Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Aru i te Akarongo o Mose

Aru i te Akarongo o Mose

“No te akarongo i kore ei i tika ia Mose, ka pakari ei aia ra, kia tapaia i te tamaiti a te tamaine a Pharao.”—EBE. 11:24.

1, 2. (a) Eaa te ikianga ta Mose i rave i tona 40 mataiti anga? (Akara i te tutu mua o teia atikara.) (e) Eaa ra a Mose i inangaro ei kia takinokinoia kapiti atu ki te au tuikaa o Iseraela?

KUA kite a Mose i te oraanga meitaki ta Aiphiti ka oronga mai kiaia. Kite katoa aia i te au are mamaata e te mekameka o te aronga apinganui. Kua utuutuia aia e te ngutuare tangata o te ariki. Kua “apiiia iorā Mose i te au tuatua pakari a to Aiphiti,” penei te o maira te akatangi imene, te akara etu, te apii tare numero, e te taieni. (Anga. 7:22) Ka mama ua iaia kia rauka te moni, te mana, e te au akameitakianga tei kare i rauka i tetai tangata Aiphiti noa ua nei.

2 Noatu te au akameitakianga tei rauka iaia, i tona 40 mataiti anga kua rave aia i tetai ikianga kare e rauka ia Pharao e tona ngutuare tangata i te marama. Kua iki aia i te akaruke i tetai oraanga meitaki i Aiphiti. Kua inangaro ainei aia i tetai oraanga mei te aronga noa ua nei i Aiphiti? Kare! Kua iki aia kia takinokinoia kapiti atu ki te au tuikaa o Iseraela. No teaa ra? No tona tu akarongo. (E tatau ia Ebera 11:24-26.) No teia tu akarongo, mei te mea rai e te kite mata ra a Mose ia Iehova. Kua tuku aia i tona akarongo ki roto i “tei kore e kitea kia akara ra,” e kua irinaki aia e ka akatupuia te au taputou a te Atua.—Ebe. 11:27.

3. Eaa te au uianga e toru te ka pauia i roto i teia atikara?

3 Mei ia Mose rai, ka anoanoia te tu akarongo kia kore tatou e akara i te au mea ta teianei ao e oronga maira, e kia kite ia Iehova. Ka anoanoia tatou kia riro ei ‘aronga tei rauka te akarongo.’ (Ebe. 10:38, 39) E rauka ai ia tatou i te akaketaketa i to tatou akarongo, ka akara tatou i tei tataia no runga ia Mose i roto ia Ebera 11:24-26. Ia tatou e rave ra i te reira, e tauta kia pau i teia au uianga: Akapeea te tu akarongo te tauturu anga ia Mose kia kopae i te anoano tika kore o te kopapa? Te aro atu anga aia i te patoianga, akapeea te tu akarongo te tauturu anga iaia kia akaperepere i tona tavini anga ia Iehova? Eaa ra a Mose i ‘akono marie ei i te tutaki no te oko’?

KOPAE AIA I TE ANOANO TIKA KORE O TE KOPAPA

4. Eaa ta Mose i marama no runga i te au ‘navenave o te kino’?

4 No tona tu akarongo, kua marama a Mose e e tuatau poto ua to te au ‘navenave o te kino.’ Penei kua tuke te manako o etai pae. No teaa ra? No te mea kua kite ana ratou ia Aiphiti i te riro anga ei mana tutara o te ao, noatu kua kiteaia taua enua ra no te akamorianga itoro e te angaanga purepure, inara i taua taime rai kua takinokinoia te iti tangata o Iehova. Inara kua kite a Mose e ka rauka i te Atua i te taui i te reira. Noatu i te akara anga, kua puapingaia te aronga tei akamou i to ratou manako ki te akamareka anga ia ratou uaorai, kua kite a Mose e ka takoreia te aronga kino. Tei tupu mai, kare roa aia i timataia mai ana e te au ‘navenave poto ua o te kino.’

5. Eaa te ka tauturu ia tatou kia kopae i te au ‘navenave poto ua o te kino’?

5 Ka akapeea koe me kopae i te au ‘navenave poto ua o te kino’? Auraka e ngaropoina e e tuatau poto ua te au navenave o te kino. Na te tu akarongo e tauturu ia koe kia kite e “te ngaro ke nei teianei ao, ma ta to reira katoa e anoano nei.” (1 Ioa. 2:15-17) E akamanako ana i te ka tupu ki te aronga tataraara kore. Te na reira ra ratou i ‘te ngai pateka, e ka pou takiri ia!’ (Sala. 73:18, 19) Me timataia koe kia rave i te ara, ui kia koe uaorai, ‘Eaa te oraanga no te tuatau ki mua taku ka inangaro?’

6. (a) Eaa ra a Mose i kopae ei “kia tapaia i te tamaiti a te tamaine a Pharao”? (e) I toou manako eaa te tumu i rave ei a Mose i te ikianga meitaki?

6 No tona tu akarongo, kua arataki meitakiia te au ikianga a Mose. “No te akarongo i kore ei i tika ia Mose, ka pakari ei aia ra, kia tapaia i te tamaiti a te tamaine a Pharao.” (Ebe. 11:24) Kare a Mose i manako ana e ka rauka iaia tetai turanga teitei i roto i te paepae ariki, e oti kia tavini i te Atua na te taangaanga anga i tana moni e tona mana ei tauturu i tona au taeake Iseraela. Kua akapapu a Mose kia inangaro ia Iehova ma tona ngakau, tona vaerua, e tona maroiroi katoa. (Deu. 6:5) No tana ikianga, kare a Mose i takinokino maataia. I te openga, kua apai te ngati Iseraela i te au apinga manea mei Aiphiti. (Exo. 12:35, 36) Kua taakamaia a Pharao e kua maremoia aia i roto i te tai. (Sala. 136:15) Akapeea a Mose? Kua taangaanga te Atua iaia kia arataki e kia akaora i te iti tangata o Iseraela. Papu e e oraanga puapinga tikai to Mose.

7. (a) Kia tau ki ta Mataio 6:19-21 e akakite ra, eaa tatou ka rave ei i tetai parani no te tuatau mutu kore ra? (e) Akakite mai i tetai tupuanga tei akaari i te tuke i rotopu i te akanoo anga i te oraanga poto ua e te oraanga mutu kore.

7 Me e mapu koe te tavini ra ia Iehova, akapeea te tu akarongo me tauturu ia koe kia rave i te au ikianga? Rave i te au akanoonooanga no te tuatau ki mua. Tuku i te akarongo ki roto i te au taputou a te Atua e e “akaputu” koia oki, e rave i te akanoonooanga no tetai oraanga mutu kore, kare i te oraanga poto ua. (E tatau ia Mataio 6:19-21.) Ko teia te ikianga ta tetai tamaine ura, ko Sophie i rave. Kua oronga te au kamupani ura i Marike i te pepa apii e te au atianga kia meitaki atu aia i roto i te ura. Akakite aia e “e mea meitaki kia akaraia mai e te tangata.” Kua akakite katoa aia e e meitaki atu aia i tetai ua atu au tamaine ura. Inara kare aia e mataora ana. Muri mai kua akara a Sophie i te vitio Young People Ask—What Will I Do With My Life? Akakite aia e: “Kua orongaia mai kiaku te turanga puapinga e te kaka o teianei ao no tei akaruke au i taku akamorianga ia Iehova.” No reira kua pure akatenga aia kia Iehova e kua akaruke aia i taua tu oraanga. Eaa to Sophie manako no runga i tana ikianga? “Kare au e akamanako ana i toku oraanga i mua ana. I teianei, kua ki toku ngakau i te mataora. Te painia nei maua ko toku tokorua. Kare maua i te aronga rongonui i roto i teianei ao, e kare e maata ana ta maua apinga. Inara te tauturu maira a Iehova ia maua, e au aronga apii Pipiria ta maua, e te au akakoroanga pae vaerua. Kare au i tataraapa i taku i rave.”

8. Eaa tetai kaveinga Pipiria te ka tauturu i tetai mapu kia kite e eaa tana ka rave i roto i tona oraanga?

8 Te kite nei a Iehova e eaa te oraanga meitaki rava atu noou. Akakite a Mose e: “Eaa ta te Atua oou na ta Iehova i umuumu mai ia koe, mari ra e, kia mataku koe i to Atua ia Iehova, e kia aere koe na tona ra au arataa katoa, e kia inangaro koe iaia, e kia akamori koe i to Atua ra ia Iehova ma to ngakau katoa, e ma to vaerua katoa; Kia akono tikai koe i te au akauenga a Iehova, e tana au akonoanga, i taku e akaue atu kia koe i teianei rā, kia meitaki koe ra?” (Deu. 10:12, 13) I toou mapu anga, e rave i te au ikianga te ka tauturu ia koe kia tavini e kia inangaro ia Iehova “ma to ngakau katoa, e ma to vaerua katoa.” Ka papu ia koe e ka riro taua au ikianga ra ei “meitaki” noou.

AKAPEREPERE AIA I TANA TUKUANGA ANGAANGA

9. Akamarama mai i te tumu i ngata ai no Mose kia rave i tana tukuanga angaanga.

9 Kua manako a Mose e ‘e apinga maata oki te akakino i te Mesia nei, i to te au taonga katoa o Aiphiti.’ (Ebe. 11:26) I roto i teia irava, kua taikuia a Mose e ko “te Mesia,” koia oki ko “Tei Akatainuia.” Te aiteanga, na Iehova i iki iaia kia arataki i te ngati Iseraela ki vao ia Aiphiti. Kua kite a Mose e ka ngata i te rave i te reira. Ka aro katoa aia i te ‘akakino anga,’ koia oki, te patoi anga. I mua ana, kua tuatua aviri mai tetai o te ngati Iseraela ia Mose te karanga anga e: “Naai koe i akariro ei tutara e ei akava ia matou nei?” (Exo. 2:13, 14) Muri mai, kua ui a Mose kia Iehova e: “Eaa oki a Pharao ka akarongo mai ei kiaku?” (Exo. 6:12) Ei akateateamamao no te patoianga, kua pure a Mose kia Iehova no runga i tona tu mataku e tona au manamanata. Akapeea a Iehova i te tauturu anga ia Mose kia akakoromaki i roto i teia tukuanga angaanga ngata?

10. Akapeea a Iehova i te oronga anga i ta Mose e anoano ra kia akono i tana tukuanga angaanga?

10 Te mea mua, kua taputou a Iehova kia Mose e: “Ei vaitata katoa ïa au ia koe.” (Exo. 3:12) Te rua, kua oronga a Iehova i te manakonakoanga kiaia e te tu ngakau toa na te akamarama anga kiaia i te aiteanga o tetai tuanga o Tona ingoa: ‘Te vai nei au, ko au rai e vai nei.’ * (Exo. 3:14) Te toru, kua oronga aia i te mana kia Mose kia rave i te au temeio. Kua akapapu teia e na te Atua i tono ia Mose. (Exo. 4:2-5) E te a, kua iki a Iehova ia Aarona kia tuatua no Mose e kia tauturu iaia kia akono i tana tukuanga angaanga. (Exo. 4:14-16) Tae atu ei ki te openga o tona oraanga, kua papu tikai ia Mose e te tauturu maira te Atua i Tona au tavini kia akono i te au tukuanga angaanga Tana i oronga kia ratou. Kua irinaki papu a Mose i roto ia Iehova e kua rauka iaia i te akakite kia Iosua e: “Ko Iehova uaorai oki te na mua ia koe; ei vaitata uaorai aia ia koe, kare aia e akaruke ia koe, e kare e taka ke ia koe: auraka e ngarangara, auraka rava e mataku.”—Deu. 31:8.

11. Eaa te tumu i akaperepere ei a Mose i tana tukuanga angaanga?

11 Ma te turuturuanga a Iehova, kua akaperepere maata a Mose i tana tukuanga angaanga ngata, kare i te “au taonga katoa o Aiphiti.” Kare atu e apinga e aite ki te tavinianga i te Atua Mana Katoatoa. Eaa te puapinga ka rauka mai me akaaiteia atu te riro anga ei tutara i Aiphiti ki te ikianga ia Iehova ei arataki ia Iseraela? Kua akameitakiia a Mose no tona tu meitaki. Kua mataora aia i tetai pirianga vaitata kia Iehova, tei oronga kiaia i te mana maata kia arataki i te ngati Iseraela ki roto i te Enua Taputouia.—Deu. 34:10-12.

12. Eaa te au tukuanga angaanga ta Iehova i oronga mai kia tatou?

12 E au apainga katoa ta tatou. Kua oronga mai a Iehova kia tatou i te tikaanga kia tutu aere, mei tana rai i oronga ki te apotetoro ko Paulo e ki etai ke. (E tatau ia 1 Timoteo 1:12-14.) Kua rauka ia tatou pouroa te tikaanga ngateitei kia tutu aere i te tuatua meitaki. (Mata. 24:14; 28:19, 20) Tetai pae, te tavini nei ratou ei au orometua tamou. Te tavini nei tetai au taeake i roto i te putuputuanga ei au tavini tauturu e ei aronga pakari. Tera ra, penei ka manako toou ngutuare tangata e te kopu tangata irinaki kore e me e puapinga tikai taau tukuanga angaanga. Penei ka tuatua aviri mai ratou ia koe no te au akaatinga taau i rave no te akamori anga ia Iehova. (Mata. 10:34-37) Me tauta ratou i te akaparuparu ia koe, penei ka akamata koe i te manako e kare teia au akaatinga anga e puapinga ana me kore kare e rauka ia koe i te akono i taau tukuanga angaanga. Me tupu te reira, ka akapeea te tu akarongo me tauturu ia koe kia akakoromaki?

13. Akapeea a Iehova i te tauturu anga ia tatou kia akono i te au tukuanga angaanga tana i oronga mai kia tatou?

13 E pati kia Iehova no tana turuturuanga e te irinaki e ka tauturu mai aia ia koe. E akakite i toou au tu mataku e toou au manamanata kiaia na roto i te pure. E tika, na Iehova i oronga mai i teia tukuanga angaanga kia koe, e ka papu ia koe e ka tauturu mai aia ia koe. Akapeea ra? Na roto i te tu i tauturu ei aia ia Mose. Te mea mua, te taputou maira a Iehova e: “E akamaroiroi au ia koe; koia ïa, e tauturu au ia koe; koia ïa, e mou au ia koe i toku rima katau tuatua tika ra.” (Isa. 41:10) Te rua, te akamaara mai nei aia ia koe kia irinaki ki roto i tana au taputou: “Kua tuatua oki au, e naku rai e akatupu; kua akakoro rai au, e naku ïa e rave.” (Isa. 46:11) Te toru, te oronga maira a Iehova i “te mana maata meitaki” kia akono i taau tukuanga angaanga. (2 Kori. 4:7) E te a, ei tauturu ia koe kia akakoromaki i roto i taau tukuanga angaanga, te oronga maira to tatou Metua aroa kia tatou i te taokotaianga taeake i te ao katoa tei ‘akapumaana i tetai e tetai, e te akatupu ra i te meitaki ki tetai e tetai.’ (1 Tesa. 5:11) Me oronga mai a Iehova i taau e anoano ra kia puapingaia i roto i taau tukuanga angaanga, ka akaketaketa te reira i toou akarongo. Te ka tupu mai, ka akaperepere maata koe i taau au tukuanga angaanga i to tetai ua atu apinga ta to teianei ao ka oronga mai.

‘AKONO MARIE OKI AIA I TE TUTAKI NO TE OKO’

14. Eaa ra i papu ei ia Mose e ka rauka iaia te tutaki?

14 Kua ‘akono marie a Mose i te tutaki no te oko.’ (Ebe. 11:26) Noatu e maata te au mea kare a Mose i kite no runga i te tuatau ki mua, kua aratakiia tana au ikianga e te au mea iti ua tana i kite. Mei tona tupuna rai ko Aberahama, kua irinaki a Mose e ka rauka ia Iehova i te akatuakaou mai i te aronga tei mate. (Luka 20:37, 38; Ebe. 11:17-19) No tona irinaki papu i roto i te au taputou a te Atua, kua tauturu te reira ia Mose kia kore e manako e kua kaimoumou aia i tona oraanga, i te tuatau tikai o tona tuitarere anga no te 40 mataiti, e tona 40 mataiti i roto i te metepara. Noatu kare roa aia i kite e akapeea a Iehova me akono i Tana au taputou, mei te mea rai e te kite ra a Mose i tana tutaki no tona akarongo ketaketa i roto ia Iehova.

15, 16. (a) Eaa tatou ka inangaro ei kia akamanako no runga i ta tatou tutaki? (e) Eaa te au akameitakianga ka inangaro koe i te kite i raro ake i te tutaraanga Patireia o te Atua?

15 Te ‘akono marie ra ainei koe i taau tutaki?’ Mei ia Mose rai, kare tatou e kite e ka akapeea te Atua me akatupu i Tana au taputou. Ei akaraanga, kare tatou i kite i te “tuatau” e tupu ei te mate maata. (Mare. 13:32, 33) I te mea e e maata te au mea kare tatou i kite, e maata atu ta tatou i kite i to Mose no runga i te Parataito a te tuatau ki mua. Kua oronga mai a Iehova i ta tatou e anoano ra kia kite no runga i te tu oraanga i raro ake i tana tutaraanga Patireia ta tatou e “akono marie ra” koia oki, te kite nei tatou e mei teaa rai te tu o te enua ou. Me kite meitaki tatou i te reira, ka akakeuia tatou kia kimi i te Patireia na mua. Eaa te tumu? Akamanako ana i teia: Ka oko ainei koe i tetai are me kare e maata taau i kite no runga i te reira? Kare! Mei te reira rai, kare roa tatou e aruaru i tetai oraanga papu kore. Na roto i to tatou akarongo, ka tauturuia tatou kia kite meitaki ia tatou uaorai i raro ake i te tutaraanga Patireia.

Ka mataora tatou i te pukapuka ki te aronga akarongo mou mei ia Mose rai! (Akara i te parakarapa 16)

16 E rauka ai i te kite meitaki ia tatou uaorai i raro ake i te Patireia o te Atua, e “akono marie” koai oki, e akamanako i toou oraanga i roto i te Parataito. Ei akaraanga, me apii koe no runga i te aronga i roto i te Pipiria tei ora ana i mua ake i to Iesu tuatau, akamanako e eaa taau ka inangaro i te ui kia ratou me akatuakouia mai ratou. Akamanako e eaa ta ratou ka ui kia koe no runga i toou oraanga i te au ra openga. Akamanako i toou tu rekareka i te aravei i toou ui tupuna e me apii koe ia ratou no runga i te au mea ta te Atua i rave no ratou. Akamanako i toou rekareka me apii koe no runga i te au manu taetaevao na te akara anga ia ratou i runga i tetai enua ponuiaau. E akamanako oonu i toou pirianga vaitata kia Iehova ia koe e riro atura ei tangata apa kore.

17. Me akamanako meitaki tatou i te tutaki ka rauka a te tuatau ki mua, ka akapeea te reira i te tauturu anga ia tatou?

17 Me akamanako meitaki tatou i te tutaki ka rauka mai a te tuatau ki mua, ka tauturu te reira ia tatou kia akakoromaki, kia rauka te tu rekareka, e kia rave i te au ikianga. Kua tata a Paulo ki te au Kerititiano akatainuia e: “I tatari ra tatou i tei kore i kitea e tatou, te manako nei oki tatou i te reira ma te manatu kore.” (Roma 8:25) Kare teia akoanga no te aronga ua tei akatainuia. Mari ra, no te au Kerititiano pouroa e manakonakoanga to ratou no te oraanga mutu kore. Noatu kare teia tutaki e oronga takereia ana kia tatou, te tapapa ra tatou i ‘te tutaki no te oko’ no te mea kua akaketaketaia to tatou akarongo. Mei ia Mose rai, kare tatou e manako e kua kaimoumouia te au mataiti i te tavini anga ia Iehova. Mari ra, kua papu ia tatou e “ko te au mea e akaraia nei oki, no teia ua nei ïa tuatau; kareka te au mea akara koreia ra, e tika ïa i te vai ranga.”E tatau ia 2 Korinetia 4:16-18.

18, 19. (a) Eaa te tumu ka anoanoia tatou kia tauta pakari kia akaketaketa i to tatou akarongo? (e) Eaa ta tatou ka uriuri i roto i te atikara ka aru mai?

18 Na roto i te akarongo, ka kite tatou “i te au mea kare i akaraia nei.” (Ebe. 11:1) Ko te tangata e akono ra i ta te kopapa, kare aia e akatupu ana i te akarongo e kare aia e marama ana i te puapinga kia tavini ia Iehova. Ka manako aia e “e mea neneva ïa” teia tikaanga ngateitei. (1 Kori. 2:14) Te manakonako ra tatou kia ora e tuatau ua atu e kia kite i te tuakaouanga, e au mea teia kare e rauka i te au tangata o teianei ao i te akamanako. Mei te aronga rai i to Paulo tuatau tei kapiki iaia ei tangata “tuatua tarevakaua,” manganui te tangata i teia tuatau e manako e ko te manakonakoanga ta tatou e tutu aere ra, e puapinga kore ua te reira.—Anga. 17:18.

19 No te mea kua takapiniia tatou e tetai ao akarongo kore, ka anoanoia tatou kia tauta kia akaketaketa i to tatou akarongo. E pati kia Iehova “kia kore e ope toou akarongo.” (Luka 22:32) Mei ia Mose rai, e akamanako meitaki i te kino te ka tupu mai no te ara, e akamanako i te tikaanga ngateitei i te tavini ia Iehova, e te manakonakoanga no te oraanga mutu kore. Ko teia ua ainei ta tatou i mou mai mei te akaraanga o Mose? Kare. I roto i te atikara ka aru mai, ka uriuri tatou e akapeea te akarongo te tauturu anga ia Mose kia kite “i tei kore e kitea kia akara ra.”—Ebe. 11:27.

^ para. 10 Kua akamarama mai tetai tangata apii kite o te Pipiria i te au tuatua i roto ia Exodo 3:14, e kua karanga aia e kare e rauka i tetai apinga i te tāpu ia Iehova mei te akatupu anga i Tona anoano. Kua tata aia e: “Ka riro teia ingoa [ko Iehova] ei akapuanga no Iseraela.” Ka oronga te reira i te manakonakoanga e te akapumaanaanga tei anoanoia no ratou.