1, 2. (a) Nso ke Moses ekebiere ndinam ke ini enye edide isua 40? (Se akpa ndise ibuotikọ emi.) (b) Ntak emi Moses ekemekde nditiene ikọt Abasi mbiom ukụt?

MOSES ama ọfiọk se enye ekpenyenede ke Egypt. Enye ama esikụt ikpọ ndiye ufọk mme imọ owo. Enye ekedi eyen adiaha edidem Egypt. Ẹma ẹkpep enye “ofụri ọniọn̄ nditọ Egypt,” ndien etie nte emi ama esịne n̄kpọ nte ukpep utomusọ, ukpepn̄kpọ aban̄ade ikpaenyọn̄, ibat, ye mme ukpepn̄kpọ ntaifiọk eken. (Utom 7:22) Enye ekpekenyene akpakịp inyene, odudu, onyụn̄ ọwọrọ etop akan ikpîkpu eyen Egypt!

² Edi ke ini Moses ekedide isua 40, enye ama anam ubiere emi akanamde idem akpa ofụri ufọk edidem Egypt emi ẹkemende enye ẹkama. Enye ekebiere ndidu ye ifịn, ikam idịghe nte nditọ Egypt eken ẹkedude uwem! Ntak-a? Koro Moses ekenyenede mbuọtidem. (Kot Mme Hebrew 11:24-26.) Mbuotidem Moses akanam enye okụt se idide akpan n̄kpọ ikan mme n̄kpọ ererimbot. Sia enye ekedide owo emi enyenede spirit Abasi, enye ama ọbuọt idem ke Jehovah, “Enye emi enyịn owo mîkwe,” onyụn̄ enịm ke enye ayanam se enye ọn̄wọn̄ọde.—Heb. 11:27.

3. Ewe mbụme ita ke ẹdibọrọ ke ibuọtikọ emi?

³ Ukem nte Moses, oyom nnyịn n̄ko ise se idide akpan n̄kpọ ikan mme n̄kpọ ererimbot. Nnyịn inyene ndidi “mbon oro ẹnyenede mbuọtidem.” (Heb. 10:38, 39) Ẹyak ise se ẹkewetde ẹban̄a  Moses ke Mme Hebrew 11:24-26 man ida emi isọn̄ọ mbuọtidem nnyịn. Nte inamde emi, se m̀mê oyokụt ibọrọ mbụme emi: Didie ke mbuọtidem Moses akan̄wam enye efehe ọkpọn̄ mme udọn̄ obụkidem? Ke ini ẹkesuenede enye, didie ke mbuọtidem akan̄wam enye owụt esịtekọm aban̄a ifetutom esie? Ndien ntak emi Moses “okowụkde enyịn ese utịp eke ẹdinọde”?

4. Nso ke Moses ọkọdiọn̄ọ aban̄a “inemesịt idiọkn̄kpọ”?

⁴ Moses ama ada enyịn mbuọtidem okụt nte ke “inemesịt idiọkn̄kpọ” ekedi ke ibio ini. Ekeme ndidi mbon efen ẹkpekekere ke kpa ye oro ukpono ndem ye ubụpekpo ẹkedide ọsọ n̄kpọ ke Egypt, ke Egypt akakara ofụri ererimbot ke adan̄aemi ikọt Jehovah ẹkebọde ufen nte ifịn! Edi Moses ama ọdiọn̄ọ ke Abasi ekeme ndinam n̄kpọ nnọ ikọt esie. Okposụkedi emi eketiede nte n̄kpọ ama ọfọn ye mme idiọkowo, Moses ama ọdiọn̄ọ ke mmọ ẹyetak. Emi akanam enye okûyom ‘inemesịt idiọkn̄kpọ ibio ini.’

5. Nso idin̄wam nnyịn ifehe ikpọn̄ ‘inemesịt idiọkn̄kpọ ibio ini’?

⁵ Didie ke afo ekeme ndifehe n̄kpọn̄ ‘inemesịt idiọkn̄kpọ ibio ini’? Ti ete ke idiọkn̄kpọ isinemke owo ibịghi. Da enyịn mbuọtidem kụt nte ke “ererimbot ke ebebe efep ye mme udọn̄ esie.” (1 John 2:15-17) Tie kere se iditịbede inọ mme idiọkowo oro mîkabakede esịt. Mmọ ẹdu “ke mfọfiọnọ ebiet . . . nte mmọ ẹsịmde utịt mmọ!” (Ps. 73:18, 19) Ke ini ẹdomode fi anam se mîfọnke, bụp idemfo ete, ‘Ami nyom ini iso mi etie didie?’

6. (a) Ntak emi Moses ekesịnde “ndikere eyen adiaha Pharaoh”? (b) Nso inam ekere ke Moses akanam nnennen ubiere?

⁶ Mbuọtidem Moses n̄ko ama an̄wam enye emek se enye edidade uwem esie anam. “Oto mbuọtidem Moses, ke ama ọkọkọri okpon, esịn ndikere eyen adiaha Pharaoh.” (Heb. 11:24) Moses ikekereke ke imekeme ndisụk ndu ke ufọkubọn̄ nnam n̄kpọ Abasi nnyụn̄ nda okụk ye odudu imọ n̄n̄wam nditọ Israel oro ẹkedide nditọete esie. Utu ke oro, Moses ama ebiere ndima Jehovah ke ofụri esịt, ukpọn̄, ye odudu esie. (Deut. 6:5) Se Moses ekebierede mi ama osio enye efep ke afanikọn̄. Ikebịghike, nditọ Israel ẹma ẹbụme ediwak n̄kpọuto Egypt oro enye akayakde atak! (Ex. 12:35, 36) Ẹma ẹsuene ẹnyụn̄ ẹwot Pharaoh. (Ps. 136:15) Edi Abasi ama anyan̄a Moses onyụn̄ ada enye anyan̄a ofụri idụt Israel. Uwem esie ama enen̄ede okụt unen.

7. (a) Nte Matthew 6:19-21 ọdọhọde, ntak emi ikpekerede iban̄a nsinsi ini iso nnyịn-e? (b) Tịn̄ ifiọkutom kiet emi owụtde ke inyene eke spirit ọfọn akan inyene obụkidem.

⁷ Edieke afo edide uyen onyụn̄ anamde n̄kpọ Jehovah, didie ke mbuọtidem ekeme ndin̄wam fi emek se afo edinamde? Ọfọn ndikere se edinamde ke ini iso. Edi ndi mbuọtidem ke mme un̄wọn̄ọ Abasi edinam fi obon n̄kpọuto ibio ini ke akani ererimbot emi m̀mê edinam obon ke enye oro edibịghide ke nsinsi? (Kot Matthew 6:19-21.) Sophie emi ekesinekde unek ekenyene ndibọrọ utọ mbụme emi. Ẹma ẹnọ enye aka n̄wed ke mfọn ẹnyụn̄ ẹnọ enye ikpọ itie ke ediwak itie unek ke ofụri America. Enye ọdọhọ ete: “Nte mme owo ẹkesikponode mi ama esinem mi. Ke nditịm ntịn̄, mma n̄kan mme ubọkn̄ka mi. Edi n̄kokopke ata inemesịt.” Ekem Sophie ama ese vidio oro Young People Ask—What Will I Do With My Life? onyụn̄ ọdọhọ ete: “Mma n̄kụt ke ererimbot ama anam n̄kụt unen onyụn̄ anam ediwak owo ẹkpono mi edi enye ikayakke nnam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt. Mma nnen̄ede mbọn̄ akam nnọ Jehovah. Ekem mma ntre unek.” Enye ese didie ubiere emi? “Itiehe nte ke n̄kpọ ndomokiet atak mi. Mfịn, esịt enen̄ede enem mi. Ami ye ebe mi ke inam utom usiakusụn̄. Nnyịn iwọrọke etop, inyụn̄ inyeneke akpakịp inyene. Edi imenyene Jehovah, inyene  nditọ ukpepn̄kpọ Bible, inyụn̄ inyene mme utịtmbuba ke utom Abasi. Ntuaha n̄kpọfiọk ndomokiet.”

8. Ewe item Bible edin̄wam uyen emek se enye edidade uwem esie inam?

⁸ Jehovah ọdiọn̄ọ se itịmde ifọn ye afo. Moses ọkọdọhọ ete: “Nso ke Jehovah Abasi fo oyom oto fi ke mîbọhọke ndibak Jehovah Abasi fo, man asan̄a ke kpukpru usụn̄ esie onyụn̄ ama enye onyụn̄ anam n̄kpọ Jehovah Abasi fo ke ofụri esịt fo ye ke ofụri ukpọn̄ fo; onyụn̄ enịm mme ibet Jehovah ye mme ewụhọ esie oro ntemede fi mfịn emi, ke ufọn fo?” (Deut. 10:12, 13) Ke adan̄aemi afo osụk edide uyen, mek ubọkọkọ emi ediyakde fi ama Jehovah onyụn̄ anam n̄kpọ esie “ke ofụri esịt fo ye ke ofụri ukpọn̄ fo.” Ke akpanikọ utọ ubọkọkọ oro edidi “ke ufọn fo.”

9. Tịn̄ se ikanamde ọsọn̄ Moses ndinam se ẹkedọn̄de enye.

⁹ Moses akabat “esuene Christ nte inyene eke okponde akan n̄kpọuto Egypt.” (Heb. 11:26) Ẹkesio Moses ẹdọn̄ nte “Christ,” m̀mê “Enyeemi Ẹyetde Aran,” koro Jehovah ekemek enye ete ada Israel usụn̄ ọwọrọ ke Egypt. Moses ama ọdiọn̄ọ ke idimemke utom ndinam se ẹkedọn̄de imọ, idem ke edidi n̄kpọ “esuene.” Eyen Israel kiet ama akam ọdọhọ enye ini kiet ete: “Anie ekemek fi ete edi ọbọn̄ ye ebiereikpe nnyịn?” (Ex. 2:13, 14) Ekem Moses ama obụp Jehovah ete: “Pharaoh edinam didie akpan̄ utọn̄ ọnọ mi?” (Ex. 6:12) Moses ama etịn̄ ọnọ Jehovah nte etiede enye ke idem man ekeme ndiyọ se idiwọrọde enye. Didie ke Jehovah akan̄wam Moses anam ọkpọsọn̄ utom emi?

10. Didie ke Jehovah akan̄wam Moses anam utom esie?

¹⁰ Akpa kan̄a, Jehovah ama ọdọhọ Moses ete: “Ami nyodu ye afo.” (Ex. 3:12) Ọyọhọ iba, Jehovah ama ọsọn̄ọ Moses idem ke nditịn̄ kiet ke otu n̄kpọ emi enyịn̄ esie ọwọrọde: “Ami Nyakabade Ndi Se Ndikabarede Ndi.” * (Ex. 3:14) Ọyọhọ ita, enye ama ọnọ Moses utịbe odudu ndinam n̄kpọ n̄wụt ke Abasi ọdọn̄ imọ utom. (Ex. 4:2-5) Ọyọhọ inan̄, Jehovah ama ọnọ Aaron ete edi nsan̄a ye etịn̄ ikọ ke ibuot Moses man an̄wam Moses anam utom esie. (Ex. 4:14-16) Mbemiso Moses akpade, enye ama enen̄ede enịm ke akpanikọ ke Abasi esin̄wam mme asan̄autom esie ẹnam se ededi oro enye ọdọn̄de mmọ. Emi akanam enye ọdọhọ Joshua emi akadade itie esie ete: “Jehovah edibem fi iso asan̄a. Enye oyodu ye afo. Enye idikpọn̄ke fi, idinyụn̄ iduọkke fi tutu amama. Kûfehe ndịk, kûnyụn̄ uyak idem enyek fi.”—Deut. 31:8.

11. Ntak emi Moses okowụtde esịtekọm aban̄a utom esie?

¹¹ Sia Jehovah akan̄wamde Moses, enye ama owụt esịtekọm aban̄a akwa ifetutom esie, onyụn̄ abat enye nte inyene eke “okponde akan n̄kpọuto Egypt.” Owo ikemeke ndimen edinam n̄kpọ Ata Ọkpọsọn̄ Abasi ndomo ye ndinam n̄kpọ Pharaoh. Owo inyụn̄ ikemeke ndimen Moses ndidi eyenọbọn̄ ke Egypt ndomo ye enye ndidi “Christ,” m̀mê enye oro Jehovah eyetde aran. Ẹma ẹdiọn̄ Moses ke enye ndikowụt esịtekọm mban̄a ifetutom esie. Jehovah ama enen̄ede ama enye onyụn̄ an̄wam enye anam ikpọ ye “mme enyene-uten̄e edinam” ke ini enye akadade nditọ Israel aka Isọn̄ Un̄wọn̄ọ.—Deut. 34:10-12.

12. Ewe ifetutom oro Jehovah ọnọde nnyịn ke ikpowụt esịtekọm iban̄a?

¹² Nnyịn n̄ko imenyene utom emi ẹdọn̄de nnyịn. Jehovah ada Eyen esie ọdọn̄ nnyịn utom ete ikwọrọ ikọ kpa nte enye ọkọdọn̄de apostle Paul ye mbon eken. (Kot 1 Timothy 1:12-14.) Kpukpru nnyịn imenyene ifet  ndikwọrọ eti mbụk. (Matt. 24:14; 28:19, 20) Ndusụk nnyịn idi mme ọkwọrọikọ uyọhọ ini. Irenowo oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ẹnam utom ke mme esop nte mme asan̄autom unamutom ye mbiowo. Edi mme iman fo oro mîdịghe Mme Ntiense Jehovah ẹkeme ndibụp ntak anamde kpukpru emi, mîdịghe ẹsuene fi ke ntak n̄waidem emi anamde. (Matt. 10:34-37) Edieke mmọ ẹnamde idem emem fi, afo emekeme ndikere m̀mê odot inam mme n̄waidem emi, m̀mê imakam ikeme ndinam se Abasi oyomde imọ inam. Edieke oro etịbede ọnọ fi, didie ke mbuọtidem edin̄wam fi ndika iso nnam n̄kpọ Abasi?

13. Didie ke Jehovah etịm nnyịn idem ndinam utom Abasi?

¹³ Bọn̄ akam ben̄e Jehovah ete an̄wam fi nyụn̄ nịm ke enye ayanam ntre. Tịn̄ se ekerede ye se ifịnade fi nọ enye. N̄kọ Jehovah ọdọn̄ fi utom emi, enye oyonyụn̄ an̄wam fi okụt unen. Didie ke enye edin̄wam fi? Kpa nte enye akan̄wamde Moses. Akpa kan̄a, Jehovah ọdọhọ fi ete: “Ami nyọsọn̄ọ fi idem. Ami nditreke ndin̄wam fi. Ami nditreke ndida ubọk nnasia edinen ido mi nsọn̄ọ mmụm fi n̄kama.” (Isa. 41:10) Ọyọhọ iba, enye eti fi ete ke iyanam se ededi oro imọ in̄wọn̄ọde: “Ami mmetịn̄ uduak mi; nyonyụn̄ nda enye ndi. Ami mmobot enye, nyonyụn̄ nnam enye.” (Isa. 46:11) Ọyọhọ ita, Jehovah ọnọ fi “odudu eke ebede ukeme owo” man ekeme ndinam utom fo mma. (2 Cor. 4:7) Ọyọhọ inan̄, edima Ete nnyịn eke heaven ọnọ fi nditọete ke ofụri ererimbot emi ẹkade iso “ẹdọn̄ kiet eken esịt ẹnyụn̄ ẹbọp kiet eken ọkọri” man afo ekeme ndika iso nnam utom fo. (1 Thess. 5:11) Nte Jehovah an̄wamde fi anam utom fo, afo eyetetịm ọbuọt idem ye enye onyụn̄ okụt ke mme utom oro afo anamde ọnọ enye ẹdi inyene eke okponde akan inyene ererimbot.

14. Nso ikanam Moses enịm ke Abasi ọyọnọ imọ utịp?

¹⁴ Moses ‘ama owụk enyịn ese utịp eke ẹdinọde.’ (Heb. 11:26) Kpa ye oro enye mîkọfiọkke ekese iban̄a se ini iso edidade edi, enye ama ayak ekpri se enye ọkọfiọkde an̄wam enye ndinam nnennen ubiere. Kpa nte Abraham ete ete esie, Moses ama ọbuọt idem ke Jehovah ekeme ndinam mme akpan̄kpa ẹset. (Luke 20:37, 38; Heb. 11:17-19) Mme edidiọn̄ oro enye okodoride enyịn ndibọ ke ini iso ikayakke Moses ada isua 40 oro enye akabiatde ke Midian ye isua 40 oro enye akabiatde ke wilderness ke ikpîkpu. Okposụkedi emi  enye mîkọfiọkke nte Abasi edisude kpukpru un̄wọn̄ọ esie, mbuọtidem esie ama an̄wam enye ndikụt mme utịp emi enye edibọde.

15, 16. (a) Ntak emi anade iwụk enyịn ke utịp oro ẹdinọde nnyịn-e? (b) Mme edidiọn̄ ewe inen̄ede idọn̄ fi ndibọ ke Obio Ubọn̄ Abasi?

¹⁵ Ndi afo emesiwụk “enyịn ese utịp eke ẹdinọde” fi? Ukem nte Moses, nnyịn idiọn̄ọke kpukpru n̄kpọ iban̄a mme un̄wọn̄ọ Jehovah. Ke uwụtn̄kpọ, nnyịn idiọn̄ọke “edikem ini” emi akwa ukụt editọn̄ọde. (Mark 13:32, 33) Edi nnyịn imọdiọn̄ọ n̄kpọ iban̄a Paradise ini iso ikan nte Moses ọkọdiọn̄ọde. Okposụkedi emi nnyịn mîdiọn̄ọke kpukpru n̄kpọ, se Abasi ọn̄wọn̄ọde aban̄a Obio Ubọn̄ esie awak ekem se nnyịn ‘iwụkde enyịn’ ise. Ndida enyịn ikike n̄kụt nte obufa ererimbot editiede ayan̄wam nnyịn ibem iso iyom Obio Ubọn̄ oro. Didie? Kere ise: Ndi afo okposio okụk edep ufọk emi afo mûtịmke udiọn̄ọ nte enye etiede? Ukpusioho udep! Ukem ntre, nnyịn idisịnke idem iyom mme n̄kpọ oro mînyeneke ufọn. Mbuọtidem edinam nnyịn ikeme ndikụt nte uwem editiede ke Obio Ubọn̄ Abasi.

¹⁶ Man ekeme ndinen̄ede n̄kụt nte Obio Ubọn̄ Abasi editiede, da nte ke afo odu ke Paradise. Kere nte uwem editiede do. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini ekpepde aban̄a mbon emi ẹkedude uwem mbemiso eyo mme Christian, kere se edibụpde mmọ ke ini mmọ ẹsetde ẹdi. Kere n̄ko se mmọ ẹdibụpde fi iban̄a nte okodude uwem ke mme akpatre usen. Kere nte idem ediduaide fi ndikụt mme ete ete ye eka eka fo emi ẹkedude ediwak isua ikie ke edem ye nte edikpepde mmọ kpukpru se Abasi anamde ọnọ mmọ. Kere n̄ko nte edikpepde n̄kpọ aban̄a ediwak ndiọi unam onyụn̄ okụt nte mmọ ẹtiede ke emem. Kere nte afo editịmde ekpere Jehovah ke ini afo edidide mfọnmma.

17. Didie ke nnyịn nditịm nse utịp ini iso ekeme ndin̄wam nnyịn mfịn?

¹⁷ Ndinen̄ede nda n̄kụt utịp oro ẹdinọde nnyịn ayan̄wam nnyịn ika iso inam n̄kpọ Abasi, ikop inemesịt, inyụn̄ inam ubiere oro ẹdinamde nnyịn inyene uwem nsinsi. Paul ekewet ntem ọnọ mme Christian oro ẹyetde aran: “Edieke nnyịn idoride enyịn ke se nnyịn mîkwe, nnyịn ika iso ibet enye ke ime.” (Rome 8:25) Emi ebehe kpukpru mme Christian oro ẹnyenede idotenyịn nsinsi uwem. Okposụkedi oro nnyịn mîbọhọ utịp nsinsi uwem kan̄a, ọkpọsọn̄ mbuotidem oro inyenede an̄wam nnyịn ika iso itie ye ime ibet “utịp eke ẹdinọde.” Ukem nte Moses, nnyịn idaha ke ofụri ini oro isịnde inam n̄kpọ Jehovah atatak. Utu ke oro, nnyịn inịm ke “mme n̄kpọ oro ẹkụtde ke enyịn ẹdu ke ibio ini, edi mme n̄kpọ oro owo mîkwe ke enyịn ẹdu ke nsinsi.”—Kot 2 Corinth 4:16-18.

18, 19. (a) Ntak emi anade inen̄ede isịn ukeme man ika iso inyene mbuọtidem? (b) Nso ke idineme ke ibuotikọ oro etienede?

¹⁸ Mbuọtidem oro inyenede anam ikụt “uyarade oro owụtde ke ata idem n̄kpọ odu okposụkedi enyịn mîkwe.” (Heb. 11:1) Owo oro mînyeneke spirit Abasi ikemeke ndikụt ufọn edinam n̄kpọ nnọ Jehovah. Utọ owo oro esida mme inyene eke spirit nte “ndisịme.” (1 Cor. 2:14) Edi nnyịn imodori enyịn ndidu uwem ke nsinsi nnyụn̄ n̄kụt nte mme owo ẹsetde ẹdi, kpa mme n̄kpọ oro mbon ererimbot mîkemeke ndikụt. Ukem nte mbon akwaifiọk eke eyo Paul ẹkekotde enye “abrak inua,” ata ediwak owo mfịn ẹkere ke se nnyịn ikwọrọde edi ndisịme.—Utom 17:18.

¹⁹ Sia nnyịn idụn̄de ye mbon oro mînyeneke mbuọtidem, ana nnyịn idomo ndika iso nnyene mbuọtidem. Kpe Jehovah ubọk ete enye okûyak ‘mbuọtidem fo emem.’ (Luke 22:32) Kere ban̄a mme utịp idiọkn̄kpọ, akakan ufọn oro edibọde ke ndinam n̄kpọ Jehovah, ye nsinsi uwem oro edinyenede. Edi mbuọtidem Moses ama an̄wam enye okụt se idide akpan n̄kpọ ikan mme n̄kpọ oro ẹkedude ke Egypt. Ke ibuotikọ oro etienede, iyekpep nte mbuọtidem akan̄wamde Moses okụt “Enye emi enyịn owo mîkwe.”—Heb. 11:27.