1. Ne a fakamanuiaga mai i a Ieova e mafai o fesoasoani mai ke fia‵fia tatou?

E MANAKO a Ieova ke fia‵fia tatou, kae ‵ligi mai ne ia a fakamanuiaga e uke kolā e ‵tau o iku atu ki te fiafia. A te mea e tasi, ko maua ne tatou a te ola. Tela la, e mafai ne tatou o fakaaoga a ‵tou ola ke tavae atu ki te Atua, me ne ‵futi mai ne ia tatou ki te tapuakiga tonu. (Sala. 144:15; Ioa. 6:44) E fakatalitonu mai ne Ieova a tena alofa ki a tatou kae fesoasoani mai ke kufaki tatou i ‵tou taviniga ki a ia. (Iele. 31:3; 2 Koli. 4:16) E fia‵fia eiloa tatou ki te palataiso faka-te-agaga, telā e maua i ei ne tatou a mea‵kai faka-te-agaga e uke mo se kautaina a‵lofa. Mai tua atu i ei, ko maua ei ne tatou se fakamoemoega tāua mō te taimi mai mua.

2. Ne a mea e taua atu ki ei a nisi tavini fakamaoni a te Atua?

² Faitalia me e maua a pogai konei e fia‵fia ei tatou, e taua atu a nisi tavini fakamaoni a te Atua mo mafaufauga sē ‵tonu e uiga ki a latou. Kāti e mafau‵fau latou me e se tāua malosi latou ki a Ieova io me ko te lotou taviniga ki a ia. A te manatu ke maua te fiafia i “tausaga e uke” e mafai o sē mautinoa ki a latou kolā e ‵nofo faeloa mo lagonaga sē ‵tonu. E fai fua a te olaga e pelā me se fakasologa o aso pouli.​—Fai. 11:8.

3. Se a te mea e mafai o fakaoso aka i ei a lagonaga sē ‵tonu?

³ Kāti e fakaoso aka a lagonaga se ‵tonu penā ki taina mo tuagane ne te sē fia‵fia, masaki, io me ko nisi  tapulā o te tulaga matua. (Sala. 71:9; Faata. 13:12; Fai. 7:7) E se gata i ei, e ‵tau mo Kelisiano katoa o fakafesagai ki te ‵tonuga me i te loto se mea faka‵se tino kae kāti e fakamasei ei tatou, faitalia me e mafai o fiafia mai te Atua ki a tatou. (Iele. 17:9; 1 Ioa. 3:20) E ‵losi ‵se atu te Tiapolo ki tavini a te Atua. Kāti e taumafai a tino kolā e ‵nofo mo mafaufauga o Satani o faka‵poisini tatou ki te kilokiloga seai se fakatuanaki telā ne fakaasi mai ne Elifasa​—i a tatou ko sē tāua ki te Atua. A te mea tenā se loi telā ne fai i aso o Iopu kae penā foki i aso nei.​—Iopu 4:18, 19.

4. Ne a mea ka mafau‵fau tatou ki ei i te mataupu tenei?

⁴ E manino ‵lei a pati a Ieova i te Tusi Tapu me ka fakatasi atu a ia ki a latou kolā e sa‵sale “i loto i se koga pouli tagataga.” (Sala. 23:4) A te auala e tasi e fakatasi ei a ia mo tatou ko tena Muna. A te Tusi Tapu ko “te ‵mana mai te Atua ke ‵fuli ei a mea kolā ko leva ne ‵mau olotou aka,” e aofia i ei a manatu ‵se mo mafaufauga sē ‵tonu. (2 Koli. 10:4, 5) Tela la, ke mafau‵fau tatou ki te auala e mafai ei ne tatou o fakaaoga a te Tusi Tapu ke fesoasoani mai ke ati aka kae fakatumau ne tatou se kilokiloga tonu. E mafai o maua ne koe a mea aoga mai te mea tenei, e pelā foki mo auala e fakamalosi atu ei ki nisi tino.

5. Se a te tofotofoga telā e mafai o fesoasoani mai ke maua ne tatou se kilokiloga tonu?

⁵ Ne fakamatala mai ne te apositolo ko Paulo a nisi mea kolā e mafai o fesoasoani mai ke ati aka ne tatou se kilokiloga tonu. Ne fakamalosi atu a ia ki te fakapotopotoga i Kolinito: “Ke tumau koutou i te tofotofo aka o koutou me e mata, e ‵piki ‵mau koutou i te fakatuanaki.” (2 Koli. 13:5) A “te fakatuanaki” ko te foitino o te talitonuga faka-Kelisiano telā ne fakaasi mai i te Tusi Tapu. Kafai e fetaui ‵lei a ‵tou pati mo faifaiga mo talitonuga konā, ko ‵sao tatou i te tofotofoga kae fakaasi atu i ei i a tatou ko “‵piki ‵mau . . . i te fakatuanaki.” E tonu, e ‵tau mo tatou o fakapaupau ‵tou olaga mo akoakoga faka-Kelisiano katoa. E se mafai ne tatou o filifili a vaega kolā ka tau‵tali tatou i ei.​—Iako. 2:10, 11.

6. Kaia e ‵tau ei mo tatou o tofotofo a tatou eiloa ‘me ko tatou e ‵piki ‵mau ki te fakatuanaki’? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

⁶ Kāti e fakatalave koe o fai a te tofotofoga tenā, maise eiloa māfai koe e mafaufau me e mafai o sē sao koe i ei. E ui i ei, a te kilokiloga a Ieova ki a tatou e tāua atu i lō ‵tou kilokiloga, kae ko ana mafaufauga e ma‵luga fakafia atu i lō ‵tou mafaufauga. (Isa. 55:8, 9) E sukesuke ne ia ana tino tapuaki, e se o fakamasei a latou, kae o ‵sala ki olotou uiga ‵lei ko te mea ke fesoasoani atu ki a latou. Kafai e fakaaoga ne koe a te Muna a te Atua o tofotofo a koe eiloa me ko koe “e ‵piki ‵mau . . . i te fakatuanaki,” ka lavea ne koe a koe eiloa e pelā mo te kilo a te Atua ki a koe. Ka fesoasoani atu a te mea tenei ke tapale ne koe kea‵tea so se mafaufauga i a koe e se tāua ki te Atua fakatasi mo se fakatalitonuga mai te Tusi Tapu: A koe e tāua i mua o Ieova. E mafai o faka‵tusa a ikuga e maua mai i ei ki te ‵talaga o ‵pui laugatu ke maina mai te la ki loto i se potu pouli.

7. E mafai pefea o maua ne tatou a mea aoga mai i fakaakoakoga o tino fakamaoni i loto i te Tusi Tapu?

⁷ A te auala magoi ke fai a te sukesukega tenei ko te mafaufau ‵loto ki fakaakoakoga a tino fakamaoni kolā ne taku mai i te Tusi Tapu. Faka‵tusa olotou fakanofonofoga io me ko lagonaga ki ou fakanofonofoga mo lagonaga, kae onoono me ne a au mea ne mafai o fai moi fai ko koe tenā. Ke onoono tatou ki fakaakoakoga e tolu kolā e fakaasi mai i ei te auala e mafai ei ne koe o fakaaoga a te Tusi Tapu ke fakatalitonu mai i a koe “e ‵piki ‵mau . . . i te fakatuanaki” kae ke ati aka se kilokiloga tonu ki a koe eiloa.

8, 9. (a) Ne a fakanofonofoga o te fafine mativa ko mate tena avaga? (e) Ne a lagonaga sē ‵tonu ne mafai o oko ki te fafine ko mate tena avaga?

⁸ I te faletapu i Ielusalema, ne nofo a Iesu o onoono ki se fafine mativa ko mate tena avaga. E mafai o fesoasoani mai a tena fakaakoakoga ke fakatumau ne tatou se kilokiloga tonu faitalia me e isi ne ‵tou tapulā. (Faitau te Luka 21:1-4.) Ke mafaufau ki fakanofonofoga o te fafine ko mate tena avaga. E se kufaki fua tou fafine i te galo atu o tena avaga kae i mea fakalotu foki kolā e pule ne takitaki kolā “e ‵faomalo ne latou a fale o fāfine ko ‵mate olotou  avaga” i lō te fesoasoani atu ki tino penā. (Luka 20:47) Ko oko eiloa i te mativa o tou fafine, tela la, e mafai fua ne ia o lafo ki te faletapu a mea kolā e mafai o maua ne se tino galue i nāi minute.

⁹ Taumafai o mafaufau ki lagonaga o te fafine ko mate tena avaga i te taimi ne ulu atu ei a ia ki te matāfale o te faletapu mo ana tupe fo‵liki e lua. E mata, ka mafaufau tou fafine ki te foliki o tena mea telā ka lafo māfai e faka‵tusa ki te mea ne mafai o lafo ne ia moifai koi ola a tena avaga? E mata, ka mā a ia i te ‵lasi o meaalofa a tino mai mua o ia, kae manatu aka me ko tena taulaga e aoga eiloa io me ikai? Kafai foki ne isi ne ana lagonaga penā, ne fai eiloa ne ia a te mea telā ne mafai ne ia o fai mō te tapuakiga tonu.

10. Ne fakaasi mai pefea ne Iesu i te fafine ko mate tena avaga ne tāua ki te Atua?

¹⁰ Ne fakaasi mai ne Iesu me ne tāua ki a Ieova a te fafine ko mate tena avaga mo tena meaalofa. Ana muna i te fafine tenei “e uke atu ana tupe ne lafo i lō tupe a tino [mau‵mea] katoa kolā ne lafo.” Kāti ko pulutaki a tena meaalofa mo mea a nisi tino, kae ne tavae atu eiloa a Iesu ki te tuku katoatoa atu o mea a tou fafine. E faigata o iloa ne tino ga‵lue i tupe a te tāua ki a Ieova a tupe fo‵liki e lua kolā ne matea ne latou mo te tino i a ia. Ko te kilokiloga a te Atua e tāua malosi, kae e se ko manatu o nisi tino io me ko te auala e kilo atu ei te fafine ko mate tena avaga ki a ia eiloa. E mata, e mafai ne koe o fakaaoga a te tala tenei ke tofotofo aka me ko koe e tumau i te fakatuanaki?

11. Se a te mea e mafai ne koe o tauloto mai i te tala o te fafine ko mate tena avaga?

¹¹ Kāti e pokotia tonu a te mea e mafai ne koe o ofo atu ki a Ieova i ou fakanofonofoga. Ona ko te matua io me ko masaki, e mu‵tana fua a taimi e mafai ne nisi tino o talai a te tala ‵lei. E mata, se mea ‵lei ke fakafesili ne latou me ko olotou galuega e fai e ‵tau o li‵poti? Kafai foki koe e se lasi te fakatapulāgina, e mafai o mafaufau koe i au taumafaiga e fai se vaega foliki fua o itula katoa kolā e fakamāumāu ne tino o te Atua i tausaga  takitasi o tapuaki atu ki a ia. E ui i ei, ne tauloto ne tatou mai te tala o te fafine mativa ko mate tena avaga me e matea kae fakatāua ne Ieova a faifaiga takitasi ko oti ne fai mō ia, maise eiloa māfai ne fai i fakanofonofoga faiga‵ta. Toe mafaufau ki tau taviniga ki a Ieova i tausaga ko ‵teka. E mata, ne fai ne koe se taumafaiga fakapitoa i se itula e tasi mai taimi katoa ne fakamāumāu ne koe mō ia? Kafai e isi, ke iloa ne koe me e fakatāua ne ia a te mea telā ne fai ne koe mō ia i te itula tenā. Kafai e fai ne koe a mea katoa i te taviniga ki a Ieova e pelā mo te fafine mativa ko mate tena avaga, e talitonu katoatoa koe i a koe “e ‵piki ‵mau . . . i te fakatuanaki.”

12-14. (a) Ne pokotia pefea a Elia i lagonaga sē ‵tonu? (e) Kaia ne mafai ei o oko ki a Elia a lagonaga konā?

¹² Ne alofa fakamaoni a te pelofeta ko Elia ki a Ieova kae malosi a tena fakatuanaki. E ui i ei, ne vāivāi ‵ki tou tagata i te taimi e tasi kae fakamolemole atu ki a Ieova ke tamate a ia: “Te Aliki [Ieova], au ko oko eiloa i te fi‵ta. Na ave kea‵tea toku ola.” (1 Tupu 19:4) E mafai o fakaosoosogina a tino kolā ne seki manavase malosi aka eiloa penā ke tapale kea‵tea te ‵talo a Elia me ne muna fua ne “fai valevale.” (Iopu 6:3) Kae ‵tonu eiloa ana lagonaga. Onoono la, i lō te polopoloki o Elia me ne manako o mate, ne fesoasoani atu a Ieova ki a ia.

¹³ Ne oko pefea ki a Elia a te lagonaga tenā? Mai mua malie eiloa o te mea tenei, ne takitaki ne ia se tofotofoga tāua i Isalaelu telā ne fakatalitonu mai i ei i a Ieova ko te Atua tonu, kae ne iku atu ki te tamatega o pelofeta a Paala e 450. (1 Tupu 18:37-40) Kāti ne fakamoemoe a Elia me ka toe ‵foki mai a tino o te Atua ki te tapuakiga tonu i te taimi nei, kae e se tenā te mea ne tupu. Ne avatu te fekau a te tupu fafine matagā ko Iesepela ki a Elia me ko fai ne ia a fakatokaga ke tamate a ia. Ona ko te mataku ki tena ola, ne tele ei a Elia i loto i Iuta o fano ki te koga lavaki i te feitu ki saute, se koga ateatea kae sē ola ‵lei.​—1 Tupu 19:2-4.

¹⁴ I ana mafaufauga tokotasi, ne toe mafaufau a Elia ki te sē aoga o tena galuega e pelā me se pelofeta. Ne fai atu tou tagata ki a Ieova: “Au e se ‵lei atu i lō oku tupuga.” E fakaasi mai i tena manatu i a ia ko sē aoga e pelā mo ‵pefu mo ivi o ana tupuga kolā ko ‵mate. Ne tofotofo ne tou tagata a ia eiloa ki ana tulaga totino kae fakaiku aka i a ia ko sē aoga, ko sē tāua ki a Ieova io me ko so se tino aka.

15. Se a te auala ne fakatalitonu atu ei ne te Atua me koi tāua eiloa ki a Ia a Elia?

¹⁵ Kae ‵kese a te kilo atu o te Atua Malosi ki a Elia. Ne tumau eiloa te tāua o Elia i mua o te Atua, kae ne fai ne Ieova auala ke fakatalitonu atu ki a ia a te ‵tonu o te mea tenā. Ne uga atu ne te Atua se agelu ke fakamalosi a Elia. Ne fakatoka foki ne Ieova a mea‵kai mo meainu e lava mō te malaga a Elia e 40 aso ki te Mauga o Olepa i te feitu ki saute. E se gata i ei, ne alofa te Atua o faka‵tonu a mafaufauga ‵se o Elia me e seai ne nisi tino Isalaelu ne tumau i te fakamaoni ki a Ieova. Kae se mea tāua, me ne tuku atu ne te Atua se tofiga fou ki a Elia, talia ei ne ia. Ne maua ne Elia a mea aoga mai te fesoasoani o Ieova, kae ne toe foki a ia ki tena galuega e pelā me se pelofeta fakatasi mo se malosi fou.​—1 Tupu 19:5-8, 15-19.

16. Ne a nisi auala e tausi atu ei te Atua ki a koe?

¹⁶ E mafai o fesoasoani atu a te tala o Elia ke fakamaoni aka ne koe i a koe e ‵piki ‵mau i te fakatuanaki kae mafai o fakamalosi atu ke maua ne koe se kilokiloga tonu. A te mea muamua, ke mafaufau ki auala ne tausi atu ei a Ieova ki a koe. E mata, ne mafai ne se tokotasi o ana tavini, kāti se toeaina io me ko nisi Kelisiano ma‵tua, o fesoasoani atu ki a koe i nisi feitu i te taimi ne manako ei koe ki se fesoasoani? (Kala. 6:2) E mata, ne fagai faka‵lei koe i te feitu faka-te-agaga e auala i te Tusi Tapu, ‵tou tusi faka-Kelisiano, mo fakatasiga a te fakapotopotoga? I te suā taimi e maua ei ne koe a mea aoga mai i se auala e tasi i auala konei, mafaufau ki te Mafuaga tonu o te fesoasoani ko maua ne koe kae fai atu se ‵talo fakafetai ki a Ia.​—Sala. 121:1, 2.

17. Se a te mea e fakatāua ne Ieova i ana tavini?

 ¹⁷ Te lua o mea, ke iloa ne koe i te kilokiloga sē tonu e mafai o fakaloiloi ne ia koe. A te mea telā e tāua ko te kilokiloga a te Atua. (Faitau te Loma 14:4.) E fakatāua ne Ieova a ‵tou tuku katoatoa atu mo ‵tou fakamaoni ki a ia; e se fua aka ne ia tatou mai i ‵tou mea ne fai. Kae se mea ‵lei tenā, me e pelā mo Elia, e uke atu a mea ko oti ne fai ne koe mō Ieova i lō mea e iloa ne koe. Kāti e isi ne tino i te fakapotopotoga ne ‵fuli mai luga i au fakamalosiga, e pelā foki mo tino i koga talai kolā ne lagona ne latou te munatonu e auala i au taumafaiga.

18. Se a te mea e fakamaoni atu ne ou tofiga mai i a Ieova?

¹⁸ A ko te ‵toe mea, ke kilo atu ki tofiga takitasi mai i a Ieova e pelā me se fakamaoniga i a ia e fakatasi atu ki a koe. (Iele. 20:11) E pelā mo Elia, e mafai o loto vāivāi koe me e foliga mai i tau taviniga e se ‵fua mai io me ko nisi fakamoemoega faka-te-agaga e se mafai o fakataunu. E ui i ei, koi kau eiloa koe ki te ‵toe tauliaga sili telā e mafai o maua ne so se tino i a tatou i te taimi nei​—ko te talaiga o te tala ‵lei kae tauave te igoa o te Atua. Tumau i te fakamaoni. Ka oti, ko fai atu ei ki a koe, i se auala fakatusa, a pati i se tala fakatusa e tasi a Iesu: “Ulu mai ki loto ke fia‵fia fakatasi koulua mo tou matai.”​—Mata. 25:23.

19. Se a te tulaga ne fepaki mo te tino ne tusi ne ia te Salamo e 102?

¹⁹ A te tino ne tusi ne ia te Salamo e 102 ne manavase. Ne “fanoanoa” tou tagata, me ne logo‵mae malosi a ia i te feitu faka-te-foitino io me ko lagonaga fanoanoa, kae ko sē lava tena malosi ke fakafesagai atu ki ana fakalavelave. (Sala. 102, NW, fakamatalaga mai luga) E matea ne tatou i ana pati me ne nofo eiloa mo tou tagata ana logo‵maega, loto mafatia, mo lagonaga totino. (Sala. 102:3, 4, 6, 11) Ne talitonu a ia i a Ieova ne manako o tiakina a ia.​—Sala. 102:10.

20. E mafai pefea o fesoasoani atu a te ‵talo ki se tino telā e taua atu ki mafaufauga sē ‵tonu?

²⁰ E ui i ei, koi mafai eiloa ne te faisalamo o fakaaoga a tena olaga o ‵viki atu ki a Ieova. (Faitau te Salamo 102:19-21.) E pelā mo te mea e lavea ne tatou i te Salamo e 102, a tino foki i loto i te munatonu e mafai o logo‵mae kae taumafai o ‵saga atu ki so se mea. Ne mafaufau te faisalamo i a “e pelā me se manu e tu tokotasi i luga i te tuafale,” e pelā me nofo fua mo ia ana fakalavelave. (Sala. 102:7) Kafai e isi ne ou lagonaga penā, fakaasi katoa atu ki a Ieova e pelā mo te mea ne fai ne te faisalamo. E mafai ne ‵talo a tino puapuagā​—au ‵talo​—o fesoasoani atu ki a koe i te taua atu ki mafaufauga sē ‵tonu. E tauto mai a Ieova me “ka lagona ne ia te ka‵laga a ona tino ma‵tiva, kae ka fakalogo a ia ki olotou ‵talo.” (Sala. 102:17) Talitonu fakamaoni ki te tautoga tenā.

21. E mafai pefea o maua ne te tino telā e taua atu ki lagonaga sē ‵tonu se kilokiloga tonu?

²¹ E fakaasi mai foki i te Salamo e 102 a te auala e mafai ei o maua ne koe se kilokiloga tonu e leva atu. Ne fai penā a te faisalamo mai te fakasino atu ki tena fesokotakiga mo Ieova. (Sala. 102:​12, 27) Ne maua ne tou tagata se fakamafanafanaga i te iloaga ne ia me ka fesoasoani atu faeloa a Ieova ki Ana tino ke ‵sao i tofotofoga. Tela la, kafai e fai ne lagonaga sē ‵tonu ke sē uke au mea e fai i te taviniga ki te Atua, ‵talo e uiga ki ei. Fakamolemole atu ki te Atua ke fakalogo mai ki tau ‵talo, e se ona fua ko te mea ke maua ne koe se fakatapūga, kae ko te mea foki ke “folafola atu ne tino te igoa o te Aliki [Ieova].”​—Sala. 102:20, 21.

22.  E mafai pefea ne tatou taki tokotasi o fakafiafia atu ki a Ieova?

²² Ao, e mafai ne tatou o fakaaoga te Tusi Tapu ke fakatalitonu mai ki a tatou eiloa me e ‵piki ‵mau tatou i te fakatuanaki kae tāua ki a Ieova. E tonu, i te olaga tenei, kāti e se mafai ne tatou o fakaseai katoatoa a lagonaga sē ‵tonu katoa io me ko faka‵tukaga. Kae koi mafai eiloa ne tatou taki tokotasi o fakafiafia atu ki a Ieova kae maua te fakaolataga mai te tumau i te fakamaoni i tena taviniga.​—Mata. 24:13.