kulinga ngocho, oloze katweshi naunjihoko. Mumakumbi aYesu, vatu vapwile navishinganyeka vyakulisezaseza mwakulavila jisemana 70, oloze vishinganyeka vyavo vyalihandununa nomu twatachikijilamo ou upolofweto makumbi ano. *

VaEsene vaze vapwa lizavu lyavaYuleya vaze vatwama mupambo, vanangwile nge vaMeshiya vavali navakasoloka kusongo yamyaka 490. Oloze katweshi naunjiho wakusolola nge kulava chavo chafumine haupolofweto waNdanyeleko. Numba nge mukiko valavile, oloze nachipwa chachikalu kushinganyeka ngwetu kulava chavaEsene chikiko vakavangijile vaYuleya vavavuluko.

Mulikulukaji lyamyaka lyamuchivali C.E., vaYuleya vamwe vafwelelele ngwavo jisemana 70 japutukile mumwaka wa 607 B.C.E, omu vanongesele tembele yatete kaha jakumine mumwaka wa 70 C.E., omu vanongesele tembele yamuchivali. VaYuleya veka vashinganyekele ngwavo upolofweto kana wateselemo mulwola lwaMakeve mulikulukaji lyamyaka lyamuchivali. Ngocho, vaYuleya kavalivwasanyine omu vatela kulava jisemana 70 koko.

Nge vaposetolo navaka-Kulishitu vakulivanga vevwishishile upolofweto wajisemana 70, kachi vazachishile upolofweto kana hakuhana unjiho wakusolola nge Yesu Kulishitu ikiye Meshiya kaha nawa ejile halwola vatongola. Oloze kakwatwama unjiho wakusolola nge vaka-Kulishitu vakulivanga valingile ngochoko.

Chishina chikwavo chachilemu shina echi. Kakavulu vaka-kusoneka Mujimbu Wamwaza vavulukilenga upolofweto wamuMazu-vasoneka achiHepeleu uze wateselemo muli Yesu Kulishitu. (Mateu 1:22, 23; 2:13-15; 4:13-16) Oloze kakweshi muka-kusoneka umwe asonekele ngwenyi upolofweto wajisemana 70 naukatesamo kwiza chaYesu hano hamavuko.

Kuhituluka mukavatu: Katweshi naunjiho wakusolola nge vatu vamumakumbi aYesu vevwishishile kanawa upolofweto wajisemana 70 koko. Oloze Mikanda yaMujimbu Wamwaza yahana unjiho ukwavo wakusolola ovyo vyalingishile vaYuleya ‘vatalilile’ kwiza chaMeshiya.

^ par. 4 Mbimbiliya kayavuluka ngwayo vangelo “vembile myaso” omu Yesu asemukileko.

^ par. 7 Tunahase kulihulisa ngwetu, Uno vaze vaka-kutahisa vatanganyika vejivile ngachilihi ngwavo “tanganyika” yakumuSamuko yapwile nakuvalweza vyakusemuka ‘chaMwangana wavaYuleya’? Kutala vevwile mujimbu wakusemuka chaYesu omu vapwile nakupulasana muIsalele tahi?

^ par. 9 Nge munakusaka kutachikiza omu twejivilamo makumbi ano upolofweto wakutalisa kujisemana 70, kaha talenu mukanda wachingeleshi waPay Attention to Daniel’s Prophecy! kapetulu 11.