BINTU BYA KALA BYA MU BIBĪKO BYETU

Myanda Mikatampe ya mu Lwitabijo mu Bula bwa Myaka 100

VUMIJA MU

“Umweka’nka na Tutu Russell Mwine!”—Muntu utala “Foto Drame” mu 1914.

UNO i mwaka wa 100 wa kuvulukwa kwa kutadija kubajinji kwa “Foto Drame ya Bupangi,” myanda mikatampe yālombwelwe mwanda wa kutamija lwitabijo mu Bible Kinenwa kya Leza. Mu myaka yadi ikulupile bantu mu lufundijo lwa kwialamuna, bantu bafutulula bininge ne batatana bintu bya bine bapwile lwitabijo lwa bavule, ino “Foto Drame” yālombwele amba Yehova i Umpangi.

Tutu Charles Taze Russell, wādi mwimaniji wa Befundi ba Bible, wādi ukimba bininge muswelo muyampe kadi wa bukidibukidi wa kusambakanya bubinebine bwa mu Bible. Befundi ba Bible bādi kala bengidija mabuku matampe a bukomo mu bula bwa myaka makumi asatu ne kupita. Ino pano bātele mutyima ku muswelo mukwabo—bifwatulo bijina.

KUSAMBAKANYA EVANJILE KUPITYILA KU BIFWATULO BIJINA

Bantu bāshilwile kutala bifwatulo bijina bya mpikwa mawi mu myaka ya 1890. Ku ngalwilo kwa mwaka wa 1903, mafilime a bipwilo ādi alombolwa mu kipwilo kya New York City. Tyapu ya bifwatulo bijina yādi ikishilula-shilula mu mwaka wa 1912, kitatyi kyāshilwile tutu Russell kuteakanya “Foto Drame.” Wājingulwile’mba uno muswelo wa kwisamba wādi ubwanya kusambakanya bubinebine bwa mu Bible mu muswelo kewādipo ubwanya kusambanya’bo mabuku matampe.

“Foto Drame” ya mansá mwanda, yādi ivudile kutadijibwa mu bipindi biná, kulombola nsekununi mīpi 96 ya mashikulu emanine pa Bible makwatwe, ānenenwe na muneni muyukane biyampe wa diwi diyukane mu kino kifuko. Mu bya kumwena’ko bivule mwadi minjiki miyampe. Batutu ba bwino badi bengidija diwi ne minjiki mikwatwe ku mafono, bakwatañanya mawi na musombelo ujinajina ne filime ipituluka mu mānga mitumbe ya mu Bible.

“Mwādi bifwatulo byonso bya tamba ku bupangi bwa ñenyenye kutūla ku Umbikalo wa ntumbo wa Kidishitu wa Myaka Kanunu.”—Francis Stuart Barnes, na myaka 14 mu 1914

Mafilime mavule ne makalashi a bifwatulo bijina ātambile ku mobo a busunga akwata mawi. Basendwe bapotolwele ba mu Filadefia, New York, Paris, ne Londoni badi na dikalashi ne mafilime bipente ku mfulo na mfulo. Kyumba kya busendwe kya bisumpi bya bengidi ba ku Betele nabyo byadi bipenta, bivudile kupingakanya bintu bityumuke. Kutentekela pa kupota mafilime, bantu ba mu kisaka kya Betele bādi bakwatwa mu mafilime kubwipi na Yonkers, New York, pobādi bakaya bipindi bya ba Abalahama, Izake, ne mwikeulu wākankeje Abalahama aleke kwela wandi mwana bu kitapwa.—Ngo. 22:9-12.

Mulunda umo wa Tutu Russell wālombwele ku bisanji amba, uno muswelo wa kwisamba ukakwasha “bantu tununu na tununu basangele Bisonekwa, kutabuka kintu kyo-kyonso kyālongelwe mwanda wa kwendeleja bipwilo pa kala.” Le bendeji ba bipwilo bāfwijije’ko pa buno bukomo buyampe bwa kufikila bibumbo bya bantu ba nzala ya ku mushipiditu? Mhm, ino bengidi ba kine Kidishitu bāpelele “Foto Drame,” bamo bāingidija manwa na budyumuku kadi pampikwa bumvu mwanda wa kukankaja bantu baleke kutala’yo. Mu kifuko kimo, kitango kya bengidi kyatyiba mudilo wa nshinga.

Inoko, bantu bāyudile mu bifuko mwanda wa kutala “Foto Drame” ku bitupu. Mu États-Unis, bibundi 80 ne musubu byadi bitala difuku ne difuku “Foto Drame.” Bantu bavule bādi batala, bātulumukile kitatyi kyobāmwene musunsa mubajinji ‘mwisambo wa ku filime.’ Foto yēbakweshe bamona koni keikomona pa kipusu ne maluba avunguluka biyampe. Myanda ya sianse ya mu mene mafuku’a yālombwele tunangu twa kutendelwa twa Yehova. Monka mokilombwedilwe ku ngalwilo, muntu umo wādi utala paāmwene Tutu Russell pa dikalashi dya televijo unena binenwa nya ñanjilo bya “Foto Drame,” wālangile amba uno muneni umweka “bu Tutu Russell Mwine!”

KINKUMENKUME KYA MVUBU MU BUFUNDIJI BWA BIBLE

Tim Dirks mulongi kadi mulembi wa mānga ya mu filime wēsambīle pa “Foto Drame” bu “kintu kibajinji kutalwa ku televijo kingidije kukwatañanya mawi (binenwa bikwatwe), filime ya bifwatulo bijina, ne malampi.” Mafilime ābadikile “Foto Drame” āingidije manwa amo pa ano, ino ke onsopo mu kipindi kimo, nakampata kyokya kidi na mutwe wa mwanda wa mu Bible. Kekudipo nansha imo yātadilwe na bantu bavule—kintu kya bantu midiyo kitema mu Amerika wa Kungala, Bulaya, Ostrali, ne mu Nuvele-Zelande mu mwaka’tu umo mubajinji!

“Foto Drame” yatadilwe musunsa mubajinji mu mafuku 11 Kweji 1, 1914, mu New York City. Pa kupwa kwa myeji isamba-ibidi, kwāikala kimpengele kyāityilwe mwenda mafuku bu Divita I dya Ntanda. Ino bibumbo bya bantu kujokoloka ntanda yonso byāendelele kwibunga mwanda wa kutala “Foto Drame,” ne kusengibwa na bya kumwena’ko bisangaja bya madyese a Bulopwe āya’ko. “Foto Drame” keyādipo na ingi mikwabo yoidingakene nayo mu mwaka wa 1914.