1, 2. 1) ¿Toni kiixpejpenak kichiuas Moisés keman kipiaya 40 xiujmej? (Xikonita taixkopin ipeujyan tamachtilis.) 2) ¿Keyej Moisés kiixpejpenak tajyouis iuan ixolal Dios?

MOISÉS kimatia toni ueliskia kiselis ompa Egipto. Kiitaya uejueyi kalmej tein kipiayaj akin tominpiayaj, uan yejua kiselijkaj kemej tekonetsin ichan tekiuaj. “Moisés kimachtijtiyajke miak tataman tamachilis ten ueliaj in egipcios”, tein kijtosneki ke xa momachtij tein onkak iluikak, ijkon kemej tapoualis tein kitekitiltiaj keman kichiuaj miak taman tein ouij, momachtij keniuj kichijchiuaskej uejueyi kalmej, tein momachtiaj tamatinij uan okseki uejueyi nemachtilmej (Hech. 7:22). Yejua ueliskia kipias miak tomin, chikaualis uan tanauatil, seki taman tein okseki egipcios amo ueliaj kipiayaj.

² Maski ijkon, keman kipiaya 40 xiujmej kiixpejpenak kichiuas se taman tein tekiuaj uan ichankauan xa semi kimoujkaitakej. Amo sayoj kiixpejpenak nemis kemej oksekin egipcios, ta kiixpejpenak tajyouis iniuan takeualmej. ¿Keyej? Porin kipiaya takuaujtamatilis (xikonixtajtolti Hebreos 11:24-26). Kemej Moisés takuaujtamatia, amo sayoj kiitak tein ueliskia kipias ompa Egipto, ta takuaujtamatik iuan Jiova akin “amo kitstinemik”, uan kiyekneltokak ke yejuatsin kichiuas tein motenkauak (Heb. 11:27).

3. ¿Toni eyi netajtanilmej monankiliskej itech nejin tamachtilis?

³ Ijkon kemej Moisés, tejuan no moneki titakuaujtamatiskej uan amo sayoj tikitaskej tein uelis tikseliskej nikan taltikpak. Moneki maj tipouikan “iuan nekes ten takuautamatinemij iuan Dios” (Heb. 10: 38, 39). Maj tikitakan tein ijkuiliujtok itech Hebreos 11:24-26 kampa ika tajtoua Moisés uan nejon techpaleuis maj tikchikauakan totakuaujtamatilis. Uan no maj tiktemokan itanankililuan nejin netajtanilmej: ¿Keniuj itakuaujtamatilis kiolinij maj kiixtopeuaskia tajtakolnemilis? Keman oksekin kiixtopeujkej, ¿keniuj itakuaujtamatilis kipaleuij maj kipatiuitaskia kitekitilis Jiova? ¿Uan keyej “senkis kipiaya itachialis itech taxtauil kemej netetayokolil”?

4. ¿Toni kiitak Moisés ika yolpakilis tein kiualkui tajtakol?

⁴ Kemej Moisés takuaujtamatia, kiitak ke yolpakilis tein kiualkui tajtakol amo uejkaua. Oksekin xa kinemilijkej okse taman. ¿Keyej? Se taman, porin kiitakej ke ompa Egipto, maski kintelueyichiuayaj tiotsitsin uan kitekitiltiayaj naualot, mochiujka se ueyi taltikpaktekiuajyot, uan itekitikauan Jiova sayoj katkaj takeualmej. Sayoj ke Moisés kimatia ke Dios ueliskia kipatas nejon. Akin sayoj kitayekanaltiayaj inintanejnekilis moitaya ke kuali yetoyaj, sayoj ke Moisés takuaujtamatia ke akin amo yolkualmej ixpoliuiskiaj. Yejua ika, amo “kiyolnejnekik mopakiltijtinemis tech in tajtakolnemilis ten uejkauas sayo para seki tonalme”.

5. ¿Toni techpaleuis maj amo ‘tikyolnejnekikan timopakiltijtinemiskej tech in tajtakolnemilis’ tein amo uejkauas?

⁵ ¿Toni techpaleuis maj amo ‘tikyolnejnekikan timopakiltijtinemiskej tech in tajtakolnemilis’ tein amo uejkauas? Maj tikelnamikikan ke yolpakilis tein kiualkui tajtakol amo uejkaua. Ika takuaujtamatilis, maj tikitakan ke “tajtakolnemilis tantiu ya iuan nochi nijin tanejnekilis” (1 Juan 2:15-17). Maj tiknemilikan toni kinpanos tajtakouanij akin amo moyolnonotsaj; moajsij “kampa taalaujkan” uan tel amo kuali tein kinpanoti (Sal. 73:18, 19). Keman tiknejnekiskej titajtakoskej, maj timotajtanikan: “¿Toni nikneki nikpanos satepan?”.

6. 1) ¿Keyej Moisés “amo kineyik ok [...] ma kipouakan [...] tekoneu den isuapil den rey Faraón”? 2) ¿Keyej tikonnemilia ke Moisés kiixpejpenak tein okachi kuali?

⁶ Itakuaujtamatilis Moisés no kiyekanak keman kiixpejpenak toni kichiuaskia. “Moisés takuautamatinemik iuan Dios. lka ya nojon yejua, kuak tagamajsik ya, [...] amo kineyik ok [...] ma kipouakan [...] tekoneu den isuapil den rey Faraón.” (Heb. 11:24.) Yejua amo kinemilij ke ueliskia kipias se ueyi tanauatil itech tekiuajyot, uan kitekitilis Dios ika itomin uan chikaualis tein kipiaskia uan ika nejon kinpaleuiskia iikniuan israelitas. Ta yejua kiteltasojtaya Jiova uan yejua ika kiixtalijka kitekitilis ika nochi iyolo, inemilis uan ichikaualis (Deut. 6:5). Uan tein kiixpejpenak kipaleuij maj amo kijyouiskia tein amo kuali. Israelitas kiuikakej miak taman tein kipiaya ipatiuj tein moajsia ompa Egipto (Éx. 12:35, 36). Faraón kipinaujtijkej uan kichiujkej maj ixpoliui (Sal. 136:15). Sayoj ke Moisés kisentokaya yoltoya uan Dios kiixtalij maj kiixyekanani uan maj kipaleuiani se xolal maj makisani. Itech inemilis kiajsik tein yekmelauj kuali.

7. 1) Kemej kijtoua Mateo 6:19-21, ¿keyej moneki tikixtaliskej tikchiuaskej tein techpaleuis maj tikpiakan tein uejkaua nochipa? 2) Xikonijto se neskayot tein kinextia keniuj tel taman se kiixtalis se kiajsis tein uejkaua nochipa uan tein uejkaua sayoj seki tonalmej.

⁷ Komo se titelpoch oso tiichpoch uan tiktekitilijtok Jiova, ¿keniuj takuaujtamatilis uelis mitspaleuis xikixpejpena toni tikchiuas itech monemilis? Tiknextis tamatilis komo tikixtalia toni tikneki tikajsis satepan. Sayoj ke komo titakuaujtamati ke Dios kichiuas tein motenkaua, ¿toni mitsolinis xikixtali tikchiuas? ¿Tein mitsualkuilis tein uejkauas nochipa oso tein sayoj yeski seki tonalmej? (xikonixtajtolti Mateo 6:19-21.) Xikita tein kiixpejpenak kichiuas Sophie, se ichpoch akin tel kuali mijtotiaya tein moixmati kemej ballet. Ompa Estados Unidos, nochi kampa tamachtiaj ballet kiiluijkej ke kiixtauaskiaj inemachtil uan kimakaskiaj se ueyi tekit tein miakej kinekiaj kiseliskej. Sophie kijtoua: “Nikteluelitaya maj nechueyitalianij, uan hasta nikmachiliaya ke okachi kuali nimijtotiaya ke okseki ichpochmej. Sayoj ke amo niyolpakia”. Satepan kiitak video Los jóvenes preguntan... ¿Qué haré con mi vida? Yejua kijtoua: “Nikajsikamatik ke itech taltikpak nikajsika miak taman tein kuali uan akin kiuelitayaj tein nikchiuaya semi nechueyitaliayaj,  sayoj ke amo ueliaok nikueyichiuaya Jiova. Nikchiuak netataujtil ika nochi noyolo uan nikixtalij amo nimijtotisok”. ¿Keniuj momachilia axkan? “Amo niktemoua nemilis tein nikpiaya achto. Semi niyolpaki. Nonamik uan nejua tikchiujtokej tekit kemej precursor. Axkan amo techtelixmatij nion tikpiaj miak taman; sayoj ke touan yetok Jiova, taltikpakneminij akin tikinmachtiaj ika Biblia uan tein tikixtalijtokej tikajsiskej itech itekiyo Dios. Nion tepitsin nimoyolnonotsa.”

8. ¿Toni tayolmajxitilis tein kitemaka Biblia kinpaleuis telpochmej uan ichpochmej maj kiixpejpenakan toni kichiuaskej ika ininnemilis?

⁸ Jiova kimati toni okachi mitspaleuis. Moisés kijtoj: “¿Toni mitstajtanijtok Jiova moDios? Sayoj nejin: xikmoujkatoka Jiova moDios, xinentinemi itech nochi iojuan, xiktasojta uan xiktekitili Jiova moDios ika nochi moyolo uan ika nochi monemilis, uan xiktakamati itanauatiluan Jiova uan tein kiixtalia maj mochiua tein axkan nimitsnauatijtok uan ijkon kuali tiyetos” (Deut. 10:12, 13). Axkan ke titelpochok oso tiichpochok, xikixpejpena tein mitspaleuis xiktasojta Jiova uan xiktekitili “ika nochi moyolo uan ika nochi monemilis”. Uelis tikyekmatis ke nejon tein tikixpejpenas mitspaleuis ‘kuali xiyeto’.

9. ¿Keyej tiknemiliaj ke Moisés kiouijmakak kiselis tekit tein Jiova kiiluij maj kichiua?

⁹ Moisés kiitak ke “tauijuikaltilis tein kiualkuiliaya kemej Cristo, okachi kipiaya ipatiuj ke nochi tein kipatiuitayaj ompa Egipto” (Heb. 11:26, TNM). Kiixtalijkej kemej “Cristo” oso “Taixpejpenal”, porin Jiova kiixtalij maj kikixtiani ixolal ompa Egipto. Kimatia ke katka se tekit tein ouij uan hasta kijyouiskia “tauijuikaltilis”, tein kijtosneki ke kiixtopeuaskiaj oksekin. Achtopaya, se israelita kiixnamikik Moisés ika nejin tajtolmej: “¿Akoni mitsixtalij kemej totaixyekankauj uan totamelaujkauj?” (Éx. 2:13, 14). Satepan, yejua Moisés kitajtanij Jiova: “¿Keniuj nechkakiti Faraón[?]” (Éx. 6:12). Yejua ika kitapouij Jiova tein kimouiliaya, ta kimatia ke ijkon ueliskia kixikos taixnamikilis. ¿Keniuj yejuatsin kipaleuij maj kichiuani tekit tein kimakaka?

10. ¿Keniuj Jiova kipaleuij Moisés maj kichiuani tekit tein kimakaka?

¹⁰ Yekinika, Jiova kiyekiluij: “Nejua niyetos mouan” (Éx. 3:12). Ojpatika, kichikauak itakuaujtamatilis keman kiiluij se taman tein kijtosneki itokay: “Nejua nimochiuas tein nimochiuas” (Éx. 3:14). * Expatika, kimakak chikaualis tein kipaleuiskia maj kichiua mouiskatekimej tein kinextiaya ke yekmelauj yejuatsin kititanik (Éx. 4:2-5). Uan naujpatika, Jiova kiixpejpenak Aarón maj tajtoskia itenkopa Moisés uan maj kipaleuiskia maj kichiua tekit tein kiselijka (Éx. 4:14-16). Keman amo uejkaua momikiliskia, Moisés senkis kimatia ke Dios kinpaleuia itekitikauan maj kichiuakan tein yeski tekit tein kinmakas, yejua ika uelik kiiluij Josué akin kiixpataskia: “Jiova youi moixpan uan yejua kisentokas moajsis mouan. Amo mitssekokauas nion mitssenkauas. Amo ximoui nion ximotelmoujti” (Deut. 31:8).

11. ¿Keyej Moisés kitelpatiuitak tekit tein kiselijka?

¹¹ Keman Moisés kiitak inepaleuil Jiova, semi kipatiuitak tekit tein ouij tein yejuatsin kimakaka, uan kiitak ke “okachi kipiaya ipatiuj ke nochi tein kipatiuitayaj ompa Egipto”. ¿Melauj ke okachi ueyi tatiochiualis katka maj kitekitiliani Dios akin kipia nochi chikaualis ke kitekitilis Faraón? ¿Melauj ke okachi kuali katka maj mochiuani “Cristo” oso itaixpejpenal Jiova ke mochiuas ikonetsin tekiuaj ompa Egipto? Nejon kuali tanemilil tein kipiak kiualkuilij tatiochiualismej. Kipiak se tel kuali uikalis iuan Jiova, akin kimakak “ueyi chikaualis” uan ijkon ueliskia kinyekanas israelitas itech Tal tein Dios motenkaujka kinmakas (Deut. 34:10-12).

12. ¿Toni tekimej techmakani Jiova?

¹² Tejuan no tikselianij se tekit. Itechkopa iKonetsin, Jiova techmaka se tekit ijkon kemej kimakak tatitanil Pablo uan okseki  itekitikauan (xikonixtajtolti 1 Timoteo 1:12-14). Tinochin tikpiaj tatiochiualis tikteixmatiltiskej kuali tanauatilmej (Mat. 24:14; 28:19, 20). Sekin kitekitiliaj miak tonalmej, uan oksekin tokniuan akin kipiaj kuali taixejekolis kinixtalianij kemej tapaleuianij uan tayekananij akin kinpaleuiaj tokniuan itech nechikol. Sayoj ke seki tochankauan akin amo taneltokaj uan okseki taltikpakneminij, xa kichiuaskej maj timotajtanikan ox tekimej tein Jiova techmaka yejua tein okachi kuali oso techijijtoskej keman tiktayekanaltiaj itekiyo Dios (Mat. 10:34-37). Komo tikauaj maj techijtako nejon, xa peuas tiknemiliskej ke nenkaj timochikauaj tikchiuaskej tekit oso timotajtaniskej ox yekmelauj uelis tikchiuaskej. Keman ijkon techpanos, ¿keniuj takuaujtamatilis uelis techpaleuis maj titaxikokan?

13. ¿Keniuj Jiova techpaleuia maj tikchiuakan tekit tein techmaka?

¹³ Ika takuaujtamatilis maj tiktataujtikan Jiova maj techpaleui. Maj tiktapouikan tein tikmouiliaj. Ta yejuatsin techmakani nejon tekit uan yejuatsin uelis techpaleuis maj tikchiuakan. ¿Keniuj? Ijkon kemej kipaleuij Moisés. Yekinika, techyekiluia nejin: “Nejua nimitschikauas. Nejua nimitspaleuis. Kemaj, nejua yekmelauj nimitsmakitskis ika noyekmay tein kipia melaujkayot” (Is. 41:10). Ojpatika, yejuatsin techpaleuia maj okachi titakuaujtamatikan ke kichiuas tein motenkaua: “Nikijtojya uan nikchiuas. Nikixtalijya uan no ijkon nikchiuas” (Is. 46:11). Expatika, techmaka “chikaukauelilis [tein] ualeutok imako” (2 Cor. 4:7). Uan naujpatika, kemej toTajtsin tetasojtakej kineki techpaleuis maj titaxikokan itech tekit tein tikselianij, techmakani oloch tokniuan akin moajsij noyampa taltikpak akin yekmelauj kitekitiliaj Dios uan ‘moyolchikauaj se uan okse’ (1 Tes. 5:11). Ijkon kemej Jiova techpaleuia maj tikchiuakan tekit tein techmaka itech inechikol, moskaltia totakuaujtamatilis uan tikajsikamatij ke tekimej tein tikseliaj okachi kipia ipatiuj ke nochi tein kipatiuitaj nikan taltikpak.

14. ¿Keyej Moisés kiyekmatia ke kiseliskia “netetayokolil”?

¹⁴ Moisés “senkis kipiaya itachialis itech taxtauil kemej netetayokolil” (Heb. 11:26, TNM). Kemej tikitaj, maski semi tepitsin kimatia ika tein mochiuaskia satepan, kikauak maj kiixyekanani itech nochi tein kiixpejpenaskia kichiuas. Ijkon kemej iuejkaujtat Abrahán, kiyekmatia ke Jiova ueli kinajokui akin momikilijkejya (Luc. 20:37, 38; Heb. 11:17-19). Kemej kichiaya kiselis tatiochiualismej satepan, amo kinemilij ke cuarenta xiujmej tein cholojtinemia uan cuarenta xiujmej tein moajsik taluakyan, sayoj nenkaj katka. Maski amo senkis kimatia keniuj mochiuaskia tein Dios motenkaujka,  ika takuaujtamatilis kiitak “netetayokolil” tein kiseliskia.

15, 16. 1) ¿Keyej moneki titanemiliskej itech netetayokolil? 2) ¿Toni tatiochiualismej tikonnejneki tikonpias itech iTekiuajyo Dios?

¹⁵ ¿Uan tejuan? ¿‘Senkis tikpiaj totachialis itech taxtauil kemej netetayokolil’? Ijkon kemej Moisés, amo no tikyekmatij keniuj mochiuas tein Dios motenkauani. Kemej neskayot, amo tikmatij “ton tonal” peuas okachi ueyi tajyouilis (Mar. 13:32, 33). Sayoj ke okachi tikmatij ke Moisés keniuj yeski Xochital satepan. Maski amo senkis tikmatij keniuj mochiuas, Jiova motenkauani miak taman keniuj yeski nemilis keman tayekantos iTekiuajyo uan nejon moneki techpaleuis maj ‘senkis tikpiakan totachialis’ itech netetayokolil. Komo tiknemiliaj keniuj yeski yankuik taltikpak, techolinis maj tiktayekanaltikan itech tonemilis iTekiuajyo Dios. ¿Keyej? Porin ijkon kemej amo tikouaskiaj se kali tein amo semi tikmatiskiaj keniuj yetok, amo no tikuiskiaj tonemilis itech se nechialis tein amo moyekmati ox melauak. ¿Techpaleuia totakuaujtamatilis maj kuali tiknemilikan keniuj yeski nemilis keman taixyekantos iTekiuajyo Dios? Moneki maj ijkon tikchiuakan.

¹⁶ Tein techpaleuis maj okachi kuali tikpiakan itech totanemilil keniuj yeski iTekiuajyo Dios, maj ‘senkis tikpiakan totachialis’ itech nemilis tein tikpiaskej itech Xochital. Maj tikuikan totanemilil. Keman timomachtiaj kampa ininka tajtoua taltikpakneminij akin nenkej achto ke Cristo, maj tiknemilikan toni tikintajtaniskej keman moajokuiskej uan tein yejuan techtajtaniskej ika tonemilis itech itamian tonalmej. ¡Uan tel miak tamanok uelis tiknemiliskej! Kemej neskayot, maj tiknemilikan yolpakilis tein tikmachiliskej keman tikinixmatiskej touejkaujtatuan akin nenkej miak xiujmej achto uan keman tikintapouiskej nochi tein Dios kichiuak tein ika kinpaleuij. No maj tiknemilikan ke tel miak taman tikmatiskej uan techyolpaktis tikinitaskej koujtajtapialmej tein moajsiskej kampa onkas yolseuilis. Uan no, keniuj tikmachilijtiyaskej ke okachi timotokiaj iuan Jiova ijkon kemej tikajsitiyaskej nemilis tein amo kipia tajtakol uan okseki tamanok.

17. ¿Keniuj techpaleuia komo kuali tikpiaj itech totanemilil keniuj yeski nemilis tein tikseliskej?

¹⁷ Keman kuali tikpiaj itech totanemilil keniuj yeski nemilis tein tikseliskej, techpaleuia maj titaxikokan, maj tiksentokakan tiyolpakikan uan maj kuali titaixpejpenakan. Pablo kijkuiloj: “Takan tikchixtokke tensa ten ayamo tikitstokke, ijkuakon moneki ma tikyolikachixtokan ke ijkon se tonal tikitaske” (Rom. 8:25). Nejon tajtolmej kiniluij tokniuan taixpejpenalmej, sayoj ke kinnamiki nochin akin kichiuaj kemej Cristo. Maski ayamo tikseliaj nemilis nochipaya kemej netetayokolil, tiksentokaj tikchiaj ika nejmachkayot “taxtauil kemej netetayokolil” porin chikauak totakuaujtamatilis. Ijkon kemej Moisés, amo tiknemiliaj ke sayoj nenkaj xiujmej tein tiktekitilianij Dios. Ta tikyekmatij ke “nochi ne ten tikitstinemij, yejuan ne nochi tajtamis san. Pero nochi ten amo tikitstinemij, yejuan ne uejkauaske sen nachipa” (xikonixtajtolti 2 Corintios 4:16-18).

18, 19. 1) ¿Keyej moneki timochikauaskej maj amo tikpolokan totakuaujtamatilis? 2) ¿Toni tikitaskej itech okse tamachtilis?

¹⁸ Takuaujtamatilis techpaleuia maj tikitakan ke “yek melau motamichiuaki nochi ne ten ayamo tikitstinemij” (Heb. 11:1). Taltikpakneminij akin amo takuaujtamatij amo kiajsikamatij ueyi ipatiuj tein kipia se kitekitilis Jiova. Nejon tatiochiualis kiitaj kemej “mijmikiloyot san” (1 Cor. 2:14). Sayoj ke tejuan tikchiaj tinemiskej nochipaya uan tikitaskej neajokuilis, seki taman tein taltikpakneminij amo ueli kiitaj. Ijkon kemej seki takamej akin kijtouilijkej Pablo ke amo tamatia uan “semi tajtole”, axkan miakej taltikpakneminij kinemiliaj ke amo titamatij keman tikteixmatiltiaj nejon nechialis (Hech. 17:18).

¹⁹ Kemej tinemij itech se taltikpak kampa amo takuaujtamatij, moneki timochikauaskej maj amo tikpolokan totakuaujtamatilis. Maj tiktataujtikan Jiova maj ‘amo tikpolokan totakuautamatilis’ (Luc. 22:32). Ijkon kemej Moisés, maj nochipa tikelnamikikan tein amo kuali tein kiualkui tajtakol, ueyi ipatiuj tein kipia se kitekitilis Jiova uan nemilis nochipaya tein tikchiaj tikseliskej. ¿Moajsi teisaok tein uelis techmachtis ineskayo Moisés? Kemaj. Itech okse tamachtilis tikitaskej keniuj kipaleuij itakuaujtamatilis maj kiita Dios Akin “amo kitstinemik” (Heb. 11:27).