OMAPULO ALINGWA NOVATANGI

Oityi tyakuatesileko ova Judeu kohale “okukevelela” Mesiya?

▪ Pononthiki mba João Batista, “ovanthu ankho vekahi nokukevelela, iya aveho ankho vasoka momitima viavo konthele ya João okuti: ‘Okuti ou oe Kristu?’” (Lucas 3:15) Omokonda yatyi ova Judeu ankho vakevelela Mesiya amoneke momuvo oo? Pena omahunga omanyingi.

Etyi Jesus atyitwa, oandyu ya Jeova aimonekela ovanthita ankho vekahi nokuyunga ovipako viavo movipembe popepi no Mbelei. (1) Oandyu aiti: “Hono muatyitilwa omuyovoli, Kristu Tatekulu, mepundaumbo lia David.” (Lucas 2:8-11) Konyima yotyo, oandyu “ailiwaneka nembamba lio noandyu mbo keulu, ambuhivilika Huku ambuti: * ‘Huku ukahi keulu-ulu ankhimanekwe, iya kombanda yohi kukale ombembwa pokati kovanthu vana apanda.’”—Lucas. 2:13, 14.

Etyi onoandyu mbapopile tyotyili tyapamekele unene ovanthita ovo. Liwa-liwa avaende noko Mbelei, iya etyi vavasa Jose na Maliya nolukembe Jesus, “avevepopila etyi veiva konthele yomona oo.” Moluotyo, “aveho vetyiiva avahuvu novipuka ovanthita vevepopila.” (Lucas 2:17, 18) Onondaka “aveho vetyiiva” mbulekesa okuti ovanthita kavapopilile vala Jose na Maliya mahi vapopilile vali ovanthu ovakuavo. Ngotyo, etyi ovanthita vakondoka keumbo, vatuaileko “okunkhimaneka nokuhivilika Huku mokonda yovipuka veiva nevi vamona, ngetyi umwe vevipopilwa.” (Lucas 2:20) Tyotyili, ovanthita ovo kavaholekele ovipuka oviwa veivile konthele ya Kristu!

Etyi Maliya atuala omona wae wotyiveli ko Jelusalei opo emupakule ku Jeova, ngetyi ankho tyiitwa Movitumino Viapelwe Moisesi, omuuli Ana “ehimbika okupandula Huku iya apopi konthele yomona kuaveho ankho vakevelela eyovo lio Jelusalei.” (2) (Lucas 2:36-38; Êxo. 13:12) Ngotyo, onondaka konthele yokuya kwa Mesiya mbatuaileko nokuliyandyana.

Konyima, ovalume vokulilongesa ononthungululu vo Koutundilo veile ko Jelusalei, avati: “Una watyitua ohamba yova Judeu ulipi? Tuamona onthungululu yae etyi ankho tukahi Koutundilo, iya tueya opo tumuhivilike.” (Mat. 2:1, 2) Etyi “Ohamba Herode, novanthu aveho vomo Jelusalei ankho vekahi nae vetyiiva, avasukalala unene.  Aihana ovanene-nakwa, novanongo vovihonekwa, ahimbika okuvepula opi Kristu matyitilwa.” (3) (Mat. 2:3, 4) Moluotyo ovanthu ovanyingi ankho vanoñgonoka okuti: Ou makala Mesiya wehika! *

Lucas 3:15, yapopiwa konthyimbi, ilekesa okuti ova Judeu vamwe ankho vasoka okuti João Batista oe Kristu. Mahi, João wapopile okuti: “Ou meya konyima yange omunene vali tyipona ame, iya nii vala hafuilepo pala okumulula ononkhaku. Iya mekemumbatisala nospilitu sandu notupia.” (Mat. 3:11) Onondaka mba João mbakuatesileko ovanthu okukala vali nonthumbi yokuti tyotyili Mesiya meya.

Okuti ova Judeu vokohale vetyivilile okuvalula omuvo Mesiya meya, okutalela keulo lio nosimano 70 likahi mu Daniel 9:24-27? Namphila ankho vapondola okutyilinga, onthue katutyii inkha vetyilingile. Tyotyili, pononthiki mba Jesus ovanthu ankho vena omalusoke elikalaila konthele yo nosimano 70, nawike wetyinoñgonokele nawa ngonthue hono. *

Ovanthu vamwe ankho vatiwa ova Essênio, ankho valongesa okuti mokueenda kuomanima 490 makuya ovo Mesiya vevali. Mahi tutupu onthumbi yokuti ova Essênio vavalulile omanima oo okutalela meulo lia Daniele. Namphila hamwe otyo valingile, mahi ova Judeu ovanyingi kavakalele nolusoke ngo luova Essênio.

Motyita tyavali P.K., ova Judeu vamwe ankho vetavela okuti o nosimano 70 mbahimbikila pehanyauno liondyuo yotete ya Huku mo 607 P.K.E. alo pehanyauno liondyuo yavali ya Huku mo 70 P.K., mahi ovakuavo ankho vasoka okuti eulo malifuiswapo pomuvo wova Makabeu potyita tyavali P.K.E. Moluotyo, ovanthu ankho vena omalusoke elikalaila konthele yoñgeni o nosimano 70 ankho mbuna okuvalulwa.

Inkha omuvo wo nosimano 70 wanoñgonokelue nawa potyita tyotete P.K., umwe upondola okusoka okuti ono apostolu Novakristau ovakuavo vopotyita tyotete, hamwe vapopile omuvo oo opo valekesa okuti Mesiya walaelue wehikile umwe momuvo Jesus Kristu eya. Mahi, petupu etyi tyilekesa okuti Ovakristau votete valingile ngotyo.

Pena otyipuka otyikuavo tyakolela. Ovahoneki vono Evandyeliu vapopia ovikando ovinyingi okuti omaulo amwe avahiwa Movihonekwa vio Hebreu afuisiluepo mu Jesus Kristu. (Mat. 1:22, 23; 2:13-15; 4:13-16) Mahi, nawike puvo waelekele omuvo Jesus eya pano pohi neulo lio nosimano 70.

Moluotyo, katupondola okupopia nonthumbi okuti ovanthu pononthiki mba Jesus ankho vanoñgonoka nawa eulo lio nosimano 70. Mahi, ono Evandyeliu mbapopia konthele yomahunga omakuavo alekesa oityi tyakuatesileko ovanthu “okukevelela” okuya kwa Mesiya.

[Onondaka Poutoi]