1, 2. (a) Fruteri fu san ede a ben gersi leki ogri ben kan miti Moses. (Luku a prenki na a bigin fu na artikel.) (b) Fu san ede Moses no ben frede na atibron fu a kownu?

A KOWNU fu Egepte ben de wan makti tiriman èn gi den Egeptesma a ben de wan gado. Wan buku e taki dati „a ben abi moro koni nanga makti leki iniwan libisani na grontapu” (When Egypt Ruled the East). Fu di a kownu ben wani taki a pipel frede en, meki a ben weri wan kownu-ati di ben abi wan pikin popki fu wan kobrasneki. A sneki disi ben opo en ede neleki a ben o beti wan sma èn disi ben memre den feanti fu a kownu taki a ben kan kiri den esi-esi. Yu kan frustan fa Moses ben firi di Yehovah taigi en: „Meki mi seni yu go na a kownu fu Egepte. Yu musu tyari mi pipel, den Israelsma, komoto fu Egepte.”—Eks. 3:10.

² Moses go na Egepte èn di a gi a kownu a boskopu fu Gado, a kownu kisi bigi atibron. Baka a di fu neigi rampu di Gado tyari kon na ini a kondre, a kownu warskow Moses: „Mi no wani si yu moro. Luku bun! A dei di mi si yu fesi baka, yu o dede” (Eks. 10:28). Fosi Moses gowe a taki dati a fosi manpikin fu a kownu ben o dede (Eks. 11:4-8). Baka dati Moses taigi ala den osofamiri fu den Israelsma taki den ben musu srakti wan bokoboko noso wan  manskapu èn den ben musu natinati den doropostu nanga a brudu fu den meti disi. Bokoboko nanga manskapu ben de santa meti gi a gado Ra fu den Egeptesma (Eks. 12:5-7). San a kownu ben o du? Moses no ben frede. Fu san ede? Fu di a ben abi bribi, meki „a no ben frede na atibron fu a kownu, bika a horidoro neleki a ben e si a sma di wi no man si nanga wi ai”.—Leisi Hebrewsma 11:27, 28.

3. Sortu aksi wi o go luku di abi fu du nanga a bribi di Moses ben abi na ini „a sma di wi no man si nanga wi ai”?

³ A bribi fu yu tranga so te taki a gersi leki yu man „si Gado”? (Mat. 5:8) Wi kan tranga wi bribi, so taki wi kan si „a sma di wi no man si nanga wi ai” leki wan trutru sma. Meki wi go luku fa na eksempre fu Moses kan yepi wi fu du disi. Fa a bribi di Moses ben abi na ini Yehovah yepi en fu no frede libisma? Fa a ben sori bribi na ini den pramisi fu Gado? Moses kisi deki-ati fu di a ben man si „a sma di wi no man si nanga wi ai”. Fa dati yepi en di sma ben wani du ogri nanga en èn nanga en pipel?

4. Di Moses ben de na fesi a kownu, dan san den sma di no ben abi bribi ben kan denki?

⁴ Den sma di no ben abi bribi, ben kan denki taki Moses no ben o man du notinoti nanga a makti kownu. A kownu srefi ben o man du ogri nanga Moses èn a ben o man kiri en srefi. Moses srefi aksi Yehovah: „Suma na mi fu go na a kownu èn fu tyari den Israelsma komoto fu Egepte?” (Eks. 3:11) Sowan 40 yari na fesi, Moses ben lowe komoto na Egepte èn a ben libi leki wan loweman. Kande a ben aksi ensrefi: ’A ben o de wan koni sani trutru fu drai go baka na Egepte, aladi a kownu en ati kan bron nanga mi?’

5, 6. San yepi Moses fu abi frede gi Yehovah èn fu no frede a kownu fu Egepte?

⁵ Fosi Moses drai go baka na Egepte, Gado taigi en wan prenspari sani. Na a srefi sani dati Moses skrifi bakaten na ini a buku Yob. A taki: „Bigi lespeki [noso, frede] gi Yehovah, dati na koni” (Yob 28:28). Fu di Yehovah ben wani leri Moses fa fu abi frede gi En èn fa fu waka nanga koni, meki a sori Moses san na a difrenti na mindri libisma nanga na Almakti Gado. A aksi Moses: „Suma gi libisma wan mofo fu taki? Suma man meki taki sma kon babaw, taki den kon dofu, taki den man si krin, noso taki den kon breni? A no mi, Yehovah, man du dati?”—Eks. 4:11.

⁶ San Moses leri fu disi? A no ben abi fu frede. Na Yehovah ben seni en èn na en ben o gi Moses iniwan sani di a ben o abi fanowdu fu tyari a boskopu fu En go na a kownu. Boiti dati, a kownu no ben man du noti nanga Yehovah. Te yu luku en bun, dan disi no ben de a fosi leisi taki wan tiriman fu Egepte ben wani du ogri nanga futuboi fu Gado. Kande Moses denki dipi fu a fasi fa Yehovah kibri en nanga tra futuboi soleki Abraham nanga Yosef na a ten di tra kownu fu Egepte ben e tiri (Gen. 12:17-19; 41:14, 39-41; Eks. 1:22–2:10). Fu di Moses ben e bribi na ini Yehovah, „a sma di wi no man si nanga wi ai”, meki a teki deki-ati fu go na a kownu fu Egepte èn fu meki ala sani bekènti di Yehovah taigi en fu taki.

7. Fa bribi na ini Yehovah yepi wan sisa?

⁷ Bribi na ini Yehovah yepi wan sisa di nen Ella fu no frede san libisma ben man du nanga en. Na ini 1949, a KGB (wan grupu skowtu fu Sovyet-Unie di ben e wroko kibrikibri) tyari Ella go sroto, den puru ala en krosi na en skin, dan wan tu yongu skowtu tanapu luku en. Ella taki: „Mi ben e firi syen, ma baka di mi begi Yehovah, mi no ben frede moro èn mi ben e firi korostu.” Baka dati den poti Ella dri dei langa na ini wan pikin, dungru strafu-oso cèl pe en wawan ben de. A e fruteri: „Den skowtu bari gi mi: ’Wi o sorgu taki nowan sma na ini Estkondre man memre a nen Yehovah moro! Yu o go na wan strafuman-kampu èn den trawan o go na Siberia!’ Den spotu mi èn den taigi  mi: ’Pe a Yehovah fu yu de now?’” Yu denki taki Ella ben o frede libisma noso taki a ben o frutrow na tapu Yehovah? Di den skowtu taigi en taki a ben kan kon fri efu a no ben o preiki moro, a taigi den sondro fu frede: „Mi prakseri bun fu a tori. Betre mi de na strafu, dan mi sabi taki mi o tan wan bun mati fu Gado, leki fu de fri, dan a no feni mi bun.” Gi Ella, Yehovah ben de wan trutru sma, neleki den man di ben e tanapu na en fesi. Bribi ben yepi en fu tai hori na Yehovah.

8, 9. (a) San yu kan du fu no frede libisma? (b) Na suma yu musu poti prakseri te yu e si taki yu e frede libisma?

⁸ Bribi na ini Yehovah o yepi yu tu fu no frede moro. Te makti tiriman e pruberi fu tapu yu fu dini Gado, dan a kan gersi leki den man du nanga yu san den wani. Kande yu e aksi yusrefi na a momenti dati efu a ben o de wan koni sani fu tan dini Yehovah, aladi dati o meki den tiriman ati bron. Hori na prakseri taki a sani di o yepi wi fu no frede libisma, na te wi poti bribi na ini Gado. (Leisi Odo 29:25.) Yehovah e aksi: „Fu san ede unu musu frede wan libisma di e dede? Fu san ede unu musu frede wan libisma pikin di de leki grun grasi nomo?”—Yes. 51:12, 13.

⁹ Poti ala yu prakseri na yu Tata di abi ala makti. Te ogri-ati tiriman e du sani fu pina Yehovah en pipel, dan a e si dati, a e firi gi den sma disi èn a e du wan sani gi den (Eks. 3:7-10). Srefi te yu musu opo taki gi a bribi fu yu na fesi makti tiriman, yu ’no musu broko yu ede fa yu o taki noso san yu o taki. Na a ten dati yu o sabi san yu musu taki’ (Mat. 10:18-20). Libisma tiriman no man du noti nanga Yehovah. Te yu e meki yu bribi kon moro tranga now, dan yu o si taki Yehovah na wan trutru sma di e angri fu yepi yu.

10. (a) San Yehovah taigi den Israelsma na ini a mun Nisan fu a yari 1513 Fosi Krestes? (b) Fu san ede Moses du san Yehovah taigi en?

¹⁰ Na ini a mun Nisan fu a yari 1513 Fosi Krestes, Yehovah taigi Moses nanga Aron fu taigi den Israelsma wan tu aparti sani. Den ben musu teki wan gosontu manskapu noso bokoboko, den ben musu srakti en, dan den ben musu teki pikinso fu a brudu èn natinati den doropostu nanga dati (Eks. 12:3-7). San Moses du? Bakaten na apostel Paulus skrifi fu Moses: „Na fu di Moses ben abi bribi, meki a hori a Paskafesa èn a natinati den doropostu nanga brudu, so taki na engel fu Gado no ben o kon fu kiri den fosi pikin fu den Israelsma” (Hebr. 11:28). Moses ben sabi taki a ben kan frutrow Yehovah èn a ben bribi taki Yehovah ben o du san a pramisi di a taki dati a o kiri den fosi manpikin fu den Egeptesma.

11. Fu san ede Moses warskow den Israelsma?

¹¹ A kan taki di „na engel fu Gado” pasa na ini Egepte, den manpikin fu Moses ben de farawe na ini a kondre Midian (Eks. 18:1-6). Toku Moses du san Gado taki èn a taigi den osofamiri fu den Israelsma taki den fosi manpikin fu den ben kan lasi den libi. Moses ben lobi den kondreman fu en. Fu dati ede Bijbel e taki dati „wantewante Moses kari den owru man fu Israel èn a taigi den: ’Go teki skapu nanga bokoboko . . . èn srakti dati leki Paska-ofrandi.’”—Eks. 12:21.

12. Sortu prenspari boskopu Yehovah taigi wi fu preiki?

¹² Nanga yepi fu engel, a pipel fu Yehovah e preiki wan prenspari boskopu di e taki: „Un frede Gado èn gi en glori, bika a yuru doro kaba taki a o krutu sma. Fu dati ede, anbegi a sma di meki hemel, grontapu, a se, nanga ala den presi pe watra e komopo” (Openb. 14:7). Now na a ten fu meki a boskopu dati bekènti. Wi musu warskow sma taki den musu komoto na ini Babilon a Bigiwan efu den ’no wani taki den rampu fu en kon na den tapu tu’ (Openb. 18:4). Makandra nanga den salfu Kresten, den „tra skapu” e begi sma di no sabi Gado fu „kon bun” nanga en.—Yoh. 10:16; 2 Kor. 5:20.

13. San o meki taki un abi deki-ati fu preiki a bun nyunsu?

 ¹³ Wi sabi taki „a yuru doro kaba taki [Gado] o krutu sma”. Neleki Yehovah, na so wi e si a preikiwroko leki wan tumusi prenspari wroko di musu du nownow. Na ini wan fisyun na apostel Yohanes ’si fo engel e tanapu na den fo uku fu grontapu èn den e hori den fo winti fu grontapu bun steifi’ (Openb. 7:1). A bribi fu yu e meki taki yu man si fa den engel disi e hori den winti di o pori grontapu na a ten fu a bigi banawtu? Tan bribi na ini den pramisi fu Yehovah, dan yu o abi deki-ati fu preiki a bun nyunsu.

14. Fu san ede wi ’e warskow den ogri sma taki den musu tapu nanga na ogri di den e du’?

¹⁴ Tru Kresten abi wan bun matifasi kaba nanga Yehovah èn den abi a howpu fu libi fu têgo. Toku wi sabi taki wi abi a frantwortu fu ’warskow den ogri sma taki den musu tapu nanga na ogri di den e du, so taki den man tan na libi’. (Leisi Esekièl 3:17-19.) Toku wi no e preiki nomo fu di wi no wani kisi brudu-paiman, ma wi e preiki fu di wi lobi Yehovah nanga libisma. Di Yesus fruteri na agersitori fu a Samaria man, a leri wi san a wani taki fu sori lobi nanga sari-ati. A bun fu aksi wisrefi: ’Mi de leki a Samaria man? Mi e preiki gi sma fu di mi e „firi sari” gi den?’ Te yu luku en bun, dan noiti wi wani de leki a priester nanga a Leifisma na ini na agersitori. Den ben feni taki den no man yepi a man èn den waka pasa „na abrasei” fu a pasi (Luk. 10:25-37). Te wi e bribi na ini den pramisi fu Gado èn wi lobi tra sma, dan dati o yepi wi fu horibaka gi a preikiwroko nanga wi heri ati fosi a lati tumusi.

15. Fu san ede den Israelsma ben denki taki den no ben o man komoto na ini a situwâsi pe den ben de na ini?

¹⁵ Moses ben e bribi na ini „a sma di wi no man si nanga wi ai” èn dati yepi en di den Israelsma ben kon frede, baka di den gowe libi Egepte. Bijbel e taki: „Den Israelsma si taki den Egeptesma ben de na den baka. Ne den Israelsma kon frede srefisrefi èn den bari kari Yehovah” (Eks. 14:10-12). A de so taki den no ben sabi taki den ben o kon na ini so wan muilek situwâsi? Kwetikweti. Yehovah ben taki na fesi: „Mi o meki a kownu en ati kon tranga, èn a o lon na den baka fu kisi den. Mi o kisi glori, fu di mi o wini a kownu nanga den legre fu en. Den Egeptesma o sabi taki mi na Yehovah” (Eks. 14:4). Aladi Yehovah taigi den Israelsma a sani disi, toku den no ben bribi dati. A wan-enkri sani di den ben e si na a Redi Se na den fesi pe den no ben o man pasa na ini, den asiwagi fu a kownu fu Egepte di ben e kon moro krosibei esi-esi nanga wan owru skapuman fu 80 yari di ben e tyari den. Den ben denki taki den no o ben man komoto na ini a situwâsi dati.

16. Fa bribi yepi Moses di a ben de na a Redi Se?

¹⁶ Ma Moses no lasi bribi. Fu san ede? Fu di bribi yepi en fu si wan sani di ben bigi moro a Redi Se noso a legre fu den Egepte. A ben man si ’fa Yehovah ben o frulusu den’ èn a ben sabi taki Yehovah ben o feti gi den Israelsma. (Leisi Eksodes 14:13, 14.) A bribi fu Moses gi Gado pipel deki-ati. Bijbel e taki: „Na fu di den Israelsma ben abi bribi, meki den waka pasa na ini a Redi Se neleki te den ben o waka na tapu drei gron. Ma di den Egeptesma ben wani du disi tu, dan a se swari den” (Hebr. 11:29). Baka dati „ala sma bigin frede Yehovah. Den bigin bribi na ini Yehovah èn na ini en futuboi Moses.”—Eks. 14:31.

17. Sortu sani di musu pasa ete, o de wan tesi gi a bribi fu wi?

¹⁷ Dyonsro wi o de na ini wan situwâsi pe a o gersi leki wi kan lasi wi libi. Na a ten te Armagedon bigin, den tiriman fu a grontapu disi sa pori ala kerki kaba di ben bigi moro wi èn di ben abi moro sma leki wi (Openb. 17:16). Yehovah ben taki na ini wan profeititori taki a o gersi leki wi no o man yepi wisrefi èn taki wi o de leki wan ’kondre di abi dorpu sondro skotu, bowtu, nanga doro’ (Esek. 38:10-12, 14-16). Den sma di no e si Yehovah leki wan trutru sma o denki kande taki wi no o man du noti. San yu o du?

18. Fruteri fu san ede wi kan tan horidoro na a ten fu a bigi banawtu.

¹⁸ Wi no musu lasi bribi. Fu san ede? Fu di Yehovah taki na fesi dati sma o wani du ogri nanga en pipel. A taigi wi na fesi fa sani o waka. „A Moro Hei Masra Yehovah taki: ’Na a dei dati, iya, na a dei te Gok doro na ini Israel, mi o kisi so wan bigi atibron taki a o de fu si na mi fesi. Mi o mandi srefisrefi èn mi o taki nanga bigi atibron’” (Esek. 38:18-23). Na a ten dati Gado o pori ala sma di wani du ogri nanga a pipel fu en. Te yu e bribi taki Yehovah o kibri yu na „a bigi dei” fu en, dan dati o yepi yu fu si „fa Yehovah o frulusu” wi èn yu o tan horidoro.—Yoèl 2:31, 32.

19. (a) O bun a matifasi fu Yehovah nanga Moses ben de? (b) Te yu poti prakseri na Yehovah na ini ala san yu e du, dan sortu blesi yu o kisi?

¹⁹ ’Horidoro neleki yu e si a sma di wi no man si nanga wi ai’. Dan yu o man sreka yusrefi gi den span sani di o pasa. Abi a gwenti fu studeri èn fu begi so taki a matifasi di yu abi nanga Yehovah Gado e kon moro tranga. Moses ben abi so wan bun matifasi nanga Gado, èn Yehovah gebroiki en na so wan kefalek fasi fu du a wani fu En, taki Bijbel e fruteri dati Yehovah ben „sabi Moses heri bun” (Deut. 34:10). Moses ben de wan aparti profeiti. Te yu abi bribi, dan yu srefi kan kon sabi Yehovah so bun, taki a o gersi leki yu e si en trutru. Gado e pramisi wi na ini a Wortu fu en taki te wi e „poti prakseri na en” na ini ala san wi e du, dan a ’o meki wi pasi kon reti’.—Odo 3:6.