1. Na veivakalougatataki cava i Jiova eda marautaka?

E VINAKATA o Jiova meda marau, e sovaraka kina vei keda e levu na veivakalougatataki me rawa nida marau. Dua vei ira qori na noda bula. Eda rawa gona ni vakayagataka na noda bula meda vakalagilagia kina na Kalou, ni vagolei keda mai ina sokalou dina. (Same 144:15; Joni 6:44) E vakadeitaka o Jiova nona lomani keda, e vukei keda tale ga meda qaravi koya ena vosota. (Jere. 31:3; 2 Kor. 4:16) Eda marautaka na parataisi vakayalo, ni vutucoqa kina na kakana vakayalo kei na nodra veilomani na mataveitacini. Na kena eda marautaka sara vakalevu, oya ni tiko e dua na noda inuinui totoka ena gauna e se bera mai.

2. Na cava era sotava eso na dausokalou yalodina ni Kalou?

² Ia eso na dausokalou yalodina era dau beci ira, dina ni tiko na vuna mera marau kina. De dua era na nanuma nira tawayaga vei Jiova, se sega ni yaga na nodra veiqaravi. Ni va tu qori nodra rai, sa dau balolo wale tu ga ni vakanananu na kena marautaki na ‘yabaki e vuqa.’ E vaka ga e butobuto tu vei ira na nodra bula ni veisiga.—Dauv. 11:8.

3. Na cava ena rairai vakavuna na rai cala?

³ De dua e vakavuna nodra rai cala na tacida qori na kena sega ni yaco na ka era namaka, nodra tauvimate, se  vakaiyalayala na ka era cakava nira sa qase. (Same 71:9; Vkai. 13:12; Dauv. 7:7) Meda nanuma tiko na lotu vaKarisito ni dauveivakaisini na lomada, ena rawa ni beitaki keda, dina ni marautaka na Kalou na ka eda cakava. (Jere. 17:9; 1 Joni 3:20) E beitaki ira na dauveiqaravi ni Kalou na Tevoro. O ira tale ga era vakaraitaka na rai i Setani era na rawa ni uqeti keda ena rai a tu vua na turaga sega ni yalodina o Elifasi—oya nida tawayaga vua na Kalou. Qori na lasu a tukuni ena gauna i Jope, e se tukuni tiko ga nikua.—Jope 4:18, 19.

4. Na cava eda na dikeva tiko ena ulutaga qo?

⁴ O Jiova e vakamatatataka ena iVolatabu ni na tokoni ira era “lako e loma ni buca ni yaloyalo ni mate.” (Same 23:4) Dua na sala e tokoni keda kina, oya nona Vosa. Na iVolatabu e “iyaragi kaukaua . . . e solia na Kalou, me talaraki kina na veika e sa vakawakana tu,” okati kina na rai cala. (2 Kor. 10:4, 5) Meda dikeva mada na sala e rawa nida vakayagataka kina na iVolatabu meda bucina na rai donu, da qai dei tiko ga kina. E rawa ni yaga vei keda qori, e rawa tale ga nida veivakauqeti kina.

5. Na cava meda dikeva me rawa ni donu tiko ga noda rai?

⁵ A vakamacalataka na yapositolo o Paula eso na ka e rawa ni uqeti keda meda bucina na rai donu. E vakasalataki ira na lotu vaKarisito e Korinica: “Ni dikevi kemuni tiko ga se oni tudei tiko ena vakabauta se sega.” (2 Kor. 13:5) Na cava na “vakabauta”? Qori na ivakavuvuli kece vaKarisito e volai ena iVolatabu. Ke salavata na ivakavuvuli qori na noda vosa kei na ka eda cakava, e vakaraitaka nida sa “tudei tiko ena vakabauta.” E bibi tale ga meda vakatauvatana na noda bula kei na itovo kece e vinakati vua e dua na lotu vaKarisito. E sega ni rawa nida lewa se ivakavuvuli cava meda muria.—Jeme. 2:10, 11.

6. Na cava meda dikeva kina se da ‘tudei tiko ena vakabauta se sega’? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

⁶ De dua o na via tu suka mo dikevi iko, vakabibi ke o nanuma ni rawa ni laurai eso na ka o lekata. Ia e bibi vakalevu na nona rai o Jiova me baleti keda, sega ni noda rai, e cecere tale ga nona vakanananu ni vakatauvatani kei keda. (Aisea 55:8, 9) E sega ni dau vaqara cala ni dikevi ira yadua nona dauveiqaravi, e via raica ga na nodra itovo vinaka qai saga me vukei ira. Ni o vakayagataka na Vosa ni Kalou mo dikevi iko se o “tudei tiko ena vakabauta se sega,” o na rawa ni kila na nona rai na Kalou me baleti iko. Sa na sega ni tiko vei iko na vakasama ni o tawayaga vua na Kalou, ia o na vakabauta na veivakadeitaki qo ni iVolatabu: O ka talei ena mata i Jiova. Qo e vaka ga ni dua e cega na ilatilati me cilava na siga na rumu butobuto.

7. Ena yaga vakacava vei keda na ivakaraitaki ni yalodina e volatukutukutaki ena iVolatabu?

⁷ Dua na sala vinaka eda rawa ni dikevi keda kina, oya noda vakananuma na nodra ivakaraitaki na tamata yalodina e volatukutukutaki ena iVolatabu. Vakatauvatana na kedra ituvaki kei na nomu, raica tale ga se cava o na cakava ke o tu ena kedra ituvaki. Meda raica mada qo e tolu na ivakaraitaki e dusia na sala eda rawa ni vakayagataka kina na iVolatabu meda vakadeitaka nida “tudei ena vakabauta,” da qai bucina na rai donu me baleti keda.

8, 9. (a) Na ituvaki cava a sotava na yada dravudravua? (b) Na rai cala cava e rairai tiko vua na yada?

⁸ A vakaraica toka o Jisu e dua na yada dravudravua ena valenisoro e Jerusalemi. Na nona ivakaraitaki e rawa ni uqeti keda me donu tiko ga noda rai ke vakaiyalayala na ka eda rawa ni cakava. (Wilika Luke 21:1-4.) Vakasamataka mada na kena ituvaki na yada qo. E vosota voli na takali i watina kei na nodra vakacolasau na iliuliu ni lotu ena nodra “namuti ira  na yada,” era sega ni vukei ira na gadreva tu na veivuke. (Luke 20:47) Na levu ni nona dravudravua e cautaka kina ena valenisoro na ilavo e tautauvata kei na kena isau ena rawata e dua na tamata cakacaka ena vica ga na miniti.

⁹ Raitayaloyalotaka mada se cava ena vakasamataka tu na yada qo ni sa curuma na rara ni valenisoro ena nona kauta tiko na rua na ilavo lailai. Vakacava ena vakasamataka na lailai ni ilavo e cautaka ni vakatauvatani kei na kena a dau solia ena gauna e se bula voli kina o watina? Ena maduataka na ilavo levu era cautaka o ira era liu vua, de dua ena vaqaqa ke yaga na ka e solia? Ke tiko mada ga vua na rai qori, a cakava ga o koya na ka a rawa ni cakava ena vuku ni sokalou dina.

10. E vakaraitaka vakacava o Jisu ni talei vua na Kalou na yada qo?

¹⁰ A vakaraitaka o Jisu ni o Jiova e vakamareqeta na yada qo, e ka talei vua nona cau. E tukuna ni “biuta e levu duadua” ni vakatauvatani kei ira na tamata vutuniyau. Na ka e cautaka na yada ena soqoni vata kei na nodra cau na vo ni lewenivanua, ia e kauta cake mai o Jisu na ka e cakava me vakacaucautaki kina. Nira raica o ira na dau kumuni ilavo na rua na ilavo lailai ya, era na sega ni kila ni bibi vei Jiova na ilavo qori, vaka kina o koya e cautaka. E bibi duadua ga na rai i Jiova, sega ni ka era nanuma na tamata se na ka e nanuma na yada me baleti koya. Vakacava mo vakayagataka na italanoa qo mo dikeva kina se o tudei ena vakabauta se sega.

11. Na cava eda rawa ni vulica ena kena italanoa na yada?

¹¹ Na keda ituvaki e rawa ni vakatau kina na levu ni ka eda solia vei Jiova. Ena vuku ni tatara ni bula vaqase se malumalumu, sa lailai kina na gauna mera vakayagataka eso ena vunautaki ni itukutuku vinaka. Vakacava, e kena ibalebale qori ni sa sega ni yaga me ripotetaki na nodra cakacaka? Ke o se rawa mada ga ni cakava eso na ka, de dua o na nanuma ni ka o rawata e tiki lailai ga ni aua kece era vakayagataka e veiyabaki na dauveiqaravi ni Kalou.  Ia eda vuli vua na yada dravudravua, ni o Jiova e kauaitaka qai vakamareqeta na ka eda cakava vua, vakabibi ke caka qori ni yaco na ituvaki dredre. Vakasamataka mada na nomu sokalou vei Jiova ena yabaki sa oti. Vakacava na aua o solia qori, a bau vinakati sara ga kina mo vakuai iko? Ke dina qori, mo vakadeitaka ni raica vakabibi o Jiova na ka o cakava ena aua qori. Me vakataki koya na yada dravudravua, ni o cakava na kece o rawata ena nomu qaravi Jiova, e tiko na vuna vinaka mo vakabauta kina ni o “dei ena vakabauta.”

12-14. (a) A tarai Ilaija vakacava na rai cala? (b) Na cava a rairai vakavuna nona yalolailai?

¹² A yalodina vei Jiova na parofita o Ilaija, e kaukaua tale ga nona vakabauta. Ia ena dua na gauna e yalolailai sara ga, a kerei Jiova me tinia nona bula ena nona kaya: “I Jiova sa rui levu; ni vakaotia ga na noqu bula.” (1 Tui 19:4) O ira na se sega ni sotava na ituvaki rarawataki va qori, ena rawarawa sara mera tukuna ni ‘lialia’ na masu e tauca o Ilaija. (Jope 6:3) Qori ga na ka a vinakata dina o Ilaija. Ia a sega ni vunauci koya o Jiova, a vukei koya ga.

¹³ Na cava a rairai vakavuna nona yalolailai o Ilaija? Ni bera ni yaco qori, a liutaka e Isireli e dua na ituvaki e vakadinadinataki kina ni Kalou dina ga o Jiova, ra qai vakamatei kina e 450 na parofita i Peali. (1 Tui 18:37-40) A nanuma o Ilaija nira na lesu na tamata ni Kalou ina sokalou savasava, ia a sega ni yaco qori. A vakauitukutuku vei Ilaija na Ranadi ca o Jesepeli, a tukuna ni sa bukia na kena vere me vakamatei koya. Ena nona vaqara bula o Ilaija, a dro ina sauca ena vanua voleka o Juta, gole sara ina vanualiwa, qo na vanua talasiga qai vakarerevaki.—1 Tui 19:2-4.

¹⁴ Ni tiko taudua o Ilaija, e vakasamataka ni rairai sega ni yaga nona cakacaka vakaparofita. E tukuna vei Jiova: “Ni’u sa sega ni vinaka cake vei ira na noqu qase.” E vakaibalebaletaka tiko e ke o Ilaija ni tawayaga me vaka ga na kuvu kei na suidra na nona qase era sa mate. E vaka ga me dikevi koya tiko ena nona ivakatagedegede, a nanuma kina ni guce, se tawayaga ena mata i Jiova kei ira na so tale.

15. A vakadeitaka vakacava na Kalou vei Ilaija ni se talei tiko ga vua?

¹⁵ Ia e duatani na rai i Jiova me baleti Ilaija. E talei tiko ga ena mata ni Kalou, e cakava tale ga o Jiova na ka me vakabauta kina qori o Ilaija. A tala na nona agilosi me vakaukauataki koya. A vakarautaka tale ga o Jiova na kena kakana kei na ka me gunuva me tauri Ilaija tiko me 40 na siga ena nona ilakolako ena Ulunivanua o Orepi e tiko ena sauca. Ena gauna e nanuma kina o Ilaija ni sega ni dua na Isireli e yalodina vei Jiova, sa qai vakadodonutaka vakayalololoma na Kalou na rai cala qori. A lesia tale ga na Kalou e dua na ilesilesi vou i Ilaija, a ciqoma sara na parofita. A yaga dina vei Ilaija na veivuke i Jiova, a mani lesu me tomana nona cakacaka vakaparofita ena yaloqaqa.—1 Tui 19:5-8, 15-19.

16. Na cava eso na sala e karoni iko kina o Jiova?

¹⁶ Na ivakaraitaki i Ilaija e rawa ni vukei iko mo vakadeitaka ni o tiko ena vakabauta, e rawa tale ga ni uqeti iko me donu tiko ga nomu rai. Kena imatai, vakasamataka mada na sala e karoni iko kina o Jiova. De dua a vukei iko e dua na dauveiqaravi ni Kalou ena gauna o gadreva kina na veivuke, e dua beka na qase ni ivavakoso se dua na tacida matua. (Kala. 6:2) Vakacava o vakila ni vakabulabulataki iko vakayalo na iVolatabu, noda ivola vakaivolatabu, kei na soqoni vaKarisito? Ke yaga vei iko qori ena dua tale na gauna, vakasamataki koya e vakarautaka mai na ivukevuke qori, qai cabora sara vua e dua na masu ni vakavinavinaka.—Same 121:1, 2.

17. Ni raici ira nona dauveiqaravi o Jiova, na cava e talei vua?

 ¹⁷ Kena ikarua, nanuma tiko ni rawa ni vakacalai keda na rai cala. E bibi ga nona rai na Kalou me baleti keda. (Wilika Roma 14:4.) E talei vei Jiova na noda veiqaravi kei na noda yalodina vua; e sega ni vakatau nona veivakadonui ena levu ni ka eda rawata. Me vakataki Ilaija ga, de dua o sega mada ga ni vakasamataka tu ni levu na ka o sa cakava vei Jiova. De dua era tiko ena ivavakoso eso a yaga vei ira na nomu ivakaraitaki, se ra mai kila o ira na tiko ena yalava na ka dina ena vuku ni nomu gugumatua.

18. Na cava e vakaraitaka nona lesia vei iko o Jiova na itavi?

¹⁸ Kena ilutua, raica na ilesilesi kece e solia vei iko o Jiova me ivakaraitaki ni nona tokoni iko. (Jere. 20:11) Me vakataki Ilaija, o na rairai yalolailai baleta ni sega ni vuavuaivinaka nomu veiqaravi se dredre mo sauva eso na isausau vakayalo. Ia o se rawa ga ni vakaitavi ena itavi dokai duadua e lesi vei keda—na vunautaki ni itukutuku vinaka kei na kena tutaki na yaca ni Kalou. Mo yalodina tiko ga. Ni o cakava qori, ena vaka ga e cavuti vei iko na malanivosa ni dua na vosa vakatautauvata i Jisu: “Mo marau vata kei na nomu turaga.”—Maciu 25:23.

19. Na ituvaki cava e sotava o koya e vola na Same 102?

¹⁹ A gadreva dina na veivuke o koya e vola na Same 102. E “rarawa” na daunisame, e bikai ena lomabibi kei na oca, sa sega vua na kaukaua me vosota rawa kina nona leqa. (Same 102, ivakamacala taumada) E laurai mai na ka e vola ni vusolo vakalevu na lomana ena rarawa, galili, kei na ka e vakasamataka tu me baleti koya. (Same 102:3, 4, 6, 11) A vakabauta ni vinakata o Jiova me biuti koya laivi.—Same 102:10.

20. Ena yaga vakacava na masu meda valuta kina na rai cala?

²⁰ Ia e se rawa vua na daunisame me vakayagataka nona bula me vakalagilagi Jiova kina. (Wilika Same 102:19-21.) Eda dikeva ena Same 102, ni o ira mada ga era tiko ena vakabauta e rawa nira vakila na rarawa qai dredre mera vakasamataka tale e dua na ka. Na daunisame e vaka sara ga na ‘manumanu vuka e tu duadua ga ena dela ni vale,’ e vaka ga me sega ni tiko e dua me wasea kina nona leqa. (Same 102:7) Ke yaco qori vei iko, talaucaka vei Jiova na lomamu me vakataki koya ga na daunisame. Na nona masu na tamata rarawa se nomu masu ena vukei iko mo valuta na rai cala. E yalataka o Jiova ni na ‘rogoca nodra masu na vakaloloma; ena sega ni beca nodra masu.’ (Same 102:17) Mo nuitaka na yalayala qori.

21. Nida valuta tiko na rai cala, cava e rawa ni vukei keda me donu noda rai?

²¹ E vakaraitaka tale ga na Same 102 na ka mo cakava me donu tiko ga kina nomu rai. A cakava qori na daunisame ena nona vakamua nona vakasama ena nona veiwekani kei Jiova. (Same 102:12, 27) A vakacegui koya nona kila ni o Jiova e dau tokoni ira e veigauna nona dauveiqaravi nira sotava na ituvaki dredre. Koya gona, ke o via vakalevutaka nomu qaravi Jiova qai dredre mo cakava qori ena vuku ni rai cala, mo masulaka sara. Kerea na Kalou me rogoca nomu masu me rawa ni vakacegui iko mai na ituvaki dredre, me rawa tale ga ni ‘vakatakilai na yaca i Jiova.’—Same 102:20, 21.

22.  E rawa vakacava nida vakamarautaki Jiova?

²² Io, eda rawa ni vakayagataka na iVolatabu meda dikeva kina nida tiko ena vakabauta da qai talei vei Jiova. Nida se bula tiko ena vuravura qo, eda na rairai sega ni valuta kece na rai cala se yalolailai. Ia e se rawa nida vakamarautaki Jiova, rawa tale ga nida vakabulai ke da yalodina ni qaravi koya ena vosota.—Maciu 24:13.