1. Eghale vẹ i no obọ Jihova ze nọ e rẹ sai ru omai wereva?

JIHOVA ọ gwọlọ nọ ma wereva, yọ ma wo eghale buobu no obọ riẹ ze nọ ma rẹ sae rọ fiki rai wereva. Ojọ rai họ, uzuazọ nọ ọ kẹ omai. Fikiere ma sae rọ uzuazọ mai jiri Ọghẹnẹ, nọ o rọnọ ọye o si omai ziọ egagọ uzẹme na. (Ol. 144:15; Jọn 6:44) Jihova ọ kẹ omai imuẹro nọ o ti you omai ẹsikpobi, o te bi je fi obọ họ kẹ omai ruabọhọ egagọ riẹ. (Jeri. 31:3; 2 Kọr. 4:16) Ma be jọ ukoko na reawere iwuhrẹ Ọghẹnẹ gbe okugbe inievo akpọ-soso mai. U te no ere no, ma wo ẹruore eware iwoma nọ e rrọ obaro tha.

2. Oghẹrẹ iroro vẹ idibo Ọghẹnẹ jọ a be hai wo?

² Ghele eghale iwoma nana nọ e rẹ sae kẹ omai evawere na, idibo Ọghẹnẹ jọ a gbe bi wo iroro ethọthọ kpahe omarai. A rẹ sai roro nọ Jihova o se rai hayo egagọ rai gbe oware ovo ho. O rẹ jọ wọhọ oware ewezẹ kẹ ahwo nọ a re wo oghẹrẹ iroro itiena ẹsikpobi nọ a tẹ ta nọ ohwo ọ rẹ sae reawere uzuazọ evaọ “ikpe buobu.” A rẹ sai rri nọ ebẹbẹ ọvo a be rọ ẹro ruẹ evaọ edẹ uzuazọ rai kpobi.—Ọtausi. 11:8.

3. Eme ọ rẹ sai ru ohwo roro nọ o fioka ha evaọ aro Ọghẹnẹ?

³ Nọ ẹyao ọ tẹ be kẹ inievo itienana uye, nọ oware nọ a rẹro riẹ u gbe te ae obọ họ, hayo nọ owho u gbe bi je ai ru te epanọ  a gwọlọ evaọ egagọ Ọghẹnẹ hẹ, ẹsiẹe a rẹ mai wo iroro itienana. (Ol. 71:9; Itẹ 13:12; Ọtausi. 7:7) U te no ere no, Oleleikristi kpobi ọ rẹ riẹ nọ udu na o rẹ viẹ ohwo họ yọ o rẹ sai ru omai roro nọ ma fioka ha evaọ aro Ọghẹnẹ, dede nọ Ọghẹnẹ o bi rri omai ere he. (Jeri. 17:9; 1 Jọn 3:20) Ẹdhọ ọ be ta idibo Ọghẹnẹ raha. Yọ otu nọ o wo ọkpọ iroro Setan a rẹ gwọlọ ru omai rọwokugbe ẹme nọ Elifaz nọ ọ kare ẹrọwọ ọ ta evaọ oke Job, inọ ma fioka ha evaọ aro Ọghẹnẹ. Ẹme yena ọrue, yọ ọrue ọ gbẹ rrọ rite inẹnẹ.—Job 4:18, 19.

4. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

⁴ Jihova ọ ta vevẹ evaọ Ebaibol na inọ ọ te jọ kugbe otu nọ ọ “be nya eva ukpotọ uwoho uwhu.” (Ol. 23:4) Ẹme riẹ nọ ma be ruẹ se na yọ edhere jọ nọ Jihova ọ rọ rrọ kugbe omai. Ebaibol na yọ “ogaga Ọghẹnẹ nọ a rẹ rọ raha eria nọ egae,” onọ o kẹre te iroro ethọthọ nọ ohwo ọ rẹ sai wo inọ o fioka ha. (2 Kọr. 10:4, 5) Nọ o rrọ ere na, joma ta kpahe epanọ Ebaibol na ọ sai ro fi obọ họ kẹ omai wo iroro iwoma ẹsikpobi. Eware nọ who ti wuhrẹ na i ti fi obọ họ kẹ owhẹ, whọ te jẹ ruẹ idhere nọ whọ sai ro fi obọ họ kẹ amọfa.

5. Eme ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ omai wo iroro iwoma?

⁵ Pọl ukọ na ọ ta kpahe eware jọ nọ e rẹ sai fi obọ họ kẹ omai wo iroro iwoma. Ọ tuduhọ Ileleikristi obọ Kọrint awọ nọ: “Wha nọ oma rai, sọ wha ghine kru orọwọ rai.” (2 Kọr. 13:5) Iwuhrẹ Ileleikristi nọ e rrọ Ebaibol na họ “orọwọ” nọ Pọl ọ ta kpahe na. Otẹrọnọ ẹmeunu gbe uruemu mai e rọwokugbe iwuhrẹ nana, kiyọ ma gine kru “orọwọ” na. O gwọlọ nọ ma re ru lele iwuhrẹ Ileleikristi na kpobi, orọnikọ ma rẹ salọ ejọ siọ ejọ ba ha.—Jem. 2:10, 11.

6. Fikieme u ro fo nọ ma kiẹ omamai rri sọ ma ‘gine kru orọwọ na’? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

⁶ Ẹsejọhọ o te ruọ owhẹ oma ha re whọ rehọ “orọwọ” na kiẹ omara riwi, maero nọ who te roro nọ whọ be jọ abọjọ riẹ ru te he. Rekọ oghẹrẹ nọ Jihova o rri omai u wuzou vi oghẹrẹ nọ ma bi rri omamai, yọ iroro riẹ i kpehru vi emai thethabọ. (Aiz. 55:8, 9) Orọnikọ ọ rẹ kiẹ idibo riẹ rri re o bru kpe ai hi, rekọ ọ gwọlọ ruẹ uruemu uwoma nọ a wo re ọ ruẹsi fi obọ họ kẹ ai. Whọ tẹ be hae rọ Ẹme Ọghẹnẹ kiẹ omara rri sọ who ‘gine kru orọwọ na,’ who ti rri omara wọhọ epanọ Ọghẹnẹ o rri owhẹ. Onana u ti ru owhẹ whaha iroro na inọ who fioka ha je ru owhẹ wo imuẹro inọ whọ rrọ ghaghae evaọ aro Jihova wọhọ epanọ Ebaibol ọ ta. O te wọhọ ẹsenọ elo ọ rueva uwou nọ u muebi fiki ekọtini nọ who rovie.

7. Ẹvẹ iriruo idibo Ọghẹnẹ nọ e rrọ Ebaibol na e sai ro fi obọ họ kẹ omai?

⁷ Edhere owoma jọ nọ whọ sai ro ru ekiakiẹ nana họ, erorokpahe iriruo idibo Ọghẹnẹ nọ i kru ẹrọwọ rai nọ e rrọ Ebaibol na. Rehọ oghẹrẹ nọ a jọ wawo omara, re who je roro kpahe oware nọ whọ hai ru o hae jọnọ whọ rẹriẹ ovao dhe eware nọ e via kẹ ae. Joma ta kpahe iriruo esa jọ nọ i dhesẹ epanọ whọ sae rọ rehọ Ebaibol na kiẹ omara rri sọ who ‘gine kru orọwọ na,’ onọ u ti fi obọ họ kẹ owhẹ wo iroro iwoma kpahe omara.

8, 9. (a) Ẹvẹ eware e jọ kẹ aye-uku na? (b) Eme o rẹ sae jọnọ aye-uku na o je roro evaọ udu riẹ?

⁸ Jesu ọ jọ etẹmpol Jerusalẹm muẹrohọ aye-uku oyogbere jọ. Oriruo riẹ ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ omai wo iroro iwoma kpahe omamai nọ ma gbẹ be make sai ru te epanọ ma gwọlọ họ evaọ egagọ Ọghẹnẹ. (Se Luk 21:1-4.) Roro kpahe ebẹbẹ aye-uku na. U te no uwhu ọzae riẹ nọ ọ  jọ uweri riẹ no, o je thihakọ isu-egagọ nọ e jẹ “re eware eyero eyaeuku” viukpenọ a fi obọ họ kẹ ahwo nana nọ a wo ohwo ho na. (Luk 20:47) Aye-uku na o yogbe te epanọ o ro fi anini ivẹ ọvo họ etehe unevaze, onọ o jọ unuigho nọ a rẹ hwa kẹ ohwo nọ o ru iruo iminiti jọ kakao ọvo.

⁹ Dai roro epanọ oma o jọ aye-uku nana okenọ ọ rueva etẹmpol na avọ anini ivẹ nọ o kru họ obọ. Kọ o sae jọnọ o je roro kpahe epanọ ugho na o kao te nọ ọ tẹ rehọ iẹe wawo onọ ọ jẹ hai fihọ evaọ okenọ ọzae riẹ ọ jọ uzuazọ? Kọ o sae jọnọ oma o jẹ vuẹe nọ ọ ruẹ igho buobu nọ ahwo nọ a rrọ aro riẹ a bi fihọ, ẹsejọhọ bi roro nọ oriẹ na u wiruo ho? O tẹ make rọnọ o wo iroro itienana, o ru oware nọ ẹgba riẹ o mu evaọ egagọ Ọghẹnẹ.

10. Ẹvẹ Jesu o ro dhesẹ nọ aye-uku na ọ jọ ghaghae evaọ aro Ọghẹnẹ?

¹⁰ Ẹme nọ Jesu ọ ta u dhesẹ nọ te aye-uku na gbe okẹ unevaze riẹ e jọ ghaghae evaọ aro Jihova. Ọ ta nọ aye na ‘o fihọ vi edafe na kpobi.’ Dede nọ anini ivẹ aye-uku na i kuomagbe igho nọ amọfa a fihọ, ọye Jesu o jiri. Okenọ ahwo nọ a be rẹrote etehe unevaze na a tẹ ruẹ anini ivẹ na, a te riẹ epanọ Jihova o rri anini ivẹ na gbe ohwo nọ o fi rai họ na ghare te he. Rekọ oghẹrẹ nọ Jihova o rri rie o mai wuzou, orọnikọ oghẹrẹ nọ amọfa a rri rie hayo oghẹrẹ nọ aye-uku na o rri omariẹ hẹ. Kọ iku nana e sai fi obọ họ kẹ owhẹ kiẹ omara sọ who gine kru orọwọ na?

11. Eme whọ rẹ sai wuhrẹ no iku aye-uku na ze?

¹¹ Uyero ra o rẹ sai kpomahọ oware nọ whọ rẹ sai ru evaọ egagọ Jihova. Oke nọ ahwo jọ a be rọ ta usiuwoma na u tulo ho fiki ẹyao hayo owho. Kọ a tẹ ta nọ u du gwọlọ nọ a kere euwa rai fihotọ họ fikinọ i tulo ho, kiyọ a ta gba? O tẹ make rọnọ euwa ra e nwani kpotọ te ere he, ẹsejọhọ whọ sai roro nọ i te oware ovo ho evaọ udevie oke nọ idibo Ọghẹnẹ kpobi a be rọ ta usiuwoma kukpe kukpe. Rekọ iku aye-uku na i wuhrẹ omai nọ Jihova o re muẹrohọ omoware kpobi nọ ma ru  kẹe yọ o re rri rie ghaghae, maero otẹrọnọ ẹgba mai kpobi ma dawo nọ ma sai ro ru ei. Roro kpahe iruẹru ra evaọ ukoko na ukpe nọ o vrẹ na. Kọ whọ kareghẹhọ auwa jọ nọ who ro ru iruo Uvie na ghelọ ebẹbẹ jọ nọ i te owhẹ hayo eware jọ nọ e gba owhẹ họ? O tẹ rrọ ere, jọ u mu owhẹ ẹro nọ Jihova o rri oware nọ whọ rehọ auwa yena ru kẹe ghaghae. Whọ tẹ be hai ru utho nọ whọ rẹ sai ru evaọ egagọ Ọghẹnẹ wọhọ epanọ aye-uku na o ru na, o rẹ sai mu owhẹ ẹro nọ who ‘gine kru orọwọ na.’

12-14. (a) Ẹvẹ iroro ethọthọ i ro kpomahọ Elaeja? (b) Eme o wọhọ nọ o lẹliẹ Elaeja wo iroro nana?

¹² Elaeja ọruaro na o wo ẹrọwọ ọgaga, ọ tẹ jẹ dadamu egagọ Jihova. Rekọ evaọ oke jọ o je rri omariẹ nọ o fioka ha, u te epanọ ọ rọ lẹ se Jihova nọ: “U te no enẹna, O ỌNOWO rehọ uzuazọ mẹ.” (1 Iv. 19:4) Ahwo nọ a re rẹriẹ ovao ku ẹbẹbẹ otiọye he a sae ta nọ eme Elaeja na yọ “eme aruọwha avọ ugheghẹ.” (Job 6:3) Rekọ o mu eme nana ta ha. Dede na, Jihova ọ whọku Elaeja ha fikinọ ọ ta nọ ọ gwọlọ whu, ukpoye o fi obọ họ kẹe.

¹³ Eme ọ lẹliẹ Elaeja wo iroro itieye? Oke nọ ọ rọ ta ẹme yena, yọ ọ nwani fi odawọ ulogbo jọ kparobọ no obọ, onọ u ru nọ a ro kpe eruẹaro Ebale egba ene gbe udhuvẹ gbe ikpe (450), je dhesẹ nọ Jihova họ Ọghẹnẹ uzẹme na. (1 Iv. 18:37-40) Ẹsejọhọ Elaeja o je roro nọ oyena u ti ru nọ idibo Ọghẹnẹ a te rọ wariẹ mu Jihova họ ẹgọ, rekọ oyena o via ha. Jezibẹl ovie aye ọgeva na o te vi uwou se Elaeja nọ ọyomariẹ ọ be ma omaa nọ o ti ro kpei no. Fiki ozọ uwhu, Elaeja ọ tẹ dhẹ kpohọ udhude ofọfọ jọ nọ o rrọ obọze ovatha-ọre Juda.—1 Iv. 19:2-4.

¹⁴ Nọ Elaeja ọvo ọ rrọ etẹe na, o te je roro kpahe iruo ọruẹaro nọ ọ rrọ na inọ i fioka ha. Ọ ta kẹ Jihova nọ: “Me woma vi esẹ mẹ hẹ.” Otọ ẹme riẹ na họ, epanọ ovu gbe igbenwa esẹ-ode riẹ nọ i whu no i wo iruo ho na, ere ọyomariẹ o wo iruo ho re. Eware nọ e via kẹ Elaeja na e lẹliẹ e riẹ rri omariẹ nọ o fioka ha evaọ aro Jihova hayo omọfa dede.

15. Ẹvẹ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ Elaeja imuẹro nọ o gbe rri rie ghaghae?

¹⁵ Rekọ oghẹrẹ nọ Elaeja o rri omariẹ na ere Jihova o rri rie he. Elaeja ọ gbẹ jọ ghaghae evaọ aro Jihova, yọ Jihova Ọghẹnẹ o ru eware jọ ro dhesẹ kẹe nọ ere ọ ginẹ rrọ kẹe. Ọghẹnẹ o vi ẹnjẹle bru Elaeja nyae bọe ga. Jihova ọ tẹ jẹ rehọ emu gbe ame ko Elaeja, onọ o kẹ riẹ ẹgba nya kpohọ Ugbehru Horẹb, onya nọ o rehọ e riẹ edẹ 40. U te no ere no, Ọghẹnẹ ọ rehọ edhere owowou kpọ iroro ethọthọ nọ Elaeja o wo vẹre na vi, inọ uvumọ ohwo Izrẹl ọ gbẹ be gọ Jihova ha. Maero na, Ọghẹnẹ ọ kẹ Elaeja iruo efa, yọ Elaeja o ru rai. Elaeja o wo erere no obufihọ Jihova ze, yọ ọ wariẹ mu iruo aruọruẹ riẹ họ avọ ajọwha ọkpokpọ.—1 Iv. 19:5-8, 15-19.

16. Idhere jọ vẹ o rẹ sae jọnọ Ọghẹnẹ ọ rọ bọ owhẹ ga no?

¹⁶ Iku Elaeja na e rẹ sai fi obọ họ kẹ owhẹ riẹ sọ who gbe kru orọwọ na, i re je ru owhẹ wo iroro iwoma kpahe omara. Orọ ọsosuọ, roro kpahe idhere sa-sa nọ Jihova ọ rọ sẹro ra no. Kọ o sae jọnọ odibo riẹ jọ, ẹsejọhọ ọkpako ukoko hayo oniọvo ọfa nọ o kruga ziezi evaọ ukoko na o fi obọ họ kẹ owhẹ no evaọ okejọ nọ whọ rọ gwọlọ obufihọ? (Gal. 6:2) Kọ Ebaibol na, ebe gbe iwuhrẹ ukoko na e bọ owhẹ ga no okejọ? Oke ofa nọ who te wo erere no eware nana ze, kareghẹhọ Ọghẹnẹ nọ o ru eware nana lọhọ je yere iei evaọ olẹ ra.—Ol. 121:1, 2.

17. Eme Jihova o re rri ghaghae evaọ oma idibo riẹ?

¹⁷ Orọ avivẹ, kareghẹhọ nọ iroro ọ ‘me  fioka ha’ e rẹ sae viẹ ohwo họ. Oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o rri omai họ oware nọ o mae roja. (Se Ahwo Rom 14:4.) Jihova o rri ẹmeoyo gbe omarọkẹ mai ghaghae, orọnikọ eware nọ ma le te obọ i re dhesẹ epanọ o rri omai ghare te he. Yọ wọhọ epanọ o jọ kẹ Elaeja na, o sae jọnọ eware nọ who ru kẹ Jihova i tube bu vi epanọ who roro. Ẹsejọhọ ahwo jọ a rrọ ukoko na nọ a wuhrẹ no emamọ oriruo ra ze no, o sae jẹ jọnọ ahwo jọ evaọ ẹkwotọ usiuwoma ota ra a riẹ uzẹme na no fiki omodawọ ra.

18. Eme iruo nọ Jihova ọ kẹ owhẹ na i dhesẹ?

¹⁸ Orọ urere, rri iruo kpobi nọ Jihova ọ kẹ owhẹ wọhọ imuẹro nọ i dhesẹ nọ ọ rrọ kugbe owhẹ. (Jeri. 20:11) Wọhọ epanọ o jọ kẹ Elaeja na, ẹsejọhọ udu o sai whrehe owhẹ fikinọ who bi rri nọ emamọ iyẹrẹ i bi no iruo ra ze he hayo itee jọ nọ who bi le evaọ egagọ Ọghẹnẹ i bi te owhẹ obọ họ. O make rrọ ere na, whọ be ta usiuwoma Uvie na, a tẹ jẹ be rọ odẹ Ọghẹnẹ se owhẹ, onọ o rrọ uvẹ-ọghọ ulogbo nọ ma wo. Ruabọhọ ẹrọwọ ra. Who te ru ere, wọhọ epaọ ẹme ọtadhesẹ Jesu na, a te sae vuẹ owhẹ re nọ: “Ruọ eva oghọghọ olori ra.”—Mat. 25:23.

19. Ẹbẹbẹ vẹ odibo Ọghẹnẹ nọ o kere Olezi avọ 102 na ọ rẹriẹ ovao dhe?

¹⁹ Odibo Ọghẹnẹ nọ o kere Olezi avọ 102 na ọ rẹriẹ ovao dhe ẹbẹbẹ. “Uye” o jariẹ oma, o wo ebẹbẹ ugboma gbe iroro, fikiere o gbe wo ẹgba nọ o re ro thihakọ ebẹbẹ riẹ hẹ. (Ol. 102, ẹme nọ ọ rrọ ehru oria ikereakere nana) Ẹme ọso-ilezi na o ru omai riẹ nọ edada, gbe iroro ọkora e da riẹ oma fia. (Ol. 102:3, 4, 6, 11) O je roro nọ Jihova ọ gwọlọ se iẹe.—Ol. 102:10.

20. Ẹvẹ olẹ o sai ro fi obọ họ kẹ ohwo nọ o bi roro nọ o fioka ha?

²⁰ Ghele na, ọso-ilezi na ọ rẹ gbẹ sae rọ uzuazọ riẹ jiri Jihova. (Se Olezi 102:19-21.) Wọhọ epanọ ma ruẹ evaọ Olezi avọ 102 na, makọ otu nọ i gbe kru ẹrọwọ rai dede a rẹ sai wo edada, onọ u re ru ei jọ bẹbẹ kẹ ae re a roro kpahe oware ofa. Oma o jọ ọso-ilezi na wọhọ “ọmọvra nọ ọye ọvo ọ rọ ehru uwou,” wọhọ ẹsenọ avọ ebẹbẹ riẹ ọvo a gbẹ rrọ. (Ol. 102:7) O tẹ via ere kẹ owhẹ, bo se Jihova evaọ olẹ wọhọ epanọ ọso-ilezi na o ru na. Elẹ ra nọ e wọhọ elẹ ohwo nọ uye u te oma na, e rẹ sai fi obọ họ kẹ owhẹ nọ who bi roro nọ who fioka ha na. Jihova ọ yeyaa nọ “o re ti yo olẹ oyogbere, ọ rẹ te jẹ ayare rai fiẹ hẹ.” (Ol. 102:17) Fievahọ eyaa yena.

21. Ẹvẹ ohwo nọ o bi roro nọ o fioka ha ọ sai ro wo emamọ iroro kpahe omariẹ?

²¹ Olezi avọ 102 u te je dhesẹ oghẹrẹ nọ whọ sai ro wo iroro iwoma kpahe omara. Ọso-ilezi na ọ daoma ru ere ẹkwoma usu riẹ kugbe Jihova nọ ọ tẹrovi. (Ol. 102:12, 27) O kẹ riẹ omosasọ nọ ọ riẹ nọ Jihova o re fi obọ họ kẹ idibo riẹ evaọ etoke ebẹbẹ. Fikiere, otẹrọnọ iroro ọ ‘me fioka ha’ i bi ru nọ whọ gbẹ be sai ru te epanọ whọ gwọlọ evaọ egagọ Ọghẹnẹ hẹ, lẹ se Jihova kpahe iẹe. Yare Jihova nọ o yo olẹ ra, orọnikọ re ẹbẹbẹ na ọ sai kpotọ ọvo ho, rekọ re whọ sai ‘whowho odẹ ỌNOWO na’ re.—Ol. 102:20, 21.

22. Ẹvẹ mai omomọvo ọ sai ro ru eva were Jihova?

²² Ẹhẹ, Ebaibol na ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ omai riẹ nọ ma gbe kru orọwọ na jẹ rrọ ghaghae evaọ aro Jihova. Uzẹme riẹ họ, evaọ akpọ omuomu nana, ma sae nwane whaha iroro ọ ‘me fioka ha’ riẹriẹriẹ hẹ, hayo udu nọ o rẹ sai whrehe ohwo ẹsejọ. Ghele na, mai omomọvo ọ rẹ sai ru eva were Jihova je wo esiwo ẹkwoma egagọ riẹ nọ ma rẹ dadamu ghelọ ebẹbẹ nọ i te omai kpobi.—Mat. 24:13.