Ir al contenido

Ir al índice

¿“Mana rikukoj Diosta” rikushanchejchu?

¿“Mana rikukoj Diosta” rikushanchejchu?

“Mana saykʼuspa, sinchʼita sayarqa, mana rikukoj Diosta rikushanmampis jina.” (HEB. 11:27.)

1, 2. 1) ¿Imaraykutaj nisunman Moisespa kausaynin wañuypatapi kasqanta? (Patapi kaj dibujota qhawariy.) 2) ¿Imaraykú Moisés, Faraón phiñarikojtin mana manchachikorqachu?

FARAÓN may atiyniyoj rey kasqanrayku egipciosqa diosninkupaj qhawaj kanku. Uj libro nisqanman jinaqa, egipcios yuyaj kanku, ni pipis faraón jina yachayniyoj, atiyniyoj kasqanta (When Egypt Ruled the East [Egipto llajta inti llojsimuynejta kamachishajtin]). Faraonqa, egipcios payta manchachikunankuta munarqa, chayraykutaj uj pilluta churakoj mayqenpichus uj katari pitapis khaninanpajpacha ruwasqa kasharqa. Chaytaj enemigosninman rikucherqa usqhayllata wañuchisqa kayta atisqankuta. Chayqa reparachiwanchej imaynachus Moisés sientekusqanta, Jehová kayta nejtin: “Chayrayku kunanqa qanta kachasqayki Faraonman, Israelpa miraynin wawasniyta Egiptomanta orqhomunaykipaj”, nispa (Éxo. 3:10).

2 Moisesqa, Egiptoman rerqa, faraonman Diospa nisqanta willananpaj, chayta uyarispataj faraonqa mayta phiñarikorqa. Jehová Egiptota jisqʼon ñakʼariykunawan castigajtintaj Moisesman nerqa: “Sichus maykʼajllapis ujtawan kayman kutimuwanki noqawan parlayta munaspa chayqa, wañuchisqa kanki”, nispa (Éxo. 10:28). Moisestaj ñaupaqenmanta manaraj llojsishaspa Faraonman kuraj churin wañunanta nerqa (Éxo. 11:4-8). Chantá Moisesqa, israelitasman uj cabrata chayri uj corderota ñakʼanankuta kamacherqa, yawarninta japʼispataj punku sayantasninkuman chʼajchunanku karqa. Corderoqa, egipciospa diosninku Ra nisqapaj may allin karqa (Éxo. 12:5-7). ¿Imaraykú Moisés mana manchachikorqachu faraón phiñarikojtin? Biblia nisqanman jina Jehovapi creerqa, kasukorqataj, “reypa phiñakuyninta mana manchachikuspa. Payqa mana saykʼuspa, sinchʼita sayarqa, mana rikukoj Diosta rikushanmampis jina” (Hebreos 11:27, 28 leey).

3. Moisespa creeyninmanta, ¿ima tapuykunatataj ukhunchasunchej?

3 Creeyninchejrí, ¿Moisespa creeynin jinachu? ¿Mana rikukoj Diosta rikushasunmanpis jinachu qhawanchej? (Mat. 5:8.) Creeyninchej kallpachasqa kananpaj, “mana rikukoj Diosta” rikushasunmanpis jina qhawanapajqa, Moisespa kausayninmanta yachakuna. ¿Imaynatá runata mana manchachikunanpaj creeynin yanaparqa? ¿Imaynatá rikucherqa Diospa nisqasninpi creesqanta? “Mana rikukoj Diosta rikushanmampis jina” rikusqan, ¿imaynatá yanaparqa Israel llajta, pay ima llakiypi kashajtinku?

“REYPA PHIÑAKUYNINTA” MANA MANCHACHIKORQACHU

4. ¿Moisés Faraonman sayaykuyta atinmanchu karqa? Sutʼinchay.

4 Moisesqa, Faraonman mana sayaykuyta atinmanchu karqa. Astawanpis kausaynin, qhepaman imachus paymanta kananpis, faraonpa makinpipis kanman jina kasharqa. Chayraykuchá Moisés, Jehovaman nerqa: “Pitaj noqa kani Faraonman rispa, israelitasta Egiptomanta orqhomunaypajri?”, nispa (Éxo. 3:11). Ichapis tʼukurerqa kaypi: “¿Allinchu kanman Egiptoman kutinay faraonta phiñachinaypaj?”, nispa. Payqa, 40 watas ñaupajtaña, Egiptomanta ayqekorqa.

5, 6. ¿Imataj Moisesta yanaparqa faraonta mana manchachikunanpaj?

5 Jehovaqa, Moisesman niraj Egiptoman kutishajtin uj sumaj yachachiyta qorqa, chaytataj Moisesllataj Job libropi qhelqarqa, chaypi nin: “Yachayniyoj kayqa Señorta manchachikuymín”, nispa (Job 28:28). Jehovaqa, Payta manchachikunanpaj, allin yuyaywantaj imatapis ruwananpaj, ni imapi runa jinachu kasqanta rikucherqa. Chayrayku Moisesta tapurerqa: “Chantá pitaj runaman simita qorqa? Manachu noqa Tata Dios opayachini, joqʼarayachini, ciegoyachini, chayri qhawarichini?”, nispa (Éxo. 4:11).

6 ¿Imatá Moisés chaymanta yachakorqa? Mana manchachikuyta. Imaraykuchus Jehová kachasharqa, willayninta juntʼananpajtaj, Payllataj yanapanan karqa. Chantapis Faraonqa, Tukuy Atiyniyoj Diospaj ni imapis karqachu. Nitaj chay kutillapichu Diospa kamachisnin llakiypi rikukorqanku. Chayrayku Moisesqa, faraonespa kamachiyninpi imaynatachus Jehová, Abrahamta, Joseta, payta ima jarkʼasqanpi tʼukurerqachá (Gén. 12:17-19; 41:14, 39-41; Éxo. 1:22–2:10). Moisesqa, “mana rikukoj Diosta rikushanmampis jina” rikusqanrayku, faraonpa ñaupaqenman mana manchikuspa yaykorqa, Diospa nisqantataj maychus kajta willarqa.

7. Jehovapi creesqan, ¿imaynatá uj hermanata yanaparqa?

7 Ella sutiyoj hermanata, Jehovapi creeynin runata mana manchachikunanpaj yanaparqa. Paytaqa, 1949 watapi KGB nisqamanta kajkuna wisqʼaykuytawan, policiaspa rikunankuta pʼachanta lluchʼuspa qʼalallata saqerparisqanku. Chay hermana nin: “Mayta kʼumuykachachiwarqanku, Diosmanta mañakusqaytaj, sonqo tiyasqa kanaypaj yanapawarqa”, nispa. Kinsa pʼunchaytataj sapitanta wajnejman churasqanku. Pay nillanpuni: “Chay policiasqa niwarqanku: ‘Tukuy imata ruwasqayku Estoniapi Jehová suti manaña uyarikunanpaj, qanqa presochasqa qhepakunki, wakintaj Siberiaman renqanku’”, nispa. Chay runas nillarqankutaj: “¿Maytaj chay Jehová Diosniykiri?”, nispa. Chay jina llakiypi, ¿Jehovapi atienekullanmanpunichu karqa, chayri runata manchachikuymanchu urmanman karqa? Chay runas tapojtinkutaj kuticherqa: “Carcelpi wañunaykama kanay kajtinpis, Dioswan allinpi kasqayta ni imarayku chinkachisajchu”, nispa. Chay hermanaqa, mana rikukoj Diosta rikushanmanpis jina karqa. Jehovapi creesqanraykutaj cheqa sonqollapuni karqa.

8, 9. 1) ¿Imataj runata mana manchachikunapaj yanapawasunchej? 2) Runata manchachikunchej chay, ¿imatá ruwananchej tiyan?

8 Jehovapi creeyninchejqa, manchachikuyninchejta atipanapaj yanapawanchej. Kamachejkuna, Diosta mana yupaychajta saqewajtinchej, kausayninchej, imachus noqanchejmanta kananpis, paykunamantapis kashanman jina rijchʼawasunman. Ichá kayta tapukusunman: “¿Allintachu ruwashani Diosta yupaychaspallapuni, kamachejkunatataj phiñarichispa?”, nispa. Chaywanpis Diospi creeyninchej runata mana manchikunapaj yanapanawanchejta yuyarikuna (Proverbios 29:25 leey). Jehovaqa, kayta tapuriwanchej: “Pitaj qan kanki wañoj runata manchachikunaykipajri? Qhora jina wañoj, chay runatachu manchachikunki?”, nispa (Isa. 51:12, 13).

9 Tukuy Atiyniyoj Jehovapi yuyana. Imaraykuchus Payqa qhawamushan imaynatachus sajra kamachejkuna kamachisninta ñakʼarichishasqanta, kamachisninmantataj khuyakun, yanapaytataj munan (Éxo. 3:7-10). May atiyniyoj kamachejkunaj ñaupaqenkupi creeyninchejmanta parlananchej kajtinpis, Jesuspa nisqanta yuyarinachej. Pay nerqa: “Kamachejkunaman pusasqa kaspaqa, ama llakikunkichejchu imaynatachus parlanaykichejmanta, chayri imatachus ninaykichejmanta”, nispa (Mat. 10:18-20). Jehovataqa, ni mayqen atiyniyoj kamachejpis atipayta atinmanchu. Creeyninchejta kallpachasunchej chayqa, Jehovata rikushasunmanpis jina qhawasunchej, pichus yanapayta munawanchej.

DIOSPA NISQASNINPI CREERQA

10. 1) ¿Imastataj Jehová Dios israelitasman nerqa? 2) ¿Imaraykú Moisés Diospa kamachisqasninta kasukorqa?

10 Kay 1513 wata (J.n.j.) nisán killapi, Jehovaqa, Moisesnejta, Aaronnejta ima, israelitasman nerqa uj chivituta chayri uj corderitota mana iman imanasqata ñakʼanankuta, yawarninwantaj punku sayantasta chʼajchunankuta (Éxo. 12:3-7). Apóstol Pabloqa, Moisesmanta nerqa: “Creesqanrayku Pascua fiestata ruwarqa, kamacherqataj israelitasta yawarwan punkusninkuta chʼajchunankuta, wañuchej angelqa kuraj kaj churisninkuta ama imananampaj”, nispa (Heb. 11:28). Moisesqa, Jehová nisqanta juntʼasqantapuni yacharqa, chayraykutaj creerqa egipciospa kuraj kaj churisninkuta wañuchinantapuni.

11. ¿Imatá Moisés nerqa israelitasman kuraj wawasninku mana wañunankupaj?

11 Moisespa wawasnin ichá Madianpi kasharqanku, nitaj wañuchisqaschu karqanku (Éxo. 18:1-6). Chaywanpis Moisesqa, israelitasman, kuraj kaj wawasninkuta “wañuchej ángel” mana wañuchinanpaj, Jehovaj kamachiykunasninta willarqa. * Israelitaspa kausaynin wañuy patapi kasharqa, Moisestajrí paykunata munakorqa. Chayrayku Biblia nin: “Moisesqa tukuy kurajkuna israelitasta tantachispa nerqa: [corderota] ñakʼankichej Pascuata ruwaspa mikhunaykichejpaj”, nispa (Éxo. 12:21).

12. ¿Ima sumaj willaytataj Jehová kamachiwanchej willamunanchejta?

12 Diospa llajtanqa, angelespa yanapayninwan sumaj willayta runasman willashan, chay willayqa nin: “Diosta manchachikuychej, sutintataj jatunchaychej, imaraykuchus juicio pʼunchaynin chayamushanña; yupaychaychej pichus janaj pachata, kay pachata, mama qochata, yaku juturista ima ruwajta”, nispa (Apo. 14:7). Kunan tiempo kashan chay willayta willamunapaj. Tukuy yachananku tiyan llulla religionmanta llojsinanku kasqanta mana chay religioneswan khuska “castigasqa” kanankupaj (Apo. 18:4). Ajllasqa cristianosqa, ‘waj ovejaspa’ yanapayninwan Diosmanta karunchasqasman nishanku: “Dioswan allinyakuychej”, nispa (Juan 10:16; 2 Cor. 5:20).

Jehovaj nisqasninpi creeyqa, yanapawasunchej sumaj willaykunata willamunallapajpuni (13 parrafota qhawariy)

13. ¿Imatá ruwasunman sumaj willaykunata willamunallapajpuni?

13 Yachanchej “juicio pʼunchaynin chayamusha[sqanta]ña”. Yachallanchejtaj Dios kamachiwasqanchejman jina Reinonmanta sumaj willaykunata usqhayllata willamunata. Apóstol Juanqa uj mosqoypi jina rikorqa “tawa angelesta, kay pachaj tawantin kʼuchusnimpi sayashajta. Paykunaqa kay pachaj tawantin wayrasta jarkʼasharqanku” (Apo. 7:1). ¿Creenchejchu tumpamantawan chay ángeles manchay ñakʼariy tiempomanta wayrasta niña jarkʼanankuta? Chaypi creeyqa, sumaj willaykunata tukuy sonqo willayta munanallapajpuni yanapawasun.

14. ¿Imataj tanqawanchej runaman astawan willamunapaj?

14 Cheqa cristianosqa Jehovaj amigosninña kanchej, wiñay kausaytataj suyakushanchej. Yachallanchejtaj ‘runasta sajra kausayninkuta saqenankupaj yanapananchej kasqanta, juchankurayku mana wañunankupaj’ (Ezequiel 3:16-19 leey). Jehovata, runamasinchejta munakusqanchejraykupuni willamunchej. Jesusqa samaritanomanta rijchʼanachinanpi, imachus munakuy, khuyakuy ima niyta munasqanta sutʼincharqa. Ichapis tapurikusunman: “¿Kʼacha samaritano jinachu kani? ¿Runasmanta khuyakusqayraykuchu willamuni?”, nispa. Mana sacerdote jina, nitaj levita jina kayta munanchejchu. Paykunaqa mana rikoj tukorqanku (Luc. 10:25-37). Tiempollaraj kashajtin, Jehovaj nisqasninpi creesqanchej, runa masinchejta munakusqanchej imaqa, runaman tukuy atisqanchejta willamunapaj tanqawasunchej.

‘PUKA QOCHATA CHIMPARQANKU’

15. ¿Imaraykutaj israelitas mayta mancharikorqanku?

15 Moisestaqa, “mana rikukoj” Jehovapi creesqan yanaparqa, israelitas Egipto suyumanta llojsimuytawan llakiypi kashajtinku. Biblia nin: “Israelitasqa Faraonta soldadosninwan qayllaykushajta rikuspa, maytapuni mancharikorqanku, Tata Diosmantaj mayta qhaparikorqanku”, nispa (Éxo. 14:10-12). Paykunaqa mana manchachikunankuchu karqa, imaraykuchus Jehová nerqa: “Noqataj Faraonpa sonqonta rumiyachisaj qankunata qhatiykamunasuykichejpaj. Chaypitaj atiyniyta rikuchisaj paypa patampi, tukuy soldadosnimpa patampiwan. Ajinamanta egipciosqa yachanqanku noqamin Tata Dios kasqayta”, nispa (Éxo. 14:4). Chaywanpis israelitasqa, Puka Qochata, Faraonpa carretasninta, soldadosninta imalla rikorqanku. Chayraykutaj ni imanakuyta aterqankuchu. Astawanraj pusaj chunka watasniyoj machitu runa pusashasqanrayku.

16. Puka Qochaj ñaupaqenpi, ¿imaynatá Moisesta creeynin yanaparqa?

16 Moisestajrí mana manchachikorqachu. Astawanpis Dios ‘salvananpi’, paykunarayku maqanakunanpi ima creerqa (Éxodo 14:13, 14 leey). Chaytaj israelitasta yanaparqa Diospi atienekunankupaj. Biblia nin: “Creesqankurayku israelitasqa Puka Qocha nisqaj chawpinta, chʼaki pampata chimparqanku. Egiptomanta soldadosrí, [...] yakuwan pʼampachikorqanku”, nispa (Heb. 11:29). Chayta rikuspataj israelitasqa, ‘Jehovata manchachikuyta qallarerqanku, paypitaj creerqanku, kamachin Moisespipis’ (Éxo. 14:31).

17. Manchay ñakʼariy tukukuyninpi, ¿imaynatá creeyninchej pruebaman churasqa kanqa?

17 Noqanchejpis tumpamantawan israelitas jina llakiypi rikukullasuntaj. Armagedón qayllapi, gobiernosqa, tukuy llulla religionesta chinkachiyta atisqankuta rikuchenqanku, may jatuchaj kajtinkupis (Apo. 17:16). Jehovaqa ujnin profecianpi llajtanta ‘mana perqasniyoj llajtawan kikincharqa, chay llajtataj mana punkusniyoj, nitaj llavenasniyoj’ karqa (Eze. 38:10-12, 14-16). Diospi mana creejkunaqa, ichá yuyankuman mana salvakunanchejta. ¿Imatá ruwasun?

18. ¿Imaraykutaj mana manchachikunachu kanqa manchay ñakʼariy tiempo chayamojtin?

18 Mana manchachikunachu tiyan. Imajtinchus Jehovaqa, willarqaña llajtan qhatiykachasqa kananta, chantapis jarkʼananta ima. Dios nin: “Maypachachus Israelpa contrampi Gog jatarimonqa, chay pʼunchaykunapi kʼajaj phiñakuyniy phatanqa. Kʼajaj phiñakuyniypi noqa nini”, nispa (Eze. 38:18-23). Llajtanta ñakʼarichiyta munaj runas chinkachisqas kanqanku. Jehovapi creeyninchejqa, “manchachikuna pʼunchay[pi]” jarkʼawasunchej, ‘rikusunchejtaj Dios imatachus salvanawanchejpaj ruwananta’ ajinamantataj cheqa sonqollapuni kasunchej (Joel 2:31, 32).

19. 1) ¿Imaynatá Moisés Jehovawan masichakorqa? 2) Tukuy ima ruwasqanchejpi Diosmanta yuyarikuy, ¿imaynatá yanapawasunchej?

19 Chay profecías juntʼakunanpaj tiempoqa qayllaykamushan. Chayrayku “mana rikukoj” Diospi creenallapajpuni kallpachakuna. Diosman astawan qayllaykunallapajpuni, sapa pʼunchay Bibliata sumajta leena, Diosmantataj mañakuna. Moisesqa, Jehovawan sumajta masichakorqa, Jehovataj tʼukuna imasta paynejta ruwarqa. Chayraykuchá Biblia nin: “Diosqa paywan uyapura parlaj”, nispa (Deu. 34:10). Moisés jina creeyniyoj kasunchej chayqa, Diospa qayllanpi kasunchej, Payta rikushasunmanpis jina. Chayrayku Biblia nin: “Tukuy ima ruwasqaykipi Tata Diosmantaqa yuyarikuy. Paymin cheqan ñanta pusasonqa”, nispa (Pro. 3:6).

^ párr. 11 Jehová angelesninta kachamorqa egipciospa kuraj wawasninkuta wañuchinankupaj (Sal. 78:49-51).