Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Wãn to la d tõe n kell n tall mong-m-meng yam?

Wãn to la d tõe n kell n tall mong-m-meng yam?

“Ned sã n dat n tũ maam, bɩ a kɩɩs a meng raabo.”—MAT. 16:24.

1. Wãn to la a Zezi kõ mak-sõng sẽn ka to mong-m-mengã wɛɛngẽ?

A ZEZI sẽn wa n be tẽngã zugã, a kõo mak-sõng sẽn ka to mong-m-mengã wɛɛngẽ. A ra basda a mengã raab n lʋɩɩsd Wẽnnaam daabã taoore. (Zã 5:30) A sẽn kell n sak Wẽnnaam n tãag b sẽn na n kʋ-a kũum da-lukã zugã, a wilgame tɩ bũmb kae a sẽn pa na n sak n mong a meng neb a taabã yĩng ye.—Fil. 2:8.

2. Wãn to la d tõe n wilg tɩ d tara mong-m-meng yam, la bõe yĩng tɩ rẽ tar yõodo?

2 D sẽn yaa a Zezi karen-biisã, tõnd me segd n talla mong-m-meng yam. La tall mong-m-meng yam rat n yeelame tɩ bõe? Koɛɛg-koɛɛga, rat n yeelame tɩ d sakd n basa d mengã raab sẽn na yɩl n sõng d taabã. Woto yaa toor fasɩ ne rat-m-yembre. (Mat. 16:24) D sã n tar mong-m-meng yam, na n sõng-d lame tɩ d lʋɩɩs d taabã raab taoore. (Fil. 2:3, 4) A Zezi wilgame me tɩ mong-m-meng yamã tara yõod wʋsg Wẽnnaam tũudmã pʋgẽ. Wãn to? Nonglem hakɩkã kɩtame tɩ d sakd n mongd d meng bũmb wʋsg d tẽed-n-taasã yĩnga. Nonglem kãng n kɩtd tɩ nebã tõe n bãng kiris-neb hakɩkã n bake. (Zã 13:34, 35) D tẽed-n-taasã sẽn be dũniyã gill zugã tara mong-m-meng yam, tɩ wat ne bark wʋsgo. Y sã n tags rẽ yelle, pa noom-y sɩda?

3. Bõe n tõe n sãam d mong-m-meng yamã?

 3 La bũmb n be n tõe n sãam d mong-m-meng yamã bilf-bilfu. Bõn-kãng yaa d sẽn pa zems zãngã, tɩ mi n kɩt tɩ d tagsd d meng yell bala. Tẽeg-y-yã a Ãdem ne a Hawa yelle. A Hawa sẽn bao a meng nafr balã kɩtame t’a bao n na n yɩ wa Wẽnnaam. Sẽn da pak a Ãdem me yaa a pagã sũur kell n yɩ noog ne-a. (Sɩng. 3:5, 6) A Sʋɩtãan sẽn tõog n belg a Ãdem ne a Hawa tɩ b bas Wẽnnaamã tɛka, a kell n belgda nebã, n dat tɩ b tagsd b mens yell bala. A bao n na n belga a Zezi menga. (Mat. 4:1-9) Rũndã-rũndã, a tõog n belga nebã fãa la bala, tɩ b maand bũmb toor-toor sẽn wilgd tɩ yaa bãmb mensã yell bal n pak-ba. Sẽn mik tɩ nebã wʋsg tagsda b mens yell balã, d sa n pa gũusi, d tõe n wa rɩka b togs-n-taare.—Ef. 2:2.

4. a) D tõe n yiisa rat-m-ye d sũurẽ wã rũndã-rũndã bɩ? Wilg-y y leoorã võore. b) Sogs-bʋs la d na n leoke?

4 Wa tẽngempiisim sẽn kẽed kut bilf-bilfã, ned tõe n wa lebga rat-m-ye soab bilf-bilfu. Kut sã n dɩg tɩ saagã pãbd-a, a tõe n dɩka tẽngempiisim. B sã n bas tẽngempiismã n getẽ, a na n paama pãnga, hal n wa sãam kutã. Yaa woto me ne rat-m-yembrã. Yaa sɩd tɩ d sẽn yaa neb sẽn pa zems zãngã mi n kɩtame tɩ d tagsd d mens yell bala. La baa d sẽn nan pa tõe n toeem dẽ wã, d segd n maoome tɩ ra wa paam pãng ye. (1 Kor. 9:26, 27) Wãn to la d tõe n bãng d sã n pa rat-m-ye soaba? La wãn to la d tõe n maneg n wilg tɩ d tara mong-m-meng yam?

BIIBLÃ TÕE N SÕNGD-D LAME

5. a) Wãn to la Biiblã yaa wa nin-gɛtga? (Ges-y sõsgã sɩngrẽ fotã.) b) D sã n wa karemd Biiblã n dat n bãng d sã n pa rat-m-ye soaba, bõe la d pa segd n maane?

5 D tõe n gesa nin-gɛtg pʋgẽ n maneg d menga. Biiblã me tõe n sõng-d lame tɩ d bãng d sẽn yaa ned ning buudã, tɩ d zʋgdã sã n dat remsg bɩ d remse. (Karm-y Zak 1:22-25.) La pa d sẽn na n ges nin-gɛtg pʋgẽ bal n tõe n sõng-d ye. Wala makre, d sã n ges tao-tao n kẽng n looge, d tõeeme n pa yã rẽok sẽn be d nengẽ wã ye. Wall d sã n get nin-gɛtg pɩgla, d tõe n nee ned a to. Woto me, d sã n dat n karem Biiblã n bãng d sã n pa rat-m-ye soaba, d pa segd n karem tʋʋll-tʋʋlle, wall d karemdẽ la d tagsd bũmb nins neb a taabã sẽn pa maandã yell ye.

6. D sã n ‘get tõog sẽn zems zãngã,’ bõe me la d segd n maane?

6 Wala makre, ned sẽn lebgd rat-m-ye soab tõe n karemda Biiblã daar fãa, n yaool n ket n pa miẽ ye. Bõe yĩnga? Tẽeg-y makr ning a Zak sẽn dɩkã. A yeelame tɩ koe-kɛlgdã ‘gesa a nengã.’ Gɛrkã gom-bil ning b sẽn lebg ka tɩ gesa rat n yeelame tɩ maag f yĩng n gese. Rẽnd koe-kɛlgdã maaga a yĩng n ges nin-gɛtgã pʋgẽ. La yellã yaa zĩ-bʋgo? A loogame, tɩ ‘tao-tao bala, a yĩma a sẽn wẽnd bũmb ninga.’ Rẽnd a loogame n pa maneg bũmb ning a sẽn yã nin-gɛtgẽ wã ye. La a Zak wilgame tɩ koe-sakdã ‘geta tõog sẽn zems zãngã,’ la t’a ‘ket n geta daar fãa’ n pa yĩmdẽ ye. Wall t’a yĩm Wẽnnaam tõogã sẽn zems zãngã, a ‘ket n geta daar fãa,’ n tũud bũmb ning a sẽn karemdã. A Zezi togsa gomd sẽn wõnd woto. A yeelame: “Yãmb sã n tall mam goamã, yãmb yaa mam karen-biis hakɩka.”—Zã 8:31.

7. Wãn to la Biiblã tõe n sõng-d tɩ d bãng d sã n pa rat-m-ye soaba?

7 Rẽnd y sã n pa rat n wa lebg rat-m-ye soaba, y segd n maagda y yĩng n karemd Wẽnnaam Gomdã. Rẽ tõe n sõng-y lame tɩ y bãng yɛl nins y sẽn segd n demsã. La pa sek ye. Y segd  n baood n wʋmda y sẽn karemdã võor sõma. Y sã n karem kibar Biiblã pʋgẽ, mams-y wa yãmb zĩnda be. Sok-y y meng woto: ‘Mam sã n da be yel-kãngã pʋgẽ, m manesem na n yɩɩ wãna? M manesmã ra na n zemsa ne Wẽnnaam daabã bɩ?’ La sẽn tar yõod n yɩɩd yaa y sẽn na n tũ bũmb ning y sẽn karmã. (Mat. 7:24, 25) Bɩ d gom rĩm a Sayull kibarã la tʋm-tʋmd a Pɩɛɛr kibarã yelle, tɩ na n sõng-d lame tɩ d bãng d sẽn tõe n maan to-to n kell n tall mong-m-meng yam.

YAM BƲG LA D TÕE N DƖK RĨM A SAYULL KIBARÃ PƲGẼ?

8. A Sayull sẽn wa n sɩng a naamã rɩɩbã t’a tara zʋg-sõng bʋgo, la bõe n wilgd rẽ?

8 Israyɛll rĩm a Sayull kibarã wilgdame tɩ rat-m-ye tõe n kɩtame tɩ d pa le tall mong-m-meng yam ye. A sẽn wa n sɩng a naamã rɩɩbã t’a ra yaa sik-m-meng soaba. (1 Sãm. 9:21) Wala makre, baa sẽn da yaa Wẽnnaam n kõ-a naamã, Israyɛll neb n paoog-a. La a kell n sĩndame n pa sibg nin-kãens ye. (1 Sãm. 10:27) Rĩm a Sayull saka Wẽnnaam vʋʋsem sõngã sor-wilgri, n lʋɩ Israyɛll nebã taoor tɩ b zab ne Amo nebã n tõoge. La a sika a menga, n wilg tɩ yaa a Zeova n fãag-ba.—1 Sãm. 11:6, 11-13.

9. Wãn to la a Sayull bas tɩ rat-m-ye paam pãng a sũurẽ wã?

9 Kaoosg zugẽ, a Sayull basame tɩ wuk-m-meng ne rat-m-ye paam pãng a sũurẽ wã. Rẽ sãama a sũurã wa tẽngempiisim sẽn sãamd kut to-to wã. A sẽn wa n tɩ zab ne Amalɛk nebã n tõoge, a maana a sẽn datã bal n pa sak a Zeova ye. A zoee bõn n wʋk Amalɛk nebã bõn-sõma wã, n pa sãam-b wa Wẽnnaam sẽn da yeelã ye. Sẽn paase, a wuka a meng n me bũmb a meng waoogr yĩnga. (1 Sãm. 15:3, 9, 12) No-rɛɛs a Sãmwɛll sẽn yeel a Sayull t’a Zeova sũur sãama ne-a wã, a baoa pademse, n sõdg bũmb kẽer a sẽn sak n maane. A pʋd n dɩka bũmb nins a sẽn pa maanã n dogl neb a taaba. (1 Sãm. 15:16-21) Sẽn paase, wuk-m-mengã kɩtame t’a pa bao n maneg yẽ ne a Zeova zoodã ye. Sẽn da pak-a yaa a we n tall yʋ-noogo. (1 Sãm. 15:30) Wãn to la a Sayull kibarã tõe n sõng tõnd tɩ d kell n tall mong-m-meng yam?

10, 11. a) Wãn to la a Sayull kibarã tõe n sõng tõnd tɩ d kell n tall mong-m-meng yam? b) Wãn to la d tõe n wilg tɩ d pa rɩkd a Sayull togs-n-taare?

10 Pipi, a Sayull kibarã wilgdame tɩ d pa segd n teeg d menga, n tagsdẽ tɩ d sẽn zoe n wilg tɩ d tara mong-m-meng yamã, na n kell n yɩɩ woto ye. (1 Tɩm. 4:10) Tẽeg-y tɩ sɩngrẽ wã, a Sayull ra tata Wẽnnaam yam. La a wa n basame tɩ rat-m-ye paam pãng a sũurẽ wã. A kɩɩsgã wa n kɩtame t’a kong a Zeova lohormã.

11 Yiib-n-soaba, kibarã wilgdame tɩ d pa segd n get bũmb nins d sẽn maand sõma wã bala, n yĩm zĩis nins d sẽn segd n demsã ye. D sã n maand woto, yaa wa d sẽn dɩk nin-gɛtg n get fu-paal d sẽn ningi, n yaool n pa get rẽok sẽn be d nengẽ wã ye. Baa d sã n pa ned sẽn teeg a meng tɩ loog noor wa a Sayulli, d segd n ket n gũusdame tɩ baa fʋɩ ra wa kɩt tɩ d rɩk a naoor ye. B sã n wa kõ-d saglg bɩ d ra bao pademse, wall n dɩk yellã n dogl ned a to ye. Yɩta sõma tɩ d sak saglgã ne yamleoogo.—Karm-y Yɩɩl Sõamyã 141:5.

12. Ned sẽn maan yel-wẽn-kãseng sã n pa tagsd a meng yell bala, wãn to la na n sõng-a?

12 La d sã n wa maan yel-wẽn-kãseng yẽ? Sẽn da yaa yʋ-noogã bal n pak a Sayullã kɩtame t’a pa bao n maneg yẽ ne Wẽnnaam zoodã ye. La d sã n pa tagsd d meng yell bala, na n  sõng-d lame tɩ d bao sõngre, baa rẽ sẽn tõe n yɩ yãnd bũmbã. (Yel. 28:13; Zak 5:14-16) Wala makre, saam-biig a ye wilgame tɩ yẽ sɩnga yoobã yɛl gesg t’a tar yʋʋm 12. A kell n soos n maana woto yʋʋm piig la zaka. Ad a sẽn yeele: “Pa yɩ nana tɩ m sak n togs m pagã la kãsem-dãmbã bũmb ning m sẽn da maandã ye. La m sẽn tõog n togsã, yaa wa m da tʋka zɩɩb sẽn zɩs wʋsg tɩ b sik-ma. Kãsem-dãmbã sẽn wilg tɩ m pa le yaa kãsem-sõngdã sãama m zo-rãmb kẽer sũy wʋsgo. La m miime t’a Zeova sũur nooma ne bũmb nins m sẽn maand masã a tʋʋmdã pʋgẽ wã n yɩɩd wakat ning m sẽn da soosd n get yoob yɛlã. La rẽ n tar yõod ne maam n yɩɩda.”

A PƖƐƐR KÕO MAK-SÕNGO

13, 14. Wãn to la a Pɩɛɛr wilg t’a yaa rat-m-ye soaba?

13 Tʋm-tʋmd a Pɩɛɛr sẽn wa n be ne a Zezi wã, a wilgame t’a tara mong-m-meng yam. (Luk 5:3-11) La a ra mi n talla manesem sẽn wilgd t’a yaa rat-m-ye soaba. Wala makre, a Zak ne a Zã sẽn wa n kos a Zezi t’a kɩt tɩ b zĩnd a goabg la a rɩtg Wẽnnaam Rĩungã pʋgẽ wã, a Pɩɛɛr sũur yikame. Tõe t’a tagsame tɩ yẽ n segd ne zĩig a woto buudu. Bala, a Zezi ra zoe n wilgame t’a ra na n tʋma tʋʋm-kãsenga. (Mat. 16:18, 19) Sẽn yaa a soab fãa, a Zezi sagla a Zak la a Zã, n paas a Pɩɛɛr ne tʋm-tʋmdb a taabã tɩ b gũus n da wa bao n soog b tẽed-n-taasã ye.—Mark 10:35-45.

14 Baa a Zezi sẽn dems a Pɩɛɛr tagsgã, a ra ket n tara manesem sẽn wilgd t’a yaa rat-m-ye soaba. A Zezi sẽn wa n yeel a tʋm-tʋmdbã tɩ b na n zoe n bas-a lame wã, a Pɩɛɛr paooga a taabã, n wuk a meng n yeel tɩ yẽ bal n na n kell n pa ne a Zezi. (Mat. 26:31-33) A ra pa segd n teeg a meng woto ye. Bala, yʋn-kãnga, a kɩɩsa naoor a tã t’a pa mi a Zezi, sẽn na yɩl n põse.—Mat. 26:69-75.

15. Bõe yĩng t’a Pɩɛɛr kibarã kengd d raoodo?

15 Baa a Pɩɛɛr sẽn kong naoor wʋsgã, a kõo mak-sõngo. A sẽn modg wʋsgã,  n paas Wẽnnaam vʋʋsem sõngã sõngrã kɩtame t’a tõog n yiis rat-m-ye wã a sũurẽ wã. Kaoosg zugẽ, a wilgame t’a yaa yõk-m-meng soaba, la t’a nonga a taabã ne nonglem hakɩka. (Gal. 5:22, 23) A wa n sega zu-loees n tõog toogo, tɩ sã n da yaa pĩndã la a seg zu-loe-kãens bɩ a pa na n tõog toog ye. Wala makre, a Poll wa n kõ a Pɩɛɛr saglg neb a taab taoore, t’a sik a meng n sake. (Gal. 2:11-14) A pa tall sũ-kẽk ne a Polle, n tags t’a sãama a yʋʋr ye. A ra ket n boonda a Poll t’a ‘ba-bi-nongre.’ (2 Pɩɛ. 3:15) A Pɩɛɛr mak-sõngã tõe n sõng-d lame tɩ d maneg n tall mong-m-meng yam.

A Poll sẽn sagl a Pɩɛɛrã, a manesem yɩɩ wãna? Sã n da yaa yãmba, y manesem na n yɩɩ wãna? (Ges-y sull 15)

16. Y sã n wa be zu-loɛɛg taoore, wãn to la y tõe n wilg tɩ y tara mong-m-meng yam?

16 Y sã n wa be zu-loɛɛg taoore, y manesem yaa wãna? B sẽn wa n yõk a Pɩɛɛr ne tʋm-tʋmdb a taabã n pag la b yiis-b n pãb koe-moonegã yĩngã, b looga “ne sũ-noogo, b sẽn zems tɩ paam namsg a Zezi yʋʋrã yĩngã.” (Tʋʋ. 5:41) B sã n wa namsd yãmb y tẽebã yĩnga, y tõe n dɩka a Pɩɛɛr togs-n-taare, n ges rẽ wa segb y sẽn paam n na n dɩk a Zezi naoore, n wilg tɩ y tara mong-m-meng yam. (Karm-y 1 Pɩɛɛr 2:20, 21.) Y sã n maand woto, tõe n sõng-y lame tɩ baa y wa n maana bũmb tɩ kãsem-dãmbã kibl-y bɩ y sake. Bɩ y rɩk a Pɩɛɛr naoore, la y ra yik y sũur ye.—Koɛ. 7:9.

17, 18. a) D sã n dat tʋʋmd tigingã pʋgẽ, sogs-bʋs la d segd n sok d mense? b) Y sã n mik tɩ yaa rat-m-ye n kɩt tɩ y baood tʋʋmd tigingã pʋgẽ, bõe la y segd n maane?

17 Y sã n wa baood tʋʋmd tigingã pʋgẽ me, a Pɩɛɛr kibarã tõe n sõng-y lame. Y tõe n baooda tʋʋmdã sẽn na yɩl n sõng y taabã. La y segd n gũusame tɩ ra yɩ y sẽn dat tɩ b pẽg-y yĩng ye. Sok-y y meng woto: ‘Mam sẽn dat n paas m minimã a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ, wall n tʋm wʋsgã yaa bõe yĩnga? Yaa m sẽn dat tɩ m taabã pẽgd-m yĩng bɩ, bɩ yaa m sẽn dat naam wa a Zak la a Zã?’

18 Y sã n mik tɩ yaa rat-m-ye n kɩt tɩ y baood tʋʋmd tigingã pʋgẽ bɩ y kos a Zeova t’a sõng-y tɩ y toeem y tagsgã, la y bas y meng yell tagsgo, n modg n bao a yʋʋrã waoogre. (Yɩɩl 86:11) Sẽn paase, bũmb kẽer n be y sẽn tõe n maan tɩ pa sẽn na yɩl tɩ nebã pẽg-y ye. Wala makre, zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn kõtã sʋka, tõe t’a ye n be tɩ yãmb dat n modg n bɩɩs n paase. Wall tõe tɩ y segenda sõs nins y sẽn tar tigissã sasa wã sõma, n yaool n pa nong n sõngd n pɩɩsd Rĩungã roog ye. Sã n yaa woto, y tõe n tũu Rom dãmb 12:16 saglgã.—Karm-y-yã.

19. D sã n karem Biiblã n mik tɩ d tara pãn-komsem, bõe la d tõe n maan n da koms raoodo?

19 D sã n maag d yĩng n karem Wẽnnaam Gomdã n mik tɩ d yaa rat-m-ye soaba, wall d yãa pãn-komsem a taaba, tõe n komsa d raoodo. Sã n wa yaa woto bɩ y tẽeg koe-sakd ning yell a Zak sẽn gomã. A Zak pa wilg tɩ koe-sakdã remsa pãn-komsem ning a sẽn yã wã tao-tao ye. A pa wilg a sã n tõog n demsa bũmb nins fãa a sẽn segd n demsã meng ye. A yeelame bal tɩ koe-sakdã ket n geta “tõog sẽn zems zãngã” daar fãa. (Zak 1:25) Koe-sakdã ket n tẽra bũmb ning a sẽn karem Biiblã pʋgẽ wã, n modgd n manegd a zʋgã. Woto wã, bɩ y tẽeg tɩ d fãa yaa neb sẽn pa zems zãnga, la y ra koms raood ye. (Karm-y Koɛɛg Soab 7:20.) A Zeova rat n sõng-y-la wa a sẽn sõng y tẽed-n-taas wʋsgã. Y sã n tũud Biiblã sẽn yetã la y ket n wilgdẽ tɩ y tara mong-m-meng yam, y na n ta Wẽnnaam yam, t’a ning-y bark me.