A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

In Zînga Tarte Chu Zah Rawh U

In Zînga Tarte Chu Zah Rawh U

“Tar hmêl chu i zah tûr a ni.”—LEV. 19:32.

1. Eng dinhmun lungchhiatthlâk tak nge mihringte’n an tawn?

MIHRINGTE an chak loh leh an tar hi Jehova thiltum a ni ngai lo. Chutih a hnêkin, mihringte’n Paradis-a hrisêlna ṭha famkim an neih chu a thiltum a ni zâwk. Mahse, tûnah chuan ‘thil siam zawng zawngte chu rûm leh nauvei na tuarin an awm hlawm a ni.’ (Rom 8:22) Sualin mihringte a tihchhiat dân a hmuhin Pathian chu engtin nge a awma i rin? Chu bâkah, tar tam takte chu ṭanpuina an mamawh zual lai berin ngaihthah an ni ṭhîn.—Sâm 39:5; 2 Tim. 3:3.

2. Engvângin Kristiante chuan tarte chu a bîk taka an zah?

2 Jehova mite chu kohhranah tarte an awm avângin an lâwm a. An finna chu kan hlâwkpui a, rinna kawnga an entawn tûr ṭha siam chuan min tichak a ni. Kan zînga tam tak chu hêng tar duhawm takte nêna inchhûng pawh kan awm a. Mahse, chûng unau tar tawh takte nên chuan kan inchhûng emaw, inchhûng lo emaw pawh ni se, an ṭhatna tûr chu kan duh a ni. (Gal. 6:10; 1 Pet. 1:22) Pathianin tarte a thlîr dân bih chian chu kan vai atân a ṭangkai dâwn a. Kan hmangaih tak, tarte laka chhûngkuaa mite leh kohhran mawhphurhnate chu kan sawiho bawk ang.

“MI PAIHTHLA SUH”

3, 4. (a) Sâm 71-na ziaktu chuan Jehova hnênah eng thil pawimawh tak nge a dîl? (b) Kohhrana tarte chuan Pathian hnênah eng nge an dîl theih?

3 “Pathian thlarauva thâwk khuma Sâm 71:9 ziaktu chuan: “Ka tar hunin mi paihthla suh la; ka tha a ṭhum hunin mi kalsan suh ang che,” tiin Pathian a dîl a. He fakna hla hi a chunga thuziaka “Davida Fakna Hla” tih chuanna, Sâm 70-na chhunzawmna niin a lang. Chuvângin, Sâm 71:9-naa kan chhiar dîlna hi Davida siam a ni ngei ang. Ani chuan a tleirawl lai aṭanga a tar thlengin Pathian rawng a bâwl a, Jehova chuan kawng ropui tak takin a hmang a ni. (1 Sam. 17:33-37, 50; 1 Lal. 2:1-3, 10) Chuti chung pawhin, Davida chuan amah duhsak zawm zêl tûrin Jehova hnêna dîl ngaiin a hria a ni.—Sâm 71:17, 18 chhiar rawh.

4 Tûn laia mi tam takte chu Davida ang an ni a. An kumte a tam tawhin, “ni ṭha lote” an tawng chung pawhin an theih ang tâwkin Pathian an fak chhunzawm zêl a ni. (Thur. 12:1-7) An zînga tam takte chuan rawngbâwlna pawh tiamin, an nun kawng hrang hranga an thil lo tih tawh ṭhinte chu an ti thei vek tawh lo pawh a ni thei a. Mahse, anni pawhin malsâwm a, enkawl zawm zêl tûrin Jehova chu an ngên thei a ni. Chûng tar rinawmte chuan Pathianin an ṭawngṭaina chu a chhâng ang tih an ring tlat thei. Tihah chuan, chûng ṭawngṭainate chuan Pathian thâwk khumna hnuaia Davida’n chhan ṭha tak neia a thil ngaih pawimawh a sawi chhuah ang bawk chu a lantîr si a.

5. Engtin nge Jehova’n tar rinawmte chu a ngaih?

5 Jehova chuan tar rinawmte chu a ngaihlu hle a, a chhiahhlawhte pawh chûng mite chu zah tûrin a beisei tih Bible chuan chiang takin a sawi. (Sâm 22:24-26; Thuf. 16:31; 20:29) Leviticus 19:32 chuan: “Lûa kêlsam ṭote hmaah chuan i ding zêl ṭhîn tûr a ni a, tar hmêl chu i zah tûr a ni a, i Pathian chu i ṭih tûr a ni; Kei hi LALPA chu ka ni,” tiin a sawi. Ni e, chûng thu ziah a nih lai chuan kohhrana tarte zah chu mawhphurhna pawimawh tak a ni a, tûn thleng hian a la ni reng a ni. Mahse, anmahni chu tuin nge enkawl ang? Chu chu tu mawhphurhna nge?

CHHUNGKAW MAWHPHURHNA

6. Isua chuan nu leh pate enkawlna kawngah eng entawn tûr nge a siam?

6 Pathian Thu chuan: “I nu leh i pa chawimawi rawh,” tiin min hrilh a. (Ex. 20:12; Eph. 6:2) Isua chuan an nu leh pate châwm duh lo Pharisai leh lehkha ziaktute chu demin chu thupêk pawimawhzia chu a târ lang a ni. (Mk. 7:5, 10-13) Isua chuan entawn tûr ṭha a siam a. Entîr nân, nghaisakna bana a thih dâwn ṭêp khân a zirtîr, a hmangaih tak Johana chu a nu, chutih laia hmeithai ni âwm tak chu enkawl tûrin hrilh a ni.—Joh. 19:26, 27.

7. (a) Nu leh pate châwm chungchângah Paula’n eng thu bul nge a târ lan? (b) Paula thuziak chuan eng chungchâng nge a sawi?

7 Ringtute chu chhûngkaw châwm tûr an ni tih Pathian thlarauvin tirhkoh Paula chu a ziahtîr a. (1 Timothea 5:4, 8, 16 chhiar rawh.) Timothea hnêna Paula thuziak hi han ngaihtuah teh. Paula chuan sum leh pai lama kohhran ṭanpuina dawng tûra tling leh tling lo chungchâng a sawi a. Hmeithai tar tawhte enkawltu tûr chu ringtu fate, tute, leh a chhûngkhat hnaite an ni tih chiang takin a sawi a ni. Chutiang chuan, ṭûl lo takin kohhranin sum a sên a ngai lo vang. Tûn laiah pawh Kristiante’n “Pathian ngaihsakna” an lantîr theihna kawng khat chu tisa lama ṭanpui ngai an chhûngte ṭanpui hi a ni.

8. Nu leh pate enkawlna chungchângah a tih dân tûr bîk Bible-in a sawi lohnaah hian eng ang finna nge lang?

8 A awlsam zâwnga sawi chuan, Kristian fa puitlingte chuan an nu leh pate tisa lam mamawh enkawl tûrin mawhphurhna an nei a. Paula chuan thutaka awm chhûngkhatte chungchâng a sawi a, mahse nu leh pa Kristian kohhrana awm lote pawh chu ngaihthah tûr an ni chuang lo. Fate’n an enkawl dân chu a inang lo va. Dinhmun inang chiah a awm lo. An mamawh te, rilru awm dân te, leh hrisêl dânte pawh a inang lo va. Tar ṭhenkhat chuan fa tam tak an nei a, mi dangte erawh chuan pakhat chauh an nei thung. Ṭhenkhat chuan sawrkâr ṭanpuina an dawng a, mi dangte chuan an dawng lo. Enkawl ngaite duhthlanna pawh a inang lo bawk. Chuvângin, mi tuemawin an chhûngte zînga tar enkawl a tum dân sawisêl chu a finthlâk lohvin, hmangaihna a neih loh thlâk ang. Jehova chuan Bible ṭanchhana thutlûkna engpawh chu mal a sâwm theiin, a thlentîr thei si a, chu chu Mosia hun lai aṭang tawh khân a thleng dik a ni.—Num. 11:23.

9-11. (a) Mi ṭhenkhate’n eng dinhmun harsa tak nge an tawn theih? (A thupui bula milem chu en rawh.) (b) Engvângin nge fa puitling tawhte chuan hunbi kima rawngbâwlna chu hmanhmawh takin an bânsan mai loh ang? Entîrna pe rawh.

9 An fate lak aṭanga hmun hla taka nu leh pa tarte an awm hian, an mamawh anga ṭanpui a harsa thei a ni. Nu leh pate chu an tlûk palh, an ruh an tihtliah palh, a nih loh leh harsatna lian tham tak dang an tawh avângin an fate’n an tlawh vat a ngai thei bawk. Chu mi hnuah chuan, rei lote chhûng emaw, rei tak chhûng emaw ṭanpui an ngai mai thei a ni. *

10 Hunbi kima Pathian rawng an bâwl avânga in aṭanga hla taka awmte chuan thutlûkna harsa tak an siam a ngai thei a. Bethel-a rawngbâwltute, missionary-te, leh bial kantute chuan an rawngbâwlna chu Jehova malsâwmna anga ngaiin an ngaihlu hle a ni. Chuti chung pawhin, an nu leh pate an dam loh chuan an ngaihtuah hmasak ber chu: ‘Kan rawngbâwlna chawlhsan a, kan nu leh pate enkawl tûra kan haw a ngai,’ tih hi a ni a. Mahse, chu chu kan nu leh pate mamawh leh duh tak tak a nih leh nih loh ṭawngṭai chunga kan ngaihtuah chu a finthlâk ang. Tumahin rawngbâwlna chanvo hlu chu hmanhmawh takin an bânsan mai tûr a ni lo, chu chu thil ṭul pawh a ni reng lo thei a ni. Hrisel lohna chu hun rei lote chhûng a niin, nu leh pate awmna kohhrana mi ṭhenkhat chuan an ṭanpui duh mai lovang maw?—Thuf. 21:5.

11 Entîr nân, an in aṭanga hla taka rawngbâwltu unau pahnihte hi han ngaihtuah teh. Pakhat chu South America-ah missonary-in a awm a, pakhat zâwk chuan world headquarter, Brooklyn, New York-ah rawng a bâwl thung. An nu leh pa tarte chuan ṭanpuina an mamawh a. An nupui ve vete nên chuan Japan rama awm an nu leh pate chu ṭanpuina ṭha ber an pêk theih dân ngaihtuah tûrin an tlawh a. A hnuah, South America rama awm nupate chu an rawngbâwlna chawlhsan a, haw tumin an inngaihtuah mêk a. An nu leh pate awmna kohhrana upahote râwn khâwmtu chuan phone-in a rawn bia a. Upahote chuan an dinhmun chu an sawiho va, anni chuan missionary-te’n an rawngbâwlna a theih chen chena an chhunzawm chu an duhsak a ni. Upate chuan an rawngbâwlna chu an hlut hle a, an nu leh pate enkawl tûra theih tâwka ṭanpui an duh a. Hmangaih taka ngaihsakna chu an chhûngkua chuan an ngaihlu ṭheuh a ni.

12. Kristian chhûngkuate chuan inenkawlna tûra an thutlûkna siam apiangah eng nge an ngaih pawimawh ang?

12 Kristian chhûngkuain an nu leh pate an enkawl dân chu engpawh ni se, engkimah Pathian hming a ṭha zâwnga lan chhuahtîr chu an duh ngei tûr a ni. Isua hun laia sakhaw hruaitute ang nih chu kan duh ngai lo vang. (Mt. 15:3-6) Kan thutlûkna siam chuan Pathian leh kohhran a chawimawi kan duh a ni.—2 Kor. 6:3.

KOHHRAN MAWHPHURHNA

13, 14. Engtin nge kohhranin tarte ṭanpui a duh tih Bible aṭangin kan hriat theih?

13 A chunga kan sawi tâk ang kher khian mi tinte chuan hunbi kima rawngbâwltute chu an ṭanpui thei lo va. Mahse, kohhran chuan entawn atâna ṭha unau tarte ṭanpui chu a duh hle tih kum zabi khatnaa thil thleng aṭang khân a lang chiang a ni. Bible chuan Jerusalem kohhranah chuan “tlachham tumah an awm lo” tih a sawi a. Chu chu an hausa vek tihna a ni lo. Ṭhenkhat chu an rethei a, mahse “châkkhai daih tâwk ṭheuhvin an sem ṭheuh ṭhîn.” (Tirh. 4:34, 35) A hnuah chuan, tualchhûngah buaina a lo awm a. Chaw ‘ni tin an semah hmeithaite an ngaihsak ṭhîn lo,’ tih hriat a ni a. Tichuan, tirhkohte chuan mipa tling takte chu an ruat a, anni chuan hmeithaite mamawh tâwk chu dik taka pêk a nih theih nân ruahmanna an siam a ni. (Tirh. 6:1-5) Nî tin chaw sem chu C.E. 33 Pentikost-a Kristian lo ni tate leh thlarau lama intichak tûra Jerusalem-a la châm bângte mamawh phuhrûk tûra hun engemaw chen atâna ruahmanna siam a ni ngei mai. Chuti chung pawhin, tirhkohte thiltih chuan ṭanpui ngaite kohhranin a ṭanpui thei tih a târ lang.

14 Kan hmuh angin, Paula’n Timothea hnêna kaihhruaina a pêk chuan kohhran aṭanga ṭanpuina dawng tûra tling Kristian hmeithaite dinhmun chu a târ lang a. (1 Tim. 5:3-16) Chutiang bawk chuan thlarau thâwk khuma Bible ziaktu Jakoba pawhin fahrahte, hmeithaite, hrehawm tuarte, a nih loh leh ṭanpui ngaite enkawl chu Kristian mawhphurhna a ni tih a nemnghet a ni. (Jak. 1:27; 2:15-17) Tirhkoh Johana pawhin: “Tupawhin khawvêl sum neiin a unau tlachhamin hmu se la, ani chu lainat si suh sela, Pathian hmangaihna chu amahah engtin nge a awm ang?” tiin a sawi bawk. (1 Joh. 3:17) Kristianin ṭanpui ngaite lakah chutiang mawhphurhna chu a neih chuan, kohhran pawhin a nei ve lawm ni?

Chêtsualna tawh a nih hunah, engtin nge kohhranin a ṭanpui theih? (Paragraph 15, 16-na en rawh)

15. Unau kum upa tawhte ṭanpuinaah eng thilte nge tel mai thei?

15 Ram ṭhenkhatah chuan, sawrkâr thuneitute chuan khua leh tui tarte (senior citizens) tân welfare program-te buatsaihin, pension, leh in enkawlsaktu tûrte an pe ṭhîn. (Rom 13:6) Hmun dangah erawh chuan chutiang ruahmanna chu a awm lo. Chuvângin, tarte chu chhûngkhatte leh kohhranin tisa lama an ṭanpui a ngaih dân chu dinhmun azirin a inang lo a ni. Ringtu an fate chu in aṭanga hla taka an awm chuan, chu chuan ṭanpuina an pêk tam theih dân chu a nghawng mai thei a. An chhûngkaw dinhmun chu mi tinin an hre thiam vek tih chian nân fate chuan an nu leh pate awmna kohhrana upate nên inbiak pawhna ṭha tak an nei tûr a ni. Entîr nân, upate chuan nu leh pate chu sawrkâr, a nih loh leh tualchhûng aṭanga ṭanpuina awm thei te hria a, ṭangkaipui tûrin an ṭanpui thei a. Anni chuan lehkha pawimawh la hawn loh emaw, damdawi ei ṭhat loh emaw an nei tih an hmu mai thei a, chu chu an fate hnênah an hrilh hre thei bawk. Chutianga inbiak pawhna ṭha chuan dinhmun chhe lehzual tûr chu a dang theiin, a chinfelna ṭha tak a awmtîr thei a ni. Ṭanpuina leh thurâwn pe nghâl mai theitu, fate “mit” anga sawi theihte chuan chhûngkaw lungngaihna chu an tiziaawm thei a ni.

16. Engtin nge Kristian ṭhenkhatte chuan kohhrana tarte chu an ṭanpui?

16 Kristian ṭhenkhatte chuan tar zâwkte an hmangaihna avângin an hun leh tha leh zungte chu an mamawh ang apianga theih tâwpa ṭanpui nân an hmang a ni. Kohhrana tarte ngaihven lehzualna lantîr chu an tum tlat a. Kohhrana mi dangte nên tih tûr insemin, tarte chu an inenkawl chhâwk ṭhîn a ni. Hunbi kimin an thawk thei lo tih an inhriat avângin, chûng mahni duhthu ngeia rawngbâwlna hna thawkte chuan a rei thei ang bera an thawh theih nâna ṭanpui chu an duh a. Chûng unaute chuan rilru put hmang ṭha an va lantîr êm! Phal taka an inpêkna chuan fate’n an nu leh pate tâna an tih theih ang tâwk ti tûra mawhphurhna an neih erawh chu a lâk kiansak chuang lo a ni.

TARTE CHU MI TICHAK THEI THUTEIN CHAWIMAWI RAWH

17, 18. Tarte enkawlnaa rilru put hmang pawimahna chu eng nge?

17 Tarte enkawlnaa tel zawng zawngte chuan a hlimawm thei ang bera thil kalpui an tum thei a. Chanvo i nei ve a nih chuan, a êng zâwnga thil thlîr reng tûrin theih tâwp chhuah ang che. Kum upatna chuan lunghnualna leh rilru beidawnna hial pawh a thlen thei bawk a. Chuvângin, unau tarte chawimawi tûr leh tichak tûrin anmahni tichak thei titina neihpui rengin a bîk taka i thawhrim pawh a ngai thei a ni. Rinawm taka rawng lo bâwl tawhte chu fak tûr an ni. Jehova chuan a rawng an bâwlna chu a theihnghilh lo va, an Kristian unaute pawhin an theihngilh hek lo.—Malakia 3:16; Hebrai 6:10 chhiar rawh.

18 Chu bâkah, tarte leh anmahni enkawltute’n fiamthu thiamna a hun taka an lantîrna chuan, ni tina tawn harsatnate chu tawrh a tiziaawm thei a ni. (Thur. 3:1, 4) Tar tam takte chuan thil phût lutuk loh an tum a. Mite ngaihsak leh tlawh an dawnna chu an rilru put hmang chuan a hril dâwn tih an hria a ni. A tlawhtute chuan: “Ṭhian tar tawh tak tichak tûrin ka va tlawh a, mahse ka chak phah zâwk daihin ka inhria,” tiin an sawi fo ṭhîn.—Thuf. 15:13; 17:22.

19. A pui a pangte’n hma lam hun chungchângah thil thlîr dân inang eng nge an neih theih?

19 Hrehawm tawrhna leh ṭhat famkim lohna rah chhuah a tâwp hun chu kan nghâkhlel hle a. Chu mi a lo thlen hma chuan, Pathian chhiahhlawhte chuan chatuan daih thil an beisei tlat tûr a ni. Pathian thutiamte rinna chu lungngaih, a nih loh leh hrehawm tawrh huna min chelh nghet tlattu, thîrchakai ang a ni tih kan hria. “Kan dawl lo va, kan pawn lam mihring hi lo awngrawp telh telh mah sela, kan chhûng lam mihring chu ni tin siam thar zêlin a awm zâwk” avângin chu rinna chungah chuan kan lâwm hle a ni. (2 Kor. 4:16-18; Heb. 6:18, 19) Mahse, Pathian thutiama rinna nghet tak neih reng bâkah, enkawl nâna i mawhphurhna chu hlen tûrin engin nge ṭanpui thei che? A dawta thuziakah rawtna ṭangkai tak tak ṭhenkhat ngaihtuah a ni ang. (w14-E 03/15)

^ par. 9 A dawta thuziakah chuan tarte leh an fate tâna inenkawlna awm thei ṭhenkhatte sawi a ni ang.