1, 2. (a) O ā luʻi ua fesagaʻia e le tele o aiga, ma o ā fesili ua lāgā ai? (e) E faapefea ona nofosauni mātua ma fanau mo tulaga faigatā?

ATONU e faigatā le vaai atu i ou mātua sa malolosi, ua vaivai ma lē mafai ona latou tausia i latou lava. Atonu na paʻū le toeaina po o le loomatua ma gau ai se ponaivi, ua valevale matua po ua māeʻa foʻi le taotoga o se maʻi tigāina. Ae i le isi itu, e faigatā foʻi i tagata matutua ona talia suiga i o latou tulaga ma le soifua mālōlōina, aemaise lava pe a itiiti mea ua mafai ona latou faia. (Iopu 14:1) E faapefea ona tatou fesoasoani atu? E faapefea ona tausia i latou?

² Na taʻua i se lomiga e faatatau i le tausia o tagata ua matutua, e ui e faigatā ona talanoa i faafitauli o le soifua matua, ae o aiga e sauniuni mamao, o le a mafai ona latou faia ni filifiliga lelei pe a tulaʻi mai se faafitauli. Ia manatua, e lē mafai ona ʻalofia faafitauli ona o le soifua matua. O lea, e tāua ai i aiga ona nofosauni. E faapefea ona galulue faatasi le aiga i le faia o filifiliga faigatā?

3. O le ā e tatau ona faia e aiga pe afai ua manaʻomia e mātua le fesoasoani? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

³ E iai le taimi e lē mafai ai e tagata matutua ona tausia i latou lava. (Faitau le Failauga 12:1-7.) Pe a tupu lenā mea, e tatau ona filifili faatasi e mātua ua matutua ma le fanau, le tausiga e sili ona lelei ma gafatia foʻi. O lea, e tāua ai ona talanoa le aiga po o le ā le ituaiga o tausiga e manaʻomia, ma e faapefea foʻi ona galulue faatasi. E tatau i tagata uma ona femalamalamaaʻi ma ia saʻoloto e talanoa. * Po o mafai pea e mātua ona tausia i latou lava? (Faata. 24:6) O nisi e mafai ona fesoasoani i le saunia o le tausiga i aso taʻitasi, ae fesoasoani isi i le totogiina o vailaau ma fualaau. E tatau ona iloa e tagata uma o latou tiute tauave, ma a o faagasolo taimi e mafai ona fesuiaʻi na tiute tauave.

4. O fea e maua ai e le aiga se fesoasoani pe a suia le tulaga o mea?

⁴ A o amata lau tausiga, ia faaalu se taimi e malamalama lelei ai i le gasegase a ou mātua. Afai o aafia i se maʻi e faasolosolo ina tigāina, ia taumafai e iloa le isi laasaga o le a oo i ai lona maʻi. (Faata. 1:5) Ia faafesootaʻi ni ofisa o le malo e saunia auaunaga mo tagata matutua i lou vaipanoa. A o e mafaufau pea i na tulaga faigatā, atonu o le a oo iā te oe faalogona faanoanoa ma le lē mautonu. I taimi faapena, ia talanoa atu i sau uō maufaatuatuaina. Ae o le vala e sili ona tāua, ia sasaa atu ou faalogona iā Ieova. O le a ia foaʻi mai iā te oe le filemu e mafai ai ona e talia ma fesagaʻia na tulaga faigatā.​—Sala. 55:22; Faata. 24:10; Fili. 4:6, 7.

5. Aiseā e lelei ai ona fuafua mamao e faatatau i le auala e tausia ai mātua ua matutua?

⁵ O se faiga atamai mo mātua ua matutua ma o latou aiga, ona fuafua mamao po o le ā le auala e tausia ai i latou. O se faaaʻoaʻoga, atonu e latou te manatu e sili atu pe a nonofo faatasi mātua ma se tasi o le fanau, tausia i fale mo tagata matutua, po o se isi lava auala. O le faia faapea, o le a mafai ai ona sauniuni le aiga mo “faafitauli ma mea e tigā ai,” pe a oo mai le soifua matua. (Sala. 90:10) O aiga e lē fuafua mamao, e faafuaseʻi ona latou faia se filifiliga pe a aliaʻe mai se faafitauli. Ua faapea mai se tagata atamai: “O le taimi sili lava lenā ona leaga e faia ai se filifiliga.” A vave ona faia se faaiʻuga, atonu o le a lē mautonu ai le aiga, pe e lē malilie uma ai foʻi. Peitaʻi, o le fuafua mamao o le a faigofie ai ona fetuutuunaʻi i suiga.​—Faata. 20:18.

6. Aiseā e tāua ai le talanoa i le auala e tausia ai mātua a o faasolo ina matutua?

⁶ Atonu e faigatā ona talanoa i mātua e faatatau i suiga i le aiga. Peitaʻi, ua ioe le toʻatele i le tāua o nei talanoaga a o faagasolo taimi. Aiseā? E faigofie atu ai ona talanoa i mataupu faigatā, faalogologo lelei, ma faia fuafuaga a o leʻi tulaʻi mai faafitauli. Ia talanoa i se auala lelei ma māfana ma ia faia foʻi ma le alofa. Atonu e mananaʻo ē matutua e nonofo na o i latou i le umi e mafai ai. O lea, o le talanoa o mātua i fanau i le auala e mananaʻo e tausia ai i latou i se taimi o i luma, o le a fesoasoani lea i le taimi e fai ai se filifiliga.

7, 8. O le ā e tatau ona talanoa i ai le aiga, ma aiseā?

⁷ A o faia le talanoaga, e tatau i mātua ona faamatala atu i le aiga o la manaʻoga, ma le aofaʻiga o a la tupe e mafai ona faaaogā.  O lea, pe a iai se taimi ua lē mafai ai ona faia e mātua na faaiʻuga, e mafai lava e fanau ona faataunuu o la manaʻoga. Atonu o le a taumafai fanau e fai mea uma e latou te mafaia, ina ia latou lē soona aiā tele ai i mea e faia e mātua. (Efe. 6:2-4) O se faaaʻoaʻoga, pe e te manaʻo e tou te nonofo ma se tasi o le fanau, po o se isi auala o loo e mafaufau i ai? Ia taumafai e malamalama ma manatua, e ese foʻi manatu o isi sui o le aiga. E lē gata i lea, e umi se taimi e fetuutuunaʻi ai i manatu eseese.

⁸ O le fuafua mamao ma le lelei o fesootaʻiga, o le a ʻalofia ai faafitauli. (Faata. 15:22) Ia talanoa i lou aiga i togafitiga faafomaʻi e te manaʻo i ai. Pe a faia nei talanoaga, e ao ona talanoa i mataupu e pei o togafitiga e faaaogā ai lou toto, vaega ninii o le toto, ma filifiliga e tusa ai o le faaaogāina o masini ina ia faaauau ai ona ola, pe afai ua tugā le maʻi ma ua lē mafai ona mānava. O le faia faapea, o le a iloa ai e lou aiga le mea e te manaʻo e fai e tusa ai o togafitiga faafomaʻi. Ia filifili se tasi e te maufaatuatuaina e fai ma ou sui, e faataunuu lou manaʻo i togafitiga faafomaʻi, pe afai ua e aafia i se tulaga ua lē mafai ai ona e toe iloa se mea. E tatau i tagata matutua ma ē o loo tausia i latou, faapea ē ua fai ma sui i togafitiga faafomaʻi, ona iai ni kopi o le faaiʻuga tusitusia a le tagata e faatatau i togafitiga faafomaʻi. E tuufaatasi e nisi tagata a latou faaiʻuga e faatatau i togafitiga, mavaega ma isi pepa tāua e faatatau i le inisiua, teugātupe ma isi lava faamaumauga.

9, 10. O ā nisi vala e ono manaʻomia ai e mātua le fesoasoani a fanau?

⁹ O le tele o taimi, e taumafai le aiga e aua neʻi aiā tele i meafai a tagata matutua. Pe afai o loo mafai e mātua ona saunia a latou lava meaʻai, faamamā mea uma, manatua taimi e inu ai a latou vai ma fualaau, ma fesootaʻi lelei pea ma isi, e lē tatau la i le fanau ona taumafai e pulea mea e faia e mātua. Peitaʻi, a o faagasolo taimi, e tatau i fanau ona fai ni fetuunaʻiga pe a amata ona faigatā i mātua ona savavali, faia faatau, ma ua amata foʻi ona galogalo mea.

¹⁰ O tagata matutua e masani ona lē mautonu pe lotovaivai foʻi. Atonu ua amata ona lē lelei le faalogo, vaai, manatuaina o mea, po ua faigatā foʻi ona faaaogā le falelētaʻua. A aliaʻe na faafitauli, e tatau loa i mātua ua matutua ona saʻili se fesoasoani faafomaʻi, atonu e mafai ona togafitia nisi o na faafitauli. Peitaʻi, atonu e mafai ona tausolomua fanau e ave mātua e vaai le fomaʻi. E ono mafai foʻi e le fanau ona talanoa atu i fomaʻi ma isi, faatumu pepa ma isi lava vala, ina  ia faamautinoa e maua e mātua le tausiga manaʻomia.​—Faata. 3:27.

11. O le ā e mafai ona fai ina ia faafaigofie ai i mātua ona fetuutuunaʻi i suiga?

¹¹ Afai e lē toe foʻi i se lelei le soifua mālōlōina o mātua, e tatau ona toe fai ni suiga i le tausiga o i latou. O le a faigofie ona latou fetuutuunaʻi, pe afai o ni suiga lāiti. Ae afai e te nofo mamao ese mai i ou mātua, atonu e mafai e se tuaoi po o se isi uso ona asiasi i ai, ona faamatala atu lea iā te oe o lo la tulaga. Po o manaʻomia e mātua le fesoasoani i le gaseseina o meaʻai ma le tapenaina o le fale? Po o le faia o ni suiga lāiti i le fale, o le a faigofie ai mo mātua ona faamālū, feoaʻi solo i totonu o le fale ma faia isi mea? Atonu foʻi e manaʻomia se isi e faigaluega e tausia mātua i lo la fale. Peitaʻi, afai e lē o toe saogalemu le nonofo na o i laʻua, e tatau la ona saunia se isi tausiga tumau. Po o le ā lava le tulaga, e tatau lava ona saʻilia muamua ni auaunaga o loo maua i le vaipanoa. *​—Faitau le Faataoto 21:5.

12, 13. O le ā ua faia e fanau ua nonofo mamao ese e tausia ai o latou mātua?

¹² E tatou te mananaʻo e saogalemu ma malupuipuia o tatou mātua, ona o lo tatou alolofa iā i latou. E filemu o tatou mafaufau, pe a iloa o loo lelei ona tausia i latou. Peitaʻi, o le toʻatele o fanau matutua ua nonofo valavala ma mātua. O lea, e faaaogā ai e nisi aso mālōlō e asiasi ma fesoasoani ai iā i latou, ma fai feʻau ua lē mafai ona latou toe faia. E faaalia le alolofa o fanau i mātua, e ala i le telefoni atu i ai e lē aunoa, tusia ni tusi pe lafo atu foʻi ni imeli.​—Faata. 23:24, 25.

¹³ E mafai lava ona e filifilia se auala e tausia ai ou mātua i aso taʻitasi, e tusa lava pe e mamao ese le vaipanoa o loo e nofo ai. Afai e Molimau a Ieova ou mātua, e mafai ona e talanoa i toeaina o le la faapotopotoga, ma talosaga i ai mo se fautuaga. Ae o le vala e sili ona tāua, ia tatalo iā Ieova e faatatau i ou mātua. (Faitau le Faataoto 11:14.) Peitaʻi, e tusa pe e lē o ni Molimau a Ieova ou mātua, e tatau lava ona e “āva i lou tamā ma lou tinā.” (Eso. 20:12; Faata. 23:22) E lē tutusa filifiliga e faia e aiga uma. O nisi e filifili e nonofo faatasi ma mātua, pe nonofo latalata foʻi iā i latou. Peitaʻi, e lē o taimi uma e talafeagai ai lenā tulaga. O nisi mātua e lē mananaʻo e nonofo faatasi ma le fanau. E latou te mananaʻo e nonofo lava na o i latou, ona e lē mananaʻo e avea i latou ma avega mamafa i a latou fanau. O nisi mātua e latou te gafatia foʻi le totogiina o se tasi e tausia i latou i o latou lava fale.​—Fai. 7:12.

14. O ā faafitauli e ono fesagaʻia e lē o loo tausiaina mātua?

¹⁴ O le tele o aiga, o le tagata o le fanau e nofo latalata i mātua e tele lava ina tausiaina i laʻua. Peitaʻi, e tatau foʻi ona taumafai e paleni, e lē gata e tausia manaʻoga o mātua ae faapea foʻi o o latou lava aiga. E tapulaa le taimi ma mea e mafai ona fai e tagata uma. Afai ua suia le tulaga o le tagata o loo tausia mātua, e tatau i le aiga ona toe iloilo le tulaga o mea. Po ua tele naʻuā tiute tauave a le tagata o loo tausiaina mātua? Pe mafai ona fesoasoani isi o le fanau i le sauniaina o le tausiga?

15. O le ā e tatau ona fai ina ia ʻalofia ai le mamafatū o le avega a lē o loo tausia mātua?

 ¹⁵ O le a faasolo ina mamafa le avega a lē o loo tausia mātua, pe afai e manaʻomia e mātua le fesoasoani i taimi uma. (Fai. 4:6) E taumafai fanau alolofa e faia le mea sili e latou te mafaia mo mātua, ae e lē o se galuega e faigofie. O lea, e tatau ai i lē o loo tausiaina mātua ona malamalama lelei i le tulaga o mea, ma saʻili se fesoasoani. O le mauaina o le fesoasoani mai lea taimi i lea taimi, o le a mafai ai pea ona tausia i latou e aunoa ma le tau vaavaaia i se fale mo tagata matutua.

16, 17. O ā luʻi e ono fesagaʻia e fanau a o tausia mātua ua matutua, ae e faapefea ona fesagaʻia na luʻi? (Tagaʻi foʻi i le pusa “Tausia Ē Matutua Ona o le Alofa.”)

¹⁶ E faigatā le vaai atu i aafiaga tigā ona o le soifua matua. E lagona i nisi taimi e i latou o loo tausiaina mātua le faanoanoa, popole, ita, atuatuvale po o le lē mautonu foʻi. I nisi taimi, e faia ai e mātua ni faaupuga faatigā pe e lē lotofaafetai foʻi. A tutupu na mea, ia taumafai e aua neʻi tigā lou loto. Na faapea mai se tasi tagata atamai, a tigā o tatou loto, ia talia ma aua neʻi iai ni ou lagona nofosala. Ia talanoa i lau paaga, se tauaiga po o sau uō maufaatuatuaina e faatatau i ou faalogona. O talanoaga faapena, e te malamalama ai i ou faalogona ma taumafai e maua pea le paleni.

¹⁷ Atonu e iai le taimi ua lē mafai ai ona tausia i le aiga sē e pele iā i tatou e tusa ma ona manaʻoga, ona filifili lea o le aiga e tausia o ia i le fale mo tagata matutua. E toetoe lava o aso uma e asiasi ai se tuafafine i lona tinā i le fale mo tagata matutua. Na ia faapea mai: “E leʻi mafai ona matou toe tausia Tinā i le 24 itula i le aso. E leʻi faigofie foʻi ona fai le filifiliga e ave o ia i le fale mo tagata matutua. Sa matuā faigatā lava. Peitaʻi, e pau lea o le auala na tausia ai o ia i toe masina o lona soifuaga, ma sa ia talia lava.”

18. O le ā le faamautinoaga ua maua e i latou o loo tausiaina mātua ua matutua?

¹⁸ E lē faigofie le tiute tauave o le tausia o mātua ua matutua. E lē tutusa uma auala e aogā i aiga uma, pe a tausia ē ua matutua. Ae o le fuafua mamao, galulue faatasi o se aiga, lelei o fesootaʻiga, ae sili ai o le tatalo iā Ieova, o le a mafai ai ona faataunuu lea tiute tauave ma faamamaluina ai mātua. O le faia faapea o le a e maua ai le fiafia, auā ua e avatu iā i latou le tausiga na latou manaʻomia. (Faitau le 1 Korinito 13:4-8.) Ae o le vala e sili ona tāua, e mautinoa o le a maua ai le filemu o le mafaufau ma faamanuiaga a Ieova.​—Fili. 4:7.