Skip to content

Skip to table of contents

Ema ida la bele sai atan ba naʼi-ulun rua

Ema ida la bele sai atan ba naʼi-ulun rua

“Ema ida la bele sai atan ba naʼi-ulun rua . . . Imi la bele sai atan ba Maromak no ba Rikusoin.”—MATEUS 6:24.

1-3. (a) Família barak hasoru problema saida kona-ba osan? Oinsá mak ema balu koko atu hadiʼa problema neʼe? (Haree foto iha leten.) (b) Kuandu inan-aman hanoin atu muda ba fatin seluk, dúvida saida mak sira iha kona-ba haboot sira-nia oan?

 LORON-LORON, Madalena nia laʼen, Tiago, kole loos kuandu nia fila husi serbisu. a (Haree nota iha kraik.) Osan neʼebé nia hetan la toʼo hodi taka família nia presiza loroloron. Madalena hakarak halo ninia laʼen nia moris kmaan liu no hakarak sira-nia oan Jaime atu iha sasán diʼak hanesan ninia kolega iha eskola. Madalena mós hakarak ajuda ninia família seluk no rai osan balu. Ninia kolega barak muda ona ba rai seluk atu manán osan. Maibé Madalena duvida hela kona-ba atu muda ba rai seluk. Tanbasá?

2 Madalena hanoin barak kona-ba saida mak bele mosu se nia husik ninia família. Ninia família iha toman neʼebé diʼak hodi adora Maromak hamutuk. Maibé oinsá mak sira bele kontinua halo ida-neʼe se Madalena hela dook? Madalena mós hanoin kona-ba irmaun-irmán seluk neʼebé muda dook husi sira-nia família, no tuir ninia haree, sira nafatin serbí Jeová. Entaun, Madalena mós bele haboot no hanorin ninia oan atu serbí Jeová liuhusi internét deʼit ka lae?—Éfeso 6:4.

3 Madalena husu konsellu husi ema seluk. Ninia laʼen dehan: ‘Ha’u lakohi ó atu bá, maibé se ó hakarak, haʼu sei la hapara ó.’ Katuas sira no irmaun-irmán balu iha kongregasaun fó konsellu ba nia atu la bá, maibé irmán balu dehan ba nia: “Se ó hadomi ó-nia família, ó sei bá. No ó sei bele kontinua nafatin serbí Jeová.” Maski Madalena duvida hela, nia fó adeus ba Tiago no Jaime hodi bá rai seluk atu serbisu. Nia promete ba sira: “Haʼu sei bá lalais deʼit.”

RESPONSABILIDADE IHA FAMÍLIA NO BÍBLIA NIA MATADALAN

4. Tanbasá mak ema barak muda dook husi sira-nia família? Sé mak baibain tau matan ba sira-nia oan?

4 Jeová lakohi atu ninia atan sira sai hamlaha. (Salmo [Mazmur] 37:25; Provérbios [Amsal] 30:8) Bíblia hatudu katak Jeová nia povu sira mós muda ba fatin seluk atu la monu ba kiak. Porezemplu, kuandu rai hamlaha, Jacob haruka ninia oan sira ba Ejitu hodi sosa hahán. b (Haree nota iha kraik.) (Gênesis [Kejadian] 42:1, 2) Maibé, ohin loron ema barak muda ba rai seluk laʼós tanba hamlaha. Entaun, tansá mak sira muda? Sira balu debe osan barak, no balu seluk hela iha rai neʼebé susar atu manán osan. Tanba sira hakarak atu iha sasán no moris neʼebé diʼak liu, sira husik família hodi muda ba rai neʼebé fasil atu hetan osan. Inan ka aman neʼebé muda ba rai seluk dala barak husik sira-nia oan ba ema seluk hodi haboot, hanesan sira-nia kaben, avó, oan seluk neʼebé boot ona, ka kolega. Maski sira sente susar atu husik sira-nia família, maibé sira mós sente katak la iha dalan seluk.

5, 6. (a) Jesus hanorin saida kona-ba moris neʼebé haksolok no seguru? (b) Iha Jesus nia orasaun, nia hanorin ninia dixípulu sira atu husu saida? (c) Oinsá mak Jeová fó bensaun ba ita?

5 Iha Jesus nia tempu, povu moris kiak. Karik sira hanoin katak se sira iha osan barak tan, sira sei sente kontente no seguru liu. (Marcos 14:7) Maibé, Jesus lakohi sira atu tau fiar ba rikusoin neʼebé hela ba tempu uitoan deʼit. Nia hakarak sira atu tau fiar ba Jeová, neʼebé tau matan nafatin ba sira. Iha Jesus nia diskursu iha foho, nia hanorin katak moris neʼebé haksolok no seguru mai husi ita-nia relasaun ho Jeová, laʼós rikusoin ka ita-nia hakaʼas-an atu buka ida-neʼe.

6 Iha Jesus nia orasaun, nia la hanorin ita atu husu moris neʼebé diʼak hela deʼit, maibé nia hanorin ita atu husu “ai-han ba ohin nian”. Jesus hatete ho klaru: “Keta haloot ba ó-nia an rikusoin iha rai . . . Maibé, haloot ba ó-nia an rikusoin iha lalehan.” (Mateus 6:9, 11, 19, 20) Ita bele fiar katak Jeová sei fó bensaun mai ita tuir buat neʼebé nia promete ona. Maromak nia bensaun neʼe laʼós deʼit katak nia simu ita, maibé nia sei fó ba ita buat hotu neʼebé ita presiza. Sin, atu hetan haksolok no la hanoin barak kona-ba ita-nia presiza loroloron nian, ita tenke tau fiar ba ita-nia Aman Jeová neʼebé hadomi ita, duké ba osan.—Lee Mateus 6:24, 25, 31-34.

7. (a) Jeová fó responsabilidade ba sé atu haboot oan sira? (b) Tanbasá mak inan-aman presiza haboot sira-nia oan hamutuk?

7 Halo Maromak nia hakarak inklui tau matan ba ita-nia família tuir dalan neʼebé Jeová fó sai ona. Ukun-Fuan Moisés nian haruka inan-aman atu treinu sira-nia oan atu serbí Jeová, no ema kristaun neʼebé hakarak halo Jeová kontente tenke halo ida-neʼe. (Lee Deuteronômio [Ulangan] 6:6, 7. c) Maromak fó responsabilidade neʼe ba inan-aman, laʼós ba avó ka ba ema seluk. Liurai Salomão dehan: “Haʼu-nia oan, rona ba dixiplina husi ó-nia aman, no keta husik ó-nia inan nia lei.” (Provérbios [Amsal] 1:8) Jeová hakarak inan-aman hela hamutuk ho oan sira hodi bele hanorin no haboot sira. (Provérbios [Amsal] 31:10, 27, 28) Kuandu oan sira rona inan-aman koʼalia beibeik kona-ba Jeová no hatudu ezemplu diʼak, sira bele aprende atu halo tuir.

PROBLEMA NEʼEBÉ BELE MOSU

8, 9. (a) Kuandu inan ka aman hela dook husi família, ida-neʼe lori mudansa saida? (b) Kuandu inan-aman no oan sira la hela hamutuk, oinsá mak ida-neʼe bele halo família naksobu?

8 Maski ema barak hatene katak sira-nia desizaun atu husik família bele lori problema balu, maibé sira nunka hatene ho loloos kona-ba problema neʼebé sei mosu ba sira-nia família tanba desizaun neʼe. (Provérbios [Amsal] 22:3) d (Haree nota iha kraik.) Kuandu Madalena husik ninia família, nia komesa hanoin tebetebes sira. Ninia laʼen no oan mós sente laran-kanek. Jaime neʼebé sei kiʼik husu beibeik ba Madalena: “Tansá mamá husik haʼu?” Maski foufoun Madalena planu atu bá lalais deʼit, maibé nuʼudar tinan balu liu daudaun, nia komesa hanoin barak hodi haree oinsá família nia hahalok troka. Jaime sai nonook no lakohi koʼalia nakloke ho nia. Madalena dehan: “Haʼu-nia oan ninia domin ba haʼu la iha ona.”

9 Kuandu inan-aman ho oan sira la hela hamutuk, ida-neʼe sei kona sira-nia sentimentu no morál. e (Haree nota iha kraik.) Perigu liu se oan neʼe sei kiʼik no mós se ninia inan ka aman husik nia ba tempu kleur. Madalena esplika ba Jaime katak nia serbisu iha rai liʼur atu ajuda Jaime, maibé ba Jaime, ida-neʼe haree hanesan ninia inan la hadomi ona nia. Foufoun, nia laran-hirus tanba ninia inan la iha, maibé liutiha tinan balu kuandu Madalena mai vizita fali nia, Jaime sai laran-hirus tanba nia sente baruk atu ninia inan besik nia. Hanesan labarik barak neʼebé hela ketak husi inan ka aman ba tempu kleur, Jaime sente katak ninia inan la iha ona direitu atu simu ninia domin no halo ukun-fuan ba nia.—Lee Provérbios (Amsal) 29:15. f

Liuhusi internét, ita la bele hakoʼak ita-nia oan (Haree parágrafu 10)

10. (a) Kuandu inan-aman fó deʼit prezente duké fó tempu no domin, saida mak sei akontese ba sira-nia oan? (b) Kuandu inan ka aman hela dook husi oan, sira la bele halo saida?

10 Tanba Madalena hela dook husi Jaime, nia koko atu halo ninia oan kontente hodi haruka osan no prezente sira. Maibé, Madalena haree katak kuandu nia fó sasán ba Jaime, ida-neʼe halo Jaime sente dook husi nia no hadomi deʼit osan liu fali ninia família rasik no Jeová. (Provérbios [Amsal] 22:6) Jaime komesa hatete ba Madalena: “Lalika mai fali, maibé nafatin haruka prezente mai haʼu.” Ikusmai, Madalena hatene katak nia la bele haboot nia oan liuhusi karta, telefone, ka internét. Madalena dehan: “Liuhusi internét, ita la bele hakoʼak ka reʼi ita-nia oan antes sira bá toba.”

Kuandu ita dook ho ita-nia kaben, ida-neʼe lori perigu saida? (Haree parágrafu 11)

11. (a) Oinsá mak hela dook bele kona relasaun kaben nian? (b) Bainhira mak Madalena hatene katak nia presiza hamutuk ho ninia família?

11 Madalena nia relasaun ho Jeová no mós ho ninia laʼen sai fraku. Nia hamutuk ho ninia kongregasaun no haklaken semana ida dala ida, ka falta deʼit. Nia tenke kontra hasoru ninia patraun neʼebé hakarak halo relasaun seksuál ho nia. Tanba Tiago no Madalena la bele koʼalia ba malu kona-ba sira-nia problema, sira fó sai sira-nia sentimentu ba mane no feto seluk toʼo besik atu halo sala-foʼer. Ikusmai, Madalena haree katak maski sira la halo sala-foʼer, maibé sira-nia relasaun kaben nian iha perigu laran. Bíblia haruka kaben-naʼin sira atu tau matan ba malu, neʼe inklui sentimentu no presiza seksuál nian. Tanba Madalena no Tiago hela dook ba malu, sira la bele halo buat neʼebé baibain lori haksolok ba kaben-naʼin sira, hanesan fahe sira-nia hanoin ba malu, hamnasa no hakoʼak malu. (Cântico de Salomão [Kidung Agung] 1:2; 1 Korinto 7:3, 5) No sira mós la bele adora Jeová hamutuk ho sira-nia oan. Madalena dehan: “Kuandu haʼu rona iha reuniaun boot katak halaʼo beibeik adorasaun família nian mak importante ba ami atu moris liu Jeová nia loron boot, haʼu hatene katak haʼu tenke fila fali. Haʼu presiza hadiʼa haʼu-nia relasaun ho família no mós Jeová.”

KONSELLU DIʼAK NO AAT

12. Bíblia nia matadalan saida mak bele ajuda ema sira neʼebé hela dook husi família?

12 Bainhira Madalena deside atu fila fali ba uma, ema balu fó konsellu diʼak ba nia no balu seluk fó konsellu neʼebé aat. Katuas sira iha ninia kongregasaun gaba ninia desizaun. Maibé, irmaun-irmán balu neʼebé mós hela dook husi sira-nia kaben no família, koko atu hakaʼas nia atu hela nafatin. Duké halo tuir ninia desizaun neʼebé diʼak, sira dehan: “Lakleur, ó sei mai fali. Ó sei la hetan osan iha ita-nia rai.” Duké koʼalia iha dalan neʼebé halo ema laran-tun, ema kristaun tenke “hanorin feto joven sira atu hadomi sira-nia laʼen, hadomi sira-nia oan”, no “atu halo serbisu iha uma laran”, katak tau matan ba sira-nia família rasik. Hodi halo nuneʼe, ema kristaun sei la lori moe ba Maromak nia naran.—Lee Tito 2:3-5.

13, 14. Tanbasá mak ita presiza fiar metin atu la halo tuir família nia hakarak? Konta toʼok ezemplu ida.

13 Ema barak neʼebé husik sira-nia família atu serbisu iha rai seluk, sira moris iha kultura neʼebé hafolin kostume no família, liuliu inan-aman, nuʼudar buat neʼebé importante liu hotu. Ema kristaun presiza iha fiar neʼebé metin hodi la halo tuir família nia hakarak kuandu hakarak neʼe la halo kontente Jeová.

14 Hanoin toʼok Katarina nia istória. Nia dehan: “Kuandu haʼu-nia oan Don moris, haʼu no haʼu-nia laʼen serbisu iha rai seluk, no haʼu foin hahú estuda Bíblia. Ema hotu iha haʼu-nia família hakarak haʼu atu haruka Don ba haʼu-nia inan-aman atu tau matan, atu nuneʼe haʼu no haʼu-nia laʼen bele kontinua serbisu hodi hetan osan barak.” Kuandu Katarina dehan katak nia rasik mak sei haboot ninia oan, ninia família sira, inklui mós nia laʼen, dehan katak nia baruk-teen no goza nia. Katarina dehan: “Iha tempu neʼebá, haʼu seidauk hatene didiʼak tansá mak ladiʼak atu husik Don ba haʼu-nia inan-aman ba tinan balu. Maibé haʼu hatene katak Jeová fó knaar ba inan-aman atu haboot oan.” Kuandu Katarina sai isin-rua fali, ninia laʼen neʼebé fiar la hanesan haruka nia atu halo abortu deʼit. Desizaun diʼak neʼebé uluk Katarina halo hametin ninia fiar, hodi nia bele halo desizaun ida tan neʼebé halo Jeová kontente. Ohin loron, Katarina, ninia laʼen, no sira-nia oan hotu kontente tanba sira hamutuk. Se Katarina haruka ninia oan ida ka rua ba ema seluk atu tau matan, karik situasaun la sai hanesan neʼe.

15, 16. (a) Konta toʼok Vitória nia esperiénsia kuandu nia sei labarik. (b) Tanbasá nia lakohi haboot ninia oan iha dalan neʼebé hanesan?

15 Irmán ida naran Vitória dehan: “Bainhira ami sei kiʼik, haʼu-nia inan-aman hili alin-feto atu hela iha uma, maibé fó haʼu ba haʼu-nia avó-feto hodi hakiak. Liutiha tinan balu bainhira haʼu fila fali ba uma, haʼu-nia sentimentu ba inan-aman troka ona. Haʼu-nia alin gosta koʼalia ho sira, hakoʼak sira, no nia sente besik ba sira. Maibé haʼu sente la hanesan ho haʼu-nia alin kona-ba inan-aman. Maski haʼu boot ona, susar nafatin mai haʼu atu hakbesik ba inan-aman. Ami naʼin-rua koʼalia ona ba inan-aman katak ami sei tau matan ba sira kuandu sira idade. Maibé tuir loloos, iha haʼu-nia laran, haʼu sei halo nuneʼe tanba sente hanesan responsabilidade deʼit, ba haʼu-nia alin, nia sei halo ida-neʼe tanba domin.”

16 Vitória hatutan tan: “Agora haʼu-nia inan hakarak haʼu atu fó haʼu-nia oan-feto ba nia hodi hakiak, hanesan nia uluk fó haʼu ba ninia inan. Maibé haʼu koʼalia ho respeitu ba nia, hodi dehan: ‘Lae.’” Vitória no ninia laʼen hakarak haboot sira-nia oan atu hadomi Jeová. Nia dehan: “Haʼu lakohi haʼu-nia oan sente dook husi haʼu.” Vitória komprende katak atu hetan moris kontente, nia tenke hadomi Jeová ho Ninia matadalan sira liu fali buat seluk, inklui mós família nia hakarak. Jesus hatete ho klaru: “Ema ida la bele sai atan ba naʼi-ulun rua”, katak Maromak no Rikusoin.—Mateus 6:24; Êxodo (Keluaran) 23:2.

JEOVÁ HALO ITA HETAN “SUSESU”

17, 18. (a) Ema kristaun sempre iha dalan atu halo saida? (b) Pergunta saida deʼit mak ita sei haree hamutuk iha lisaun tuirmai?

17 Ita-nia Aman Jeová promete ona atu fó ba ita buat hotu neʼebé ita presiza só deʼit se ita tau uluk ninia Ukun no ninia hakarak iha ita-nia moris. (Mateus 6:33) Maski ita hasoru susar naran deʼit, maibé ita sempre iha dalan atu halo Jeová kontente no halo tuir Bíblia nia matadalan sira. Jeová promete atu fó dalan ba ita “atu sai” husi ita-nia susar. (Lee 1 Korinto 10:13.) Ita-nia orasaun no laran-metin hatudu katak ita tau fiar ba nia. (Salmo [Mazmur] 37:5, 7) Jeová sei haree ita-nia hakaʼas-an no fó ba ita buat hotu neʼebé ita presiza. Nia sei halo ita-nia moris hetan susesu.—Kompara ho Gênesis (Kejadian) 39:3.

18 Maibé, oinsá mak ita bele hadiʼa problema oioin tanba ita uluk dook husi família? Oinsá mak ita bele tau matan ba família nia presiza maski ita la muda ba rai seluk? No oinsá mak ita bele ajuda ema seluk atu kontinua hela ho sira-nia família? Lisaun tuirmai sei fó resposta ba pergunta sira-neʼe.

a Naran sira laʼós naran neʼebé loos.

b Dala ida-idak neʼebé Jacob nia oan sira bá rai-Ejitu, sira dook husi sira-nia família maizumenus ba semana tolu. Tuirmai, kuandu Jacob no ninia oan sira muda ba Ejitu, sira lori mós sira-nia feen no oan sira.—Gênesis (Kejadian) 46:6, 7.

c Deuteronômio 6:6, 7: “6 Liafuan sira-neʼe neʼebé haʼu fó ba imi ohin, tenkesér rai iha imi-nia laran, 7 no imi tenkesér hanorin beibeik liafuan sira-neʼe ba imi-nia oan sira no koʼalia ba sira kuandu imi tuur iha imi-nia uma no kuandu imi laʼo iha dalan no kuandu imi atu toba no kuandu imi hadeer.”

d Haree livru Matan-moris bá! Abríl–Juñu 2013, ho títulu “Mehi no realidade kona-ba emigrasaun”.

e Relatóriu husi rai barak hatudu katak hela dook husi kaben ka oan sira bele lori problema boot. Ida-neʼe inklui sala-foʼer, relasaun seksuál entre mane ho mane ka feto ho feto, no relasaun seksuál entre ema iha família laran. Labarik sira mós bele hetan problema iha eskola. Sira mós hetan problema hanesan sai hirus lalais, laran-taridu, moras depresaun, ka hakarak atu oho an.

f Provérbios 29:15: “Ai-tonka no dixiplina mak fó matenek, maibé labarik neʼebé husik livre deʼit sei hamoe nia inan.”