Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Anɛ O Naa ‘Nɔ Nɛ A Nɛ Lɛ Kɛ Hɛngmɛ ɔ Lo’?

Anɛ O Naa ‘Nɔ Nɛ A Nɛ Lɛ Kɛ Hɛngmɛ ɔ Lo’?

“Mawu nɛ e nɛ́ kɛ e hɛngmɛ ɔ, e pɛtɛ e he wawɛɛ kaa nɔ́ nɛ e ngɛ lɛ hyɛe paa.”HEB. 11:27.

1, 2. (a) Moo tsɔɔ nɔ́ he je nɛ eko ɔ, o ma de ke Mose wami ya je oslaa mi ɔ. (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ni kasemi ɔ sisije ɔ.) (b) Mɛni he je nɛ Mose yi matsɛ ɔ mi mi fumi ɔ gbeye ɔ?

FARAO ji nɔ yelɔ ko nɛ e ngɛ he wami wawɛɛ nitsɛ, nɛ Egipt bi ɔmɛ jaa lɛ kaa mawu. Womi ko nɛ a tsɛɛ ke When Egypt Ruled the East ɔ tsɔɔ kaa ngɛ Egipt bi ɔmɛ a hɛ mi ɔ, Farao “le ní nɛ e ngɛ he wami pe nɔ tsuaa nɔ.” Akɛnɛ Farao suɔ kaa Egipt bi ɔmɛ nɛ a ye lɛ gbeye he je ɔ, e pee sinɔ nɛ pee klaalo kaa e maa kɔ nɔ he okadi ngɛ e matsɛ pɛɛ ɔ hɛ nya. Jamɛ a okadi ɔ tsɔɔ kaa matsɛ ɔ be e he nyɛli blɔ ngmɛe nɛ a hi je mi ligbi kake po. Ke jã a, lɛɛ benɛ Yehowa tsɔ Mose kɛ munyu nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ, mo susu bɔ nɛ Mose maa pee e ní ha a he nɛ o hyɛ. Yehowa de lɛ ke: “Ma tsɔ mo Farao ngɔ nɛ o ya je ye ma, Israel bi ɔmɛ kɛ je Egipt.”2 Mose 3:10.

2 Mose ya Egipt nɛ e ya fiɛɛ Mawu sɛ gbi ɔ. Enɛ ɔ wo Farao mi mi la. Benɛ haomi kakaaka nɛɛ ba Egipt ma a nɔ ɔ, Farao bɔ Mose kɔkɔ ke: “Jee hiɛ ɔ nɛ o ho! Hyɛ nɛ e hi nɛ o ko ha nɛ ma na o hɛ mi ekohu. Ligbi nɛ o ma ba da ye hɛ mi ekohu ɔ, o ma gbo.” (2 Mose 10:28) Loko Mose maa je Farao hɛ mi ɔ, e gba fɔ si kaa Farao bitɛte ma gbo. (2 Mose 11:4-8) Nyagbe ɔ, Mose fã wekuhi tsuo nɛ a ngɛ Israel ɔ kaa a gbe apletsi aloo jijɔ ku nɛ a ngɔ muɔ ɔ kɛ kpa a sinya tsohi a he. Lohwe nɛ ɔmɛ ngɛ klɔuklɔu kɛ ha Egipt bi ɔmɛ a mawu nɛ ji Ra a. (2 Mose 12:5-7) Kɛ Farao maa pee e ní ha kɛɛ? Mose yi gbeye. Mɛni he je? Akɛnɛ e ngɛ hemi kɛ yemi he je ɔ, “e yi matsɛ ɔ mi mi fumi ɔ gbeye. E kpale we e se, ejakaa Mawu nɛ e nɛ́ kɛ e hɛngmɛ ɔ, e pɛtɛ e he wawɛɛ kaa nɔ́ nɛ e ngɛ lɛ hyɛe pãa.”Kane Hebri Bi 11:27, 28.

3. Mɛni he wa ma susu ngɛ hemi kɛ yemi nɛ Mose ngɛ ngɛ ‘Nɔ nɛ a nɛ lɛ kɛ hɛngmɛ ɔ’ mi ɔ he?

3 Anɛ o hemi kɛ yemi ɔ mi wa wawɛɛ nɛ lɔ ɔ ha nɛ o nyɛɔ ‘naa Mawu’ lo? (Mat. 5:8) Bɔ nɛ pee nɛ wa hemi kɛ yemi ɔ mi nɛ wa konɛ wa nyɛ nɛ waa na ‘Nɔ nɛ a nɛ lɛ kɛ hɛngmɛ ɔ,’ nyɛ ha nɛ wa susu Mose he nɛ waa hyɛ. Mɛni blɔ nɔ hemi kɛ yemi nɛ Mose ngɛ ngɛ Yehowa mi ɔ ha nɛ e yi nɔmlɔ hɛ mi gbeye ngɛ? Mɛni blɔ nɔ e gu kɛ ná hemi kɛ yemi ngɛ Mawu si womi ɔmɛ a mi? Mɛni blɔ nɔ nami nɛ Mose na ‘Nɔ nɛ a nɛ lɛ kɛ hɛngmɛ ɔ’ wo lɛ he wami benɛ e kɛ e we bi ɔmɛ a wami ya je oslaa mi ɔ?

“E YI MATSƐ Ɔ MI MI FUMI Ɔ GBEYE”

4. Eko ɔ, nihi nɛ a be hemi kɛ yemi ɔ ma de ke, Mose ngɛ kaa mɛni ngɛ Farao hɛ mi?

4 Eko ɔ, nihi nɛ a be hemi kɛ yemi ɔ ma de ke, Mose ngɛ kaa tatu ngɛ Farao hɛ mi. Mose wami ngɛ Farao dɛ mi. Lɛ nitsɛ e de Yehowa ke: “Mɛnɔ ji mi nɛ ma ya Farao ngɔ, nɛ ma ya je Israel bi ɔmɛ kɛ je Egipt ɔ?” (2 Mose 3:11) Jeha 40 nɛ be ɔ, Mose tu fo kɛ je Egipt ya laa e he ngɛ he ko. Eko ɔ, e ma bi e he ke, ‘Anɛ nile ngɛ mi kaa ma kpale kɛ ho Egipt ya nɛ ma ya wo matsɛ ɔ mi mi la lo?’

5, 6. Mɛni ye bua Mose nɛ e ye Yehowa gbeye, se e yi Farao gbeye ɔ?

5 Loko Mose maa kpale e se kɛ ho Egipt ya a, Mawu tsɔɔ lɛ nɔ́ ko nɛ he hia. Pee se ɔ, Mose ngma nɔ́ nɛ ɔ ngɛ Hiob womi ɔ mi ke: ‘Yehowa gbeye yemi ɔ, lɔ ɔ ji nile.’ (Hiob 28:28) Mawu Ope ɔ ngɔ e he kɛ to adesahi a he konɛ Mose nɛ e ye lɛ gbeye konɛ e pee e ní ngɛ nile mi. E bi Mose ke: ‘Mɛnɔ nɛ haa nɔmlɔ tuɔ munyu, loo e tui munyu? Mɛnɔ nɛ haa nɔmlɔ hyɛɛ nɔ́, loo e hyɛ we nɔ́? Mɛnɔ nɛ haa nɔmlɔ nuɔ nɔ́, loo e nui nɔ́? Anɛ pi imi, Yehowa lo?’2 Mose 4:11.

6 Mɛni Mose kase ngɛ munyu nɛ ɔ mi? Mose na kaa e sɛ nɛ e ye gbeye. Yehowa nɛ tsɔ lɛ. Yehowa ma ha lɛ nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ e hia konɛ e nyɛ nɛ e fiɛɛ sɛ gbi ɔ kɛ ha Farao. Farao pi nɔ ko kulaa ngɛ Yehowa hɛ mi. Pi be nɛ ɔ pɛ ji be nɛ Mawu we bi a yi fi ngɛ Egipt bi a nɔ yemi sisi. Yehowa po Abraham, Yosef, kɛ Mose a he piɛ ngɛ Faraohi nɛ a sɛ hlami ɔ a he. Eko ɔ, Mose susu enɛ ɔmɛ a he. (1 Mose 12:17-19; 41:14, 39-41; 2 Mose 1:22–2:10) Akɛnɛ Mose ngɛ hemi kɛ yemi ngɛ ‘Nɔ nɛ a nɛ lɛ kɛ hɛngmɛ ɔ’ mi he je ɔ, e ya da Farao hɛ mi nɛ e de lɛ nɔ́ tsuaa nɔ́ nɛ Yehowa tsɔ lɛ ke e ya de lɛ ɔ pɛpɛɛpɛ.

7. Mɛni blɔ nɔ hemi kɛ yemi nɛ nyɛmiyo ko ngɛ ngɛ Yehowa mi ɔ po e he piɛ ngɛ?

7 Jã nɔuu nɛ hemi kɛ yemi nɛ nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Ella ngɛ ngɛ Yehowa mi ɔ, ha nɛ e yi nɔmlɔ hɛ mi gbeye. Soviet polisihi nu Ella ngɛ jeha 1949 ɔ mi ngɛ Estonia. A je nɔ́ tsuaa nɔ́ ngɛ e he nɛ e hɛɛ e he gu. Lɔ ɔ se ɔ, polisi tsɔwi ɔmɛ muɔ a hɛngmɛ pue e nɔ nɛ a ngɛ lɛ hyɛe totooto. Ella de ke: “Zo gbe mi wawɛɛ. Se benɛ i sɔle ha Yehowa se ɔ, zo ɔ laa.” Lɔ ɔ se ɔ, a wo Ella tsu ligbi etɛ. E de ke: “Polisi ɔmɛ kpa ngmlaa nɛ a de ke: ‘Wa be hae nɛ a kai Yehowa biɛ ngɛ Estonia gblegbleegble! Wa maa wo mo tsu nɛ waa ngɔ ni nɛmɛ piɛ ɔ kɛ ho Siberia ya! A ye wa he fɛu nɛ a de hu ke, ‘Jije nyɛ Yehowa a ngɛ?’” Anɛ Ella maa ye nimli a hɛ mi gbeye aloo e kɛ e hɛ maa fɔ Yehowa nɔ? Benɛ nihi nɛ a ngɛ e he fɛu yee ɔ ta e nya mi ɔ, e kɛ kã de ke: “I susu sane nɛ ɔ he wawɛɛ momo, nɛ ma suɔ kaa nyɛɛ wo mi tsu mohu pe nɛ ma puɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ i kɛ Mawu wa kpɛti ɔ nɛ nyɛ maa ngmɛɛ ye he.” E ngɛ kaa nɔ́ nɛ Ella kɛ e hɛngmɛ ngɛ Yehowa hyɛe pãa kaa bɔ nɛ e ngɛ nihi nɛ daa si ngɛ e hɛ mi ɔ hu hyɛe ɔ. Hemi kɛ yemi nɛ e ngɛ ɔ ha nɛ e ya nɔ nɛ e ye Mawu anɔkuale.

8, 9. (a) Mɛni ma ha nɛ wa be nɔmlɔ hɛ mi gbeye yee hu? (b) Ke nihi ngɛ wa he gbeye woe ɔ, e sɛ nɛ wa hɛ nɛ je mɛnɔ nɔ?

8 Ke o ngɛ hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa mi ɔ, o be nɔ́ ko nɔ́ ko gbeye yee hu. Ke amlaalo nikɔtɔmahi bɔ mɔde kaa a ma ha nɛ o kpa Mawu jami ɔ, eko ɔ, e maa pee mo kaa o wami ngɛ a dɛ mi. Eko ɔ, o ma bi o he po ke: ‘Anɛ nile ngɛ mi kaa ma ya nɔ nɛ ma sɔmɔ Yehowa konɛ amlaalo nikɔtɔma amɛ a mi mi nɛ fu mi lo?’ Mo kai kaa ja wa ná hemi kɛ yemi ngɛ Mawu mi loko wa be nɔmlɔ hɛ mi gbeye yee hu. (Kane Abɛ 29:25.) Yehowa ngɛ bie ke: “Nɔmlɔ adesa nɛ gboɔ, nɛ e wami se kɛmi pi kaa nga nɔ́ po ɔ, mɛni he je o yeɔ lɛ gbeye?”Yes. 51:12, 13.

9 O hɛ nɛ ko je o Tsɛ ope ɔ nɔ kɔkɔɔkɔ. E naa nihi nɛ e biɛ ɔ he je a waa mɛ yi mi ɔ, nɛ a ní peeɔ lɛ mɔbɔ, nɛ e yeɔ bua mɛ. (2 Mose 3:7-10) Ke e biɔ nɛ o fã o hemi kɛ yemi ɔ he ngɛ amlaalo nikɔtɔmahi a hɛ mi ɔ, ‘Koo hao o he ngɛ nɔ́ nɛ o ma de, kɛ bɔ nɛ o ma plɛ kɛ de lɛ ha a he. Ke be ɔ su ɔ, a maa tsɔɔ mo nɔ́ nɛ o ma de.’ (Mat. 10:18-20) Adesa nɔ yeli kɛ ma nikɔtɔma amɛ ngɛ kaa tatuhi ngɛ Yehowa hɛ mi. Ke o ha nɛ hemi kɛ yemi nɛ o ngɛ ngɛ Yehowa mi ɔ mi wa a, lɔ ɔ ma ha nɛ o maa na lɛ kaa Nɔ ko nɛ e ngɛ nitsɛnitsɛ, nɛ e suɔ kaa e ye bua mo.

E NÁ HEMI KƐ YEMI NGƐ MAWU SI WOMI ƆMƐ A MI

10. (a) Mɛni Yehowa fã Israel bi ɔmɛ ke a pee ngɛ Nisan nyɔhiɔ ɔ nɔ, ngɛ jeha 1513 L.M.B. ɔ mi? (b) Mɛni he je nɛ Mose bu Mawu fami nɛ ɔ tue ɔ?

10 Ngɛ Nisan nyɔhiɔ ɔ nɔ ngɛ jeha 1513 loko a fɔ Kristo ɔ mi ɔ, Yehowa fã Mose kɛ Aaron konɛ a de Israel bi ɔmɛ nɛ a pee nɔ́ ko. E de mɛ ke a gbe jijɔ ku aloo apletsi nɛ a ngɔ muɔ ɔ kɛ kpa a sinya tsohi a he. (2 Mose 12:3-7) Kɛ Mose pee e ní ha kɛɛ? Pee se ɔ, bɔfo Paulo ngma ke: “Hemi kɛ yemi lɛ Mose kɛ to Hetsɔmi ɔ sisi, nɛ e fã Israel bi ɔmɛ ke a ngɔ muɔ kɛ fia a sinya tso ɔmɛ a he, bɔ nɛ pee nɛ bɔfo nɛ kpataa nɔ hɛ mi ɔ ko ba gbe Israel bi ɔmɛ a bitɛte ɔmɛ.” (Heb. 11:28) Mose le kaa Yehowa yeɔ anɔkuale. E ngɛ hemi kɛ yemi kaa si nɛ Yehowa wo kaa e ma kpata Egipt bi ɔmɛ a bitɛtehi a hɛ mi ɔ maa ba mi.

11. Mɛni he je nɛ Mose ngɔ Yehowa sɛ gbi ɔ ya ha Israel bi ɔmɛ ɔ?

11 E ngɛ heii kaa jamɛ a be ɔ mi ɔ, Mose nitsɛ e binyumu ɔmɛ ngɛ Midian. A be Egipt, he nɛ “bɔfo nɛ kpataa nɔ hɛ mi” ɔ ma tsu ní ngɛ ɔ. (2 Mose 18:1-6) Se e bu Mawu tue nɛ e kɛ Mawu sɛ gbi ɔ ha Israel bi kpa amɛ nɛ a bitɛtehi a wami ya je oslaa mi ɔ. Baiblo ɔ de ke: ‘Mose tsɛ Israel ma nimeli ɔmɛ tsuo kpe, nɛ e de mɛ ke, “Nyɛ ya hla jijɔhi nɛ nyɛɛ gbe kɛ ha Hetsɔmi ɔ yemi.”’2 Mose 12:21.

12. Mɛni sɛ gbi nɛ he hia nɛ Yehowa fã wɔ kaa waa fiɛɛ?

12 Bɔfohi yeɔ bua Yehowa we bi nɛ a fiɛɛɔ munyu nɛ he hia nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ: “Nyɛɛ ye Mawu gbeye, nɛ nyɛɛ wo e hɛ mi nyami! Ejakaa be ɔ su nɛ e maa kojo nihi tsuo nɛ ngɛ je ɔ mi. Nyɛ ja nɔ nɛ pee hiɔwe kɛ zugba, kɛ wo kɛ nyu hɛngmɛhi nɛ baa a!” (Kpoj. 14:7) Amlɔ nɛ ɔ ji be nɛ e sa kaa waa fiɛɛ munyu nɛ ɔ. E sa nɛ waa bɔ wa kpɔ mi bimɛ kɔkɔ nɛ a je Babilon Ngua a mi, konɛ ‘haomi nɛ maa ba e nɔ ɔ, ko ba mɛ hu a nɔ!’ (Kpoj. 18:4) “To kpa” amɛ piɛɛ Kristofohi nɛ a pɔ mɛ nu ɔ a he kɛ ngɛ nihi nɛ a je a he kɛ je Mawu he ɔ pɛɛ kpae konɛ ‘a dla a kɛ Mawu a kpɛti.’Yoh. 10:16; 2 Kor. 5:20.

Ke o ngɛ hemi kɛ yemi kaa Yehowa si womi ɔmɛ maa ba mi ɔ, lɔ ɔ maa wo mo he wami konɛ o fiɛɛ sane kpakpa a (Hyɛ kuku 13)

13. Mɛni ha nɛ waa fiɛɛɔ sane kpakpa a kɛ tsɔɔ nihi ɔ?

13 Wa ngɛ nɔ mi mami kaa ‘be ɔ su nɛ Mawu maa kojo nihi tsuo nɛ ngɛ je ɔ mi ɔ.’ Wa ngɛ nɔ mi mami hu kaa ke Yehowa ke wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ he hia a, pi fiɛmi nɛ e ngɛ fiɛe, se hɛdɔ munyu e ngɛ tue ɔ nɛ. Mawu je nina ko kɛ tsɔɔ bɔfo Yohane nɛ e “na Mawu bɔfohi eywiɛ nɛ a daa si ngɛ je ɔ kɔ nya eywiɛ ɔmɛ. A tsi kɔɔhiɔ eywiɛ ɔmɛ a nya, konɛ kɔɔhiɔ ko fia ngɛ zugba a nɔ, loo ngɛ wo nɔ, loo kɛ muɔ tso ko.” (Kpoj. 7:1) Anɛ hemi kɛ yemi nɛ o ngɛ ɔ ha nɛ mo hu o na bɔfohi nɛ a pee klaalo kaa a kɛ kɔɔhiɔ ma kpata je ɔ hɛ mi ngɛ amanehlu ngua a mi ɔ lo? Ke hemi kɛ yemi nɛ o ngɛ ɔ ha nɛ o na bɔfo nɛ ɔmɛ ɔ, lɔ ɔ ma ha nɛ o kɛ kã maa fiɛɛ sane kpakpa a kɛ tsɔɔ nihi.

14. Mɛni woɔ wɔ he wami nɛ wa ‘bɔɔ yayami peelɔ kɔkɔ konɛ e tsake’ ɔ?

14 Huɛ bɔmi kpakpa ngɛ Kristofohi kɛ Yehowa a kpɛti momo. A ngɛ hɛ nɔ kami hu momo kaa a ma nyɛ maa hi si kɛ ya neneene. Se wa le kaa e ji wa ní tsumi kaa wa maa ‘bɔ yayami peelɔ kɔkɔ konɛ e tsake nɛ a he e yi wami.’ (Kane Ezekiel 3:17-19.) Ngɛ anɔkuale mi ɔ, pi nihi a muɔ he fɔ nɛ wa sume kaa wa maa ye ɔ he je kɛkɛ nɛ wa fiɛɛɔ ngɛ. Wa fiɛɛɔ ejakaa wa suɔ Yehowa kɛ wa nyɛmi nɔmlɔ. Yesu tsɔɔ nɔ́ nɛ suɔmi kɛ mɔbɔ nami tsɔɔ tutuutu ngɛ e nɔ́ hetomi nɔ́ nɛ kɔɔ Samaria no ɔ he ɔ mi. Wa ma nyɛ ma bi wa he ke, ‘Anɛ i ngɛ kaa Samaria no ɔ nɛ i naa nihi “mɔbɔ,” nɛ i yeɔ mɛ odase lo?’ Wa ti nɔ ko be nɛ e suɔ kaa e maa pee e ní kaa osɔfo ɔ kɛ Levi no ɔ nɛ a tu a he munyu ngɛ nɔ́ hetomi nɔ́ ɔ mi ɔ. A ngɔ níhi kɛ je a nya nɛ ‘a tsɔ nɔ ɔ he kɛ be.’ (Luka 10:25-37) Ke wa ngɛ hemi kɛ yemi ngɛ Mawu si womi ɔmɛ a mi nɛ wa suɔ wa nyɛmi nɔmlɔ ɔ, lɔ ɔ maa wo wɔ he wami nɛ wa maa fiɛɛ kɛ ha nihi loko be nɛ be.

“A PO WO TSU Ɔ”

15. Mɛni he je nɛ Israel bi ɔmɛ susu kaa a yi fi ɔ?

15 Benɛ Israel bi ɔmɛ je Egipt nɛ a wami ya je oslaa mi ɔ, hemi kɛ yemi nɛ Mose ngɛ ngɛ ‘Nɔ nɛ a nɛ lɛ kɛ hɛngmɛ ɔ’ mi ɔ ye bua lɛ. Baiblo ɔ de ke: ‘Benɛ Farao ná mɛ ta, nɛ Israel bi ɔmɛ wo a hɛ nɔ nɛ a na kaa Egipt bi ɔmɛ nyɛɛ a se kɛ ma a, sawale nu mɛ, nɛ a kpa bubuubui kɛ tsɛ Yehowa.’ (2 Mose 14:10-12) Anɛ e sɛ kaa Israel bi ɔmɛ nɛ a hyɛ blɔ kaa Farao maa nyɛɛ a se lo? E sa kaa a hyɛ blɔ, ejakaa Yehowa gba kɛ fɔ si nɛ e de ke: ‘Ma kplii Farao tsui, nɛ e maa fie a se. Nɛ manye nɛ ma ye ngɛ Farao kɛ e ta a tsuo a nɔ ɔ ma ha ye hɛ mi maa ba nyami. Jamɛ a be ɔ, Egipt bi ɔmɛ maa le kaa imi ji Yehowa.’ (2 Mose 14:4) Se ngɛ enɛ ɔ tsuo se ɔ, Israel bi ɔmɛ nɛ Yehowa, mohu ɔ, Wo Tsu ɔ nɛ ngɛ a hɛ mi, kɛ Farao ta zugba lɛhi nɛ a hɛɛ fo kɛ ma a, kɛ nɔmoyo to hyɛlɔ ɔ nɛ e ye jeha 80 nɛ nyɛɛ a hɛ mi ɔ pɛ nɛ a na. A susu kaa a yi fi.

16. Ngɛ mɛni blɔ nɔ hemi kɛ yemi wo Mose he wami ngɛ Wo Tsu ɔ nya?

16 Se Mose yi gbeye. Mɛni he je? Ejakaa e ngɛ hemi kɛ yemi. Enɛ ɔ he ɔ, e na nɔ́ ko nɛ e ngɛ he wami kulaa pee wo ɔ kɛ ta buli ɔmɛ. E nyɛ nɛ e ‘na bɔ nɛ Yehowa maa pee kɛ he a yi wami ha’ a. E le kaa Yehowa maa hwu ha Israel bi ɔmɛ. (Kane 2 Mose 14:13, 14.) Mose hemi kɛ yemi ɔ wo Mawu we bi ɔmɛ he wami. Baiblo ɔ de ke: “Hemi kɛ yemi lɛ ha Israel ma a po Wo Tsu ɔ kaa nɔ́ nɛ zugba gbigbli nɔ nɛ a ngɛ nyɛɛe. Se benɛ Egipt bi ɔmɛ ka kaa mɛ hu a maa pee jã a, a tlɔ wo ɔ mi, nɛ a gbo.” (Heb. 11:29) Lɔ ɔ se ɔ, ‘benɛ Israel bi ɔmɛ na he wami nguaa nɛ Yehowa kɛ ye Egipt bi ɔmɛ a nɔ ɔ, a ye lɛ gbeye, nɛ a he lɛ, kɛ e tsɔlɔ Mose ɔ ye.’2 Mose 14:31.

17. Hwɔɔ se ɔ, mɛni maa ba nɛ maa ka wa hemi kɛ yemi ɔ?

17 E be kɛe kulaa nɛ wɔ hu wa wami ma ya je oslaa mi. Loko Harmagedon ta a maa je sisi ɔ, nɔ yeli nɛ a ngɛ je ɔ mi ɔ ma kpata jami nguanguahi nɛ a kle nɛ a he hiɛ pe wɔ ɔ a hɛ mi kulaa. (Kpoj. 17:16) Yehowa tsɔɔ ngɛ gbami ɔ mi kaa wa maa pee kaa ma nɛ ‘gbogbo be he, nɛ agbo se lami dade ko hu be.’ (Eze. 38:10-12, 14-16) Ke wa be hemi kɛ yemi ɔ, e maa pee wɔ kaa a maa tane wa yi. Kɛ o maa pee o ní ha kɛɛ?

18. Moo tsɔɔ nɔ́ he je nɛ wa ma nyɛ ma fi si ngɛ amanehlu ngua a mi ɔ.

18 E he hia we nɛ waa ye gbeye. Mɛni he je? Ejakaa Yehowa gba kɛ fɔ si kaa nihi ma tua e we bi. E tsɔɔ bɔ nɛ tuami nɛ ɔ maa ba nyagbe ha. ‘Nyɔmtsɛ Yehowa ke, “Ligbi ɔ nɛ Gog ma ba tua Israel ɔ, ye mi mi ma fu wawɛɛ. I kɛ hunga, kɛ hɛdɔ nɛ maa tu munyu.”’ (Eze. 38:18-23) Kɛkɛ ɔ, Mawu ma kpata nihi tsuo nɛ a suɔ kaa a maa ye e we bi awi ɔ a hɛ mi. Ke o ngɛ hemi kɛ yemi kaa Yehowa maa po o he piɛ ngɛ ‘e ligbi nguaa nɛ ngɛ gbeye’ ɔ nɔ ɔ, o ma nyɛ maa ‘na bɔ nɛ Yehowa maa pee kɛ he o yi wami’ ha. Enɛ ɔ maa wo mo he wami.Yoel 2:31, 32.

19. (a) Kɛ huɛ bɔmi nɛ hi Mose kɛ Yehowa a kpɛti ɔ hi kɛɛ? (b) Ke o kaiɔ Yehowa ngɛ nɔ́ tsuaa nɔ́ mi ɔ, mɛni jɔɔmi o ma ná?

19 Mo dla o he amlɔ nɛ ɔ kɛ to jamɛ a ligbi ɔ konɛ o ya nɔ nɛ o na ‘Nɔ nɛ a nɛ lɛ kɛ hɛngmɛ ɔ pãa’! Moo kase Baiblo ɔ nɛ o sɔle daa konɛ huɛ bɔmi nɛ ngɛ o kɛ Yehowa Mawu nyɛ kpɛti ɔ mi nɛ wa. Huɛ bɔmi gbagbanii hi Mose kɛ Yehowa a kpɛti nɛ Yehowa kɛ lɛ tsu ní wawɛɛ nitsɛ. Baiblo ɔ tsɔɔ kaa Yehowa le Mose “hɛ mi kɛ hɛ mi.” (5 Mose 34:10) Gbalɔ ko hi si hyɛ nɛ e kɛ Mose sɔ. Se ke mo hu o ngɛ hemi kɛ yemi ɔ, huɛ bɔmi gbagbanii maa hi o kɛ Yehowa nyɛ kpɛti, nɛ e maa pee kaa nɔ́ nɛ o ngɛ lɛ hyɛe pãa. Ke o ‘kaiɔ Yehowa ngɛ nɔ́ tsuaa nɔ́ mi’ kaa bɔ nɛ Baiblo ɔ woɔ mo he wami kaa o pee ɔ, “e maa tsɔɔ mo blɔ nɛ da.”Abɛ 3:6.