TSHIDIMU etshi filme wa “Foto-drama wa bufuki” mmukumbaje mufikilu wende wa bidimu 100. Bavua benze filme eu bua bantu bitabe mudi Bible Dîyi dia Nzambi. Tshikondo atshi tshivua dilongesha dia ne: bintu mbidienze, dipetu ne mpata binyange ditabuja dia bantu ba bungi, filme wa foto-drama wakaleja muvua Yehowa Mufuki.

Muanetu Charles Russell uvua ku mutu kua Balongi ba Bible uvua ukeba misangu yonso mushindu mutambe buimpe ne wa lukasa bua kumuangalaja bulelela bua mu Bible. Balongi ba Bible bakavua benze mudimu bikole ne mikanda munkatshi mua bidimu bipite pa 30. Mpindieu kudi mushindu mupiamupia udi ukoka ntema yabu: filme ya bimfuanyi.

Bakapatuila bantu filme wa bimfuanyi binyunga kakuyi mêyi mu bidimu bia 1890. Ku ntuadijilu kua tshidimu tshia 1903, bakaleja filme kampanda wa malu a Nzambi mu tshitendelelu kansanga tshia mu New York. Nunku, mu 1912 filme ya bantu banyunga itshivua ku ntuadijilu kuayi pavua muanetu Russell mutuadije kulongolola filme wa “Foto-drama.” Wakamona ne: mushindu wa kumanyisha malu eu uvua mua kupetesha bantu bulelela bua mu Bible kupita muvua mikanda nkayayi mua kuenza.

Filme wa Foto-drama uvua wenza mêba 8, ne bavua bamuleja mu bitupa 4. Bavua bakuatamu miyuki 96 ya malu a mu Bible ivuabu babala kudi ngamba-malu mupiluke uvua ne dîyi dikumbane. Kuvua mizike ivua yenda yimba muinshi mua bitupa bia bungi. Bantu bavua bapiluke bavua bakaja mêyi ne misambu bivua mu bisanji, benza bua mêyi ikale apetangana ne bimfuanyi bia mekala ne filme ya miyuki mimanyike ya mu Bible.

Bavua basumba bitupa bia bungi bia filme ne bimfuanyi kudi kumpanyi ya malu a filme. Bazodi bapiluke ba mu Philadelphie, mu New York, mu Paris ne mu Londres bavua bafila bimfuanyi bipenta bimpe ne filme ku tutupa ku tutupa. Bisumbu bia bena ku Betele bavua benza mudimu mu tshibambalu tshia dizola bakenza mudimu wa bungi wa dipenta, bavua misangu ya bungi bapingaja bimfuanyi bikuabu pa muaba  wa bivua binyanguke. Pa kumbusha filme ivuabu basumba, bavua bakuata bimfuanyi bia bena mu dîku dia Betele pabuipi ne tshimenga tshia Yonkers mu New York pavuabu banaya bitupa bivua biakula bua Abalahama, Izaka ne muanjelu uvua mukandike Abalahama bua kulambula muanende.​—Gen. 22:9-12.

Muntu kampanda uvua wenza mudimu ne muanetu Russell wakambila bena ku tshisanji ne: mushindu wa kumanyishangana malu eu “neusake bantu ba bungi bua kuanyisha Bible kupita tshintu kayi tshionso tshikadi bitendelelu bienze.” Bamfumu ba bitendelelu bakasankaku bua muvua bana betu badienzeje bua kupatula bintu bivua bijikija nzala ya mu nyuma ya bantu ba bungi anyi? Tòo, bamfumu ba bitendelelu bia bukua buena Kristo biakadiwula “Foto-drama,” bamue mene bavua benze mayele a muinshi muinshi bua kupangisha bantu bua kumumona. Mu muaba kampanda mfumu kansanga wakakosa too ne nzembu.

Nansha nanku, bantu bavua buwula tente mu nzubu ya manaya bua kumona “Foto-drama” kabayi bafuta. Mu États-Unis bavua baleja “Foto-drama” mu bimenga bitue ku 80 dituku dionso. Bamue bantu bavua bamumona bavua bakema bualu tshivua musangu wabu wa kumpala wa kumona ‘filme wa bantu bakula.’ Filme yakabambuluisha bua kumona kana ka nzolo katayisha tshizubu tshia diyi, ne tshilongo tshienda tshikola. Malu a sianse avuamu tshikondo atshi akaleja patoke mudi Yehowa ne meji a bungi. Anu mutuvua bambe ku ntuadijilu, muntu kampanda uvua mumone muvua muanetu Russell wamba mêyi a mbangilu mu “Foto-drama” wakela meji ne: ngamba-malu uvua “muanetu Russell uvua umueneka mupite too ne mutuye.”

Mufundi wa malu a kale ne muena malu a filme diende Tim Dirks wakaleja mudi “Foto-drama” muikale “filme wa kumpala uvua ne mêyi makuata ne uvua ne bintu binyunga ne muenza ne bimfuanyi bia mekala bilenga.” Filme ya kumpala kua “Foto-drama” ivua ne bimue bia ku bintu ebi, kadi ki mbionso mu filme umue to, nangananga bua ivua yakula bua malu a mu Bible. Kakuvua filme mukuabu nansha umue uvua bantu bamone bafike ku miliyo 9 ba mu Amerike wa ku Nord, ku Mputu, mu Australie ne mu Nouvelle-Zélande mu tshidimu tshia kumpala nkayatshi to.

Bakapatula filme wa kumpala wa “Foto-drama” mu dia 11/1/1914 mu New York. Ngondo 7 pashishe, Mvita ya kumpala ya buloba bujima yakabudika. Kadi bantu ba bungi bakatungunuka ne kudisangisha bua kumona “Foto-drama” ne bitupa bivua biakula bua malu mimpe a Bukalenge bua Nzambi bivua bibakolesha. Bua tshidimu tshia 1914, “Foto-drama” uvua bushuwa filme wa pa buende.