1. Ñanyi bintu bitupa Yehoba bituletela lusekelo?

YEHOBA ukeba atweba kwikala na lusekelo, kabiji witupa bintu byavula bya kwituletela lusekelo. Pa bino bintu byo etupa paji ne bumi. Onkao mambo, twakonsha kwingijisha bumi bwetu kutota Lesa, mambo witukokela mu bupopweshi bwa kine. (Sala. 144:15; Yoa. 6:44) Yehoba witutemwa kabiji witukwasha kuchinchika mu mwingilo wetu. (Yele. 31:3; 2 Ko. 4:16) Twiyowa paladisa wa ku mupashi, mo tutana kajo ka ku mupashi ne bwana bwankazhi bwa ntanda yonse. Kyakila pa bino, tuji na luketekelo lwawama lwa kulutwe.

2. Ñanyi lukatazho luji na bakalume bakishinka ba Lesa bamo?

² Nangwa kya kuba tuji na bino bintu bya kwituletela lusekelo, bakalume bakishinka ba Lesa bamo bekala na binyenge na mambo a kwilengulula abo bene. Bakonsha kulanguluka’mba Yehoba kechi wibanemeka ne. Kabiji byo bamwingijila kechi bimutokesha ku muchima ne. Ku boba batwajijila kwikala na ino milanguluko, byambo bya kuba’mba kwiyowa bumi pa ‘myaka yavula,’ bakonsha kwibimona nobe mañambilatu. Bamona bumi amba moba a malwa.—Sapwi. 11:8.

3. Ñanyi bintu byakonsha kulengela bakalume ba Lesa bamo kwikala na binyenge?

³ Bano balongo nangwa banyenga bakonsha kwikala na ino milanguluko na mambo a kwibafichisha ku muchima, kukolwa nangwa  bukote. (Sala. 71:9; Mana 13:12; Sapwi. 7:7) Kabiji mwina Kilishitu yense wafwainwa kuyuka kishinka kya kuba’mba muchima uji bingi na bujimbijimbi kabiji wakonsha kwituzhachisha nangwa kya kuba Lesa witutemwa. (Yele. 17:9; 1 Yoa. 3:20) Diabola wamba bya bubela pa bakalume ba Lesa. Kabiji bantu balanguluka nobe Satana nabo bakonsha kwitulengela kuswa byaambile Elifwaza wabujile lwitabilo amba Lesa kechi witunemeka ne. Buno bubela bo abepele mu moba a kwa Yoba ne lunotu ko buji.—Yoba 4:18, 19.

4. Tusakwisamba pa ñanyi bintu mu uno mutwe?

⁴ Yehoba waambishatu bulongo mu Binembelo kuba’mba ukekala na boba baji mu “kimvule kya lufu.” (Sala. 23:4) Jishinda jimo jo obilamo kino ke kupichila mu Mambo anji. Baibolo uji na “bulume bwa kukundula bintu byakosa.” Kino kibena kulumbulula’mba wakonsha kulengela muntu kuleka milanguluko yatama nangwa kuleka kwikala na binyenge. (2 Ko. 10:4, 5) Pano twayai twisambe pa byo twakonsha kwingijisha Baibolo kwitukwasha kwikala na milanguluko yawama ne kutwajijila kwikala nayo. Mwakonsha kumwenamo bingi mu kuba bino, kabiji mwakonsha ne kutana mashinda a kwimukwasha kutundaikilamo bakwenu.

5. Ñanyi kwipesapesa kwakonsha kwitulengela kwikala na lusekelo?

⁵ Mutumwa Paulo waambilepo bintu bimo byakonsha kwitukwasha kwikala na lusekelo. Watundaikile ba mu kipwilo kya mu Kolinda amba: “Iesekainga anwe bene pa kuba amba muyuke kana mukiji monka mu lwitabilo nangwa ne.” (2 Ko. 13:5) “Lwitabilo” ke bintu byonse byaitabilamo bena Kilishitu byanembwa mu Baibolo. Inge ñambilo yetu ne byubilo byetu byaswañana na byo twaitabilamo, ko kuba’mba tuji “mu lwitabilo.” Kabiji twafwainwa ne kwesakanya bwikalo bwetu bonse na mafunjisho a bwina Kilishitu. Twafwainwa kulondelanga mafunjisho a bwina Kilishitu onse anembwa mu Baibolo.—Yako. 2:10, 11.

6. Mambo ka o twafwainwa kwiesekelanga pa kuba’mba tuyuke ‘umvwe tuji monka mu lwitabilo’? (Monai kipikichala kitanshi.)

⁶ Mwakonsha kukankazhama kwieseka mu jino jishinda, kikatakata inge mwamona kuba’mba bwikalo bwenu kechi bwailamo ne. Nangwa byonkabyo, Yehoba witunemeka bingi kukila ne byo twimona atweba bene, kabiji milanguluko yanji yakila milanguluko yetu. (Isa. 55:8, 9) Kechi upesapesa bapopweshi banji na mulanguluko wa kwibazhachisha ne, bino uba bino pa kuba’mba amone byawama mwi abo ne kwibakwasha. Inge kemwingijishe Mambo a Lesa pa kwiieseka pa kuba’mba muyuke “kana mukiji monka mu lwitabilo nangwa ne,” popo mukemonanga byonka Lesa byo emumona. Kino kikemukwasha kufumya binyenge mu muchima wenu bya kuba’mba Lesa wimulengulula ne kulondela byaamba Baibolo amba: Yehoba wimunemeka bingi. Kuba bino kuji nobe kushinkula mapembe pa kuba’mba mu kibamba mwafita mutoke.

7. Twakonsha kumwenamo byepi inge ketulanguluke pa bantu bakishinka batongolwa mu Baibolo?

⁷ Jishinda jawama kwipesela peselamo atweba bene ke kulanguluka pa bantu bakishinka batongolwa mu Baibolo. Esakanyai bintu byo bapichilengamo ne byo beumvwanga na byo mubena kupitamo, ne kumona byo mwafwainwe kuba inge yenu mwapichilenga mu byobyo bintu. Twayai twisambe pa bya kumwenako bisatu byamwesha byo twakonsha kwingijisha Baibolo pa kuba’mba tuyuke inge tuji “monka mu lwitabilo,” ne byo twakonsha kwikala na lusekelo.

8, 9. (a) Bwikalo bwa mwanamukazhi wafwilwa bwajinga byepi? (b) Uno mwanamukazhi wafwainwa walangulukilenga’mba ka?

⁸ Yesu wamwene mwanamukazhi wafwilwa pa nzubo ya Lesa mu Yelusalema. Kyaubile uno mwanamukazhi kyakonsha kwitukwasha kwikala na lusekelo nangwa kya kuba  tukankalwa kuba byo tukeba kuba. (Tangai Luke 21:1-4.) Akilangulukai pa byajinga bwikalo bwa uno mwanamukazhi. Kitanshi, wajinga na bulanda bwa kufwisha mwatawanji, kabiji pa kimye kimotu, bantangi ba bupopweshi bajinga na lunkumbwa baibilanga banabakazhi bafwilwa mu kifulo kya kwibakwasha. (Luka 20:47) Kabiji wajinga muyanji wa kine kine, kya kuba tumali tucheche to ajinga nato totonkatu to afwainwe kupanako ku nzubo ya Lesa. Tuno tumali bamingilo betwingijilatu mu maminiti acheche.

⁹ Esekai kufwanyikizha byaumvwinenga uno mwanamukazhi wafwilwa kimye kyo atwelele mu kipango kya nzubo ya Lesa saka asenda tumali twa muwayawaya tubiji twakepesha. Nanchi walangulukilenga pa tumali tucheche to ayilenga na kutayamo inge kwitwesakanya na mali o afwainwe kupana inge kya kuba mwatawanji wajinga na bumi nyi? Nanchi wafwainwe kumvwa bumvu pa kumona bakwabo bajinga kulutwe byo bapainenga mali avula, kampe ne kulanguluka’mba bupe bwanji kechi bwanema nenyi? Nangwatu inge byobyo alangulukilenga, wapaine byo ajinga nabyo mu kutundaika mpopwelo ya kine.

10. Yesu wamwesheshe byepi kuba’mba mwanamukazhi wafwilwa wanemene bingi kwi Lesa?

¹⁰ Yesu waambile kuba’mba uno mwanamukazhi ne bupe bo apaine bwanemene bingi kwi Yehoba. Waambile’mba uno mwanamukazhi wapaine kukila byapainenga bantu bajinga na bya bunonshi byavula. Nangwa kya kuba buno bupe bo apaine bwajinga pa bupe bwapainenga banonshi, Yesu watakaikile bupe bwa uno mwanamukazhi wafwilwa. Aba batalanga pa mali kimye kyo bamwene tuno tumali tucheche bafwainwa bayukile tuno tumali byo twabujile kunema kupana kwi Yehoba. Nangwa byonkabyo, byamwenenga Lesa buno bupe kyo kintu kyanemene bingi, kechi byalangulukilenga bantu nangwa byafwainwe kwiumvwa awa mwanamukazhi wafwilwa ne. Mwakonsha kwingijisha byepi jino jishimikila kumona inge muji mu lwitabilo?

11. Ñanyi kintu kyo mwakonsha kufunjilako ku jishimikila ja mwanamukazhi wafwilwa?

¹¹ Bwikalo bwenu bwakonsha kukunza bintu byo mwafwainwa kupa Yehoba. Na mambo a kukoma ne misongo, bino byakonsha kulengela bavula kubula kwingilanga kimye  kyabaya mu mwingila wa kusapwila mambo awama. Nanchi bafwainwa kulanguluka’mba kupana sawakya wa mwingilo kechi kwayilamo nenyi? Nangwa mwi banyike nangwa mwi bakulumpe kampe mwakonsha ke mulanguluke kuba’mba mwingilatu pacheche mu mwingilo wingila bapopweshi ba Lesa. Jishimikila ja uno mwanamukazhi jitufunjisha kuba’mba Yehoba unemeka nangwatu tubintu tucheche to tumubila, kikatakata inge bintu byakatazha mu bwikalo. Langulukainga pa byo mwangijile Yehoba mwaka wapwa. Nanchi mwibikangako pa kubatu’mba mwingile jiola jimo mu mwingilo wa Yehoba nyi? Inge byo byo kiji, yukai kuba’mba Lesa wanemeka bingi byo mwa mwingijile. Byonka byajinga mwanamukazhi wafwilwa, ne anweba mubena kwibikishako mu mwingilo wa Yehoba, onkao mambo mwafwainwa kushiinwa kuba’mba “muji monka mu lwitabilo.”

12-14. (a) Elaija wajinga na ñanyi milanguluko? (b) Mambo ka Elaija o aumvwijilenga bino?

¹² Ngauzhi Elaija wajinga wakishinka kwi Yehoba kabiji wajinga na lwitabilo lwakosa mwi aye. Pano bino, kimye kimo wakajilwe bingi kya kuba walombele Yehoba kuba’mba amwipaye. Waambile’mba: “Pano mfwe . . . Anweba Yehoba, byawana, tambulai mweo wami.” (1 Mfu. 19:4) Aba bakyangye kupitapo mu luno lukatazho bakonsha kwamba’mba Elaija waambiletu ‘byambo bya kanswatu.’ (Yoba 6:3) Nangwa byonkabyo, byo aumvwinenga byajinga bya kine. Yukai kuba’mba Yehoba kechi wamuzhingijile ne, bino wamukwashishe Elaija byo alombele kuba’mba afwe.

¹³ Mambo ka Elaija o aumvwijilenga bino? Bino saka bikyangye kubiwa, Elaija waubile kya kukumya kyamwesheshe kuba’mba Yehoba ye Lesa wa kine. Panyuma ya kino, bangauzhi ba kwa ba Baela 450 bebatapile. (1 Mfu. 18:37-40) Kyamweka Elaija waketekejile kuba’mba bantu basa kutendeka kupopwela Lesa wa kine, bino kino kechi kyaubiwe ne. Inamfumu watamine bingi aye Yezebeli, watumine muluwe kwi Elaija kuba’mba usakumwipaya. Na mambo a kuchina kumwipaya, Elaija wanyemejile ku kabeta ka ku bulenge bwa Yuda mu kiselebwa.—1 Mfu. 19:2-4.

¹⁴ Byo ajinga bunke mu kiselebwa Elaija watendekele kulanguluka’mba mwingilo wanji wa bungauzhi wajinga watutu. Waambijile Yehoba amba: “Amiwa kechi nebakila bashakulu bami mu kuwama ne.” Bino byambo wibitazhizhe mu kuba’mba kechi wanemene ne, wiumvwinengatu nobe lukungu kabiji nobe bikupa bya bashakulu banji bafwile kala. Aye mwine wimwenenga kuba’mba kafwako kyo aji ne, kabiji kechi wanema kwi Yehoba nangwatu ku bantu ne.

15. Lesa wamwesheshe byepi kuba’mba wanemeka bingi Elaija?

¹⁵ Pano bino, Wabulume bonse kechi byo byo amumwenenga Elaija ne. Yehoba wamunemekele bingi Elaija, kabiji waubilepo bintu bimo byamwesheshenga kuba’mba wamunemeka bingi. Lesa watumine malaika kwiya na kukosesha Elaija. Kabiji Yehoba wamupelenga kajo ne bya kutoma byalengejile Elaija kutwajijila kwikala na bumi pa lwendo lwanji lwa moba 40 lwa kufuma ku kabeta ka ku bulenge kuya ku Mutumba wa Holeba. Kabiji Lesa wamulengejile kuleka mulunguluko wa kuba’mba kafwako mwina Isalela wakishinka kwi Yehoba ne. Nangwa byonkabyo, Yehoba wamupele mwingilo mukwabo kabiji Elaija waswile uno mwingilo. Elaija bamukwashishe kwi Yehoba, kyafuminemo, waikele na bulume bwa kutwajijila kwingila mwingilo wanji wa bungazhi.—1 Mfu. 19:5-8, 15-19.

16. Mu ñanyi mashinda Yehoba mo emukwashisha?

¹⁶ Byapichilemo Elaija byakonsha kwimukwasha kuyuka amba muji mu lwitabilo ne kwimulengela kwikala na lusekelo. Patanshi, akilangulukai pa mashinda emukwashishamo Yehoba. Nanchi bakimukwashapo kala ku mukulumpe mu kipwilo nangwa mwina Kilishitu mukwabo wakoma ku mupashi pa kimye kyo mwakajilwe nyi? (Nga. 6:2) Abya Baibolo ne mabuku etu a bwina Kilishitu, ne kupwila bimukwashapo kala ne kwimulengela kushiinwa’mba Yehoba wimuta muchima nyi?  Kimye kikwabo kyo mukatambwila bukwasho mu ano mashinda, mukalanguluke pe Yehoba mwine upana buno bukwasho ne kumusanchila mu lulombelo.—Sala. 121:1, 2.

17. Ñanyi bintu Yehoba byo anemeka mu ba mwingilo banji?

¹⁷ Kya bubiji, yukai kuba’mba binyenge byakonsha kwimutwala mungi. Bitumona Lesa kyo kintu kyanema kwi atweba bonse. (Tangai Loma 14:4.) Yehoba wanemeka bingi byo twipana ne kumwingijila mu bukishinka. Kabiji kwitunemeka ko etunemeka kechi kwaimena pa kuvula kwa bintu byo tumubila ne. Byonka byo kyajinga kwi Elaija, ne anweba mwauba bintu byavula bingi mu mwingilo wa Yehoba kukila ne byo mulanguluka. Kampe mwakwashapo kala bamo mu kipwilo kwa kubula anweba bene kuyuka. Kabiji bantu bamo mu nyaunda bafwainwa baumvwine bukine na mambo a kwibikishako kwenu.

18. Mwingilo wimupa Yehoba umwesha ka?

¹⁸ Kyapelako, monainga mwingilo yense wimupa Yehoba kuba’mba kishiino kimwesha’mba uji nenu. (Yele. 20:11) Byonka byajinga Elaija, mwakonsha kulefulwa na mambo a kuba’mba mu mwingilo wenu kechi mubena kufuma byawama ne, nangwa bikokwanyi byenu kechi byafikizhiwa ne. Bino nangwa byonkabyo, muji na mwingilo wanema bingi wa kusapwila mambo awama ne kushimuna jizhina ja Lesa. Twajijilai kwikala bakishinka. Byonka byaambile Yesu, ne anweba ‘mukatwela mu lusekelo lwa nkambo yenu.’—Mat. 25:23.

19. Ñanyi bintu byapichilemo nembi wa Salamo 102?

¹⁹ Nembi wa Salamo 102 wapelejilwe bingi. ‘Wamanamine’ bingi na mambo a lukatazho nangwa binyenge bikatampe byo ajinga nabyo kya kuba kechi wayukile ne bya kuba ne. (Sala. 102, tubyambo tuji peulu) Byambo byo ambile byamwesheshenga kuba’mba walangulukilengatu pa byo eumvwinenga, pa misongo, ne pa kubula balunda. (Sala. 102:3, 4, 6, 11) Wamwenenga nobe Yehoba wakebelenga kumutaya.—Sala. 102:10.

20. Milombelo yakonsha kukwasha byepi muntu uji na binyenge?

²⁰ Nangwa kya kuba wapelejilwe, nembi wa masalamo watwajijile kutota Yehoba. (Tangai Salamo 102:19-21.) Twamona mu Salamo 102 kuba amba, nangwatu boba baji na lwitabilo inge kebapite mu makatazho kibakola bingi ku muchima, akonsha kwibapezha maana kya kuba bakankalwa ne kulanguluka pa bintu bikwabo. Uno nembi wa masalamo waumvwinengatu “nobe mulwelwe uji bunke pa mutenge wa nzubo,” kabiji nobe wazhokolokwatu na makatazho. (Sala. 102:7) Inge kemumvwe bino, lombai na muchima yense kwi Yehoba byonka byaubile nembi wa masalamo. Lulombelo lwa kufuma panshi ya muchima lukemukwasha kushinda binyenge. Yehoba walaya kuba’mba ‘uta muchima ku lulombelo lwa bapelelwa, kabiji kechi usula lulombelo lwabo ne.’ (Sala. 102:17) Ketekelai uno mulaye.

21. Ki ka kyakonsha kukwasha muntu uji na binyenge pa kuba’mba ekala na lusekelo?

²¹ Salamo 102 wamwesha ne byo twakonsha kwingijila Lesa na lusekelo. Kyakwashishe uno nembi wa masalamo ke kulanguluka pa bulunda bwanji ne Yehoba. (Sala. 102:12, 27) Kyamutekenesheshe bingi kuyuka kuba’mba Yehoba kimye kyonse ukwasha bakalume banji inge baji mu makatazho. Onkao mambo, inge milanguluko ke imulengele kubula kwingila bulongo mwingilo wa Lesa, mwafwainwa kulomba pa lolo lukatazho. Lombai kwi Lesa kwimukwasha kushinda lukatazho lo muji nalo, pa kuba’mba muzhijike ‘jizhina ja Yehoba.’—Sala. 102:20, 21.

22.  Atweba bonse twafwainwa kubanga ka pa kuba’mba tutokeshenga Yehoba ku muchima?

²² Twafwainwa kwingijishanga Baibolo pa kuba’mba tuyuke inge tuji mu lwitabilo ne kuyuka inge twanema kwi Yehoba. Kya kine kuba’mba mu ino ntanda kechi twakonsha kushinda binyenge byonse ne kulefulwa ne. Nangwa byonkabyo, atweba bonse twakonsha kutokesha Yehoba ku muchima ne kukekala bumi bwa myaka ne myaka inge twatwajijila kuchinchika mu mwingilo wanji.—Mat. 24:13.