1, 2. (a) Eme Mosis o ru nọ ọ kpako te ikpe 40 no? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.) (b) Fikieme Mosis ọ rọ salọ nọ o re kuomagbe ahwo Ọghẹnẹ ruẹ uye?

MOSIS ọ riẹ nọ Ijipti yọ okpẹwho nọ efe ọ dafia. Ọ ruẹ ikpiwou nọ ikpahwo Ijipti a wo. Ọ jọ omọvo ahwo uviuwou ovie. A wuhrẹ i rie “ereghẹ ahwo Ijipti kpobi,” ẹsejọhọ onọ o kẹre te onaa nọ a rẹ rọ drọ jẹ ma eware, ewuhrẹ kpahe isi obehru gbe emama itieye na efa, ikelakele, gbe otokiẹ-eriariẹ. (Iruẹru 7:22) O wo uvẹ nọ ọ hai ro fe, wo ogaga-esuo gbe uvẹ efa nọ emotọ Ijipti buobu dede a rẹ sai wo ho.

² Ghele na, okenọ Mosis ọ kpako te ikpe 40 no, o ru oware jọ nọ u gbe ahwo uviuwou ovie nọ a yọrọ e riẹ na unu gaga. Ọ salọ nọ o re no uwou ovie, orọnikọ re o tube yeri uzuazọ wọhọ emotọ Ijipti edekọ họ, rekọ re ọ nyai kuomagbe erigbo ruẹ uye. Fikieme? Fikinọ o wo ẹrọwọ. (Se Ahwo Hibru 11:24-26.) Ẹrọwọ nọ Mosis o wo u ru nọ ọ rọ ruẹ thabọ vrẹ akpọriọ nọ ọ wariẹ e riẹ họ. Emamọ usu nọ o wo kugbe Ọghẹnẹ u ru nọ o ro fi ẹrọwọ họ Jihova “nọ a rẹ ruẹ hẹ” na, o te je wo evaifihọ nọ eyaa Ọghẹnẹ i ti rugba.—Hib. 11:27.

3. Enọ esa vẹ ma te kẹ iyo rai evaọ uzoẹme nana?

³ U fo nọ ma rẹ ruẹ thabọ vi eware akpọ nọ e wariẹ omai họ re. O gwọlọ nọ ma rẹ jọ ahwo nọ “i wo orọwọ.” (Hib. 10:38, 39) Joma ta kpahe oware nọ a kere kpahe Mosis evaọ obe Ahwo Hibru  11:24-26, onọ u ti fi obọ họ ru ẹrọwọ mai ga vi epaọ anwẹdẹ. Nọ ma bi ti ru ere na, daoma gwọlọ iyo enọ nana: Ẹvẹ ẹrọwọ ọ rọ wọ Mosis kpairoro vrẹ urusio akpọ? Ẹvẹ ẹrọwọ o ro fi obọ họ kẹ Mosis rri uvẹ-iruo riẹ ghaghae makọ okenọ a jẹ poviẹe dede? Kọ fikieme Mosis ọ rọ tẹrovi “erere” nọ ọ rrọ obaro tha?

4. Eme Mosis o vuhumu kpahe “eva-ewerọ uzioraha”?

⁴ Fiki ẹrọwọ nọ Mosis o wo, o vuhumu nọ “eva-ewerọ uzioraha” yọ oware ubroke gheghe. Evaọ oke yena, amọfa jọ a sai roro nọ dede nọ edhọ-egọ gbe iruẹru imizi e da Ijipti fia, a wo ogaga esuo akpọ, rekọ ahwo Ọghẹnẹ a rrọ erigbo nọ e be ruẹ uye. Rekọ Mosis ọ riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ sai ku ẹkẹre na rẹriẹ. Dede nọ o jọ wọhọ ẹsenọ eware i bi woma kẹ ahwo nọ a je duomahọ ikpehre iruemu, Mosis o wo ẹrọwọ te epanọ ọ rọ riẹ nọ irumuemu na a te tọ họ. Fikiere, “eva-ewerọ uzioraha” ubroke yena i si rie urru hu.

5. Eme o ti fi obọ họ kẹ omai whaha “eva-ewerọ uzioraha” ubroke?

⁵ Ẹvẹ whọ sae rọ whaha “eva-ewerọ uzioraha” ubroke? Kareghẹhọ nọ omawere akpọ na o rẹ tọ họ. Jọ ẹrọwọ o fi obọ họ kẹ owhẹ ruẹ nọ “akpọ na avọ urusio riẹ e rẹ te vrẹ.” (1 Jọn 2:15-17) Roro kpahe oware nọ o te jọ obaro via kẹ irumuomu nọ e rọwo kurẹriẹ hẹ. A rrọ “eria nọ e be whra; . . . erere rai avọ ozọ.” (Ol. 73:18, 19) Nọ oma o tẹ be wọ owhẹ gwọlọ ru oware uyoma jọ, nọ omara nọ, ‘Ẹvẹ mẹ gwọlọ nọ obaro mẹ ọ jọ?’

6. (a) Fikieme Mosis ọ rọ se nọ “a sei ọmọ ọmọtẹ Fẹro ho”? (b) Fikieme whọ sae rọ ta nọ Mosis ọ salọ oware nọ u fo?

⁶ Ẹrọwọ o fi obọ họ kẹ Mosis salọ emamọ oware nọ ọ rẹ rọ uzuazọ riẹ ru re. Ebaibol ọ ta nọ, “fiki orọwọ oke nọ Mosis ọ kpako no, ọ tẹ se nọ a sei ọmọ ọmọtẹ Fẹro ho.” (Hib. 11:24) Mosis o roro vievie he inọ ọ rẹ sae jọ uwou ovie nọ ọ rrọ na gọ Ọghẹnẹ jẹ tubẹ rọ ekwakwa efe gbe ọkwa riẹ fi obọ họ kẹ ahwo riẹ, emọ Izrẹl. Ukpoye, ọ gba riẹ mu nọ ọ rẹ rehọ udu gbe ẹgba riẹ kpobi you Jihova. (Izie. 6:5) Owọ nọ Mosis ọ jẹ na o whaha e riẹ idhọvẹ nọ ọ hai ti wo. Ahwo Izrẹl a kwa ekwakwa buobu erọ efe ahwo Ijipti nọ Mosis ọ kpairoro vrẹ na lele oma okenọ a je no igbo kpo. (Ọny. 12:35, 36) Ọghẹnẹ o ru oma vuọ Fẹro je kpei uwhremu na. (Ol. 136:15) Rekọ o siwi uzuazọ Mosis jẹ rehọ iẹe su orẹwho Izrẹl soso no igbo. O gine yeri emamọ uzuazọ.

7. (a) Wọhọ epanọ o rrọ obe Matiu 6:19-21, fikieme u je fo re ma rri thabọ vrẹ akpọ nọ ọ wariẹ omai họ? (b) Kẹ oriruo nọ u dhesẹ ohẹriẹ nọ o rrọ ilale eware akpọ avọ itee egagọ Ọghẹnẹ.

⁷ Whọ tẹ rrọ uzoge nọ ọ be gọ Jihova, ẹvẹ ẹrọwọ ọ sai ro fi obọ họ kẹ owhẹ nọ whọ tẹ be salọ oware nọ whọ rẹ rọ uzuazọ ra ru? U woma gaga re whọ ma omaa kpahe obaro. Rekọ nọ who bi ti ru ere na, kọ ẹrọwọ nọ who fihọ eyaa Ọghẹnẹ ọ te wọ owhẹ le eware ubroke manikọ erọ bẹdẹ bẹdẹ? (Se Matiu 6:19-21.) Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Sophie nọ ọ jọ ọgba ile-igbe ọ rẹriẹ ovao dhe onọ utionana. A jọ ikoko hayo ekọmpene ile-igbe sa-sa nọ e rrọ America kẹe okẹ-ewuhrẹ-ọvọvẹ gbe ekwa sa-sa. Ọ ta nọ: “Oma u je mu omẹ gaga inọ ahwo a bi jiri omẹ. Oma o jọ omẹ nọ me kpehru vi ehwa mẹ. Rekọ eva e jẹ were omẹ ghele he.” Kẹsena Sophie o te rri ividio ọ Young People Ask—What Will I Do With My Life? Nọ o rri ividio na no ọ ta nọ: “Mẹ tẹ te ruẹ nọ oke nọ mẹ hai ro le utee egagọ Ọghẹnẹ me bi ro le utee akpọ nọ u bi ru omẹ wo ẹnyaharo gbe ujiro akpọ na. Mẹ tẹ lẹ se Jihova kpahe iẹe. Kẹsena me te no okọ ile-igbe na.” Kọ eme ọ ta kpahe owọ nọ ọ jẹ na uwhremu na? Sophie ọ ta nọ: “Mẹ be vioja eware nọ mẹ nya seba na ha, eva ọvo e be were omẹ enẹna. Mẹ avọ ọzae  mẹ ma bi ru iruo ọkobaro. Enẹna, ahwo a riẹ omai odẹ hẹ, yọ ma wo ugho tere he. Rekọ Jihova ọ rrọ kugbe omai, ma te je wo emọ-uwuhrẹ Ebaibol, gbe itee nọ ma bi le evaọ egagọ Ọghẹnẹ. Mẹ be vioja oware ovo vievie he.”

8. Ohrẹ Ebaibol vẹ o rẹ sai fi obọ họ kẹ uzoge salọ oware nọ ọ te rehọ uzuazọ riẹ ru?

⁸ Jihova ọ riẹ oware nọ o mai woma kẹ owhẹ. Mosis ọ nọ inọ: “Eme ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai ọ jọ obọ rai gwọlọ, ogbẹrọnọ ozọ ỌNOWO Ọghẹnẹ rai wha rẹ dhẹ, wha vẹ nya eva idhere riẹ, wha ve [you] yei, wha vẹ rehọ eva rai kpobi [gọ] ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai, gbe ẹzi rai kpobi. Wha ve je koko izi gbe ijaje ỌNOWO na no me je kẹ owhai nẹnẹ na fiki ewoma rai?” (Izie. 10:12, 13) Nọ whọ rrọ uzoge na, salọ oware nọ u ti fi obọ họ kẹ owhẹ rọ ‘eva gbe oma ra kpobi’ you jẹ gọ Jihova. O rẹ sai mu owhẹ ẹro nọ onana o rrọ kẹ “ewoma” ra.

9. Ẹsejọhọ fikieme o rọ jọ bẹbẹ kẹ Mosis re ọ sai ru iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ?

⁹ Mosis “o roro uye oruẹ eva Kristi [wọhọ] efe ologbo viọ efe obọ Ijipti.” (Hib. 11:26) A rọ Mosis mu wọhọ “Kristi” hayo “Ọnọ A Wholo,” keme Jihova ọ salọ e riẹ re o su emọ Izrẹl no Ijipti. Mosis ọ riẹ nọ iruo nana e te jọ bẹbẹ, yọ e sae tubẹ wha ekela sei dede. Ohwo Izrẹl jọ ọ rọ evedha ta kẹe no vẹre nọ: “Ono o ru owhẹ họ ọmọ ovie hayo obruoziẹ mai?” (Ọny. 2:13,14) Uwhremu na, Mosis ọ nọ Jihova nọ, “ẹvẹ Fẹro ọ sae te rọ gaviezọ kẹ omẹ?” (Ọny. 6:12) Re Mosis ọ sae ruẹrẹ oma kpahe kẹ iruo na je ru ai, ọ ta oware nọ ọ be ruawa riẹ kẹ Jihova. Ẹvẹ Jihova o ro fi obọ họ kẹ Mosis ru iruo egaga nana?

10. Ẹvẹ Jihova o ro fi obọ họ kẹ Mosis ruẹrẹ oma kpahe kẹ iruo nọ ọ kẹ riẹ?

¹⁰ Orọ ọsosuọ, Jihova ọ kẹ riẹ imuẹro nọ: “Me [ti] lele owhẹ jọ.” (Ọny. 3:12) Orọ avivẹ, Jihova o ru rie wo udu ẹkwoma otofa odẹ riẹ nọ o dhesẹ kẹe inọ: “Mẹ Rẹ Rẹriẹ Kpohọ Oghẹrẹ Kpobi nọ U J’omẹ.” * (Ọny. 3:14, NW) Orọ avesa, ọ kẹ Mosis ẹgba nọ o re ru eware igbunu, onọ u dhesẹ vevẹ nọ Ọghẹnẹ ọ ginẹ kẹe iruo na. (Ọny. 4:2-5) Orọ avene, Jihova ọ rehọ Erọn mu re ọ jọ ọrivẹ gbe ọtota kẹ Mosis, ọnọ o ti fi obọ họ kẹe evaọ iruo na. (Ọny. 4:14-16) U mu Mosis ẹro gaga nọ Jihova o re fi obọ họ kẹ idibo Riẹ ru iruo kpobi nọ ọ kẹ rai. Fikiere taure o te ti whu, ọ ta kẹ Joshua, ọnọ ọ rehọ ẹta riẹ nọ: “ỌNOWO na o re lele owhẹ nya, ọ vẹ te jọ kugbe owhẹ, o re ti ru owhẹ kie he hayo ọ rẹ te sia owhẹ gbe he; whọ dhozọ họ hayo whọ ruawa ha.”—Izie. 31:8.

11. Fikieme Mosis o ro rri iruo riẹ ghaghae gaga?

¹¹ Avọ uketha Jihova, Mosis o rri iruo egaga riẹ na ghaghae, e tubẹ ghare iẹe obọ “viọ efe obọ Ijipti.” O rẹ ginẹ jọ ere keme a sae rọ Fẹro nọ Mosis ọ jọ otọ riẹ wawo Ọghẹnẹ Erumeru na ha, ọnọ Mosis ọ jọ odibo riẹ uwhremu na. Yọ a sae rehọ ọkwa ọmọ ovie Ijipti wawo ọkwa “Kristi” hayo ọnọ Jihova o wholo ho. Jihova ọ ghale Mosis kẹ edẹro riẹ. Ọ reawere usu okpekpe kugbe Jihova nọ o fi obọ họ kẹe ru “iruo igbunu” okenọ o je su emọ Izrẹl kpohọ Ẹkwotọ Eyaa na.—Izie. 34:10-12.

12. Iruo vẹ Jihova ọ kẹ omai nọ u fo nọ ma re rri ghaghae?

¹² Ma wo iruo nọ a kẹ omai re. Jihova ọ rọ ẹkwoma Ọmọ riẹ kẹ omai iruo odibọgba, wọhọ epanọ ọ kẹ Pọl ukọ na gbe amọfa. (Se 1 Timoti 1:12-14.) Mai kpobi ma wo uvẹ-ọghọ nọ ma be rọ ta usiuwoma Uvie na. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Otujọ ọ rrọ iruo odibọgba oke-kpobi. Inievo-emezae  nọ i te ziezi a rrọ idibo-iruiruo gbe ekpako nọ e be gbodibo kẹ amọfa evaọ ukoko na. Rekọ ahwo uviuwou ra nọ a rrọ ukoko na ha hayo amọfa a sai roro nọ uvẹ-iruo itienana yọ uye-oruẹ kufiẹ, ejọ e sai tube mukpahe owhẹ dede fiki ẹzi omarọkẹ ra. (Mat. 10:34-37) Ahwo nana a sae ginẹ ta owhẹ udu raha nọ who re ro roro nọ iruo odibọgba nana yọ omolahiẹ gheghe hayo oware nọ whọ te sai ru hu. O tẹ via ere kẹ owhẹ, ẹvẹ ẹrọwọ ọ sai ro fi obọ họ kẹ owhẹ thihakọ evaọ iruo na?

13. Ẹvẹ Jihova ọ be rọ tha omai uke evaọ iruo nọ ọ kẹ omai?

¹³ Fi ẹrọwọ họ Jihova jẹ lẹ sei re o fi obọ họ kẹ owhẹ. Ta oware nọ whọ be ruawa riẹ kẹe. Ọye ọ kẹ owhẹ iruo na, yọ o ti fi obọ họ kẹ owhẹ ru ai gba. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Oghẹrẹ ovona nọ o ro fi obọ họ kẹ Mosis na. Orọ ọsosuọ, Jihova ọ be ta kẹ owhẹ nọ: “Mẹ te kẹ owhẹ ogaga, me ti fiobọhọ kẹ owhẹ, mẹ te rehọ obokparọ mẹ kru owhẹ dikihẹ.” (Aiz. 41:10) Orọ avivẹ, ọ be kareghẹhọ owhẹ nọ o re ru eyaa riẹ kpobi gba, inọ: “Mẹ ta no, me reti ru ei gba, mẹ jẹ iroro na no, me reti ru ei.” (Aiz. 46:11) Orọ avesa, Jihova ọ be kẹ owhẹ “ogaga ulogbo nọ othesiwa” nọ u re fi obọ họ kẹ owhẹ ru iruo na. (2 Kọr. 4:7) Orọ avene, re o sai fi obọ họ kẹ owhẹ dadamu iruo na, Ọsẹ oyoyou mai na o ru nọ who ro wo inievo akpọ-soso nọ e be gọe, enọ e be ‘hẹ wha ohwohwo udu ga, jẹ kpare ohwohwo.’ (1 Tẹs. 5:11) Nọ Jihova ọ be tha owhẹ uke evaọ iruo nọ ọ kẹ owhẹ na, ẹrọwọ ra o ti dhe ẹgẹga yọ who ti rri uvẹ sa-sa nọ who wo evaọ iruo na wọhọ efe nọ ọ ghare vi ọrọ akpọ na.

14. Eme o fi obọ họ kẹ Mosis wo imuẹro nọ Ọghẹnẹ ọ te ghale iẹe evaọ obaro?

¹⁴ Mosis “ọ kparo ruẹ erere.” (Hib. 11:26) Dede nọ Mosis ọ nwane riẹ eware kpobi nọ e te via evaọ obaro ho, ọ kuvẹ re umutho nọ ọ riẹ u fi obọ họ kẹe salọ oware nọ u fo. Wọhọ epanọ Abraham ọsẹ-ode riẹ o ru, Mosis o fievahọ nọ Jihova ọ sae kpare ahwo nọ a whu no ziọ uzuazọ. (Luk 20:37, 38; Hib. 11:17-19) Fiki ẹruore nọ Mosis o wo kpahe eghale nọ o ti wo, ikpe 40 nọ ọ rọ jọ obọ Midian na gbe ikpe 40 nọ avọ emọ Izrẹl a rọ jọ udhude na e jariẹ oma wọhọ oke oraha kufiẹ hẹ. Dede nọ ọ nwane riẹ oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o ti ro ru ẹjiroro riẹ gba ha, ẹrọwọ nọ o wo o fi obọ họ kẹe kparo ruẹ erere nọ ọ rrọ obaro.

15, 16. (a) Fikieme u ro fo nọ ma tẹrovi irere nọ ma ti wo evaọ obaro? (b) Eghale vẹ whọ be rọ ọwhọ rẹro rai evaọ Uvie Ọghẹnẹ?

 ¹⁵ Kọ whọ be “kparo ruẹ erere” nọ who ti wo evaọ obaro? Wọhọ epanọ o jọ kẹ Mosis na, ma nwane riẹ oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o ti ro ru eyaa riẹ kpobi gba ha. Wọhọ oriruo, ma riẹ ugogo “oke” nọ uye ulogbo na o te rọ ze he. (Mak 13:32, 33) Dede na, ma riẹ eware buobu kpahe Aparadase nọ Mosis ọ riẹ hẹ. Ọghẹnẹ ọ ya eyaa buobu kpahe oghẹrẹ nọ uzuazọ o te jọ evaọ Uvie riẹ, onọ o rẹ sai ru omai “kparo ruẹ erere” nọ ọ rrọ obaro dede nọ ma nwane riẹ eware kpobi kpahe orugba rai hi. Ma tẹ be jọ iroro mai ruẹ oghẹrẹ nọ akpọ ọkpokpọ na ọ te jọ, o rẹ wọ omai rehọ iruo Uvie na karo. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Roro kpahe oriruo nana: Kọ whọ rẹ dẹ uwou nọ whọ riẹ kpahe tere he? Kaka. Ere ọvona re, u fo ho re ma rọ uzuazọ mai le eware nọ i muẹro ho. O gwọlọ nọ ma re wo ẹrọwọ nọ o re fi obọ họ kẹ omai ruẹ oghẹrẹ nọ uzuazọ o te jọ evaọ Uvie Ọghẹnẹ.

¹⁶ Re eghale Uvie Ọghẹnẹ e sai mu owhẹ ẹro ziezi, daoma roro kpahe oghẹrẹ nọ uzuazọ ra o te jọ evaọ Aparadase. Wọhọ oriruo, nọ who te bi se kpahe idibo Ọghẹnẹ nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na, roro kpahe enọ nọ whọ rẹ sae nọ ae nọ a tẹ kpare ae ze no. Roro kpahe oware nọ ae omarai a rẹ sae nọ owhẹ kpahe oghẹrẹ nọ uzuazọ ra o jọ evaọ etoke edẹ urere na. Whọ sai je roro kpahe eva nọ e te were owhẹ nọ whọ tẹ ruẹ esẹ-ode oke anwae ra nọ a kpare ze, who ve ti je wuhrẹ ae kpahe eruẹrẹfihotọ nọ Ọghẹnẹ o ru rọkẹ ẹkparomatha rai gbe uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ nọ a ti wo. U te no ere no, roro kpahe epanọ o te kẹ owhẹ evawere te nọ who ti go kẹle je wuhrẹ kpahe erao ẹwọ buobu ababọ enwoma. Ofariẹ, roro kpahe oghẹrẹ nọ usu ra kugbe Jihova o te kpekpe te nọ whọ te rọ ẹmẹrera te ẹgbagba na.

17. Ẹvẹ eroro kpahe erere mai nọ ọ rrọ obaro o sai ro fi obọ họ kẹ omai enẹna?

¹⁷ Eroro kpahe irere nọ ma ti wo evaọ obaro u re fi obọ họ kẹ omai dikihẹ ga, wereva, jẹ salọ eware nọ e te lẹliẹ omai wo irere ebẹdẹ bẹdẹ yena evaọ obaro. Pọl o kere se Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ: “Otẹrọnọ ma bi reẹro onọ ma ruerẹ hẹ, ma [rẹ] rọ ithihakọ hẹrẹ iẹe.” (Rom 8:25) Uthubro nana u kiekpahe Ileleikristi nọ i wo ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ re. Dede nọ onana u ri te omai obọ họ, ẹrọwọ mai ọ ga te epanọ ma be rọ “kparo ruẹ erere” na je thihakọ hẹrẹ iẹe. Wọhọ Mosis, ma bi rri ikpe nọ ma rọ gọ Jihova no wọhọ oke oraha kufiẹ hẹ. Ukpoye, u mu omai ẹro nọ “eware nọ a rẹ ruẹ na erẹ ria krẹ hẹ, rekọ eware nọ a [re] ruẹ hẹ na e rẹ jọ bẹdẹ.”—Se 2 Ahwo Kọrint 4:16-18.

18, 19. (a) Fikieme o rọ gwọlọ nọ ma kru ẹrọwọ mai gaga? (b) Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?

¹⁸ Ẹrọwọ o re ru omai wo ‘imuẹro eware kpobi nọ ma bi rẹro rai nọ ma re te ruẹ hẹ.’ (Hib. 11:1) Ohwo nọ o wo ẹrọwọ họ ọ rẹ riẹ epanọ egagọ Ọghẹnẹ e ghare te he. Ohwo otiọyena o re roro nọ omarọkẹ egagọ Ọghẹnẹ yọ oware “ugheghẹ.” (1 Kọr. 2:14) Rekọ ma bi rẹro akpọ ọkpokpọ gbe ẹkparomatha ahwo nọ a whu no, eware nọ ahwo-akpọ a bi tube roro kpahe he. Wọhọ egba-eriariẹ oke Pọl nọ a je se Pọl “ovuogho,” ahwo buobu nẹnẹ a bi roro nọ usiuwoma nọ ma be ta na yọ oke oraha kufiẹ gheghe.—Iruẹru 17:18.

¹⁹ Nọ orọnọ ahwo nọ a wariẹ omai họ a wo ẹrọwọ họ na, o gwọlọ nọ ma re kru ẹrọwọ mai ga. Lẹ se Jihova re “ẹrọwọ ra ọ seba ere.” (Luk 22:32) Hai roro kpahe oware nọ u re no uzioraha ze, re whọ tẹrovi epanọ egagọ Jihova e ghare te gbe ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ ra. Ẹrọwọ Mosis o fi obọ họ kẹe ruẹ thabọ vi eware nana kpobi. Evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na, ma te ta kpahe epanọ ẹrọwọ o ro fi obọ họ kẹ Mosis “ruẹ ọ nọ a rẹ ruẹ hẹ” na.—Hib. 11:27.