Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Omu Tunahase Kupwa Lika naMuchima waKulisuula

Omu Tunahase Kupwa Lika naMuchima waKulisuula

“Kachi nge mutu mwasaka kungukavangiza, alikane ivene.”—MATEU 16:24.

1. Uno Yesu ahanyine ngachilihi chakutalilaho chamwaza chakupwa namuchima wakulisuula?

OMU Yesu apwile hano hamavu, ahanyine chakutalilaho chamwaza chakupwa namuchima wakulisuula. Alingilenga mwaya muchima waKalunga muchishishisa chakulinga mwaya muchima wenyi. (Yowa. 5:30) Yesu asolwele hatoma nge apwile namuchima wakulisuula hakupwa lika wakushishika palanga nakukufwa chenyi hachitondo chakuyanjishila.—Fwili. 2:8.

2. Tunahase kusolola ngachilihi muchima wakulisuula, kaha mwomwo ika?

2 Hakupwa tuvaka-kukavangiza Yesu, twatela kusolola muchima wakulisuula. Uno chalumbununa ika kupwa namuchima wakulisuula? Chalumbununa nge mutu atela kulisuula kuhona kulinga mwaya muchima wenyi mangana akafwe vakwavo. Mukavatu, kulisuula chalumbununa kuhona kupwa namuchima walifwi. (Tangenu Mateu 16:24.) Muchima wakulisuula unahase kutulingisa tuhone kulinga vyuma twafwila etu vavene nakufwila kukafwa vakwetu. (Fwili. 2:3, 4) Yesu anangwile ngwenyi, muchima wakulisuula hichuma chachilemu mukulemesa chetu. Mujila muka? Kupwa nazangi yauKulishitu cheji kutulingisanga tupwenga namuchima wakulisuula. Kaha eyi zangi  yikiko vavatachikijilaho tumbaji twaYesu vamuchano. (Yowa. 13:34, 35) Achishinganyekenu havyuma vyamwaza tuli nakulivwisa kuwaha hakupwa muwanawakwetu wamukaye kosena uze weji kusololanga muchima wakulisuula.

3. Muka-kole muka uze nahase kutulingisa tuhone kupwa namuchima wakulisuula?

3 Tukwechi muka-kole uze nahase kutulingisa tuhone kupwa namuchima wakulisuula. Muka-kole kana shina kupwa namuchima walifwi. Anukenu omu vaAlama naEve vasolwele muchima walifwi, chipwe ngwetu muchima wakulizanga vavene. Eve asolwele muchima kana hakusaka kupwa nge Kalunga. Kaha lunga lyenyi nawa asolwele muchima kana hakusaka kwivwisa puwenyi kuwaha. (Kupu. 3:5, 6) Hanyima yakusosolola Alama naEve kukulemesa chamuchano, Liyavolo natwalililaho lika kuhungumwisa vatu vapwenga namuchima wakulizanga vavene. Esekele naYesu mangana apwenga namuchima kanou. (Mateu 4:1-9) Makumbi ano, Satana nahungumwisa vatu vavavulu mangana vasolole muchima wakulizanga vavene mujijila jakulisezaseza. Ngocho nayetu twatela kuzangama kuchina nayetu natupwa namuchima kanou.—Efwe. 2:2.

4. (a) Kutala oholili tunahase chikupu kufumisa tutenga twetu twosena namuchima wakulizanga etu vavene tahi? Lumbununenu. (b) Vihula muka natushimutwila?

4 Muchima wakulizanga etu vavenu tunahase kuufwanyisa kushingwe yize yeji kupwanga hachikungo. Nge chikungo nachipwa nameya, kaha chinahase kupwa nashingwe. Nge yize shingwe navahona kuyifumisaho, kaha chize chikungo nachilyenyeka. Nayetu nawa numba tuhu oholili katweshi kuhasa kufumisa tutenga twetu twosena twakuhona kukupuka mwosena namuchima wakulizanga etu vaveneko, oloze twatela kuzata nangolo mangana tutuhonese. Nge katwazangamineko, kaha tunahase kupwa namuchima kanou. (Koli. 1, 9:26, 27) Tunahase kutachikiza ngwetu tuli namuchima wakulizanga etu vavene? Kaha tunahase kusolola ngachilihi muchima wakulisuula?

ZACHISENU MBIMBILIYA MANGANA MUMONE NUMBA NGE MULI NAMUCHIMA WAKULIZANGA ENU VAVENE

5. (a) Uno Mbimbiliya yapwa ngachilihi nge chitalilo? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.) (b) Vyuma muka twatela kulihendako hakukekesa muchima wakulizanga etu vavene?

5 Nganomu tweji kuzachisanga chitalilo mangana tumone omu tuli nakusoloka, tunahase kuzachisa Mbimbiliya mangana tumone mutu wetu wamukachi nakukumisa tutenga tuze natuwanamo. (Tangenu WaYakova 1:22-25.) Chipwe ngocho, chitalilo chinahase kutukafwa kuvanga kaha nge natuchizachisa mujila yakwoloka. Chakutalilaho, nge natunonoka kaha hachitalilo, kaha katweshi kuhasa kumona tumapenga twatundende tuli kumeso etuko. Kaha nawa nge natulitalila muchitalilo muuhengelo, kaha tunahase kumona muvwimbimbi wamutu weka. Chochimwe nawa, hakusaka tuzachise Mbimbiliya nakuwana tutenga twetu twakufwana nge kupwa namuchima wakulizanga etu vavene, twatela kuzata nangolo jetu josena nakuhona kuyitanga muwashiwashi chipwe kuyitanga mangana tumone tutenga twavakwetuko.

6. Uno tunahase “kukakachila” ngachilihi kujishimbi jakukupuka mwosena?

6 Chakutalilaho, tunahase kutanganga Mazu aKalunga hakumbi hakumbi oloze katweshi kuhasa kumona nge tuli natutenga twakusolola muchima wakulizanga etu vaveneko. Chinahase kupwa ngachilihi ngocho? Achitalenu hachakutalilaho chachitalilo chize avulukile Yakova. Ukalu apwile nawo uze mutu kawapwile wakuhona kulitala kanawa muchitaliloko. Mwomwo Yakova ambile ngwenyi uze mutu ‘alitalile ivene.’ Hano Yakova azachishile lizu lyachiHelase lize lyalumbununa kulikekesa kanawa. Nge chili ngocho, kaha ukalu muka apwile nawo ou mutu? Yakova atulweza ngwenyi: “Kufumaho himwaya, kaha nakushimbula chiku himwavulyama omwo ali nakusoloka.” Ou mutu ayile chakuzeneka kufumisa mapenga aze amwene muchitalilo. Oloze mutu muka-kulinga mwaya mazu “mwashishika mujishimbi jakukupuka mwosena” “nakukakachila  kujikiko.” Muchishishisa chakuhumbula jishimbi jakukupuka mwosena jamuMazu aKalunga, oloze mwakavangiza kunangula kana. Yesu nayikiye ahanjikile ngwenyi: “Kachi nge namutwamanga mumazu ami, kaha chikupu vene mutumbaji twami.”—Yowano 8:31.

7. Tunahase kuzachisa ngachilihi Mbimbiliya mangana tumone nge tuli namuchima wakulizanga etu vavene?

7 Hakusaka tuhonese muchima wakulizanga etu vavene, twatela kutanganga kanawa Mazu aKalunga. Echi nachitukafwa tumone vyuma vize twatela kuzachilaho. Oloze mwatela kulinga vyuma vikwavo. Mwatela kuhehwojolanga havyuma munatange. Nge munatange mujimbu umwe wamuMbimbiliya, kaha lihulisenu ngwenu: ‘Nge ngwapwanga yami, kachi ngunalingi ngachilihi? Kutala kachi ngwalinganga vyuma vyakwoloka tahi?’ Chuma chachilemu chikuma mwatela kulinga hakukumisa kuhunanana havyuma tunatange shina kufwila kukavangiza vyuma kana mukuyoya chenu. (Mateu 7:24, 25) Tukekesenu jino mujimbu waMwangana Saulu nakaposetolo Petulu yize yinahase kutukafwa tutwaleho lika kupwa namuchima wakulisuula.

LINANGULENU KUMUJIMBU WAMWANGANA SAULU

8. Muchima muka apwile nawo Saulu omu aputukile kuyula, kaha ausolwele ngachilihi?

8 Mwangana Saulu atuhana chakutalilaho chakusolola omu kupwa namuchima wakulizanga etu vavene chinahase kutulingisa tuhone kupwa vakulisuula. Omu Saulu aputukile kuyula, apwile namuchima wakulinyisa. (Samwele 1, 9:21) Akanyine kuzangamisa vaIsalele vaze valumbilishile chiyulo chenyi numba tuhu apwile nangolo jakuhakwila chihela vamuhanyine kuli Kalunga. (Samwele 1, 10:27) Mwangana Saulu etavilile shipilitu yaKalunga yimukafwe hakutwaminyina vaIsalele vafungulule vaAmone. Kufumaho alishile Yehova hakuvakafwa vafungulule vaka-kole javo.—Samwe. 1, 11:6, 11-13.

9. Saulu aputukile ngachilihi kupwa namuchima wakulizanga yivene?

9 Chaluvinda Saulu aputukile kusolola muchima wakulizanga yivene nakulivwimba ngana muze shingwe yeji kwenyekanga chikungo. Omu afungulwile vaAmaleke, Saulu alingile mwayile muchima wenyi nakuhona kwononoka Yehova. Saulu ambachile vimuna muchishishisa chakuvanongesa ngana muze amulwezele Kalunga. Kaha nawa Saulu alitungililile lilolwa lyakumwanukilaho. (Samwe. 1, 15:3, 9, 12) Omu kapolofweto Samwele amulwezele ngwenyi Yehova kawahililile havyuma nalingiko, Saulu alisambishile hakuvuluka lushimbi lwaKalunga luze ononokele nakuhana vakwavo milonga havyuma apihishile. (Samwe. 1, 15:16-21) Kaha nawa kulivwimba chalingishile Saulu asake vamuvumbike kuli vatu muchishishisa chakwivwisa Kalunga kenyi kuwaha. (Samwe. 1, 15:30) Mujimbu waSaulu tunahase kuuzachisa ngachilihi ngana mwachitalilo mangana tutwaleho lika kupwa namuchima wakulisuula?

10, 11. (a) Uno mujimbu waSaulu watukafwa ngachilihi tupwenga lika namuchima wakulisuula? (b) Tunahase kulihenda ngachilihi kuchakutalilaho chachipi chaSaulu?

10 Chakavanga mujimbu waSaulu wasolola ngwawo, nge kunyima twapwile namuchima wakulisuula, kaha kachalumbununa nge natutwalaho lika kupwa namuchima kanako. (Chimo. 1, 4:10) Anukenu ngwenu Saulu evwishile Kalunga kuwaha hakatando kakandende, oloze ahonene kufungulula muchima wakulizanga livene uze aputukile kupwa nawo. Ngachize, Yehova amuhungile mwomwo yakulikanga chenyi.

11 Chamuchivali, twatela kuzangama kuchina natushinganyeka kaha havyuma vyamwaza tunakulinga mukuyoya nakuliula vyuma vize twatela kuzachilaho. Echi chinafwane nge tuli nakulitalila muchitalilo mangana tumone nge uvwalo wauhya tunavwale unakusoloka kanawa nakuhona kumona majilo ali kumeso etu. Numba tuhu katweshi kupwa namuchima ngana uze apwile nawo Sauluko, oloze twatela kuzata nangolo mangana tuhonese muchima uze unahase kutulingisa tulikange kuli Yehova. Nge navatuhuhumuna, kaha katwatela kulisambisa etu vavene, nakukehesa ukalu chipwe kuhana vakwetu mulonga ngana muze alingile Sauluko. Muchishishisa chakupwa ngana mwaSaulu, twatela kwitavila vyuma navatuhuhumuna.—Tangenu Samu 141:5.

12. Uno muchima wakulisuula unahase kutukafwa ngachilihi nge tunavulumuna mulonga washili waunene?

 12 Nyi ngachilihi nge tunavulumuna mulonga washili waunene? Saulu atwalilileho lika kupwa namuchima waupi kahechi chamulingishile azeye kushipilitu. Oloze kupwa namuchima wakulisuula nachitukafwa tuhonese kuhomba nakwitavila vatukafwe. (Vishi. 28:13; Yako. 5:14-16) Chakutalilaho, ndumbwetu walunga aputukila kutala chipwe kutanga vyavatu vali uselesele omu apwile namyaka 12, kaha atwalililengaho lika kulinga ngocho mukusweka hamyaka yakuhambakana 10. Ambile ngwenyi: “Chapwile chachikalu kulweza puwami navakulwane muchikungulwilo vyuma ngwapwile nakulinganga. Oloze hakuwana nge ngunambulula jino ukalu wami, nguli nakwivwa jino nakumuchima hwo. Masepa jami vamwe vevwile kupihya hakungutambula mulimo wakupwa muka-kuzachila muliuka. Oloze ngunejiva ngwami Yehova ali nakwivwa chikuma kuwaha hamulimo wenyi ngunakuzata oholili kuhambakana muze ngwapwilenga nakutala chipwe kutanga vyavatu vali uselesele. Kaha kumona vyuma ngana muze avimona Yehova chapwa chachilemu chikuma.”

PETULU AHONESELE MUCHIMA WAKULIZANGA IVENE

13, 14. Uno Petulu asolwele ngachilihi muchima wakulizanga ivene?

13 Kaposetolo Petulu asolwele muchima wakulisuula omu vapwile nakumulongesa kuli Yesu. (Luka 5:3-11) Oloze atelele kulwa namuchima wakulizanga ivene. Chakutalilaho, Petulu apihililile omu kaposetolo Yakova naYowano valombele kuli Yesu mangana akavahane vihela vyavilemu muWangana waKalunga. Pamo Petulu ashinganyekele ngwenyi chihela chimwe chapwile chenyi mwomwo Yesu amushikile ngwenyi mwakapwa namulimo waulemu. (Mateu 16:18, 19) Ngachize Yesu ahuhumwine Yakova, Yowano naPetulu navakwavo vaposetolo valihende kumuchima kana hakufwila “kupwa vakaka” javandumbwavo.—Mako 10:35-45.

14 Numba tuhu Yesu ahuhumwine Petulu, oloze ikiye atwalileho lika kulipika namuchima wakulizanga ivene. Omu Yesu alwezele vaposetolo ngwenyi navakamuchina, Petulu asembulwile vakwavo nakulipambula ngwenyi ikiye mwakatwalililaho lika kupwa naYesu. (Mateu 26:31-33) Numba tuhu afwelelesele Yesu vyuma kana, oloze  ufuku wauze vene ahonene kusolola muchima wakulisuula. Petulu akanyine Yesu mapapa katatu mangana alilwile ivene.—Mateu 26:69-75.

15. Chakutalilaho muka chamwaza atuhana Petulu?

15 Numba tuhu Petulu alipikile namuchima kanou, oloze chiyoyelo chenyi chatuhana chakutalilaho chamwaza. Kuzata nangolo nakumukafwa kushipilitu yajila yaKalunga chakafwile Petulu afungulule muchima wenyi waupi, kaha chamulingishile apwenga namuchima wakulyononona nazangi yamuchano. (Ngale. 5:22, 23) Omikile muvyeseko vyavinene kuhambakana navize ahukanyine kunyima. Asolwele kulyononona omu vamuhuhumwine kuli Paulu hakachi kavatu. (Ngale. 2:11-14) Hanyima yakumutenukila kuli Paulu, Petulu kamukwachilile koko nakushinganyeka ngwenyi namupihisa lijina lyenyiko. Oloze atwalilileho lika kuzanga Paulu. (Petu. 2, 3:15) Chakutalilaho chaPetulu chinahase kutukafwa tupwenga namuchima wakulisuula.

Petulu alingile ngachilihi omu vamuhuhumwine? Kutala nayenu mukiko mweji kulinganga tahi? (Talenu palangalafu 15)

16. Tunahase kusolola ngachilihi muchima wakulisuula nge tuli muukalu?

16 Achishinganyekenu omu mweji kwivwanga nge muli muukalu. Omu Petulu navaposetolo vapwile mukamenga nakuvayanjisa mwomwo yakwambulula mujimbu, vakivo vawahililile “mwomwo Kalunga avamwene ngwenyi vanatemo kuvafwefulwila halijina lyaYesu.” (Vili. 5:41) Nayenu nawa munahase kumona luyanjisa kupwa jila yakulondezezelamo Petulu nakukavangiza mujitambo jaYesu hakusolola muchima wakulisuula. (Tangenu WaPetulu 1, 2:20, 21.) Muchima kana unahase kumikafwa omu navamihuhumuna kuli vakulwane. Ngachize, kavangizenunga chakutalilaho chaPetulu muchishishisa chakwanguhwanga kutenuka.—Kwambu. 7:9.

17, 18. (a) Vihula muka twatela kulihulisa kupandama kukulitomena milimo yakushipilitu? (b) Vyuma muka twatela kulinga nge tunamono ngwetu tuli namuchima wakulizanga etu vavene?

17 Munahase nawa kunganyala kuchakutalilaho chaPetulu omu namufwila kulinga vyuma vyakushipilitu. Munahase kufwila vyuma kana mujila yize nayisolola nge muli namuchima wakulisuula. Oloze zangamenu kuchina namufwila vyuma kana mwomwo yakusaka ulemu. Ngachize lihulisenu ngwenu, ‘Kutala ngunakufwila kuzachila chikuma Yehova mangana nguyenga fuma chipwe kufwila ulemu ngana muze valingile vaYakova naYowano omu valombele vihela kuli Yesu tahi?’

18 Nge namumona ngwenu muli namuchima wakufwila kulizanga enu vavene, kaha lombenu kuli Yehova olole vishinganyeka vyenu nakuzata nangolo mangana mwalise Kalunga muchishishisa chakulyalisa enu vavene. (Samu 86:11) Munahase nawa kufwila kuzata milimo yize kayasoloka kupwa yayilemuko. Chakutalilaho, munahase kuzata nangolo mangana musolole mihako yakushipilitu yize yamikaluhwila. Kaha nawa nge mweji kuliwahishilanga kanawa vihande vyakukunguluka oloze kamwalisuula chikuma kumilimo yakuwahisa haZuvo yaWanganako, kaha munahase kukavangiza mazu atwama hamukanda Wavaka-Loma 12:16.—Tangenu.

19. Vyuma muka twatela kulinga nge tunahombo hakutala tutenga twetu muchitalilo chaMazu aKalunga?

19 Nge natulitala kanawa muchitalilo chamuMazu aKalunga nakumona tutenga namuchima wakulizanga etu vavene, kaha tunahase kwivwa kupihya kumuchima. Nge omu mukiko mweji kwivwanga, kaha anukenu mutu muka-kulinga mwaya mazu uze avulukile Yakova muchakutalilaho chenyi. Yakova kavulukile omu uze mutu akumishile ukalu wenyi chipwe nge afumishile kala lipenga apwile nalyoko, oloze ambile ngwenyi uze mutu atwalilileho lika ‘kukakachila mujishimbi jakukupuka mwosena.’ (Yako. 1:25) Mutu kana anukile vyuma vize amwene muchitalilo, kaha atwalilileho lika kwolola haze hapihile. Eyo, twalenuho lika kupwa namuchima wakuwahilila nakumona ngwenu kamwakupuka mwosenako. (Tangenu Muka-kwambulula 7:20.) Twalenuho lika kushishika mujishimbi jakukupuka nakutwalaho lika kupwa namuchima wakulisuula. Yehova alisuula kumikafwa ngana muze nakafwenga vandumbwetu vavavulu vaze kavapwa vakukupuka mwosenako oloze Kalunga eji kuvevwila uselewa nakuvakisula.