Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

 ILYASHI LYA KALE

Ubunkolanya Ubwaliko Imyaka 100 Iyapita Ubwakoseshe Icitetekelo

Ubunkolanya Ubwaliko Imyaka 100 Iyapita Ubwakoseshe Icitetekelo

“Uyu muntu alemoneka kwati ni munyinefwe Russell nomba nacila na pa fyo munyinefwe Russell amoneka.” —E fyalandile uwaletamba ubunkolanya bwa “Photo-Drama” mu 1914.

UNO e mwaka walenga 100 ukutula apo bapangiile ubunkolanya ubo baleita ukuti “Photo Drama of Creation.” Ico bapangiile ubu bunkolanya ni pa kuti buleafwa abantu abaletamba ukucetekela ukuti Baibolo Cebo ca kwa Lesa. Pali ilya nshita abantu abengi basumine ukuti ifintu fyasangwike fye, balelengulula no kutwishika ifyo Baibolo ilanda ne ci calengele icitetekelo ca bantu ukupwa. Lelo ubu bunkolanya bapangile bwalelanga ukuti Yehova ni Kabumba.

Munyinefwe Charles T. Russell, uwaletungulula Abasambi ba Baibolo alefwailisha inshila iingabomba bwino pa kuti icine ca mu Baibolo cisalangane mu kwangufyanya. Pa myaka ukucila pali 30, Abasambi ba Baibolo balebomfya impapulo pa kushimikila. Nomba kwali icintu cimo ico bamwene ukutila kuti cabomba bwino pa kushimikila, ne ci kubomfya amafilimu.

UKUSHIMIKILA UKUBOMFYA AMAFILIMU

Muli ba 1890, e lyo abantu batendeke ukupanga amafilimu umwabula amashiwi. Ku kutendeka kwa 1903, ba Baptist balitambishe filimu ya fya mapepo mwi calici lya mu New York City. Kanshi mu 1912 ilyo ba Russell batendeke ukupekanya “Photo Drama,” ninshi tapalakokola ukutula apo batendekele ukupanga amafilimu. Balimwene ukuti ukucita ifi kwali no kulenga abantu abengi ukumfwa imbila nsuma ukucila ukubomfya fye impapulo.

Calesenda ama-awala 8 pa kupwisha ukutamba “Photo-Drama,” kabili ilingi line baleitambisha mu fiputulwa fine. Muli ubu bunkolanya mwali amalyashi ya mu Baibolo ayepi 96 ayakopwa kabili uo bakopele uwalelanda aya malyashi muntu uwaishibikwe sana kabili uwalelanda bwino. Muli ubu bunkolanya, mwalelila ne nyimbo. Abaishibe sana ukubomfya bamashini ba kutambishishako, pa kutambisha balelisha amaseleti umwali amashiwi ne nyimbo isho bakopa pa kuti ifyo abantu baletamba filelingana ne fyo baleumfwa.

“Mwali ifikope ukutendekela pa kupangwa kwa ntanda ukufika na ku kuteka kwa bukata ukwa kwa Kristu ukwa Myaka Ikana Limo.”—E fyalandile ba F. Stuart Barnes, abaali ne myaka 14 mu 1914

Amafilimu ayengi na masilaidi baleshita ku mastudio ya bantu fye. Abaishiba ifya kulengalenga aba ku Philadelphia, ku New York, ku Paris na ku London balelenga ifikope pa makalashi no kupanga amasilaidi na mafyumu. Bamunyinefwe aba pa Bethel abalebombela ku fya kulengalenga nabo balelengako fimo, lelo ilingi balepanga amasilaidi ayapya nga ca kuti ayo balebomfya  yatobeka. Ukulunda pa mafilimu ayo baleshita, aba pa Bethel nabo balebakopa ninshi baleangala icangalo ca kwa Abrahamu, Isaki, e lyo na malaika uwamuleseshe ukutuula umwana wakwe ilambo. Balebakopela mu Yonkers, ku New York.—Ukute. 22:9-12.

Pa kutambisha filimu, abaishibe ukubomfya bamashini ba kutambishishako, balebomfya fyumu iyaleba amakilomita 3.2, amaseleti 26, e lyo na masilaidi 500

Umo uwalebomba na munyinefwe Russell aebele bakalemba we lyashi ukuti, ubu bunkolanya “bukalenga abantu abengi nga nshi ukutemwa ifyaba mu Malembo ukucila fyonse ifyo aba mapepo babomfya pa kusabankanya amashiwi ya kwa Lesa.” Bushe bashimapepo balitemenwe pali ifi Abasambi ba Baibolo bacitile pa kuti abantu abali ne cilaka ca kumfwa Icebo ca kwa Lesa bomfwe? Awe tabatemenwe. Bashimapepo ba macalici ya batila Bena Kristu balipatile sana ubu bunkolanya ica kuti balebomfya imicenjelo iyalekanalekana pa kuti fye abantu belatamba. Ku cifulo cimo uko baletambisha ubu bunkolanya, shimapepo aebele abantu bakwe ukushimya amalaiti.

Bankashi abali mu filonganino fya mupepi balipeele abantu ututabo utwingi umwali ifikope ifyali muli filimu ya “Photo-Drama”

Bonse abatambileko ubunkolanya balipokeleko utumabaji (Pax) apaali icikope ca kwa Yesu. Utu tumabaji twalebebukisha ukuti “bana ba mutende”

Na lyo line, abantu abengi nga nshi baleya mu kutamba ubunkolanya bwa “Photo-Drama” ubo bashalelipilisha pa kutamba kabili ifikuulwa fyaleisula icine cine. Cila bushiku, mu United States baletambisha ubu bunkolanya mu misumba 80. Abengi abaleya mu kutamba, balepapa pantu iyi e yali filimu ya kubalilapo umwali amashiwi. Muli ubu bunkolanya, baletamba no ko akana ka nkoko kalefuma mwi lini e lyo ne luba lilebalula. Ifya kupangapanga fya basayantisti ifyaliko pali ilya nshita fyalyafwile abasambi ba Baibolo ukupanga ubunkolanya ubwalengele abantu ukwishiba ukuti Yehova wa mano icine cine. Nga filya tulandilepo pa ntendekelo, umuntu umo uwaletamba ubu bunkolanya umwali munyinefwe Russell ninshi alelondolola ifyo balatamba, atile: “Uyu muntu alemoneka kwati ni munyinefwe Russell nomba nacila napa fyo munyinefwe Russell amoneka.”

INSHILA IISUMA SANA IYA KUSAMBILISHISHAMO ABANTU BAIBOLO

Umuku wa kubalilapo uo batambishe “Photo-Drama,” ni pa 11 January 1914, muli ici cikuulwa icisuma ica Basambi ba Baibolo icali mu New York City

Uulemba ifitabo kabili uulemba pa mafilimu ya kale Tim Dirks alandile ukuti, “Photo Drama” yali e filimu “ya kubalilapo ukukwata ifikope ifyabalabata, inyimbo na mashiwi.” Amafilimu ayaliko ilyo “Photo Drama” tailafuma muli filimu imo tamwaleba fyonse ifi fitatu, e kutila ifikope, inyimbo, na mashiwi, maka maka nga ilelanda pali Baibolo. Kabili takwali filimu iyo abantu abengi batambile ngo bu bunkolanya. Mu mwaka fye uwa kubalilapo, abatambileko mu North America, mu Bulaya, mu Australia na mu New Zealand bafikile 9 milioni!

“Photo-Drama” baitambishe umuku wa kubalilapo pa 11 January, 1914 mu New York City. Ilyo papitile imyeshi 7, kwalicitike akayofi akabipisha, Inkondo ya Calo iya Kubalilapo yalitendeke. Lelo abantu mu calo conse balitwalilile ukutamba “Photo-Drama.” Ukutamba ubu bunkolanya kwalebasansamusha pantu mwali ifikope ifisuma ifyalelanga amapaalo ayo Ubufumu bukaleta. Ubunkolanya bwa “Photo-Drama” ubo baletambisha mu 1914 bwali ubwaibela nga nshi.

Amaseti 20 aya “Photo-Drama” e yo babomfeshe mu North America