Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Omapulo ga za kaaleshi

Omapulo ga za kaaleshi

Aajuda yomethelemumvo lyotango oya li ye na ekankameno lyashike lyokukala ya ‘tegelela’ Mesiasa?

Pethimbo lyaJohannes Omuninginithi, “aantu sho ya li mokutegelela, ayehe oya dhiladhila kutya, pamwe Johannes oye Kristus.” (Luk. 3:15) Mbela omolwashike tashi vulika Aajuda ya li ya tegelela Mesiasa a holoke pethimbo mpoka? Opu na omatompelo gontumba.

Konima sho Jesus a valwa, omuyengeli gwaJehova okwa li i ihololele aasita yoonzi mboka ya li taye dhi litha miitunda popepi naOmuyengeli gwaJehova ta popi naasita popepi Betlehem (1) Omuyengeli okwa ti: “Nena tuu ndjika mwa valelwa Omukulili moshilando shaDavid. Oye Kristus, Omuwa.” (Luk. 2:8-11) Konima yaashoka, omuyengeli okwa li a wayiminwa ‘kongundu onene yaayengeli yomegulu, taya hambelele Kalunga taya ti: * “Esimano olyaKalunga gwokombandambanda! Nombili kombanda yevi maantu e ya hokwa!”’ — Luk. 2:13, 14.

Etseyitho ndyoka oli na okukala lya li lya nwetha mo noonkondo aasita mboka aaifupipiki. Nziyanziya oyi idhenge ondjila ya ye kuOmuyengeli gwaJehova ta popi naasita popepi Betlehem, naasho ya mono Josef naMaria nosho wo okahanona Jesus, “oye ya hokololele shoka omuyengeli a tile okanona haka.” Oshizemo, ‘ayehe mboka ye shi uvu, oya kuminwa oohapu ndhoka ye dhi hokololelwa kaasita.’ (Luk. 2:17, 18) Uutumbulilo “ayehe mboka ye shi uvu” otawu gandja edhiladhilo kutya aasita yoonzi oya li ya popi nayalwe kaaye shi owala Josef naMaria. Opo nduno, sho aasita ya shuna kegumbo, oya kala “nokusimaneka nokuhambelela Kalunga, oshoka ayihe oye yi uvu noye yi mono, ngaashi omuyengeli e ya lombwele.” (Luk. 2:20) Aasita mboka oye na okukala ya li inaaya mwenena iinima iiwanawa mbyoka ya li yu uvu kombinga yaKristus.

Sho Maria a li a fala omwanamati gwosheeli kuJerusalem opo e ke mu fale kuJehova, ngaashi ompango ndjoka ya li ya gandjwa kuKalunga okupitila muMoses, omupolofeti omukiintu Hanna ‘okwa hambelele Kalunga e ta hokolola okanona kwaayehe mboka ya li ya tegelela ethimbo lyekulilo lyaJerusalem.’ (2) (Luk. 2:36-38; Eks. 13:12) Kungawo, onkundana kombinga yokuholoka kwaMesiasa oya tsikile nokwiihanena apuhe.

Konima, “aakoneki yokuuzilo oye ya kuJerusalem taa ti: ‘Omukwaniilwa gwAajuda a valwa ngashingeyi, oku li peni? Oshoka onyothi ye otwe yi mono kuuzilo notwe ya okwiinyongamena kuye.’” (Mat. 2:1, 2) Sho e shi uvu, ‘omukwaniilwa Herodes okwa haluka, nAajerusalem ayehe oya haluka wo. Herodes okwa gongele aayambi aakuluntu ayehe naalongimpango yomoshilongo ashihe nokwe ya pulagula mpoka Kristus ta ka valelwa.’ (3) (Mat. 2:3, 4) Onkee ano, aantu oyendji  oya li ya tseyithilwa taku ti: Mesiasa ngoka a li u uvanekwa okwa holoka! *

Lukas 3:15, ngoka a popiwa metetekelo otu ulike kutya Aajuda yamwe oya li taya dhiladhila kutya Johannes Omuninginithi otashi vulika oye Kristus. Ihe, Johannes okwa li a mweneke omapopyo ngoka noohapu ndhika tadhi ti: “Ongame tandi mú [ninginitha, NW] nomeya, mu itedhulule, ihe nakuya konima yandje ngoka e vule ndje oonkondo, oongoka ngame inaandi gwana okuhumbata oongaku dhe, oye te mú [ninginitha, NW] nOmbepo Ondjapuki nomulilo.” (Mat. 3:11) Oohapu dhaJohannes odhi na okukala dha li dha ningitha aantu ya kale ya tegelela nondjuulukwe Mesiasa.

Mbela Aajuda yomethelemumvo lyotango oya li ya yalula ethimbo lyokuholoka kwaMesiasa pakankameno lyehunganeko lyiiwike 70 mbyoka yi li muDaniel 9:24-27? Nonando itatu vulu oku shi pataneka, itatu vulu wo oku shi koleka. Uushili owo mboka kutya opwa li pu na omafatululo ogendji taga kondjithathana kombinga yiiwike 70 pethimbo lyaJesus, nokapu na nando olimwe lya faathana neuvoko lyetu lyokunena. *

Oshimpaga shimwe shOshijuda hashi ithanwa Essenes, osha li hashi longo kutya ooMesiasa yaali oya li taya ka holoka lwokuuka pehulilo lyomimvo 490, ihe itatu vulu okukala nuushili kutya Aaessenes oya li ya kankamekela okuyalula kwawo kehunganeko lyaDaniel. Nokuli nando osho ya li ya ningi ngaaka, kashi shi oshipu okudhiladhila kutya Aajuda oya li taya ka nwethwa mo keyalulo lyethimbo lyokangundu hoka kamwe owala.

Methelemumvo etiyali E.N., Aajuda yamwe oya li yi itaala kutya iiwike 70 oya li ya kwata ethimbo okuza pehanagulo lyotempeli yotango momumvo 607 K.E.N. sigo okehanagulo lyotempeli ontiyali momumvo 70 E.N., omanga yalwe ya li ya kwatakanitha egwanitho lyehunganeko nethimbo lyAamakabee yomethelemumvo etiyali K.E.N. Onkee ano, kapwa li pu na ehulithodhiladhilo lya yela kutya iiwike 70 oyi na okuyalulwa ngiini.

Ngele okuyalulwa kwethimbo lyiiwike 70 okwa li ku uvikiwa ko nawa methelemumvo lyotango E.N., omuntu otashi vulika a yalule kutya aayapostoli nosho wo Aakriste yalwe yomethelemumvo lyotango oya li taye ke shi longitha shi li uunzapo kutya Mesiasa omuuvanekwa okwa holoka pethimbo e li Jesus Kristus mwenemwene. Ihe kapu na uunzapo mboka tawu ulike kutya Aakriste yopetamekweelela oya li ya ningi ngaaka.

Opu na uushili wulwe wa gwana okundhindhilikwa. Aanyoli yOmavaangeli olundji oya li ya popi kutya omahunganeko gontumba ngoka ge li mOmanyolo gOshihebeli oga li ga gwanithilwa muJesus Kristus. (Mat. 1:22, 23; 2:13-15; 4:13-16) Ihe nonando oongawo, kapu na nando ogumwe gwomuyo a li a vulu okukwatakanitha okuholoka kwaJesus kombanda yevi nehunganeko lyiiwike 70.

Moku shi ngonga: Itatu vulu oku shi kalela po kutya aantu pethimbo lyaJesus oya li yu uvite ko nawa ehunganeko lyiiwike 70. Ihe Omavaangeli otaga gandja omatompelo galwe ga yela kutya omolwashike aantu ye na okukala ya li ya ‘tegelela’ Mesiasa.

^ okat. 4 Ombiimbeli inayi tya kutya aayengeli oya li yi imbi sho Jesus a valwa.

^ okat. 7 Otashi vulika tu pule kutya, osha li she ende ngiini aakoneki yokuuzilo ya kwatakanithe okuholoka ‘kwonyothi’ kUuzilo nokuvalwa ‘kwomukwaniilwa gwAajuda’? Mbela otashi vulika ya li yu uvu onkundana kombinga yokuvalwa kwaJesus sho ya li taya taakana muIsraeli?

^ okat. 9 Opo wu mone uuyelele kombinga yehunganeko lyiiwike 70, tala membo Omalongo gashili gOmbiimbeli ogeni naanaa? montopolwa 11.