Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Ambula lukumiino lwa Moyiise

Ambula lukumiino lwa Moyiise

“Ku lukumiino, Moyiise, pabaakudile, baapelele kwitanyinwa bu mwana a mwana mukashi a Faraone.”​—EB. 11:24.

1, 2. (a) Pabakumbeshe bipwa 40, nkitshibilo kinyi kibaadi Moyiise mwate? (Tala kifwatulo ki ku mbangilo kwa mwisambo.) (b) Bwakinyi Moyiise baadi musangule kukyenga pamune na mwilo wa Yehowa?

MOYIISE baadi auku kibaadi mulombeene kupeta mu Ejiipitu. Baadi amono mashibo akata a bampeta. Baadi mu nshibo ya nfumu. Baadi “mulambukishwe muîle kiûkilo kyoso kya bena Eshipitu,” kikumbeene kusangisha myanda ya kusola, ya kulonga kwa bintu bi mwiyilu, makumi na angi ma sianse. (Bik. 7:22EEM) Baadi na bupeta, matalwa na mwabi ubaadi mwina Ejiipitu ooso na lukalo lwa kupeta!

2 Anka, pabakumbeshe bipwa 40, Moyiise baadi mwate kitshibilo kibaadi na kya kukemesha muntu ooso a mu kifuko kya nfumu a mu Ejiipitu, kibaadi kimwate bwashi afikye mwana aabo. Tabasangwile nshalelo “ebuwa” mukumbeene kwikala naye bangi beena Ejiipitu nya, basangwile nshalelo a kukyenga na ba mpika! Bwakinyi? Moyiise baadi na lukumiino. (Badika Beena-Ebreeyi 11:24-26.) Pa mwanda wa lukumiino Moyiise tabaadi mumone penda bintu abimweneka ku meso nya. Bu byadi muntu mwipaane mu myanda ya mu kikudi, Moyiise baadi na lukumiino mwi ‘Yawa shamwekaa,’ na mu kulombana kwa milayilo y’Efile Mukulu.​—Eb. 11:27.

3. Nkonko kinyi isatu yatukyebe kwaluula mu uno mwisambo?

3 Atwe namu abitungu twase meso kula kushi kufudiila penda ku bintu abimweneka. Abitungu twikale munkatshi mwa “baaba baasha lukumiino.” (Eb. 10:38, 39) Bwa kwitukwasha bwa kunyingisha lukumiino lwetu, tubande kutala kyabadi bafunde mu mukanda wa Beena-Ebreeyi 11:24-26 pabitale Moyiise. Nsaa yatutaluula ino myanda, twitatshishe bwa kwaluula ino nkonko: Mushindo kinyi ubaadi lukumiino lwa Moyiise lumutume bwa kusuuka ngyabi ya mbidi? Pabaabadi bamulangye, mushindo kinyi ubaadi lukumiino lumukwashe bwa kukumiina midimo ibaabadi bamupe? Na bwakinyi Moyiise baadi “atala mêso ku bwedi abukafiki”?

BAADI MUSUUKYE NGYABI YA MBIDI

4. Nkinyi kibaadi Moyiise mushinguule pabitale ‘kusepeela mu milwisho’?

4 Na meso a mu kikudi, Moyiise baadi mushinguule shi ‘kusepeela mu milwisho’ nkwa kapindji kapeela. Bangi abaadi balombeene kwamba shi sunga byekala shi Ejiipitu eumbo dipaane mu kulangwila kwa ma nkishi na malenganyi, nyi eumbo dikile maumbo ooso bukome, aku namu mwilo wa Yehowa ukwete kukyenga bu ba mpika! Anka, Moyiise baadi auku shi Efile Mukulu baadi mulombeene kushintuula myanda. Sunga byekala shi bantu abakuminaa kwisankisha abo banabeene abaadi abamweneka bu bakwete kobesha mu nshalelo aabo, Moyiise baadi na lukumiino shi bantu babi abakyebe kubutudibwa. Nyi bwakinyi tabaadi mudimbibwe na “kusepeela kwa kapindji kapeela mu milwisho” nya.

5. Nkinyi akikyebe kwitukwasha bwa kupela “kusepeela kwa kapindji kapeela mu milwisho”?

5 Mushindo kinyi oodi mulombeene kupela “kusepeela kwa kapindji kapeela mu milwisho”? Tolubanga shi muloo aufiki ku milwisho ngwa nsaa ipeela. Na meso a mu kikudi, mona shi “byaa pano abikidi, abyo na malaka aabyo.” (1 Yo. 2:15-17) Nangushena pabitale akikyebe kufwila basha milwisho bash’abelanga ku mashimba. Be pa “mbalo yabadya kuselemuka . . . abatutshika ku lufu lwi mô!” (Mis. 73:18, 19EEM) Potompibwa bwa kukita milwisho, eyele luno lukonko: ‘Nkinyi kyankyebe’shi kinfwile mu mafuku e kumpala?’

6. (a) Bwakinyi Moyiise baadi mupele “kwitanyinwa bu mwana a mwana mukashi a Faraone”? (b) Bwakinyi opwandjikisha shi Moyiise baadi mwate kitshibilo kibuwa?

6 Lukumiino lwa Moyiise lubaadi lumukwashe bwa kusangula mudimo wa kukita. “Ku lukumiino, Moyiise pabakudile, bapelele kwitanyinwa bu mwana a mwana mukashi a Faraone.” (Eb. 11:24) Moyiise tabaadi mupwandjikishe shi mulombeene kufubila Efile Mukulu aku e mu lupango lwa nfumu bwashi apete bupeta na matalwa a kukwasha bakwabo beena Isaleele nya. Kadi, baadi mwate kitshibilo kya kufula Yehowa n’eshimba dyaaye dyooso, na byaaye byooso, na bukome bwaye booso. (Miy. 6:5) Kitshibilo kya Moyiise kibaadi kimukwashe bwa kwikumba nkalakasho ibungi. Bintu bibungi bya muulo bya mu Ejiipitu bibaadi mulekye bibaadi bipaulwe​—kwi beena Isaleele abo banabeene! (Efi. 12:35, 36) Faraone baadi musabuulwe na kwipayibwa. (Mis. 136:15) Anka, Moyiise baadi mupande, Efile Mukulu baadi mutumikye naaye bwa kukunkusha mwilo ushima mwiumbo dibuwa. Bapetele nshalelo a muloo.

7. (a) Muyile abyamba Mateo 6:19-21 bwakinyi abitungu kwilumbuula bwa mafuku e kumpala? (b) Londa mwanda kampanda aulesha kwilekena kwi pankatshi pa bupeta bwa ku mbidi na bupeta bwa mu kikudi.

7 Su we nsongwalume sunga nsongwakashi kwete kufubila Yehowa, mushindo kinyi ulombeene lukumiino nkukwasha bwa kusangula mudimo wibuwa? We muntu sha binangu su olumbuula myanda itale nshalelo obe a mafuku e kumpala. Kadi lukumiino mu milayilo y’Efile Mukulu alukyebe nkutuma bwa kwikongwela bupeta bwa mafuku apeela su mbwa looso? (Badika Mateo 6:19-21.) Luno lukonko abaadi belwiyele kwi Sophie, mukashi baadi ashi masha kalolo. Abaadi bamupe ma bourse na mbalo ibuwa mu ma société a masha mu États-Unis. Amba shi: “Bi muloo wi kasha kupebwa kino kinemo. Naadi mupushe bu’mi mukile benami booso. Anka ntshi naadi na muloo nya.” Paapa Sophie baadi mutale video a Les jeunes s’interrogent... Que vais-je faire de ma vie? Sophie amba shi: “Naadi mumone shi uno ndumbulwilo mumpe mushindo wa kobesha na kunemekibwa kadi mmundwishishe lulangwilo lwande lwa Yehowa. Naadi mumutekye n’eshimba dyooso. Ndyo ami nkwimika mudimo wande wa masha.” Baadi mupushe naminyi pabitale kitshibilo kibaadi mwate? “Ntshikwete kwabila nshalelo anaadi naye kala nya. Lelo, ne na muloo mu byooso. Ami na mulume ande twi ba mbala-mashinda. Tatwibende nkumo nya, na tatwi na bintu bibungi nya. Kadi twi na Yehowa, balongi ba Bible na mpango ya mu kikudi. Ntshi na kya kwinyongola nya.”

8. Elango kinyi dya mu Bible dilombeene kukwasha nsongwalume sunga nsongwakashi bwa kwata kitshibilo kitale kyaadi mulombeene kukita na muuwa waye?

8 Yehowa auku kintu kikumbeene kwitwikeela buwa. Moyiise bambile shi: ‘Nkinyi akitengyela Yehowa Efile Mukulu oobe koodi? Atengyela’ nka’shi otshine Yehowa Efile Mukulu oobe, pa kulonda mashinda aye ooso, pa ku mufula na pa ku mufubila n’eshimba dyoobe dyooso, na byoobe byooso. Pa kulama mayi a Yehowa na mayi ankupa lelo bwa buwa boobe.’ (Miy. 10:12, 13) Po kii mukinga, sangula mudimo ulombeene nkukwasha bwa kufula Yehowa na ku mufubila “n’eshimba dyoobe dyooso na byoobe byooso.” We mukumbeene kukulupila shi yawa nshaleelo ekala bwa ‘buwa boobe.’

BAADI MUKUMIINE MIDIMO IBAABADI BAMUPE

9. Patuula bwakinyi bibaadi bukopo bwashi Moyiise akite mudimo waye na muloo.

9 Moyiise ‘bamwene’shi kusâbûlwa kwa Mesiya kwi na kinêmo pe kwikala na bupeta boso bwa mu Ejiipitu.’ (Eb. 11:26EEM) Moyiise baadi mukite mudimo wa “Mesiya,” sunga bu “Mushingwe mwimu,” mwanda baadi musangudibwe kwi Yehowa bwa kutuusha mwilo wa Isaleele mu Ejiipitu. Moyiise baadi auku shi kukita uno mudimo ta nkubofule nya, nkulombeene kwikala mpa na bu “kusâbûlwa.” Ungi mwina Isaleele baadi mupwe kumupeesha shi: “Nnaanyi mukutuule bu nfumu na bu nsushi eetu?” (Efi. 2:13, 14) Kunyima, Moyiise nabeene baadi mwipushe Yehowa shi: “Mbikunyi abintemesha Faraone?” (Efi. 6:12) Bwa kwilumbuula na kushaala munyingye kumpala kwa kano kasaabu, Moyiise baadi mulungule Yehowa moo na kwikalakasha kwaye. Mushindo kinyi ubaadi Yehowa mukwashe Moyiise bwa kukita uno mudimo wi bukopo?

10. Mushindo kinyi ubaadi Yehowa mukwashe Moyiise bwa kulombasha mudimo waye?

10 Kya kumpala Yehowa baadi mushinkamiishe Moyiise shi: “Nee noobe.” (Efi. 3:12) Kya kabidi, Yehowa baadi mumupe lukulupilo pa ku mupatulwila eshina dyaye: “Nakekala kyooso kyankumiina kwikala.” * (Efi. 3:14NW) Kya kasatu, baadi mupe Moyiise bukome bwa kukita bipaso bibaadi bileshe shi Moyiise baadi mutumwibwe kwi Efile Mukulu. (Efi. 4:2-5) Kya kananka, Yehowa baadi mupe Moyiise Aarone bu mwakwidi, bwashi amukwashe bwa kulombasha mudimo waye. (Efi. 4:14-16) Ku nfudiilo kwa muwa waye, Moyiise baadi mushinkamishe shi Efile Mukulu akwashaa bafubi baaye bwabadya kulombasha mudimo ooso w’ebapa aye nkulungula mpyanyi aaye Yooshwa na kushinkamisha kooso shi: “Nyi Yehowa atambuka kumpala koobe; na aye ngi ekala noobe. Takulekye, takusumbushena nya. Totshinanga.”​—Miy. 31:8.

11. Bwakinyi Moyiise baadi mwate mudimo waye na muulo ukata?

11 Na bukwashi bwa Yehowa, Moyiise baadi mwate mudimo waye na muulo ukata, eumona bu wi na “kinêmo pe kwikala na bupeta booso bwa mu Ejiipitu.” Na dingi, kufubila Faraone kubaadi na muulo kinyi pa twikupwandjikisha na kufubila Efile Mukulu sha bukome booso? Kwikala a mu kifuko kya nfumu mu Ejiipitu kwi na muulo kinyi patwikupwandjikisha na kwikala “Kidishitu,” sunga mushingwe mwimu, a Yehowa? Moyiise baadi mupete efuto bwa mushindo ubaadi mukumiine mudimo. Baadi mu kipwano kibuwa na Yehowa, aye baadi mumupe “bukome” bwa kukunkusha mwilo wa Isaleele na kwiutwesha mu Nsenga ya Mulayilo.​—Miy. 34:10-12.

12. Midimo kinyi yabadi betupe kwi Yehowa ayitungu shi twiyate na muulo?

12 Atwe namu mbetupe midimo. Kukidila kwi Mwan’aye, Yehowa mmwitupe mudimo, nka bu bibaadi mupe Mpoolo mutumibwa na bangi. (Badika 1 Timotee 1:12-14.) Atwe booso twi na mwabi wa kulungula mukandu wibuwa. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Bangi bakwete kukita mudimo wa nsaa yooso. Bakwetu balume banyingye mu kikudi bakwete kufuba mu kakongye bu bafubi ba midimo na bu bakulu. Sunga mbyabya, beena kifuko kyenu na bangi bantu bashi beena Kidishitu mbalombeene kumona ino midimo bu ishi na muulo sunga kupeesha kwitatshisha koobe kwa kukita ino midimo. (Mat. 10:34-37) Su bakubofosha, we mulombeene kubanga kwiyela nkonko su kwitatshisha koobe kwi na muulo sunga kwiyipusha su we mulombeene kwiyilombasha. Su bino bibakufwila, mushindo kinyi ulombeene lukumiino nkukwasha bwa kunyingiila?

13. Mushindo kinyi ukwete Yehowa kwitukwasha bwa kulombasha midimo yabetupa mu ndumbulwilo aaye?

13 Na lukumiino looso, teka bukwashi kwi Yehowa. Mulungule moo na nkalakasho yoobe. Su twatala kalolo, Yehowa nyi baadi mukupe uno mudimo, na akyebe nkukwasha bwa kwiulombasha. Mushindo kinyi? Nka bu mu mishindo ibaadi mukwashe Moyiise. Kya kumpala Yehowa akushinkamiisha shi: “Nakukwasha, nakukankamika na mboko yande ilume ya bululame.” (Yesh. 41:10) Kya kabidi, akutentekyesha shi milayilo yaaye ngya kukulupila: “Byabya byandji mwakule, nakebifwisha. Abyo, byandji mutentekyeshe, nakebikitshi.” (Yesh. 46:11EEM) Kya kasatu, Yehowa akupa “bukome bushi bwa kupwandjikisha nabo kintu” bwa kulombasha mudimo oobe. (2 Kod. 4:7) Kya kananka, bwa nkukwasha bwa kunyingiila mu mudimo oobe, Nshobe e mwiyilu mukupe bakwenu beena Kidishitu be mu nsenga ishima bakwete “kwikankamishena ku muntu na muntu, na kwikwasheena.” (1 Tes. 5:11) Bu byabidi shi Yehowa akukwasha bwa kulombasha mudimo oobe, lukumiino loobe mwadi alukyebe kutama na okyebe kumona midimo yokwete kupeta mu ndumbulwilo aaye bu bupeta bukile mapeta ooso a pa nsenga.

“BAADI ATALA MESO KU BWEDI ABUKAFIKI”

14. Bwakinyi Moyiise baadi auku shi akapete bwedi?

14 Moyiise “baadi atala meso ku bwedi abukafiki.” (Eb. 11:26EEM) Oolo, Moyiise baadi mutadiile kiukilo kibaadi nabyo bwa mafuku abaadi kumpala, bwashi kilumbuule mweneno aaye a myanda sunga mbibakidi kifudiile. Anka bu nkambwa aaye Abrahame, Moyiise baadi mukulupile shi Yehowa mukumbeene kusangusha bafwe. (Luk. 20:37, 38; Eb. 11:17-19) Lukulupilo lwa myabi ibaadi kumpala lubaadi lukwashe Moyiise bwashi tamonanga bipwa 40 bibaadi musuukye na bipwa 40 bibaadi mukishe mu kabaaka bu kukisha kwa nsaa nya. Tabaadi auku myanda yooso pabitale mushindo aukalombana milayilo y’Efile Mukulu nya, anka meso aaye a lukumiino abaadi alombeene kumona bwedi bushibaadi abumweneka.

15, 16. (a) Bwakinyi bibuwa tutuule meso ku bwedi? (b) Mmyanda kinyi ibuwa ayikakitshi Bufumu yoodi na lukalo lwa kumona?

15 Obe namu we mutuule “meso ku bwedi abukafiki” su? Anka bu Moyiise, tatuuku myanda yooso pabitale mushindo aukalombana milayilo y’Efile Mukulu nya. Bu kileshesho, ‘taatuuku shi nguba kinyi’ afiki kupombeshibwa kukata. (Mak 13:32, 33) Anka, atuuku kalolo pabitale Mpaladiiso afiki kukila Moyiise. Sunga byekala shi tatuuku myanda yooso, twi na milayilo ibungi y’Efile Mukulu pabitale nshalelo mu Bufumu bw’Efile Mukulu na ‘atutala meso’ kwi buno Bufumu. Kumona mu binangu mushindo awikala nshalelo mu ndumbulwilo mupya akwitukwasha bwa kukimba buno Bufumu kumpala. Mu mushindo kinyi? Twate kileshesho: We kuula nshibo su ouku nkapenda myanda ipeela pabitale ino nshibo? Nya! Bi mumune, tatwi balombeene kupaana muwa wetu mu kukimba kwa myanda ya bisumanga nya. Na lukumiino looso, abitungu tumone mu binangu kalolo mushindo awikala nshalelo mu Bufumu bw’Efile Mukulu.

Muloo watwikala nao pa kwisamba na bafubi b’Efile Mukulu basha kululama bu Moyiise (Tala paragrafe 16)

16 Bwashi Bufumu bw’Efile Mukulu bumwenekye mu binangu byoobe bu bw’eyendo, ‘tuula meso’ ku mushindo awikala muwa oobe mu Mpaladiiso. Ela binangu kalolo. Bu kileshesho, nsaa yolongo pabitale bantu be mu Bible babaadi na muwa kumpala kwa Kidishitu, banda kwela binangu pabitale nkonko yoodi mulombeene kwibeela pabakasanguka. Banda kupwandjikisha nkonko yabadi balombeene nkwela pabitale nshalelo oobe mu mafuku a ku nfudiilo. Banda kunangushena pabitale muloo wekala nao wa kwimonena na bankambwa boobe abaadi na muwa mu bipwa nkama bishaale na kwibalongyesha pabitale byooso bibakitshine Efile Mukulu. Pwandjikisha muloo wekala nao pa kulonga myanda itale nyema i bukyelo na kwisesela payidi kushi kutshina. Na mushindo wekala pepi na Yehowa pwende na kwikala muntu mupwidikye.

17. Kumona kwa bwedi bwetu bushy’abumweneka nkulombeene kwitukwasha mushindo kinyi?

17 Kumona kalolo mu binangu bwedi bushy’abumweneka akwitukwasha bwa kwenda kumpala, kwikala na muloo na kwata bitshibilo bitale nshalelo ebuwa a mu mafuku e kumpala. Mpoolo baadi mufundjile beena Kidishitu bashingwe mwimu shi: “Kukulupila kyatushy’atumono, nkwikiyindjila na lwishinko.” (Lom. 8:25) Uno mwiya ngutale mpa na beena Kidishitu booso be na lukulupilo lwa muwa wa looso. Sunga byekala shi tatwabandjile kupeta bwedi bwetu, lukumiino lwetu lwi bukopo ngofu; nyi bwakinyi atutungunuka na kwindjila “bwedi abukafiki.” Anka bu Moyiise, tatumonaa bipwa byatukisha ku mufubu wa Yehowa bu kukisha kwa nsaa nya. Anka, twi bashinguule shi “byabya abimweka na meso mbya kapindji kapêla, anka byabya bishy’abimweka mbya ikalaika.”​—Badika 2 Beena-Kodinto 4:16-18.

18, 19. (a) Bwakinyi abitungu twitatshishe ngofu bwa kulama lukumiino lwetu? (b) Nkinyi kyatukyebe kumona mu mwisambo aulondo?

18 Lukumiino alwitukwasha bwa ‘kukumiina kushi miyalashêno’shi bi kwanka, sunga ta mbibande kumweka.’ (Eb. 11:1EEM) Muntu shi mwipane mu myanda ya mu kikudi tamonaa muulo wa kufubila Yehowa nya. Muntu e byabya, amonaa bupeta bwa mu kikudi bu “kulotakana.” (1 Kod. 2:14) Anka, twi na lukulupilo lwa kwikala na muwa wa looso na kumona apasanguka bantu, myanda yabashy’akumona kwi bantu ba uno ndumbulwilo. Anka bu beena filozofi ba mafuku a Mpoolo babaadi bamwitanyine bu “mbalakanyi,” bantu bebungi lelo uno abapwandjikisha shi lukulupilo lwatulambukisha lelo uno ndwa bisumanga.​—Bik. 17:18.

19 Bu byatudi munkatshi mwa bantu bakutwe lukumiino, abitungu twitatshishe ngofu bwa kulama lukumiino lwetu. Teka Yehowa bwashi tala “lukumiino loobe lwesheeta.” (Luk. 22:32) Ikala na meso atuule ku nkalakasho ikumbeene kufika ku milwisho, ku muulo ukile bukata wa kufubila Yehowa, na ku lukulupilo lwa muwa wa looso. Anka, lukumiino lwa Moyiise lubaadi lumukwashe bwa kumona mpa na bintu bishy’abimweneka. Mu mwisambo aulondo, atukyebe kumona mushindo ubaadi lukumiino lwa Moyiise lumukwashe bwa kumona ‘Yawa shyamwekâ.’​—Eb. 11:27.

^ par. 10 Pabitale mayi a Yehowa e mu Efilu 3:14, ungi muntu apatuula bishima bya mu Bible bafundile shi: “Takwi kintu su nkimune kilombeene kumukutshisha kukita ky’akumiina . . . Dino eshina [Yehowa] dibaadi kwi Isaleele bu nshibo ila ilamiibwe kalolo kubaabadi bakumbeene kupeta lukulupilo na kusambibwa.”