Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Vumbikenunga Tushinakaji Muli Navo

Vumbikenunga Tushinakaji Muli Navo

‘Vumbikenunga vakulwane.’—LEVI 19:32.

1. Ukalu muka veji kumonanga vatu vosena?

YEHOVA kajinyine ngwenyi vatu vakashinakaje nakuyandako. Oloze ajinyine ngwenyi vakalivwise kuwaha kutwama muPalachise namijimba yakulikangula. Chaluvinda makumbi ano vyuma “vyakutanga vyosena vili nakulikemenena hamwe mikemo nakwivwila hamwe kukola.” (Loma 8:22) Uno Kalunga eji kwivwanga ngachilihi hakumona omu shili yili nakuyanjisa vatu? Kaha nawa tushinakaji vavavulu veji kuvaliulanga nakuhona kuvazakama nge vali nakumona ukalu.—Samu 39:5; Chimo. 2, 3:3.

2. Mwomwo ika vaka-Kulishitu vatela kuzakamina tushinakaji?

2 Vatu jaYehova veji kuwahilila hakupwa natushinakaji muvikungulwilo. Tweji kunganyalanga kumangana vatwama nawo kaha nawa lufwelelo lwavo lweji kutujikijisanga. Yetu vavavulu tukwechi vausoko vatushinakaji. Numba vapwa vausoko wetu chipwe chiku, oloze tuvosena twatela kuzakama ava vandumbwetu vatushinakaji. (Ngale. 6:10; Petu. 1, 1:22) Tuvosena natunganyala omu natukekesa mujila yize Kalunga amwenamo tushinakaji. Natushimutwila nawa milimo yize vatwama nayo vatu mujitanga navikungulwilo kutalisa kutushinakaji.

 ‘KANDA UNGUMBILAKO’

3, 4. (a) Vyuma muka vyavilemu alombele muka-kusoneka Samu 71 kuli Yehova? (b) Vyuma muka vanahase kulomba tushinakaji kuli Kalunga?

3 Muka-kusoneka Samu 71:9 alembelelele Kalunga ngwenyi: “Kanda ungumbila hamyaka yaushinakaji wamiko, kanda unguseza omu najihwilila ngolo jamiko.” Chasoloka nge eyi samu yaNdavichi yaputukila haSamu 70 yize yikwechi mazu akujimbula akwamba ngwavo “Samu yaNdavichi”. Ngocho mazu atwama hali Samu 71:9 pamo vawasonekele kuli Ndavichi. Ndavichi azachilile Yehova kufuma vene kuukweze wenyi swi nakuushinakaji kaha Yehova amuzachishile mujijila jajivulu. (Samwe. 1, 17:33-37, 50; Vamya. 1, 2:1-3, 10) Chipwe ngocho, Ndavichi achipwile nakulembelela Yehova amwivwile uselewa.— Tangenu Samu 71:17, 18.

4 Vatu vavavulu makumbi ano vali ngana mwaNdavichi. Chamokomoko naushinakaji ‘namakumbi amapi,’ veji kutwalaho lika kuzachila Yehova noho hakumina ngolo javo josena. (Kwambu. 12:1-7) Hali ava vandumbwetu vatushinakaji, vamwe kaveshi kuhasa kukilikita cheka ngana muze valingile mukweze wavoko kuhakilako vene namulimo wakwambulula. Chipwe ngocho, vanahase kulomba kuli Yehova atwaleho lika kuvevwila uselewa nakuvazakama. Ava vandumbwetu vakushishika vatela kufwelela ngwavo Kalunga mwakumbulula kulomba chavo. Mwomwo kulomba chavo chalifwana nachize alombele Ndavichi chatwama muVisoneka.

5. Uno Yehova amona ngachilihi tushinakaji vakushishika?

5 Visoneka vyasolola hatoma nge Yehova amona tushinakaji kupwa vavalemu kaha nawa asaka vangamba jenyi vavalemesenga. (Samu 22:24-26; Vishi. 16:31; 20:29) Mukanda waVyavaLevi 19:32 wamba ngwawo: “Mukatuka kumeso aukwechi jivwi, muvumbikenga meso amukulwane, kaha mumwivwanga Kalunga kenu woma. Ami yami Yehova.” Kuvumbika tushinakaji chapwile chachilemu chikuma muchikungulwilo halwola luze vasonekele mazu awa, kaha naholili chapwa chachilemu kulinga ngocho. Tunahase kuvazakama ngachilihi kumujimba? Veya vatela kuvazakama?

VAKA-TANGA VAKWECHI MULIMO WAKUZAKAMA TUSHINAKAJI

6. Chakutalilaho muka ahanyine Yesu chakupandama kukuzakama visemi?

6 Mazu aKalunga atulweza ngwawo: “Vumbikanga iso nanoko.” (Kulo. 20:12; Efwe. 6:2) Yesu amwene elu lushimbi kupwa lwalulemu hakuhana mulonga vaFwaliseu navaka-kusoneka vaze vakanyine kuzakama visemi javo. (Mako 7:5, 10-13) Yesu ahanyine chakutalilaho chamwaza. Omu apwile hachitondo chakuyanjishila, Yesu alwezele kambaji Yowano amulamine naye uze pamo apwile tuliwe halwola kana.—Yowa. 19:26, 27.

7. (a) Kaposetolo Paulu ahanyine jindongi muka jakupandama kukuzakama visemi? (b) Vyuma muka apwile nakuhanjika Paulu hakusoneka mazu kana?

7 Kaposetolo Paulu vamuhwiminyinyine asoneke ngwenyi vaka-kwitava vatela kuzakama jitanga javo. (Tangenu WaChimoteu 1, 5:4, 8, 16.) Achitalenu havyuma vize Paulu apwile nakuhanjika hakusonekela Chimoteu. Paulu ashimutwilile hali vatu vaze vanahase kutamo navaze kaveshi kutamoko kuvakafwa kuchikungulwilo. Ahanjikile hatoma ngwenyi vana, navazukulu navausoko vakwavo vakivo vatela kupwa vandundu mutete kuzakama tushinakaji twavo. Nge navalinga ngocho, kaha chikungulwilo kacheshi kupwa nachiteli chakukafwa muvyuma vyosenako. Namakumbi ano nawa, jila yimwe vaka-Kulishitu vanahase kusolwelamo “kulihana chavo muvyuma vyaukalunga” shina kuzakama vausoko wavo vaze vali muukalu.

8. Mwomwo ika Mbimbiliya kayavuluka hatoma jindongi jakuzakaminamo visemi vatushinakaji?

8 Vana vaka-Kulishitu vakukola vakwechi  mulimo wakuzakama visemi javo kumujimba. Numba tuhu Paulu apwile nakushimutwila hali vausoko vaka-kwitava, oloze navisemi vaze kavapwa vaka-Kulishituko vatela kuvazakama. Vana veji kuzakamanga visemi javo mujijila jakulisezaseza. Ukalu wavatu walihandununa handununa. Vyuma vasaka, namichima yavatu nakulikangula chavo kumujimba chalisezaseza. Tushinakaji vamwe vakwechi vana vavavulu kaha veka umwe kaha. Vamwe vanahase kwitavila kuvakafwa kufulumende oloze veka vanahase kukana. Vyuma vasaka vatu vaze vali nakusakiwa kuvazakama nawa vyalisezaseza. Ngachize, kacheshi kupwa chamwaza kufwefulula jijila navazachisa vaze vali nakuzata nangolo mangana vazakame vausoko wavo vatushinakajiko. Yehova nahase kumikafwa nge vyuma namusakula vyalitombola naVisoneka ngana muze alingile mumakumbi aMose.—Kula. 11:23.

9-11. (a) Ukalu muka veji kumonanga vandumbwetu vamwe? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.) (b) Mwomwo ika vana vakukola kavatela kuseza washi mulimo washimbu yosenako? Hanenu chakutalilaho.

9 Nge vana vatwama kwakusuka navisemi javo, cheji kupwanga chachikalu kuzakama visemi javo vatushinakaji. Nge kuneza misongo yakukasumuna yakwiza mwomwo yakulimbuka chipwe kuhokoka vifuhwa naukalu weka, cheji kulingisanga vana valahe nakuya nakutala visemi javo. Pamo navasakiwa kuvakafwa hatando yayindende chipwe hatando yayisuku. *

10 Vangamba jaKalunga vaze vali mumulimo washimbu yosena vaze vakwechi milimo yavo yakushipilitu yinavalingisa vayenga nakuzachila kuvihela vyakwakusuku vanahase kumona ukalu hakusakula vyakulinga. Vaze veji kuzachilanga haMbetele, navamishonali natulama vakutambwojoka vamona milimo veji kuzatanga kupwa yayilemu. Milimo yavo vayimona kupwa hiwana wakufuma kuli Yehova. Oloze nge visemi javo vali nakuviza, kaha chuma chatete veji kushinganyekanga shina pamo kuseza milimo yavo yakushipilitu nakuya kwimbo mangana vakavalame. Oloze nachipwa chamangana kuvangila kulomba kuli Yehova mangana vamone nge chikupu vene visemi vali nakusakiwa kuya nakuvalama, chipwe nge mukiko vali nakusaka. Kamwatela kwecha washi milimo yakushipilitu haukalu kanouko, kaha nawa lwola lumwe kunahase kupwa jijila jeka jakuvakafwilamo. Kutala misongo yavisemi jenu yinapu yakatando kakandende yize pamo vandumbwenu muchikungulwilo vanahase kumikafwa tahi?—Vishi. 21:5.

11 Achishinganyekenu hachakutalilaho chasongo namutu (vamalunga) vaze vapwile nakuzachila kwakusuku nalimbo lyavo. Umwe apwile kamishonali kuSouth America kaha mukwavo apwile nakuzachila hachikota chetu muBrooklyn, New York. Visemi javo vatushinakaji vasakiwile kuvakafwa. Ava vana namapwevo javo vatambukilile visemi javo kuJapan nakumona mujila vanahase kuvazakaminamo. Halwola kana mwanavo uze apwile nakuzachila kuSouth America napuwenyi vapwile nakushinganyeka vyakwecha mulimo wavo waumishonali mangana vayenga kwimbo nakulama visemi. Oloze vavatuminyinyine shinga kuli muka-kuwanyisa lizavu lyavakulwane wamuchikungulwilo muze mwapwile visemi javo. Vakulwane vashimutwilile haukalu kana, kaha vasakile ava vamishonali vatwalilile lika kuzata mulimo wavo. Ava vakulwane vasakwililile ava valunga napwevo hamulimo vapwile nakuzata, kaha valitavilile kukafwa visemi javo. Vosena mutanga vawahililile hakulisuula chavava vakulwane.

12. Vyuma muka vatela kwanuka vaka-tanga vaka-Kulishitu hakusakula jila yize navazakaminamo visemi javo?

12 Kala jila yize tanga yavaka-Kulishitu navazakaminamo visemi javo vatushinakaji yatela kwalisa lijina lyaKalunga. Katwatela kupwa ngana mwavatwamina vamukwitava vamumakumbi aYesuko. (Mateu 15:3-6) Tuli nakusaka vyuma vyosena natusakula kulinga  vyalisenga Kalunga nachikungulwilo.—Koli. 2, 6:3.

CHIKUNGULWILO CHIKWECHI MULIMO WAKUZAKAMA TUSHINAKAJI

13, 14. Mwomwo ika natwambila ngwetu Visoneka vyakolezeza vikungulwilo vizakamenga vandumbwavo vatushinakaji?

13 Keshi vandumbwetu vosena vanahase kukafwa vandumbwetu vali mumulimo washimbu yosena kuzakama visemi javo mujila tunavulukako. Oloze ngana muze chapwile mulikulukaji lyakulivanga, vikungulwilo vyazakaminenga vandumbwetu vatushinakaji. Mbimbiliya yahanjika hachikungulwilo chamuYelusalema ngwayo muli vakivo “kamwapwile umwe akalikijileko.” Echi kachalumbununa nge vosena vapwile vaka-luhetoko, nduma. Kwapwile vamwe vapwile navyuma vyavindende vyakulikafwa navyo, oloze ‘vapangililenga mutu himutu kweseka nakukalikiza chenyi.’ (Vili. 4:34, 35) Kutwala muze, muchikungulwilo chavo mwapwile ukalu mwomwo “vatuliwe javo vamapwevo vapwilenga nakuvasuvilila hakupanga vyakulya vyahakumbi hakumbi.” Ngocho vaposetolo vatongwele malunga vapuho vaze vasungamishile vyuma mangana vakafwe vaze vatuliwe nakumona ngwavo vosena vanavapangila vyakulya. (Vili. 6:1-5) Kupangila vatu vyakulya hakumbi hakumbi chapwile kaha chakatando kakandende, chapwile chakukafwa vaze valumukile nakupwa vaka-Kulishitu haPendekoseta mu 33 C.E. navaze vasalile muYelusalema mangana vazame mulufwelelo. Chipwe ngocho, vyuma valingile vaposetolo vyasolola nge chikungulwilo chinahase kukafwa vandumbwavo vali muukalu.

14 Ngana muze twamonanga kumaputukilo, Paulu ahanyine Chimoteu jindongi jakusolola vatuliwe vaka-Kulishitu vaze vatela kukafwa kuchikungulwilo. (Chimo. 1, 5:3-16) Muka-kusoneka Mbimbiliya Yakova avulukile mulimo vatwama nawo vaka-Kulishitu wakukafwa vatuliwe naveka vali muukalu chipwe muluyando. (Yako. 1:27; 2:15-17) Kaha nawa kaposetolo Yowano ahanjikile ngwenyi: “Wose ali navyuma vyahano hakaye, kaha himwamona ndumbwenyi nakalikiza, oloze mwakana kumwivwila keke, kaha zangi yenyi yakumuzanga Kalunga yili halihi?” (Yowa. 1, 3:17) Nge muka-Kulishitu akwechi mulimo wakukafwa vaze vanakalikiza kaha navikungulwilo vyatela kulinga mwomumwe.

Chikungulwilo chinahase kukafwa ngachilihi nge kunasoloka ponde? (Talenu palangalafu 15, 16)

15. Vyuma muka vyasakiwa hakusaka kukafwa vandumbwetu vatushinakaji?

15 Mumafuchi amwe, vaka-kuyula veji kuhananga jimbongo, navyuma vyeka navaka-kuvazakama. (Loma 13:6) Mumafuchi akwavo vyuma kanevi vyauchimo. Jila yize vausoko nachikungulwilo vanahase kuzakaminamo tushinakaji yalihandununa handununa. Nge  vana vaka-Kulishitu vatwama kwakusuku navisemi javo kaha nachivakaluhwila kuvakafwa. Ngachize, vana navalinga kanawa nge navashimutwila navakulwane vamuchikungulwilo chavo mangana vavalumbunwine kanawa ukalu vali nawo. Chakutalilaho, vakulwane vanahase kukafwa ava visemi hakuvatondela jijila jize fulumende yinahase kuvakafwilamo. Vanahase nawa kumona vyuma vize vatela kutachikiza vana vavo vyakufwana nge mikanda yayilemu yize kavatangileko chipwe vitumbo vize kavanwineko nakulweza vana vavo. Nge vana navakulwane muchikungulwilo navashimutwilanga hatoma, kaha navawana mwakukumishila ukalu. Nge kuli mutu uze atwama hakamwihi navisemi uze mwalwezanga vausoko vatwama hahasuku, kaha chinahase kukehesako ukalu nakulingisa tanga yihone kulizakamina chikuma.

16. Vaka-Kulishitu vamwe veji kukafwanga ngachilihi vandumbwetu vatushinakaji vamuchikungulwilo?

16 Kuzanga vandumbwetu vatushinakaji chalingisa vaka-Kulishitu vamwe valisuule kuzachisa lwola lwavo nangolo javo hakukafwa vaze vali muukalu. Veji kufwilanga kuzakama vandumbwetu vatushinakaji. Vandumbwetu vamwe vakulisuula veji kulipangilanga milimo nakulihana makumbi akuzakama tushinakaji. Hakutachikiza ngwavo chiyoyelo chavo kacheshi kuhasa kuvetavisa kuzata mulimo washimbu yosenako, ngocho ava vandumbwetu veji kuwahililanga hakukafwa vana vavaze tushinakaji vatwalilileho namilimo yavo. Ava vandumbwetu veji kuhananga chakutalilaho chamwaza chikuma. Muchima wavo wakuhana kawatela kulingisa jino vana vazelendende mulimo wavo wakuzakama visemi javoko.

VUMBIKENUNGA TUSHINAKAJI HAKUVAKOLEZEZA NAMAZU AMWAZA

17, 18. Muchima muka twatela kupwa nawo omu natuzakamanga tushinakaji?

17 Vosena vaze veji kupwanga namulimo wakukafwa tushinakaji vanahase kulivwisa kuwaha hakuzata mulimo kana. Nge mwatwama namulimo kana, kaha zatenu nangolo mupwenga vakuwahilila. Mwomwo ushinakaji weji kunehanga kuhomba. Ngocho, mwatela kuvumbika nakukolezeza vandumbwetu vatushinakaji hakuhanjikanga navo havyuma vize navivatunga. Tushinakaji vaze vanazachilanga Kalunga hamyaka yayivulu vatela kuvasangejeka. Yehova keshi kuvulyama milimo vanamuzachilako kaha nawa navandumbwavo kaveshi kukayivulyamako.—Tangenu Malaki 3:16; WavaHepeleu 6:10.

18 Kaha nawa, hakusaka ukalu wavo ukeheko, ava tushinakaji navaka-kuvalama vatela kupwangako nalwola lwakulinga vyuma vize navivasehesa. (Kwambu. 3:1, 4) Tushinakaji vavavulu kavasaka kuyayavala chikumako. Vejiva ngwavo muchima wavo unahase kulingisa vaze navavatambukila vakezeko cheka chipwe nduma. Vatu vavavulu veji kuhanjikanga ngwavo, “Ngwayanga nakukolezeza ndumbwetu wakashinakaji, oloze yikiye jino angukolezezanga.”—Vishi. 15:13; 17:22.

19. Vyuma muka vyakulutwe vize vatela kufwelela vanyike navakulwane kulutwe?

19 Tuli nakutalila kulwola luze kuyanda nakuhona kukupuka mwosena nachikakuma. Oloze halwola luno, vangamba jaKalunga vosena vatela kujika lufwelelo lwavo havyuma vyakulutwe vyakukayoya haya myaka yosena. Twatachikiza ngwetu kufwelela mujishiko jaKalunga cheji kutujikijisanga mulwola lwaukalu. Lufwelelo kana lweji kutulingisanga tuhone ‘kuzeya chipwe tuhu mutu wetu wakuweluka ali nakuya nakunonga, oloze mutu wetu wamukachi vali nakumulingisa kupwa wamuhya hakumbi hakumbi.’ (Koli. 2, 4:16-18; Hepe. 6:18, 19) Numba tuhu muli nalufwelelo lwakukola muvyuma atushika Kalunga, vyuma muka navimikafwa muzate kanawa mulimo wakuzakama tushinakaji? Vyuma kana natuvishimutwila muchihande chinakavangizaho.

^ par. 9 Chihande chinakavangizaho nachihanjika hajijila jimwe jize vanahase kuzachisa vana hakuzakama visemi vatushinakaji.