Nte Ẹkpesede Ẹban̄a N̄kani Owo
“N̄kpri nditọ, ẹyak nnyịn ikûma ke ikọ inua m̀mê ke edeme, edi ẹyak ima ke edinam ye ke akpanikọ.”—1 JOHN 3:18.
1, 2. (a) Nso iwọrọ ediwak ubon, ndien nso mbụme ke emi anam ẹbụp? (b) Didie ke ubon ẹkeme nditịm idem man ẹn̄wam ete ye eka mmọ oro ẹsọn̄de?
ESINEN̄EDE abiak owo ndikụt nte ete ye eka esie emi ẹkesinen̄erede ẹsọn̄ idem mîkemeke aba ndise mban̄a idemmọ. Ekeme ndidi ete m̀mê eka ọduọ odorode isịn, oyo ke efak ke ntak emi mîfiọkke usụn̄ ufọk aba, mîdịghe enyene ata idiọk udọn̄ọ. Ke n̄kan̄ eken, esinen̄ede abiak n̄kani owo nte idem mmọ okpụhọrede m̀mê nte uwem mîtiehe aba nte ekesitiede, akpan akpan edieke mmọ mîkemeke aba ndinam se mmọ ẹkesinamde. (Job 14:1) Nso ke ikpanam? Didie ke ikeme ndise mban̄a mmọ?
2 N̄wed kiet emi aban̄ade nte ẹkpesede ẹban̄a n̄kani owo ọdọhọ ete: “Kpa ye emi mîsimemke utom nditie nneme n̄kpọ mban̄a usọn̄, ubon emi ẹsibakde-bak ẹneme nsio nsio usụn̄ oro ẹkemede ndise mban̄a n̄kani owo ẹnyụn̄ ẹbierede enye oro mmọ ẹdinamde ẹsikeme ndinen̄ede nse mban̄a n̄kpọ emi.” Ana ifiọk ke owo emi ọsọn̄de itreke-tre ndinyene mfịna. Ntak edi oro ọfọnde ẹbabak ẹtịm idem ẹnyụn̄ ẹbiere se ẹdinamde. Ẹyak ineme nte ubon ẹkemede ndidiana kiet mbiere nte ẹdisede iban̄a ete ye eka mmọ oro ẹsọn̄de.
TỊM IDEM NỌ “MME USEN AFANIKỌN̄”
3. Nso ke ubon ẹkpenam ke ini ẹkụtde ke ete ye eka mmimọ oro ẹsọn̄de ẹnen̄ede ẹyom un̄wam? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.)
3 Enyene ini emi ediwak n̄kani owo mîsikemeke nditịm nse mban̄a idemmọ aba. Ini emi ke esiyom ẹnen̄ede ẹn̄wam mmọ. (Kot Ecclesiastes 12:1-7.) Ama esịm utọ ini emi, mmọ ye nditọ mmọ ẹkpenyene nditie kiet nneme mfọnn̄kan usụn̄ ndise mban̄a n̄kani owo ye se mmọ ẹdikemede ndinam. Ọfọn kpukpru owo ke ubon ẹtie kiet ẹneme se ẹkemede ndinam man ẹn̄wam ete ye eka mmọ oro ẹsọn̄de, nte ẹdisan̄ade in̄wam mmọ, ye se owo kiet kiet ke ubon akpanamde. Akpana kpukpru owo, akpan akpan ete ye eka oro ẹsọn̄de, ẹtịn̄ se mmọ ẹkerede, ikponyụn̄ inaha mmọ ẹtịn̄ se mmọ mîdikemeke ndinam. Mmọ ẹkpenyene ndikere m̀mê ọyọfọn ete m̀mê eka mmimọ aka iso odụn̄ ke ufọk esie. * Ọkpọfọn ẹneme ẹban̄a se owo kiet kiet edinamde man ẹse ẹban̄a ete ye eka mmọ. (N̄ke 24:6) Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk nditọ ẹkeme ndidu ye ete ye eka mmọ nse mban̄a mmọ kpukpru usen ke ini mbon eken ẹnọde okụk. Akpana kpukpru mmọ ẹdiọn̄ọ ke imenyene utom, edi ke eyen kiet ekeme ndikabade nnam se eyen enye eken esinamde nte ini akade.
4. Anie ekeme ndin̄wam ubon ke ini mmọ ẹyomde un̄wam?
4 Ke ini ọtọn̄ọde ndise mban̄a ete m̀mê eka fo oro ọsọn̄de, domo ndinen̄ede ndiọn̄ọ n̄kpọ mban̄a udọn̄ọ esie. Edieke enye ọdọn̄ọde udọn̄ọ emi esitịmde-tịm ọdiọk nte eyo esierede, domo ndifiọk mfịna en̄wen emi udọn̄ọ emi ekemede ndida ndi. (N̄ke 1:5) Yom usụn̄ fiọk se ukara ẹnamde ẹnọ n̄kani owo. Bụp m̀mê ndutịm odu emi ete m̀mê eka fo ekemede ndibọ ufọn m̀mê emi ekemede ndinam mbiomo fo efere. Nte ekerede aban̄a akamba utom oro anade anam, emekeme ndifụhọ, idem ekeme ndinyek fi, ibuot onyụn̄ oyon̄ fi. Edieke etiede fi ntre ke idem, tịn̄ nọ ata ufan fo. Ke akande oro, tịn̄ ofụri ofụri nte etiede fi ke idem nọ Jehovah. Enye ekeme ndinam esịt ana fi sụn̄ onyụn̄ anam ekeme ndiyọ n̄kpọ ekededi.—Ps. 55:22; N̄ke 24:10; Phil. 4:6, 7.
5. Ntak emi ọfọnde ẹbabak ẹneme nsio nsio usụn̄ oro ẹkemede ndise mban̄a n̄kani owo?
5 Enen̄ede ọfọn n̄kani owo ẹbabak ẹtie ye nditọ mmọ ẹneme nsio nsio usụn̄ oro ẹkemede ndise mban̄a mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, ẹkeme ndineme m̀mê ọyọfọn ete m̀mê eka mmimọ okodụn̄ ye kiet ke otu nditọ esie, m̀mê edifọn ẹkpekpe owo esika akan̄wam enye ke ufọk, mîdịghe ẹnam n̄kpọ en̄wen emi ẹsinamde ke edem mbufo. Ndinam emi owụt ke mmọ ẹda ẹkụt “afanikọn̄ ye ọkpọsọn̄ ubiak” ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ ẹban̄a. (Ps. 90:10) Ediwak ubon isitịmke idem inọ afanikọn̄ emi, oro esinam mmọ ẹbebụmede ẹnam ubiere ke ini mfịna ọtọn̄ọde. Ataifiọk kiet ọdọhọ ke “ndiọkn̄kan ini edi emi ndinam utọ ubiere emi.” Ke ini ẹbụmerede ẹnam utọ ubiere emi, mfịna ekeme ndidu sia ekikere ọtọtọn̄ọ nditịmede kpukpru owo ke ubon. Edi edieke ẹbakde-bak ẹnam ndutịm, idisọn̄ke ndinam ukpụhọde.—N̄ke 20:18.
Ubon ẹkeme nditie kiet nneme nte ẹkpesede ẹban̄a ete ye eka mmọ (Se ikpehe ekikere 6-8)
6. Ntak emi ọfọnde ẹtie kiet ẹneme ẹban̄a ebiet emi ete ye eka emi ẹsọn̄de ẹdidụn̄de?
6 Ekeme ndisọn̄ fi nditie ye ete ye eka fo nneme ke ekeme ndiyom ẹkpụhọ n̄kpọ ifan̄ ke ufọk mmọ m̀mê ndidọhọ ke mmọ ẹkeme ndiwọrọ n̄kodụn̄ ke ebiet en̄wen usen kiet. Edi ediwak owo ẹtịn̄ ke utọ nneme emi ama ọfọn nte ini akakade. Ntak-a? Koro esimem utom ndineme mban̄a mfịna, ndikpan̄ utọn̄ n̄kop se mbon en̄wen ẹtịn̄de, nnyụn̄ ntịn̄ se ẹdinamde mbemiso mfịna ọtọn̄ọde. Edieke ẹnemede akpan n̄kpọ emi ke ini mfịna mîtọn̄ọke kan̄a, kpukpru owo ke ubon ẹyetịn̄ se mmọ ẹkerede ifụre ifụre, ẹyenyụn̄ ẹdiana kiet ẹnam ubiere nte nditọeka. Idem edieke ete ye eka mmọ oro ẹsọn̄de ẹkerede ke imosụk ikeme ndise mban̄a idem mmimọ, osụk ọfọfọn nditọ mmọ ẹtie ye mmọ ẹneme se ẹkpenamde man ẹn̄wam mmọ ke ini afanikọn̄.
7, 8. Nso ye nso ke ubon ẹkpeneme ẹban̄a, ndien ntak-a?
7 Ke ini ẹnemede n̄kpọ emi, mme ete ye eka, mbọk ẹsian nditọ mbufo nte ẹkpemade mmọ ẹse ẹban̄a mbufo ye okụk oro ẹnyenede. Oro ayanam mmọ ẹfiọk nnennen se ẹkpenamde ẹnọ mbufo edieke idem mîyakke mbufo ẹnam ubiere ke idem mbufo. Mmọ ẹyenam se mbufo ẹkedọhọde mmọ ẹnam, ẹyenyụn̄ ẹyak mbufo ẹnam se ededi oro mmọ ẹdiọn̄ọde ke ẹmekeme ndinam ke idem mbufo. (Eph. 6:2-4) Ke uwụtn̄kpọ, ndi ẹkpema ndidụn̄ ye kiet ke otu nditọ mbufo? Mîdịghe, ndi enyene n̄kpọ en̄wen emi ẹkpemade? Mbọk ẹkûfre ke ekeme ndidi kpukpru owo idisehe n̄kpọ nte mbufo ẹsede, onyụn̄ ekeme ndida ini mbemiso kpukpru owo ẹnyịmede n̄kpọ kiet.
8 Ẹkeme ndibọhọ mfịna edieke kpukpru owo ke ubon ẹbakde-bak ẹnam ndutịm ẹnyụn̄ ẹtiede kiet ẹneme nneme. (N̄ke 15:22) Emi esịne ndineme mban̄a utọ usọbọ oro ete m̀mê eka oro ọsọn̄de okpoyomde ẹnọ imọ ye mme n̄kpọ en̄wen oro enye akpamade. Ẹwet ndusụk n̄kpọ oro ẹkpenemede ke kad ibọkusọbọ oro ẹkotde Durable Power of Attorney (DPA) oro Mme Ntiense Jehovah ẹsikamade. Owo kiet kiet enyene unen ndifiọk utọ usọbọ oro ẹdinọde imọ, onyụn̄ enyene unen ndinyịme m̀mê ndisịn usọbọ oro. Ẹsiwet se owo oyomde ke kad ibọkusọbọ nnyịn. Ndimek mbon emi ẹditịn̄de ikọ ke ibuot fo edieke udọn̄ọ mîyakke etịn̄ ikọ ayanam ẹnam se afo ekebierede. Akpana n̄kani owo, mbon emi ẹsede ẹban̄a mmọ, ye mbon emi ẹditịn̄de ikọ ke ibuot mmọ ẹtiene ẹnyene kad ibọkusọbọ emi man edieke ẹyomde. Ndusụk n̄kani owo ẹsinịm kad emi ye mme akpan babru eken, utọ nte babru insurance ye n̄wed ban̄k ebiet kiet.
SE ẸKPENAMDE KE INI N̄KPỌ OKPỤHỌREDE
9, 10. Ini ewe ke ete ye eka oro ẹsọn̄de ẹkeme ndiyom nditọ ẹnen̄ede ẹn̄wam mmimọ?
9 Ke ediwak idaha, kpukpru owo ke ubon ẹsibiere ndiyak ete ye eka mmọ emi ẹsọn̄de ẹka iso ẹdụn̄ ke ufọk mmọ ẹnyụn̄ ẹnam se mmọ ẹkemede. Ekeme ndidi mmọ ẹkeme nditem udia, nyere mmọn̄, mmen ibọk, nnyụn̄ nneme nneme ye mme owo edifọn edifọn. Ntem, mmọ ẹkeme ndidọhọ nditọ mmọ ke mmimọ iyomke mmọ ẹfịna idem ẹkaha ke ntak mmimọ. Edi nte ini akade, edieke mmọ mîkemeke ndisan̄a aba ọfọn, ikemeke ndika n̄kedep n̄kpọ, mîdịghe isọpke iti n̄kpọ aba, nditọ mmọ ẹkeme ndinam n̄kpọ en̄wen man ẹn̄wam mmọ.
10 Ekikere ekeme nditịmede n̄kani owo, mmọ ẹnyụn̄ ẹkeme ndinen̄ede mfụhọ. Nte ini akade, ekeme ndidi mmọ idikwe n̄kpọ ọfọn, ikopke n̄kpọ ọfọn, inen̄ekede iti n̄kpọ, inyụn̄ ikemeke ndidaha nda n̄kanam ndek. Edieke ekededi ke otu emi etịbede, ẹkeme ndinọ mmọ usọbọ. Ọfọn ẹsọsọp ẹkekụt abiausọbọ. Akpana nditọ ẹda iso ke ndinam ndutịm man ẹkekụt abiausọbọ ẹnyụn̄ ẹn̄wam ete ye eka mmọ ẹnam mme n̄kpọ oro mmọ ẹkesinamde. Ekeme ndiyom nditọ ẹtịn̄ ikọ ke ibuot ete ye eka mmọ, ẹn̄wam mmọ ẹwet n̄kpọ, ẹwat mmọ ẹka n̄kpọ, ẹnyụn̄ ẹnam mme n̄kpọ eken ẹnọ mmọ.—N̄ke 3:27.
11. Didie ke ẹkeme ndin̄wam ete ye eka mbufo ẹnyịme ukpụhọde oro ẹnamde ke nte ẹsede ẹban̄a mmọ?
11 Edieke owo mîdikemeke ndikọk udọn̄ọ ete ye eka mbufo, ẹmekeme ndikpụhọ nte ẹsede ẹban̄a mmọ, mîdịghe ẹkpụhọ n̄kpọ ifan̄ ke ufọk mmọ. Edieke ẹnamde esisịt ukpụhọde, ọyọsọp emehe mmọ. Edieke mbufo mîdụn̄ke ikpere ete ye eka mbufo oro ẹsọn̄de, eyenete m̀mê mbọhọidụn̄ mmọ ekeme ndisisan̄a nse mmọ onyụn̄ etịn̄ ọnọ owo mbufo kiet nte n̄kpọ etiede ye mmọ. Okûdi n̄kukụre se mmọ ẹyomde edi owo ndisidi nditem udia nnọ mmọ nnyụn̄ nnam ufọk mmọ asana? Ndi ndikpụhọ n̄kpọ ifan̄ ke ufọk ayanam mmọ ẹkeme ndisisan̄a ifụre ifụre, ndika n̄keyere mmọn̄, nnyụn̄ nnam n̄kpọ eken, edi idaha unan? Edieke ete ye eka mbufo ẹdọhọde ke ikpama ndidụn̄ ikpọn̄, ekeme ndidi n̄kukụre se ẹdiyomde ẹnam edi ndikpe owo esika akan̄wam mmọ. Edi edieke ẹkerede ke mmọ ndidụn̄ ikpọn̄ ekeme ndida mfịna ndi, ekeme ndiyom ẹnam n̄kpọ ẹban̄a oro. Se ededi oro ẹbierede ndinam, ẹyom usụn̄ ẹfiọk se ẹsinamde ke edem mbufo man ẹn̄wam n̄kani owo. *—Kot Mme N̄ke 21:5.
SE NDUSỤK OWO ẸNAMDE
12, 13. Didie ke nditọ emi mîdụn̄ke obio kiet ye ete ye eka mmọ ẹkpekpono ẹnyụn̄ ẹse ẹban̄a mmọ?
12 Nti nditọ ẹyom uwem enenem ete ye eka mmọ. Esịt esina nditọ sụn̄ ke ini ẹfiọkde ke mme owo ke ẹse ẹban̄a ete ye eka mmimọ. Edi ediwak nditọ idụn̄ke ikpere ete ye eka mmọ. Ndusụk mmọ ẹsika ẹkese ete ye eka mmọ ke ini nduọkodudu, ẹnyụn̄ ẹn̄wam mmọ ẹnam mme n̄kpọ oro mmọ mîkemeke ndinam aba. Ndisikot mmọ kpukpru ini—idem ekpededi kpukpru usen—nnyụn̄ n̄wet leta nnọ mmọ esinam mmọ ẹfiọk ke ẹma mmimọ.—N̄ke 23:24, 25.
13 Idem ọkpọkọm mbufo idụn̄ke obio kiet, oyom ẹbiere nte ẹdisisede ẹban̄a ete ye eka mbufo ke usen ke usen. Edieke mbufo mîdụn̄ke ikpere mmọ, ndien mmọ ẹdi Mme Ntiense, ẹmekeme ndibụp mbiowo esop mmọ se ẹkpenamde. Mbọk ẹkûtetre ndisịn n̄kpọ emi ke akam. (Kot Mme N̄ke 11:14.) Idem edieke ete ye eka mbufo mîdịghe Mme Ntiense, ana ẹkpono mmọ. (Ex. 20:12; N̄ke 23:22) Imọfiọk ke kpukpru ubon idinamke ukem ubiere. Ndusụk nditọ ẹsinam ete m̀mê eka mmọ ọwọrọ edidụn̄ ye mmọ, mîdịghe edidụn̄ ekpere mmọ. Edi idịghe kpukpru owo ẹsikeme ndinam emi. Ndusụk ete ye eka isimaha ndiwọrọ n̄kodụn̄ ye nditọ mmọ emi ẹnyenede ubon. Mmọ ẹsima ndidụn̄ ke idemmọ inyụn̄ iyomke ndidi mbiomo nnọ nditọ mmọ. Ndusụk mmọ ẹnyene okụk, ẹnyụn̄ ẹmek ndida okụk mmọ nse mban̄a idemmọ ke ufọk mmọ.—Eccl. 7:12.
14. Nso mfịna ke eyen emi esisede aban̄a ete ye eka ekeme ndisobo?
14 Ke ediwak ubon, ẹsiyak utom edise mban̄a ete ye eka ẹnọ eyen emi odụn̄de ekpere mmọ. Edi akpana eyen emi esisede aban̄a ete ye eka ekere aban̄a ubon esie n̄ko. Owo kiet ikemeke ndinam kpukpru n̄kpọ. Ndien edieke n̄kpọ okpụhọrede ye eyen emi esisede aban̄a ete ye eka mi, ọkpọfọn ofụri ubon ẹfiak ẹneme se ẹkpenamde. Ndi ẹyak kpukpru n̄kpọ ẹfịk owo kiet kpọt? Ndi nditọ eken ẹkeme nditiene n̄n̄wam, utọ nte ndidi owo kiet ama an̄wam isan̄ emi owo en̄wen an̄wam isan̄ en̄wen?
15. Nso ke ẹkpenam mbak edikakak owo emi esede aban̄a ete ye eka esie?
15 Edieke ete m̀mê eka emi ọsọn̄de esiyomde un̄wam kpukpru ini, ekeme ndikak owo emi esisede aban̄a enye. (Eccl. 4:6) Nti nditọ ẹkpenyene ndinam se mmọ ẹkemede nnọ ete ye eka mmọ, edi edieke mfịna ete ye eka mmọ oyomde ẹse mmọ enyịn kpukpru ini, idem ekeme ndimem nditọ. Eyen emi esede aban̄a utọ ete ye eka oro ekpenyene ndifiọk ke idụhe nte imọ ikemede ndinam kpukpru n̄kpọ; enye ekeme ndidọhọ mbon en̄wen ẹn̄wam imọ. Mbon en̄wen ndisitiene n̄n̄wam enye ke ini ke ini ekeme ndinam efere enye ndika iso nse mban̄a ete ye eka esie.
16, 17. Mme mfịna ewe ke nditọ ẹkeme ndisobo ke adan̄aemi ẹsede ẹban̄a ete ye eka mmọ emi ẹsọn̄de, ndien nso ke mmọ ẹkpenam ẹban̄a emi? (Se n̄ko ekebe oro “Nti Nditọ Ẹmama Ndise Mban̄a Ete ye Eka Mmọ.”)
16 Esibiak nnyịn ndikụt se usọn̄ anamde edima ete ye eka nnyịn. Ndusụk ini, mbon oro ẹsede ẹban̄a ete ye eka emi ẹsọn̄de ẹkeme ndifụhọ, ẹtịmede esịt, ẹyat esịt, ẹnyụn̄ ẹkam ẹkeme ndiduọhọ idemmọ. Ndien ndusụk ete ye eka emi eyen esede aban̄a ẹkeme nditịn̄ n̄kpọ emi abiakde owo etieti, mîdịghe iwụtke esịtekọm. Edieke emi etịbede, kûsọp uyat esịt. Abiausọbọ kiet ọdọhọ edieke nnyịn mîmaha nte n̄kpọ etiede, yak ikûnam nte imama, ikûnyụn̄ uduọhọ idem nnyịn. Tịn̄ nọ ebe m̀mê n̄wan fo, iman fo, m̀mê edima ufan fo nte etiede fi ke idem. Emi ekeme ndinam esịt ana fi sụn̄.
17 Ini ekeme ndidi emi mbufo mîkemeke ndise mban̄a ete m̀mê eka mbufo ke idem mbufo aba. Ẹmekeme ndikere ke ọkpọfọn ẹda enye ẹka itie emi ẹsisede ẹban̄a n̄kani owo. Eyenete an̄wan kiet ama esika ekese eka esie ke itie emi kpukpru ini. Enye ọdọhọ ete: “Akana owo odu ye eka mi kpukpru ini, edi nnyịn ikekemeke ndinam oro. Ikememke utom nnyịn ndibiere ite ẹmen enye ẹka itie emi ẹsisede ẹban̄a n̄kani owo. Ama enen̄ede afịna nnyịn. Edi mfọnn̄kan n̄kpọ ke ikanam oro inọ enye ke ọfiọn̄ ifan̄ oro okosụhọde ọnọ enye, ndien enye ama enyịme.”
18. Nso ke oyom mbon oro ẹsede ẹban̄a ete ye eka mmọ ẹfiọk?
18 Ndise mban̄a ete ye eka emi ẹsọn̄de idịghe ifia ubọk kiet—esiwak n̄kukọhọ esinyụn̄ akama editịmede esịt. Akpan usụn̄ kiet idụhe emi ẹkpesede ẹban̄a n̄kani owo. Edi edieke ẹtịmde ẹdiomi, ẹtịmde ẹkere n̄kpọ, ẹnemede kpukpru n̄kpọ in̄wan̄-in̄wan̄, ẹnyụn̄ ẹbọn̄de akam ke ofụri esịt, ẹmekeme ndikpono ete ye eka mbufo nte Bible etemede. Edieke ẹnamde emi, esịt eyenem mbufo ndifiọk ke ẹmenam ofụri se akpanade ẹnam ẹnọ mmọ. (Kot 1 Corinth 13:4-8.) Se ikam idide akpan n̄kpọ ikan edi ke eyenyene emem Abasi emi enye esinọde mbon oro ẹkponode ete ye eka mmọ.—Phil. 4:7.
^ ikp. eki. 3 Ke ndusụk obio, ete ye eka ẹsiwọrọ ẹkedụn̄ ke ufọk nditọ mmọ. Ekeme ndidi se ete ye eka fo ẹdinyụn̄ ẹmade edi oro.
^ ikp. eki. 11 Edieke ete m̀mê eka mbufo osụk odụn̄de ikpọn̄, ẹmekeme ndinam ukpọhọde ufọk esie nnọ mbon emi ẹsikade ẹken̄wam enye man mmọ ẹkpekeme ndidụk n̄kanyan̄a enye edieke n̄kpọ etịbede.
