Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

¿Akxilhaw «ti ni tasiyuy»?

¿Akxilhaw «ti ni tasiyuy»?

«Akgtum xkatsiy namakgantaxtiy wantu xmatsukinit, sampi xtachuna [...] xukxilhma Dios ti ni tasiyuy.» (HEB. 11:27, Hua Xasasti Talaccaxlan, TXS, 1999)

1, 2. 1) ¿Tuku xlakata xtasiya pi Moisés kalipekua xwi xlatamat? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo.) 2) ¿Tuku xlakata ni pekualh Moisés xlakata xtasitsi mapakgsina?

FARAÓN lu lanka mapakgsina xwanit. Egipcios xakxilhkgo la dios. Maktum likgalhtawakga wan pi xpuwankgo «pi tlakg tliwakga xwanit nixawa achatum lataman» (When Egypt Ruled the East [Akxni Egipto xmapakgsinama kEste]). Xlakata tiku xtapakgsinikgo xpekuanikgolh, xlin akgtum corona niku xtalhkatawilanit tantum cobra nema naxkanan: xlimasiya pi ni xlakatayakgolh xtalamakgasitsin xlakata lakapala xkamasputulh. Kalakpuwaw la makgkatsilh Moisés akxni Jehová wanilh: «Kakimaxki talakaskin nakmalakgachayan xlakatin Faraón, chu wix katamakxtu kinkachikin kʼEgipto, xkamanan Israel» (Éx. 3:10).

2 Moisés alh kEgipto, lichuwinalh tuku Dios xlimapakgsinit chu chuna la xtakatsi makgasitsilh mapakgsina. Akxni xkalakgchinitta akgnajatsa plagas Faraón wanilh Moisés: «Ni nakilakaʼakxilhputumparaya, xlakata kilhtamaku akxni nakilakaʼakxilha naniya» (Éx. 10:28). Akxni xʼamaja minacha xlakatin Faraón, Moisés wanilh pi xapuxku xkgawasa xʼama niy (Éx. 11:4-8). Chu xaʼawatiya, Moisés kawanilh putum israelitas xpixchukumakgnikgolh tantum cabra o carnero, chu xlipuxmanikgolh xkgalhni kxkilhtin xchikkan, uma animal lu xlakaskinka xakxilhkgo tiku xkakninanikgo Dios Ra xalak Egipto (Éx. 12:5-7). Moisés ni pekualh xlakata tuku wa faraón. ¿Tuku xlakata? Biblia wan pi xlakata xkanajlani Jehová kgalhakgaxmatli, «niwa kuintaj tlawalh pi nasitsi rey [...], wata akgtum xkatsiy namakgantaxtiy wantu xmatsukinit, sampi xtachuna [...] xukxilhma Dios ti ni tasiyuy» (kalikgalhtawakga Hebreos 11:27, 28TXS, 1999).

3. ¿Tuku naʼakxilhaw xlakata takanajla nema xkgalhiniy Moisés «ti ni tasiyuy»?

3 ¿Lu tliwakga wi kintakanajlakan la komo akxilhmaw Dios? (Mat. 5:8.) Xlakata liwana nalakawananaw xaʼespiritual chu naʼakxilhaw «ti ni tasiyuy», kaʼakxilhwi xliʼakxilhtit Moisés. ¿La makgtayalh xtakanajla xlakata ni napekuani chixku? ¿La masiyalh pi xkanajla tuku Dios xwaninit natlawa? Chu akxni xla chu xkachikin kalipekua xwilakgolh, ¿la makgtayalh pi «xukxilhma Dios ti ni tasiyuy»?

NI PEKUANILH “XTASITSI REY”

4. Chuna la lakpuwankgo latamanin, ¿tuku xlitaxtu Moisés xlakatin faraón?

4 Chuna la lakpuwankgo latamanin Moisés nitu xlitaxtu xlakatin faraón. Xlatamat chu tuku xʼama lani xtasiya pi kxmakan mapakgsina xwi. Asta Moisés xkgalhskinit Jehová: «¿Tiku klitaxtu akit xlakata naklakgan Faraón chu nakkamaxtu xkamanan Israel kEgipto?» (Éx. 3:11). Wa xlakata, max lakpuwa: «¿Tlan nakinkitaxtuni komo naktaspita kEgipto chu nakan makgasitsi mapakgsina faraón?». Xlakata xtitaxtunita tipuxam kata xtsalataxtunitancha anta.

5, 6. ¿Tuku makgtayalh Moisés napekuani Jehová chu niwa faraón?

5 Akxni Moisés nina xtaspita kEgipto, Dios masiyanilh pulaktum tastakyaw lu xlakaskinka, alistalh Moisés tsokgwililh uma tastakyaw klibro xla Job: «Pekuanikan Jehová... wa liskgalala» (Job 28:28). Xlakata xpekuanilh Dios chu xkgalhilh liskgalala, Jehová masiyanilh pi latamanin nila malakgchanikgo Dios tiku kgalhi putum litliwekge. Kgalhskilh: «¿Tiku tlawalh pi nachuwinan chixku chu tiku tlawa pi wi tiku kgokgo nawan o lu tlan nalakawanan o tiku ni lakawanan? ¿Ni akit, Jehová?» (Éx. 4:11).

6 ¿Tuku xmasiyanimaka? Pi xlakata wa Jehová tiku xmalakgachama ni xlipekuat xwanit, wa xmakgtayalh chu xmaxkilh tuku xtalakaskilh xlakata xtlawalh xtalakaskin. Nachuna, faraón nitu xlitaxtu kxlakatin tiku kgalhi putum litliwakga. Ni xlimakgtumku kalipekua xtawila xlatamatkan kskujnin Dios kxmakan Egipto. Max Moisés xlakpuwama la Jehová xkuentajtlawanit Abrahán, José chu asta wa na xmakgtayanit kxtamapakgsin amakgapitsi faraones nema xlatamakgonit (Gén. 12:17-19; 41:14, 39-41; Éx. 1:22–2:10). Xlakata «xtachuna [...] xukxilhma Dios ti ni tasiyuy», ni pekualh alh wan putum tuku Jehová xlimapakgsinit kxlakatin faraón.

7. ¿La litamakgtayalh takanajla nema xkgalhini Jehová chatum tala?

7 Takanajla nema xkgalhini Jehová, na makgtayalh chatum tala wanikan Ella, xlakata ni xpekuanilh chixku. Kata 1949 kʼEstonia chipakgolh KGB, mapuxtukgolh putum xlhakgat chu xlilakgastanamakgolh Policias. Xla wan: «Kmakgkatsilh pi xkilaktayamikanit, pero kskinilh Jehová tamakgtay chu uma tlawalh pi tlan xakmakgkatsilh». Alistalh, linka niku xakstu tawilalh akgtutu kilhtamaku. Ella wampara: «Agentes pixlanka kiwanikgolh: “¡Naktlawayaw pi kEstonia nipara tsinu natalakapastaka xtukuwani Jehová! ¡Wix napina kcampo xla concentración chu amakgapitsi naʼankgo kSiberia!”. Chu alistalh xatakgalhkgaman wankgolh: “¿Niku wi mi Jehová?”». ¿Lipawa Jehová kintalakan o makgapekualh chixku? Akxni uma lakchixkuwin tiku lixkajni xchuwinankgo kgalhskinkgolh, nipara tsinu xpekuanit kakgalhtilh: «Klakpuwanitta xlakata uma, chu wata ktamakgxtakgputun kpulachin chu ni nakmakgatsankganiy kiDios nixawa nakimaxtukan chu nakmakgatsankga xtapaxkit». Uma tala lu xlikana xkanajla pi Jehova xakxilhma chuna la xkaʼakxilhma lakchixkuwin nema xyakgo kxlakatin. Xlakata xtakanajla nema xkgalhi ni makgatsankgananilh Jehová.

8, 9. 1) ¿Tuku nakinkamakgtayayan ni napekuaniyaw chixku? 2) Komo xmakgkatsiw pi pekuaniyaw chixku, ¿tiku kililakapastakatkan?

8 Komo lu nakanajlaniyaw Jehová nakinkamakgtayayan nitu kintikamakgapekuan. Komo xlakskujnin laklanka mapakgsinanin xtlawaputunkgolh pi nialh xkakninaniw Jehová, xtasiyalh pi kilatamatkan chu tuku xkinkalanin kxmakankan xtawilalh. Max asta akstu xkinkakgalhskinkan: «¿Tlan nakinkitaxtuni komo chuntiya nakskujnani Jehová chu naklimakgasitsikgo mapakgsinanin?». Pero kalakapastakwi: Tuku nakinkamakgtayayan ni napekuaniyaw chixku, wa pi nakanajlaniyaw Dios (kalikgalhtawakga Proverbios 29:25). Jehová kinkalimalakapastakayan uma tachuwin: «¿Tiku wix xlakata napekuaniya chixku tiku niy, chu xkgawasa lataman tiku kaj la xaxtakni sekget nawan?» (Is. 51:12, 13).

9 Kalilakpuwaw kintlatikan, tiku kgalhi putum litliwakga. Xla akxilha tiku patinamakgolh kxmakan mapakgsinanin tiku lixkajni likatsikgo, kalakgalhaman chu kamakgtaya (Éx. 3:7-10). Chu komo xtalakaskilh napalakachuwinanaw kintakanajlakan kxlakatin mapakgsinanin tiku lu xlakaskinka litaxtukgo, kalakapastakwi tuku Jesús wa: «Ni tilakapalatnananit mpala lantla, su tu nalichuwinanatit; sampi akxni yama hora natamaxkiyatit wantu nawanatit» (Mat. 10:18-20). Putum laklanka mapakgsinanin nitu litaxtukgo kxlakatin Jehová. Komo la uku tlakg nakanajlaniyaw nakinkamakgtayayan naʼakxilhaw Jehová la tiku xlikanana lama chu lu kinkamakgtayaputunan.

KANAJLALH TUKU DIOS XʼAMA TLAWA

10. 1) ¿Tukuya limapakgsin kamaxkilh Jehová israelitas papaʼ xla nisán kata 1513 akxni nina xmin Jesús? 2) ¿Tuku xlakata kgalhakgaxmatli Moisés xlimapakgsin Dios?

10 Kpapaʼ xla nisán kata 1513 akxni nina xmin Jesús, Jehová wanilh Moisés chu Aarón pi xkawanilh Israelitas uma limapakgsin nema nikxni xkamatlawikanit: xlaksakkgolh tantum carnero o cabra nema ni xtatatla, xmakgnikgolh chu xlipuxmanikgolh xkgalhni xmalakchakan (Éx. 12:3-7). Pablo alistalh tsokgli xlakata Moisés: «Xpalakata xtakanajla, timakilhtsukilh ntitlawalh mpaskuaj xla takgspuntsalin, chu ntilipuxmanilh kgalhni malakcha, lakimpi wa ángel nti xmakgniy xanapuxkun lakgskgatan xala kʼakgatunu chiki, ni xmakgnikgolh» xanapuxkun xkamanan Israel (Heb. 11:28). Moisés xkatsi pi Jehová makgantaxti putum tuku wan, wa xlakata kanajlalh pi xʼama kamakgni xanapuxkun xkamanan egipcios.

11. ¿Tuku xlakata Moisés kawanilh israelitas tuku xlitlawakan xwanit?

11 Max xkamanan Moisés xwilakgo kMadián, niku nila tuku xkatlawanika (Éx. 18:1-6). Maski chuna, xlakata israelitas xkalakgmaxtukgolh xkamanan kxmakan “ángel nti xmakgninan”, xla kawanilh tuku xlitlawatkan xwanit chuna la xwanit Jehová. * Kalipekua xwi xlatamatkan chu Moisés xkapaxki. Biblia kinkawaniyan pi «Moisés lakapala kamamakxtumilh lakgkgolotsin xalak Israel chu kawanilh: “Kamaxtutit animal nema namaklakaskinatit xlakata paskua, chuna la nakaʼakchaniyan kmifamiliajkan chu kamakgnitit animal xlakata paskua”» (Éx. 12:21).

12. ¿Tuku lu xlakaskinka tamakatsinin kinkawaninitan Jehová nalichuwinanaw?

12 Ángeles pulalimakgo xkachikin Jehová xlakata nakalinikgo uma lu xlakaskinka tamakatsinin latamanin: «Kapikuanitit Dios, chu na kamaxkitit nkakni sampi wa nkilhtamaku lantla xliputsanat chinitta na wa nkalakgatakilhputatit yama nti ntlawanit akgapun, chu ntiyat, chu ntakgayawana, chu xlipaks ntaxtunu» (Apoc. 14:7). La uku talakaskin nalichuwinanaw uma tamakatsin. Talakaskin nakawaniyaw latamanin pi kataxtukgolh kBabilonia xaLanka komo “ni tapatiputunkgo lisokgalin ntu napatiy” (Apoc. 18:4). «Makgapitsin nkalhniluj», o borrego, makgtayamakgo kstalaninanin Cristo xatalaksakni chu kawanikgo latamanin tiku tamakgatlinikgonit Malakatsukina: «Katalakatsuwinitit Dios» (Juan 10:16; 2 Cor. 5:20).

Nakanajlayaw pi Jehová namakgantaxti tuku wanit nakinkamakgtayayan nalichuwinamputunaw xalakwan xalaksasti (Kaʼakxilhti párrafo 13)

13. ¿Tuku natlawa pi lu nalichuwinamputunaw xalakwan xalaksasti?

13 Liwana katsiyaw pi «nkilhtamaku lantla xliputsanat chinitta», chu nalichuwinanaw Dios chu nakamakgalhtawakgeyaw latamanin lu lakapala xlitatlawat chuna la wan Jehová. Apóstol Juan maʼakxilhnika «kgalhatati ángeles nti xyakgo lantla xlichastutati nkatuxawat, wa nti xmachokgomakgo nkgamputati un xala katiyatna» (Apoc. 7:1). ¿Kanajlayaw xtachuna la komo kaʼakxilhmaw uma ángeles tiku atsinu tsankga namakgxtakgkgo unu kkakilhtamaku kgamputati un xla lanka takatsanajwat? Uma nakinkamakgtayayan lu nalichuwinamputunaw xalakwan xalaksasti.

14. ¿Tuku tlawa pi namakatsiniputunaw «tiku lixkajni likatsi tuku nitlan nakitaxtuni nixatlan kxtiji»?

14 Xaxlikana kstalaninanin Cristo xʼamigos Jehová litaxtuyaw chu kgalhkgalhimaw nalatamayaw putum kilhtamaku. Pero na katsiyaw pi kinkalakgchanan nakawaniyaw «tiku lixkajni likatsi tuku nitlan nakitaxtuni nixatlan kxtiji, xlakata ni nani» (kalikgalhtawakga Ezequiel 3:17-19). Xlikana, lichuwinanaw Dios ni kaj xlakata ni nalinaw kuenta, chuna tlawayaw xlakata paxkiyaw Jehová chu kintalatamankan. Kxparábola xatlan samaritano, Jesús limasiyalh tuku kilhchanima tapaxkit chu talakgalhaman. Tlan akstu nakinkakgalhskinkanan: «Chuna la samaritano, ¿kkalakgalhaman latamanin? ¿Tlawa pi nakkalitachuwinan Dios?». Ni wamputunaw la levita chu sacerdote nema lichuwinalh Jesús, chu ni nalichuwinamputunaw Dios chu “kaj natipaxtutsalayaw” latamanin (Luc. 10:25-37). Xlakata kanajlaniiyaw Dios chu kapaxkiyaw kintalatamankan uma natlawa pi lu naliskujaw xlakata nalitachuwinamputunaw Dios xlakata nina sputa kilhtamaku.

PATAKUTKGOLH «TSUTSOKGO» PUPUNU

15. ¿Tuku xlakata israelitas nialh xkatsikgo tuku natlawakgo?

15 Xlakata Moisés xkanajlani «ti ni tasiyuy» makgtayalh akxni nina makgas xtaxtukgonit kEgipto chu kalipekua tawilalh xlatamat israelitas. Biblia kinkawaniyan: «Xkamanan Israel lakankgolh,chu akxilhkgolh pi egipcios xkastalanimakgo; xkamanan Israel lu pekuankgolh, chu tsukukgolh lakgkilhankgo Jehová» (Éx. 14:10-12). Uma tuku xlama ni xlilat kaks xlilakawankgolh. ¿Tuku xlakata? Xlakata Jehová xwanit: «Nakmasta talakaskin pi xnaku Faraón tsakatwa nawan, chu xla nakaputsastalani, chu naktlawa pi nakilimalankikan xlakata Faraón chu putum xsoldados; chu egipcios xlikana nakatsikgo pi akit Jehová» (Éx. 14:4). Pero israelitas kajwatiya kuenta tlawakgolh tuku xakxilha xlakgastapukan. Kxlakatinkan xwi xatsutsokgo pupunu, nema nila xpatakutkgo, chu kxchakgenkan, lakapala xtalakatsuwimakgo carro xla guerra nema xtapakgsini faraón. Chu tiku xkapulalima ¡kaj chatum xkuentajtlawana borrego tiku xkgalhi 80 kata! Ni xkatsikgo tuku natlawakgo.

16. Akxni chankgolh kxatsutsokgo pupunu, ¿la makgtayalh xtakanajla Moisés?

16 Pero Moisés ni pekualh, takanajla nema xkgalhini Dios tlawalh pi xakxilhli tuku tlakg tliwakga nixawa pupunu o ksoldados faraón. Tlan xakxilha la xʼama “kalakgmaxtu Jehová”, xkatsi pi Jehová xʼama talatlawanan xpalakatakan (kalikgalhtawakga Éxodo 14:13, 14). Xtakanajla matliwakglhi kachikin. Biblia wan: «Na wa xpalakata xtakanajlakan ntilipatakutkgolh ktakgayawana tu wanikan tsutsokgo takgayawana [o pupunu], xtachuna xakaskakni tiyat, [akxni] ntilitsakgsakgolh nti xalak Egipto, wampi muxtokgolh xlakan» (Heb. 11:29). Wa xlakata «kachikin tsukulh pekuani Jehová chu tsukukgolh kanajlanikgo Jehová chu kskujni Moisés» (Éx. 14:31).

17. Kilhtamaku nema aku mima, ¿la nalitaʼakxilha kintakanajlakan?

17 Nialh makgas na natasiya pi kilatamatkan kalipekua natawila. Akxni nasputa lanka takatsanajwat mapakgsinanin masputukgonit nawan laklanka chu lakgtliwekge takanajla nixawa kilakan (Apoc. 17:16). Kʼakgtum tamakatsinin xalak Biblia nema aku nakgantaxtu Jehová tamalakxtumi tuku natitaxtuyaw la «tiyat nema [...] nitu kgalhikgo xpatsaps, chu nitu xtalayaw chu xmalakcha» (Ezeq. 38:10-12, 14-16). Kxlakatin latamanin natasiya pi ni katilakgtaxtuw. ¿Tuku natlawayaw?

18. ¿Tuku xlakata ni xlilat napekuanaw akxni namin lanka takatsanajwat?

18 Ni xlilat napekuanaw. ¿Tuku xlakata? Xlakata Jehová wanit pi nakaputsastalakan kskujnin, pero na wanit pi xla nakamakgtaya: «Chu uma kilhtamaku, kilhtamaku akxni Gog namin kxtiyat Israel, lu nataliwaka kintasitsi,chuna wanit Jehová Mapakgsina xlikalanka Katiyatna. Chu kkintasitsi, akxni lakgpasanit kintasitsi nakchuwinan» (Ezeq. 38:18-23). Putum tiku namasputuputun xkachikin nakamasputukan. Takanajla nema kgalhiniyaw Jehová nakinkamakgtayayan chu natlawa pi ni namakgatsakgananiyaw akxni namin «xkilhtamaku Jehová, xalanka chu xamakgapekuana» chu “naʼakxilhaw la nakinkalakgmaxtuyan Jehová” (Joel 2:31, 32).

19. 1) ¿La xlatalalin Jehová chu Moisés? 2) ¿La nalitamakgtayayaw komo kuenta natlawaniyaw Jehová putum kkintijikan?

19 ¡Nialh makgas nala tuku lu laklipekunit! Wa xlakata chuntiya kakanajlaw xtachuna la akxilhmaw «ti ni tasiyuy». Kakgalhtawakgaw chu katlawaw oración putum kilhtamaku xlakata tlakg tlan xʼamigo Jehová nawanaw. Moisés lu tlan xtalalin Dios, chu Jehová lhuwa tuku matlawilh nema kaks malakawaninan, wa xlakata Biblia wan pi Jehová «lakaʼakxilhli» (Deut. 34:10). Chuna la uma palakachuwina tiku tliwakga xwi xtakanajla, komo kanajlaniyaw Jehová, namakgkatsiyaw pi lu lakatsu kinkatawilan xtachuna la komo xʼakxilhwi. Biblia kinkawaniyan pi kakuentajtlawaniw Jehová “xliputum kintijikan”, xlakata “xla namatsaja kintijikan” (Prov. 3:6).

^ párr. 11 Liwana tasiya pi Jehová kamalakgachalh xʼángeles xlakata xkamakgnilh xkamanan egipcios (Sal. 78:49-51).