Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Muntu nansha umue kena mua kuenzela bamfumu babidi mudimu

Muntu nansha umue kena mua kuenzela bamfumu babidi mudimu

“Muntu nansha umue kena mua kuenzela bamfumu babidi mudimu to. . . . Kanuena mua kuikala bapika ba Nzambi ne ba Biuma popamue to.”​—MAT. 6:24.

1-3. a) Bantu ba bungi batu bapeta ntatu kayi ya malu a makuta? Bamue batu bajinga kuyijikija mushindu kayi? (Tangila tshimfuanyi.) b) Ntshilumbu kayi tshitu tshijuka bua dikolesha dia bana?

MARILYN udi wamba ne: “Bayanyi uvua ufuma ku mudimu dituku dionso mutshioke, kadi makuta avuaye upeta kaavua ajikija majinga etu a ku dituku to. Mvua musue kumuambuisha bujitu ne kusumbila muanetu wa balume Jimmy bintu bimpe bivua balongi babu nabi.” * Marilyn uvua kabidi musue kuambuluisha balela bende bakuabu ne kudilongolola bua matuku ende atshivua alua. Balunda bende ba bungi bakavua baye kukeba makuta ku ba bende. Kadi pakelanganaye meji bua kuenza luendu lua nunku, wakapanga tshia kuenza. Bua tshinyi?

2 Marilyn uvua ne buôwa bua kushiyangana ne bena mu dîku diende ne kuteka malanda abu ne Yehowa mu njiwu. Pavuaye wela meji bua bakavua baye, uvua umona bu ne: mêku abu avua makole mu nyuma. Kadi, uvua udiebeja muvuaye mua kukolesha Jimmy eku musombele kule. Uvuaku mua kukumbana bua kukolesha muanende “ne mibelu ne didimuija bia Yehowa” ku Enternete anyi?​—Ef. 6:4.

3 Marilyn wakalomba mibelu. Bayende kavua musue bua aye to, nansha muvuaye kayi umukandika. Bakulu ne bantu bakuabu ba mu tshisumbu bakamubela bua kayi ku ba bende, kadi bana betu ba bakaji ndambu bavua bamuambila bua aye. Bakamuambila ne: “Wewe munange bena mu dîku diebe, neuye. Neutungunuke anu ne kuenzela Yehowa mudimu.” Nansha muvua Marilyn ne dielakana, wakalaya James ne Jimmy ne kuyaye kuenza mudimu ku ba bende. Wakabalaya ne: “Tshiena ngenza matuku a bungi to.”

MAJITU A MU DÎKU NE TSHIDI BIBLE WAMBA

4. Bantu ba bungi batu baya ku ba bende bua tshinyi? Mbanganyi batu babakoleshila bana?

4 Yehowa ki mmusue bua batendeledi bende bikale mu bapele bukole to, ne katshia ku kale tshimuanyi mbumue bua ku malu atu akepesha bupele. (Mus. 37:25; Nsu. 30:8) Bua kuepuka nzala, Yakoba wakatuma bana bende mu Ejipitu bua kusumba biakudia. * (Gen. 42:1, 2) Lelu eu, ba bungi batu bumbuka ku mabu kabitu bua nzala to. Kadi badi mua kumbuka bua kujikija mabanza kampanda manene. Bakuabu mbasue anu bua mêku abu ikale ne nsombelu muimpe. Bua bantu ba bungi kukumbajabu bipatshila biabu muaba udi malu a mpetu mashadile, batu bashiya mêku abu ne baya kuenza mudimu muaba mukuabu mu ditunga diabu anyi ku ba bende. Misangu ya bungi, batu bashiya bana babu batshidi batekete kudi muledi umue, mukuluende, bakakuabu, balela babu bakuabu anyi kudi balunda. Nansha mutubi bibungamija bantu bua kushiyangana ne bena dibaka nabu anyi bana, ba bungi batu baya ku ba bende batu bamona ne: kabena ne tshikuabu tshia kuenza.

5, 6. a) Yezu wakalongesha tshinyi bua bidi bitangila disanka ne bukubi? b) Yezu uvua mulongeshe bayidi bende bua kulomba bintu kayi bia ku mubidi? c) Mmu mushindu kayi mudi Yehowa utubenesha?

5 Mu matuku a Yezu, bantu ba bungi bavua pabu bapele ne bakengi, ne bavua mua kuikala bele meji ne: bavua mua kupeta disanka bobu bapete makuta a bungi. (Mâko 14:7) Kadi Yezu uvua musue bua bantu bateke ditekemena diabu muaba mukuabu. Uvua musue bua beyemene Yehowa udi Mpokolo wa bubanji bua kashidi. Yezu wakumvuija mu muyuki wende wa pa mukuna ne: disanka dilelela ne bukubi kabiena bifumina ku bintu bia ku mubidi anyi madikolela etu to, kadi nku bulunda butudi badie ne Tatu wetu wa mu diulu.

6 Mu disambila diende dia tshilejilu, Yezu wakatulongesha mua kusambila bua kulomba bua majinga etu a ku dituku, mmumue ne: “tshiakudia tshia dituku edi,” kadi ki mbukubi mu bintu bia ku mubidi to. Wakambila bantu bavua bamuteleja ne: ‘Lekelayi kudibutshila biuma pa buloba. Kadi nudibutshile biuma mu diulu.’ (Mat. 6:9, 11, 19, 20) Tudi mua kutekemena ne: Yehowa neatubeneshe anu mudiye mulaye. Nzambi kena utubenesha anu pa kutuanyisha patupu to; kadi udi utupesha bitudi nabi dijinga menemene. Bushuwa, mushindu umuepele wa kupeta disanka ne bukubi mpa kueyemena Tatu wetu udi utupesha bintu pamutu pa kueyemena makuta.​—Bala Matayi 6:24, 25, 31-34.

7. a) Yehowa mmupeshe banganyi mudimu wa kukolesha bana? b) Bua tshinyi baledi bonso babidi badi ne bua kuikala ku luseke lua bana babu?

7 ‘Kukeba tshia kumpala buakane bua Nzambi’ kudi kabidi kulomba kukumbaja majinga a bena mu dîku anu bu Yehowa. Mu mikenji ya Mose muvua dîyi dinene didi bena Kristo ne bua kutumikila edi: Baledi badi ne bua kudilongeshila bana babu malu a Nzambi. (Bala Dutelonome 6:6, 7.) Nzambi mmupeshe baledi mudimu eu, ki mmuwupeshe bakaku anyi muntu mukuabu to. Mukalenge Solomo wakamba ne: ‘Muananyi, umvua diyisha dia tatu webe, kupidi diyisha dia mamu webe.’ (Nsu. 1:8) Yehowa uvua mutekemene bua baledi bonso babidi bikalapu bua kulombola ne kulongesha bana babu. (Nsu. 31:10, 27, 28) Bana badi balonga malu a bungi kudi baledi babu, nangananga a mu nyuma padibu babumvua bakula bua Yehowa dituku dionso ne bamona malu adibu benza.

BIPETA BIBI BIVUA KABIYI BIELELA MEJI

8, 9. a) Mmalu kayi atu enzeka padi muledi kule ne dîku diende? b) Dishiyangana ne bena mu dîku didi mua kufikisha ku njiwu kayi mu lungenyi ne mu bikadilu?

8 Kumpala kua bantu kuyabu ku ba bende, batu batangila njiwu idibu mua kupeta ne malu adibu mua kudipangisha, kadi bantu bakese ke batu badianjila kumona bipeta bibi bia dishiya mêku abu. (Nsu. 22:3) * Matuku makese panyima pa diya dia Marilyn, wakatuadija kutata bua dishiyangana ne bena mu dîku diende. Ke muvuabi kabidi bua bayende ne muanende. Jimmy uvua anu webeja mamuende ne: “Bua tshinyi udi munshiye?” Marilyn uvua mulongolole bua kupingana mu ngondo mikese, kadi wakenza bidimu. Wakamona malu a bungi mashintuluke mu dîku diende. Jimmy wakatuadija kupua mamuende muoyo ne katshivua kabidi nende dijinga to. Mamuende udi wamba ne dibungama ne: “Dinanga diende kundi diakakepela.”

9 Padi baledi ne bana kabayi muaba umue, dinanga diabu kudi umue ne mukuabu didi mua kukepa ne bikadilu biabu bidi mua kunyanguka. * Baledi bobu bashiyangane ne bana batshidi batekete matuku a bungi, ntatu idi payi ivula. Marilyn wakambila Jimmy ne: uvua wenza bionso abi bua diakalenga diende. Kadi Jimmy uvua yeye umona ne: mamuende uvua mumulekele. Ku ntuadijilu bivua bimutonda pavua mamuende kayiku, kadi panyima pa matuku pakaluaye kubamona, bivua bitonda Jimmy pavuaye umumona. Anu mutubi bifikila bana bonso batubu bashiya kudi baledi babu, Jimmy wakamona ne: mamuende uvua mujimije kanemu ne dinanga bia kudi muanende.​—Bala Nsumuinu 29:15.

Kuena mua kuakidila muanebe ku Enternete nansha (Tangila tshikoso tshia 10)

10. a) Padi muledi udi kule ufila bintu bia ku mubidi bua kuleja mudiyeku, bidi mua kunyanga bana mushindu kayi? b) Muledi udi mua kupangila bua kuenza tshinyi padiye ukoleshila muanende kule?

10 Nansha muvua Marilyn muditatshishe bua bienze anu bu uvuaku pa kutuma makuta ne bintu bia ku mubidi, wakamona ne: uvua usemena kule ne muanende ne umulongesha kayi mumanye bua kuteka bintu bia ku mubidi kumpala kua malu a mu nyuma ne malanda a bena mu dîku. (Nsu. 22:6) Jimmy uvua umuambila ne: “Kupinganyi kabidi to. Ikala anu ututumina bintu.” Marilyn wakatuadija kumona ne: kavua mua kukolesha muanende ku telefone, mu mikanda anyi ku Enternete to. Udi wamba ne: “Kuena mua kuakidila muanebe bua kumujingila tulu tulenga ku Enternete to.”

Paudi ku ba bende kule ne muena dibaka nebe, nnjiwu kayi iudi mua kupeta? (Tangila tshikoso tshia 11)

11. a) Mmunyi mudi kuya ku ba bende bua kuenza mudimu kunyanga dibaka? b) Ntshinyi tshivua tshifikishe muanetu wa bakaji kampanda bua kupingana kuende?

11 Malanda a Marilyn ne Yehowa ne avuaye nawu ne bayende James avua pawu mu njiwu mikole. Ukavua ubuela mu bisangilu peshi uyisha musangu umue ku lumingu anyi upitshisha lumingu kayi muenze nanku. Mfumuende wa mudimu uvua umulomba bua ende nende masandi. Bu muvua Marilyn ne James kabayi pabuipi ne muena dibaka wa kukuatshila malu padi ntatu imueneka, bonso babidi bakapeta bantu bakuabu ba kueyemena ne bakavua pabuipi ne kukuluka mu tshiendenda. Marilyn wakalua kumona ne: nansha muvuaye yeye ne bayende kabayi bende masandi, kusombela kule kakuvua kupetangana ne tshidi Bible wamba bua kukumbaja majinga a muena dibaka nende. Kabavua mua kupeshangana ngenyi, kuoshangana ka dîsu peshi kutua mimuemue, kulengangana pambidi ne bulenga, kuelangana diboko, kuenzelangana tumalu tua ‘mananga’ anyi kupesha muena dibaka “tshidi bu tshiende.” (Mus. wa Sol. 1:2; 1 Kol. 7:3, 5) Kabavua mua kuenza ntendelelu wa mu dîku pamue ne muanabu bu muvuabi bikengela to. Marilyn udi uvuluka ne: “Pakalongeshabu mu mpungilu ne: mbimpe kuenza ntendelelu wa mu dîku misangu yonso bua kupanduka ku dituku dinene dia Yehowa, ngakamona ne: bivua bikengela mpingane. Mvua ne bua kutuadija kuakajilula malanda anyi ne Yehowa ne nsombelu wa bena mu dîku dianyi.”

MIBELU MIMPE NE MIBI

12. Mmubelu kayi wa mu Bible utudi mua kupesha aba badi kule ne mêku diabu?

12 Pavua Marilyn muangate dipangadika dia kupingana, bamue bakitaba ne bakuabu bakabenga. Bakulu ba mu tshisumbu tshia ku ba bende tshivuaye bakamuela kalumbandi bua ditabuja diende ne dikima. Kadi bantu bakuabu bavua pabu kule ne mêku abu kabakasanka to. Pamutu pa bobu kulonda tshilejilu tshiende tshimpe, bakajinga bua kumutekesha mu mikolo. Bakamuambila ne: “Neupingane anu kabidi munemu. Mmunyi muwakumbaja majinga ebe wewe mupingane kuenu?” Pamutu pa bena Kristo netu kuambabu malu adi atekesha mu mikolo mushindu eu, badi ne bua kubela “bansongakaji ku meji mimpe bua banange babayabu, banange bana babu balela, . . . benza midimu ya kumbelu,” mmumue ne: kumbelu kuabu bobu, “bua bantu kabakudi bibi bua dîyi dia Nzambi.”​—Bala Tito 2:3-5.

13, 14. Bua tshinyi mbimpe kuikala ne ditabuja bua kutumikila Yehowa pamutu pa kuenza tshidi bena mu mêku etu batulomba? Fila tshilejilu.

13 Bantu ba bungi badi baye ku ba bende bavua bakolele miaba ivuabu bateka bilele ne majitu a dîku ku mutu kua malu makuabu onso, nangananga baledi. Padi muena Kristo wenza malu bua kusankisha Yehowa pa kubenga kulonda mudi bantu bonso benza anyi mudi bena mu dîku diende bajinga bua enze, udi uleja mudiye ne ditabuja.

14 Tuangate tshilejilu tshia Carin. Udi wamba ne: “Pangakalela muananyi Don, meme ne bayanyi tuvua tuenza mudimu ku ba bende ne ntshivua ntuadijilaku kulonga Bible. Bena mu dîku dianyi bonso bavua batekemene bua mbatumine Don bua baledi banyi bamukoleshe too ne patuvua mua kupeta makuta makumbane.” Pavua Carin muleje ne: uvua musue kudikoleshila nkayende muanende Don, balela bende ne bayende bakamuamba muvuaye muena lulengu ne bakamuseka. Carin udi usakidila ne: “Mu bulelela tshikondo atshi tshivua mumvue bimpe menemene bua tshinyi mbibi bua kutuma Don kudi baledi banyi bua bidimu bikese to. Kadi mvua mumanye ne: Yehowa mmutupeshe tuetu baledi ba Don mudimu wa kumukolesha.” Pavua Carin muimite kabidi, bayende uvua kayi muena Kristo wakamuambila bua atule difu. Dipangadika dikavua Carin muangate kumpala divua dikoleshe ditabuja diende ne wakashala kabidi mulamate Yehowa. Mpindieu, yeye, bayende ne bana bende babidi badi ne disanka bua muvuabu bashale kaba kamue. Bu Carin mutume muanende umue anyi bonso babidi bua bantu bakuabu babakoleshe, bipeta bivua mua kuikala mushindu mukuabu.

15, 16. a) Londa tshivua tshifikile muanetu wa bakaji kampanda uvua kayi mukolele kudi baledi bende. b) Bua tshinyi wakabenga kuenza bia muomumue bua muanende wa bakaji?

15 Muanetu wa bakaji mukuabu diende Vicky udi ulonda bualu buende wamba ne: “Mvua mukolele kua kakuanyi muntu mukaji munkatshi mua bidimu bikese pavua eku baledi banyi bakolesha muakunyanyi wa bakaji. Panyima pa matuku pangakapingana kudi baledi banyi, nkavua mbamona mushindu mukuabu. Muakunyanyi wa bakaji uvua ubambila malu mudilekelele, uvua ubakidila, ne uvua mulue mulunda wabu munene. Mvua ndiumvua meme kule ne baledi banyi, nansha pankavua muntu mukole, bivua binkolele bua kubambila mumvua ndiumvua. Meme ne muakunyanyi tuvua bambile baledi betu ne: netubalame pakulakajabu. Kadi, meme nembalame anu bualu mbujitu buanyi, kadi muakunyanyi yeye neabalame bualu mmubanange bikole.”

16 Vicky udi usakidila wamba ne: “Mpindieu mamuanyi udi ujinga bua mmutumine muananyi wa bakaji bua amukoleshe anu muvuaye muntume panyi kudi mamuende. Ndi mubenge, kadi ne budimu buonso. Meme ne bayanyi tudi basue kudikoleshila muanetu mu mikenji ya Yehowa. Tshiena musue bua malanda anyi ne muananyi alue kunyanguka to.” Vicky mmumone ne: mushindu umuepele wa kupeta diakalenga nkuteka Yehowa ne mikenji yende kumpala kua bipatshila bia malu a makuta ne malu adi bena mu dîku basue. Yezu wakaleja patoke ne: “Muntu nansha umue kena mua kuenzela bamfumu babidi mudimu to,” mmumue ne: kuenzela Nzambi ne biuma mudimu.​—Mat. 6:24; Ekes. 23:2.

YEHOWA UTU WENZA BUA MALU ATUDI TUENZA ATUTE “DIAKALENGELE”

17, 18. a) Bena Kristo batu misangu yonso ne bua kuenza disungula mu malu kayi? b) Netuandamune nkonko kayi mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

17 Yehowa, Tatu wetu mmusue kutuambuluisha bua kupeta bintu bitudi nabi dijinga menemene tuetu tuteka Bukalenge ne buakane pa muaba wa kumpala mu nsombelu wetu. (Mat. 6:33) Nunku, bena Kristo balelela badi misangu yonso ne bua kuenza disungula kampanda. Yehowa mmulaye bua kufila ‘njila wa kupatukila’ udi kayi utulomba bua tushipe mikenji yende nansha tuetu ne ntatu ya mushindu kayi. (Bala 1 Kolinto 10:13.) Tuetu ‘tuindila Yehowa ne lutulu,’ tusambila bua kuleja mutudi ‘bamueyemene’ bua atupeshe meji ne bulombodi ne tuetu tutumikila mikenji yende ne mêyi manene, ‘yeye neenze malu ende.’ (Mus. 37:5, 7) Neabeneshe madikolela atudi tuenza bua kumuenzela anu yeye nkayende mudimu bu Mfumu umuepele mulelela. Tuetu bamuteke pa muaba wa kumpala, neenze bua nsombelu wetu atute “diakalengele.”​—Tangila Genese 39:3.

18 Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kulongolola malu mabi adi dishiyangana dikebeshe? Mmalu kayi atudi mua kuenza bua kuambuluisha mêku etu nansha katuyi baye ku ba bende? Mmunyi mutudi mua kukankamija bantu bakuabu bua kuangatabu mapangadika mimpe mu tshilumbu etshi? Netuandamune nkonko eyi mu tshiena-bualu tshidi tshilonda.

^ tshik. 1 Tudi bashintulule mêna.

^ tshik. 4 Misangu yonso ivua bana ba Yakoba baya mu Ejipitu, kabavua mua kuikala benza mbingu mitue ku isatu kule ne mêku abu to. Pavua Yakoba ne bana bende balue kuya mu Ejipitu, bakaya ne bakaji babu ne bana babu.​—Gen. 46:6, 7.

^ tshik. 8 Tangila tshiena-bualu tshia ne: “Émigration: rêves et réalités” mu Réveillez-vous! wa ngondo 2 wa 2013.

^ tshik. 9 Luapolo ya mu matunga mashilashilangane idi ileja ne: kushiyangana ne muena dibaka anyi bana bua kuya kuenza mudimu ku ba bende mbumue bua ku malu atu akebesha ntatu minene. Mu ntatu eyi mudi dipanga lulamatu dia muena dibaka umue anyi bonso babidi, diangatangana dia mulume ne mulume anyi mukaji ne mukaji, peshi tshibindi; ne ku luseke lua bana kudi dinyanguka dia bikadilu, dipeta bilumbu mu tulasa, tshikisu, tunyinganyinga, dibungama peshi diela meji a kudishipa.