1, 2. (a) Se a te fakaikuga ne fai ne Mose i te taimi ko 40 ei ana tausaga? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.) (e) Kaia ne filifili ei a Mose ke fai fakamasei a ia fakatasi mo tino o te Atua?

NE ILOA ne Mose a te olaga i Aikupito. Ne lavea ne tou tagata a fale ‵lasi o tino mau‵mea. A ia se tino o te kaukāiga o te tupu. “Ne akoako . . . a Mose ki poto katoa o tino Aikupito,” e pelā mo te ‵lomi ata, te sukesuke ki fetu mo paneta, numela, mo nisi poto fakasaienisi. (Galu. 7:22) Ne maua ne ia te maumea, te malosi, mo te tauliaga telā ne fia maua ne so se tino Aikupito!

² E ui i ei, ne fai ne Mose se fakaikuga telā ne faka‵numi atu ki te kāiga o te tupu o Aikupito telā ne puke ne ia tou tagata i te taimi ko 40 ei ana tausaga. Ne seki filifili ne ia te olaga “masani” o se tino Aikupito, kae ko te olaga telā e ola fakatasi mo pologa! Kaia? Me ne maua ne Mose te fakatuanaki. (Faitau te Epelu 11:24-26.) E auala i te fakatuanaki, ne kilo ‵mao atu a Mose i lō te kilo atu fua ki te lalolagi i ana tafa. E pelā me se tagata faka-te-agaga, ne fakatuanaki a Mose ki “te Tino telā e se mafai o lavea,” ko Ieova, mo te fakataunuga o tautoga a te Atua.—Epe. 11:27.

3. Ne a fesili e tolu ka tali aka i te mataupu tenei?

³ E ‵tau foki o ‵kilo ‵mao atu tatou i lō mea fua kolā e lavea ki ‵tou mata. E ‵tau mo tatou o fai mo “tino kolā e fakatuanaki.” (Epe. 10:38, 39) Ke fakamalosi aka a ‵tou fakatuanaki, ke suke‵suke tatou ki mea kolā ne tusi i te Epelu 11:24-26 e uiga ki a Mose. I te taimi e suke‵suke  ei tatou ki ei, salasala ki tali o fesili konei: Ne fakamalosi aka pefea a Mose ne te fakatuanaki ke ‵teke atu ki manakoga faka-te-foitino? I te taimi ne fakamasiasigina ei tou tagata, ne fesoasoani atu pefea a te fakatuanaki ke loto fakafetai a ia ki ana tauliaga i te taviniga? Kae kaia ne kilo tonu atu ei a Mose ki “te taui telā ka maua ne ia”?

4. Se a te mea ne iloa ne Mose e uiga ki “fakafiafiaga o te agasala”?

⁴ Ona ko te fakatuanaki, ne iloa aka ne Mose i “fakafiafiaga o te agasala” e se tumau. Kāti e fai mai a nisi tino me faitalia te lasi o te ifo ki tupua mo te fai vailakau i Aikupito, kae ko oti ne fai mo malo pule o te lalolagi, kae ko tino o Ieova ne logo‵mae i ei e pelā me ne pologa! E ui i ei, ne iloa ne Mose me e mafai ne te Atua o ‵fuli a mea e fai. E ui eiloa te solosolo ‵lei a olaga o tino kolā e fai ne latou a mea kolā e fia‵fia latou ki ei, ne talitonu a Mose me ka ‵mate atu a tino amio ma‵sei. Kae ko te ikuga, ne seki fakakolekole a ia ne “fakafiafiaga o te agasala kolā e se tumau.”

5. Se a te mea ka fesoasoani mai ke ‵teke atu tatou “ki fakafiafiaga o te agasala kolā e se tumau”?

⁵ E mafai pefea o ‵teke atu koe ki “fakafiafiaga o te agasala kolā e se tumau”? Ke mo a eiloa e puli i te fiafia o fai te agasala e oti vave fua. Kilo atu mo te fakatuanaki me “ka fakaseai atu te lalolagi e pelā foki mo ana manakoga.” (1 Ioa. 2:15-17) Mafaufau ‵loto ki te tulaga o tino agasala kolā e se sala‵mo i te taimi mai mua. E ‵tu atu “latou i koga mole‵mole . . . kae olo ifo latou ki lalo i te ikuga fakamataku!” (Sala. 73:18, 19) Kafai ko fakaosoosogina koe ke fai se agasala, fesili ifo ki a koe eiloa, ‘Se a te vaegā olaga e manako au ki ei i te taimi mai mua?’

6. (a) Kaia ne ita ei a Mose “ma fakaigoa a ia ko te tama tagata a te tama fafine a Falao”? (e) Kaia e mafaufau ei koe me ne fai ne Mose a te fakaikuga tonu?

⁶ Ne fesoasoani foki te fakatuanaki o Mose i te filifiliga o tena galuega. “Ona ko te fakatuanaki, ne ita ei a Mose ma fakaigoa a ia ki te tama tagata a te tama fafine a Falao.” (Epe. 11:24) Ne seki fai mai a Mose me e mafai ne ia o tavini atu ki te Atua kae fai pelā me se tino i te kaukāiga o te tupu ko te mea ke fakaaoga a tena maumea mo tena tauliaga ke fesoasoani atu ki ana taina Isalaelu. I lō te fai penā, ne fakaiku aka ne Mose ke alofa atu a ia ki a Ieova mo tena loto, foitino, mo te malosi kātoa. (Teu. 6:5) Ne fai ne te fakaikuga a Mose ke sao a ia mai i mea faka‵mae loto e uke. A te ukega o koloa o Aikupito kolā ne tiakina ne ia ne puke katoa ne te kau Isalaelu! (Eso. 12:35, 36) Ne fakamasiasi kae fakasala a Falao. (Sala. 136:15) I te suā feitu, ne sao a Mose kae ne fakaaoga ne te Atua ke ‵taki atu se fenua kātoa mo te saogalemū. Ne aoga tonu eiloa a tena olaga.

7. (a) E ‵tusa mo te Mataio 6:19-21, kaia e ‵tau ei mo tatou o ‵kilo ‵mao atu ki te taimi mai mua i lō te taimi fua tenei? (e) Fakamatala mai se tala telā e faka‵mafa mai i ei a te ‵kese o koloa faka-te-foitino mo koloa faka-te-agaga.

⁷ Kafai koe se tavini koi talavou a Ieova, e mafai pefea o fesoasoani atu a te fakatuanaki ki a koe i te filifiliga o se galuega? Kafai koe e aofaga mō te taimi mai mua, se mea poto tenā ko fai ne koe. Kae, e mata, ka fakamalosi aka koe ne te fakatuanaki ki tautoga a te Atua ke fakaputu ne koe a koloa mō se taimi mai mua sē tumau io me se taimi mai mua telā e tumau ki te se-gata-mai? (Faitau te Mataio 6:19-21.) Ne fakafesagai se tino apo i te saka e igoa ki a Sofia mo te fesili tenā. Ne ofo atu ki tou fafine se avanoaga i akoga ma‵luga mo se tulaga lauiloa i kamupane fakaga‵lue tino ‵saka i te Iunaite Sitete. “Ko oko eiloa i te fakafiafia loto māfai koe e fakaaloalogina. Ne oko mai te lagonaga i a au e maluga atu i oku taugasoa,” ko pati a tou fafine. “A ko au ne seki fiafia.” Mai konā ne onoono a Sofia ki te vitio ko te Young People Ask—What Will I Do With My Life? “Ne iloa aka ne au i ei me ne tuku mai ne te lalolagi ki a au a te fiafia lasi mo tavaega mai i tino e sui ei a toku tapuaki katoatoa atu ki a Ieova,” ko pati a tou fafine. “Ne ‵talo atu au ki a ia mo te loto finafinau. Mai konā, tiakina ei ne au taku galuega ko te saka.” E pefea ana lagonaga ki tena fakaikuga? “Ne seki manumanu au ki toku olaga mua. I aso nei, e 100  pasene a toku fiafia. E paenia fakatasi au mo taku avaga. E se lauiloa māua, kae e se mau‵mea foki. Kae e maua ne māua a Ieova, akoga faka-te-Tusi  Tapu, mo fakamoemoega faka-te-agaga. E seai eiloa se mea e fanoanoa ei au.”

8. Ne a pati fakatonutonu mai te Tusi Tapu e mafai o fesoasoani atu ki se talavou ke fakaiku aka te mea e ‵tau o fai ne ia ki tena olaga?

⁸ E iloa ne Ieova a te ‵toe mea ‵lei mō koe. Muna a Mose: “Faka‵logo mai nei ki te mea e manako ki ei te Aliki te otou Atua ke fai ne koutou: Ke tapuaki atu koutou ki te Aliki [Ieova], kae fai a mea katoa e fai mai ei a ia. Ke a‵lofa koutou ki a ia, kae ke tavini atu koutou ki a ia mō otou loto kātoa, kae ke tausi ki ana tulafono. Ko avatu nei ne au ki a koutou i te aso nei mō te ‵lei o koutou.” (Teu. 10:12, 13) A koi talavou koe, ke filifili se galuega telā ka fai ei koe ke alofa ki a Ieova kae tavini atu ki a ia mo tou “loto kātoa” mo tou foitino kātoa. E talitonu tou loto me i te faiga tenā e fai “mō te ‵lei” o koe.

9. Fakamatala mai te pogai kāti ne faigata ei ki a Mose o fakataunu a tena tofiga.

⁹ “Ne fakatāua malosi ne [Mose] a logo‵maega o Keliso e pelā me ne koloa e tāua atu i lō koloa katoa o Aikupito.” (Epe. 11:26) Ne taku a Mose e pelā me ko te “Keliso” io me ko te “Tino Fakaekegina,” me ne filifili a ia ne Ieova ke ‵taki te kau Isalaelu kea‵tea mai i Aikupito. Ne iloa ne Mose me i te fakataunuga o te fakatonuga tenei se mea faigata, kae se mea ‘fakamā.’ Ne faipati fakatauemu atu se tino Isalaelu e tokotasi mai mua atu: “Ko oi te tino ne fai ne ia koe ke pule kae fakamasino i a matou?” (Eso. 2:13, 14) Fakamuli ifo, ne fesili atu a Mose ki a Ieova: “Ka pefea eiloa o fakalogo mai ki a au a te tupu o Aikupito?” (Eso. 6:12) Ne fakaasi atu ne Mose ki a Ieova a tena mataku kae manavase ko te mea ke toka a ia o fakafesagai ki fakalavelave. Ne fesoasoani atu pefea a Ieova ki a Mose ke fakataunu a tena tofiga faigata?

10. Se a te auala ne fakatoka ei a Mose ne Ieova mō tena tofiga?

¹⁰ A te mea muamua, ne fai tonu atu a Ieova ki a Mose: “Au e fakatasi atu ki a koe.” (Eso. 3:12) Te lua o mea, ne fakamalosi aka ne Ieova a te loto talitonu o Mose mai te fakamatalaga o te vaega e tasi o te uiga o tena igoa: “Ka Fai Eiloa Au e Pelā mo te Mea e Filifili Au ki ei.” * (Eso. 3:14, NW) A te tolu o mea, ne tuku atu ne ia ki a Mose a te malosi o fai a vavega telā e fakatalitonu atu i ei i a Mose ne uga atu ne te Atua. (Eso. 4:2-5) Te fa o mea, ne tuku atu ne Ieova ki a Mose se soa kae se tukumuna foki, ko Alona, ke fesoasoani atu ki tou tagata ke fakataunu a tena tofiga. (Eso. 4:14-16) I te gataga o tena olaga, ne talitonu malosi a Mose me e fakatoka ne te Atua Ana tavini ke fakataunu so se tofiga e tuku atu ne Ia ki a latou, me ne fai atu a ia mo te loto talitonu ki tena sui, ko Iosua: “Ko te Aliki [Ieova] ka takitaki ne ia koe kae fakatasi atu foki ki a koe. Ka sē mafai eiloa o tiaki ne ia a koe, tela la, sa loto vāivāi io me mataku.”—Teu. 31:8.

11. Kaia ne fakatāua malosi ne Mose a tena tofiga?

¹¹ Mai te fesoasoani o Ieova, ne fakatāua malosi ei ne Mose a tena tofiga fakamataku, mai te kilo atu ki ei e pelā me e “tāua atu i lō koloa katoa o Aikupito.” I te fakaotiga loa, se a te aoga o te tavini atu ki te Falao māfai e faka‵tusa ki te tavini atu ki te Atua Malosi Katoatoa? Se a te aoga o te fai mo pelenise i Aikupito māfai e faka‵tusa ki te fai pelā me ko te “Keliso,” io me se tino fakaekegina a Ieova? Ne maua eiloa ne Mose a te taui ona ko tena loto malosi. Ne maua ne ia se fesokotakiga ‵pili mo Ieova, telā ne mafai ei ne ia o fakaasi atu “a mea fakama‵taku” a koi ‵taki atu ne ia te kau Isalaelu ki te Fenua o te Folafolaga.—Teu. 34:10-12.

12. Ne a tauliaga mai i a Ieova e ‵tau o fakatāua ne tatou?

¹² E isi foki se fakatonuga ne maua ne tatou. Ne tuku mai ne Ieova se galuega ke fai ne tatou, e pelā mo te mea ne fai ne ia ki te apositolo ko Paulo mo nisi tino. (Faitau te 1 Timoteo 1:12-14.) E maua ne tatou katoa a te tauliaga ke talai atu te tala ‵lei. (Mata. 24:14; 28:19, 20) E tavini atu a nisi  tino e pelā me ne tino ga‵lue tumau. E tavini atu a taina ma‵tua kolā ko oti ne papatiso e pelā me ne tavini fesoasoani mo toeaina i loto i fakapotopotoga. E ui i ei, kāti e fakafesili ne ou kāiga sē tali‵tonu mo nisi tino a te aoga o tauliaga konei io me fakamasiasi atu ki a koe mō te tuku katoatoa atu o koe. (Mata. 10:34-37) Kafai e manumalo latou i te fakavāivāiga o koe, e mafai o manatu aka koe me koi aoga au taumafaiga io me e mafai eiloa ne koe o fakataunu tou tofiga io me ikai. Kafai e tupu se mea penā ki a koe, ka fesoasoani atu pefea a te fakatuanaki ke ‵mautakitaki koe?

13. E fakatoka pefea tatou ne Ieova ke fakataunu ‵tou tofiga?

¹³ Ke akai atu mo te loto talitonu ki te fesoasoani o Ieova. Fakaasi atu ki a ia a mea kolā e mataku kae manavase koe ki ei. E se gata i ei, ko Ieova telā ne fakatonu atu ki a koe, tela la, ka fesoasoani atu a ia ke manumalo koe. E pefea la? I auala foki eiloa kolā ne fesoasoani atu ei a ia ki a Mose. A te mea muamua, e fai tonu atu a Ieova ki a koe: “Ka fesoasoani atu au ki a koe, kae fai koe ke malosi, ka puipui kae fakasao ne au a koe.” (Isa. 41:10) Te lua o mea, e fakamasaua atu a ia ki a koe i ana tautoga e fakatuagagina: “Au ko oti ne faipati, kae ka fai eiloa ne au. Ko oti ne fuafua ne au, kae ka fakataunu foki eiloa ne au.” (Isa. 46:11, NW) Te tolu o mea, e tuku atu ne Ieova ki a koe a te “malosi telā e sili atu i te malosi masani” ke fakataunu tau galuega. (2 Koli. 4:7) Te fa o mea, e tuku atu ne ‵tou Tamana atafai se kautaina o tino tapuaki ‵tonu i te lalolagi kātoa kolā e “tumau i te fakamalosi atu te suā tino ki te suā tino,” ke fesoasoani atu ke kufaki koe i tou tofiga. (1 Tesa. 5:11) I te taimi e fakatoka ei koe ne Ieova ke fakataunu ou tofiga, ka momea aka a tou fakatuanaki ki a ia kae ka loto fakafetai koe me i ou tauliaga i tena taviniga ne koloa e tāua atu i lō so se koloa i te lalolagi.

14. Kaia ne mautinoa ei i a Mose me ka maua eiloa ne ia te taui?

¹⁴ “Ne kilo ‵tonu atu a [Mose] ki te taui telā ka maua ne ia.” (Epe. 11:26) Ao, ne talia ne Mose ke ‵fuli a tena kilokiloga ne tena iloa i te taimi mai mua, faitalia me e se lasi a te iloaga tenā. Ne talitonu a Mose me e mafai ne Ieova o toe faka‵tu aka a tino ‵mate, e pelā mo tena tupuga ko Apelaamo. (Luka 20:37, 38; Epe. 11:17-19) Ne fesoasoani atu a te mafaufau ki fakamanuiaga i te taimi mai mua ke sē kilo atu a Mose ki te 40 tausaga ne fai ei a ia e pelā me se tino maumausolo mo te 40 tausaga i te koga lavaki e pelā me ne mea fakamāumāu taimi. E ui eiloa ne seki maua ne ia fakamatalaga katoa e uiga ki te fakagaluegaga o tautoga a te  Atua, ne mafai eiloa o lavea ne ia a fakamanuiaga sē matea ona ko te fakatuanaki.

15, 16. (a) Kaia e manakogina ei ke ‵saga tonu atu tatou ki ‵tou taui? (e) Ne a fakamanuiaga e fakamoemoe koe ke maua mai lalo i te pulega a te Malo?

¹⁵ E mata, e kilo “‵tonu atu [koe] ki te taui” telā ka maua ne koe? E pelā mo Mose, e seki maua ne tatou a fakamatalaga liki‵liki katoa e uiga ki tautoga a te Atua. Pelā me se fakaakoakoga, “e se iloa ne [tatou] te taimi telā ko oti ne fuafuagina” mō te fakalavelave lasi. (Male. 13:32, 33) Kae e uke fakafia atu a mea e iloa ne tatou e uiga ki te Palataiso i te taimi mai mua i lō Mose. Kafai foki e se maua a fakamatalaga liki‵liki katoa, e lava kae ‵toe a tautoga e maua ne tatou e uiga ki te olaga mai lalo i te Malo o te Atua ke mafai o kilo “‵tonu” atu tatou ki ei. Ka gasue‵sue tatou o ‵sala muamua ki te Malo tenā māfai e isi se ata manino o te lalolagi fou i ‵tou mafaufau. E pefea la? Mafaufau la: E mata, ka ‵togi ne koe se fale māfai e se lasi tou iloa i ei? Ailoga! I se auala e tai ‵pau, e se ma‵nako tatou o fakamāumāu ‵tou olaga o kausaki atu ki se fakamoemoega telā e se mautinoa. E auala i te fakatuanaki, e ‵tau o lavea ‵lei ne tatou se ata manino o te olaga mai lalo i te pulega a te Malo.

¹⁶ Ko te mea ke fakamalosi aka a tau kilo faka-te-mafaufau ki te Malo o te Atua, kilo “‵tonu” ki tou olaga i loto i te Palataiso. Ke fakaataata i tou mafaufau. Pelā me se fakaakoakoga, kafai koe e sukesuke ki olaga o tino i te Tusi Tapu mai mua o te kau Kelisiano, mafaufau ki au fesili ka ‵sili atu ki a latou māfai ko toe faka‵tu aka latou. Mafaufau ki olotou fesili ka ‵sili atu ki a koe e uiga ki tou olaga i te vaitaimi o aso fakaoti. Fakaataata ne koe a te lasi o tou fiafia ke fetaui mo ou tupuga mai senitenali ko ‵teka kae fakamatala atu ki a latou a mea katoa ne fai ne te Atua mō latou. Fakaataata i tou mafaufau a tou fiafia i tau kilo atu ki manu fe‵kai e uke ne iloa ne koe ko ‵moe fifilemu. Mafaufau ki te pili ou lagonaga ki a Ieova i te taimi e gasolo ei koe ki mua i te tulaga ‵lei katoatoa.

17. E mafai pefea o fesoasoani mai a te ata manino o ‵tou taui telā e se lavea ki mata ki a tatou i aso nei?

¹⁷ E fesoasoani mai a te ata manino o te ‵tou taui telā e se lavea ki mata ke ‵mautakitaki tatou, maua te fiafia, kae fai a fakaikuga kolā e fakavae ki te taimi mai mua telā e tokagamalie ki te se-gata-mai. Ne tusi atu a Paulo ki Kelisiano fakaekegina: “Kae kafai e fakamoe‵moe tatou ki se mea telā e se lavea ne tatou, e ‵nofo fakatali‵tali faeloa tatou ki ei mo te kufaki.” (Loma 8:25) E fakasino atu a te fakatakitakiga fakavae mai i ei ki Kelisiano katoa kolā e fakamoe‵moe ki te ola se-gata-mai. Faitalia me ne seki maua ne tatou a ‵tou taui, e ‵nofo fakatali‵tali eiloa tatou mo te kufaki “ki te taui telā ka maua” ona ko te malosi o ‵tou fakatuanaki. E pelā mo Mose, e se ‵kilo atu tatou ki so se tausaga ne tavini atu ei tatou ki a Ieova e pelā me e fakamāumāu taimi. I lō te fai penā, e tali‵tonu tatou “me e se tumau a mea kolā e lavea, kae e tumau eiloa ki te se-gata-mai a mea kolā e se lavea.” —Faitau te 2 Kolinito 4:16-18.

18, 19. (a) Kaia e ‵tau ei mo tatou o taua atu ke fakatumau ‵tou fakatuanaki? (e) Se a te mea ka suke‵suke tatou ki ei i te suā mataupu?

¹⁸ E fai ne te fakatuanaki ke malama‵lama tatou i “fakaasiga manino o mea ‵tonu kolā e se lavea ki mata.” (Epe. 11:1) E se lavea ne te tagata faka-te-foitino a te tāua o te taviniga ki a Ieova. A koloa faka-te-agaga “ne mea va‵lea fua” ki se tino penā. (1 Koli. 2:14) E ui i ei, e fakamoe‵moe tatou ke maua te ola se-gata-mai kae molimau ki te toe faka‵tuga o tino ‵mate, ko mea kolā e se lavea ne te lalolagi. E pelā mo faiakoga i aso o Paulo kolā ne taku ne latou a ia me se “tino gutu fai‵tala,” e mafau‵fau a te tokoukega o tino i aso nei i te fakamoemoega telā e talai ne tatou se matugā mea valea.—Galu. 17:18.

¹⁹ Ona ko tatou e sikomia ne se lalolagi sē fakatuanaki, e ‵tau mo tatou o taua malosi ke fakatumau ‵tou fakatuanaki. ‵Talo malosi ki a Ieova “ko te mea ke se galo tou fakatuanaki.” (Luka 22:32) Mafaufau faeloa ki ikuga kolā e mafai o maua mai te faiga o te agasala, te tāua malosi o te taviniga ki a Ieova, mo tou fakamoemoega ki te ola se-gata-mai. Ne fai ne te fakatuanaki o Mose ke ‵mao atu a tena kiloga i lō mea konā. I te suā mataupu, ka suke‵suke tatou ki te auala ne fesoasoani atu ei te fakatuanaki ki a Mose ke lavea ne ia a “te Tino telā e se mafai o lavea.”—Epe. 11:27.