I te tuatau o Ioane Papetito, “te tapapa ua ra te au tangata katoa, e te akaeatu anake ïa i roto i to ratou ngakau ia Ioane, ko te Mesia aina aia me kare aina?” (Luka 3:15) No teaa ra te ngati Iuda i tapapa atu ei i te Mesia kia tae mai i taua taime ra? E maata te au tumu.

Muri ake i te anau mai anga a Iesu, kua mama maira te angera a Iehova ki te au tiaki mamoe e tiaki ra i ta ratou anana i vao i te koro i Betelehema. Kua tuatua maira te angera e: “I nakonei oki i anau ei te Ora no kotou i te oire o Davida, koia oki te Mesia ra ko te Atu.” (Luka 2:8-11) I muri ake, kua kapitiia mai ki taua angera ra “tetai urupu maata no te rangi, i te akameitaki anga i te Atua, e te na ko anga, * Kia akakakāia te Atua i runga i te rangi teitei, e ei au to teianei ao, e kia kite aroaia mai te tangata nei.”​—Luka 2:13, 14.

E akakeuanga ririnui tikai to taua tuatua akakite ra ki runga i taua au tiaki mamoe akaaka ra. I reira rai kua aere atu ratou ki Betelehema, e i te kitea anga e ratou a Iosepha raua ko Maria e te pepe ko Iesu, kua “akakite aere atura i te tuatua no taua tamaiti ra i tuatuaia mai kia ratou.” Tei tupu, kua ‘umere anake atura te aronga i akarongo, i te au mea ta te au tiaki mamoe i akakite atu kia ratou.’ (Luka 2:17, 18) Te takiota tuatua, “te aronga i akarongo,” te akaari maira e kare ko Iosepha e Maria ta te au tiaki mamoe i tuatua atu, mari ra kua akakite aere ratou ki etai ke atu. Te oki aere anga te au tiaki mamoe ki te kainga, kare ratou i akamutu ana ‘i te akakakā, e te akameitaki i te Atua, i te au mea ta ratou i akarongo e ta ratou i kite, tei tuatuaia mai kia ratou.’ (Luka 2:20) Kare taua aronga tiaki mamoe i tapu ua te au mea memeitaki ta ratou i akarongo no runga i te Mesia, kia ratou uaorai!

Te apai anga atu a Maria i tana tama mua ki Ierusalema i te oronga iaia kia Iehova, mei tei umuumuia i raro i te ture a Mose, i reira kua “akapaapaa atura” te peroveta vaine a Ana “i te Atu, e kua tuatua iora iaia i te aronga katoa i tapapa i te ora i Ierusalema ra.” (Luka 2:36-38; Exo. 13:12) No reira i totoa ai te nuti no te mama anga mai o te Mesia.

Muri mai, “i na e au tangata pakari tei aere mai ki Ierusalema, mei te itinga o te rā mai, kua na ko maira, Teiea te Ariki anau ou o te ngati Iuda nei? Kite akenei oki matou i tona etu i te itinga o te rā, i aere mai nei matou e araara atu iaia.” (Mata. 2:1, 2) Te rongo anga i teia, ‘kua taitaia akera te Ariki ko Heroda e to Ierusalema katoa. E akaputuputu maira aia i te kau taunga nunui katoa, e te aronga tata tuatua a te au tangata,  kua ui atura aia ia ratou i te ngai e anau ei te Mesia.’ (Mata. 2:3, 4) No reira e maata ua atu te tangata tei akakiteia kia ratou e: Kua tae mai te Mesia, no te tuatau ki mua! *

Te akaari maira a Luka 3:15, tei taikuia i mua ake e, kua manako tetai au ngati Iuda e penei ko te Karaiti a Ioane Papetito. Inara, kua akatano mai a Ioane i taua manako ra i te na ko anga e: ‘Ko tei ka aere mai i muri iaku nei, e maata tona mana i toku, kare au e tau kia apai i tona tamaka; nana e bapetizo ia kotou ki te vaerua tapu, e te ai.’ (Mata. 3:11) Ka riro ta Ioane tuatua ei akamaata roa atu i te tapapaanga no te mama anga mai o te Mesia.

Kua akatumu ainei te ngati Iuda o te anere mataiti mua i ta ratou tareanga i te taime e tae mai ei te Mesia, ki runga i te totou o te 70 epetoma tei tataia i roto ia Daniela 9:24-27? Kare e rauka ia tatou kia patoi i te reira manako e kare katoa e rauka i te akapapu. Ko te tika, e maata te au urianga tukeke no runga i te 70 epetoma i to Iesu tuatau, e kare okotai i piri vaitata mai ki ta tatou i marama i teia tuatau. *

Ko te akonoanga Essenes, tei manakoia e na tetai pupu monk ngati Iuda, kua apii ratou e rua Mesia ka mama mai i te openga o te 490 mataiti ka aereia, inara kare i papu e me kua akatumu te Essenes i ta ratou tareanga tuatau ki runga i te totou a Daniela. Inara mei te mea kua akapera ratou, e ngata i te akamanako e i akapeea te katoaanga o te ngati Iuda i aru ei te papaanga a tetai pupu tangata tei akatakake takiri ia ratou mei te taiate tangata.

I te rua anere mataiti T.N., kua irinaki tetai au ngati Iuda e kua akamata mai te 70 epetoma mei te tuatau i takoreia ai te iero mua i te mataiti 607 M.T.N., ki te takoreia anga te rua o te iero i te mataiti 70 T.N., e ko tetai aronga, akapiri atu ratou i te akatupuanga o tera totou ki te tuatau o te Maccabean i te rua anere mataiti M.T.N. No reira kare e taka ana e eaa tikai te tika tei tukuia no runga i te tareanga o te 70 epetoma.

Naringa kua marama meitakiia te tareanga o te 70 epetoma i te anere mataiti mua T.N., ka manako atu tatou i reira e ka taiku mai te au apotetoro i te reira, e pera katoa tetai atu au Kerititiano o te anere mataiti mua, ei akapapuanga e kua mama mai te Mesia koia oki a Iesu Karaiti i te tuatau tikai tei totouia. Inara kare e akapapuanga e kua taiku ana te au Kerititiano o mua ana i te reira.

Tetai apinga puapinga ke mai ka tau kia akamanako. Maata te taime e akakite mai ana te aronga tata Evangeria e ko tetai au totou i roto i te au Tuatua Tapu Ebera, kua akatupuia te reira i roto ia Iesu Karaiti. (Mata. 1:22, 23; 2:13-15; 4:13-16) E oti akera kare okotai o ratou i akapiri atu ana i to Iesu mama anga mai i te enua nei, ki te totou o te 70 epetoma.

Te nga manako maata: Kare e rauka ia tatou te akapapu e kua marama meitaki te tangata i to Iesu tuatau, i te totou o te 70 epetoma. Inara, te oronga maira te au Evangelia i tetai au tumuanga tau ke mai, no te tangata kia ‘tapapa’ atu i te Mesia.