Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Pwenunga Vakumika—Yehova Ikiye Muka-Kumikafwa

Pwenunga Vakumika—Yehova Ikiye Muka-Kumikafwa

“Mangana tuhase kupwa vakumika chikuma nakwamba ngwetu: ‘Yehova ikiye muka-kungukafwako.’”—HEPE. 13:6.

1, 2. Ukalu muka veji kumonanga vatu vavavulu vaze veji kuyanga kumafuchi eka hakukinduluka cheka kumembo avo? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.)

EDUARDO * ambile ngwenyi: “Omu ngwayile nakuzachila kulifuchi lyeka, ngwapwile hamilimo yayinene kaha ngwapwilenga nakutambula jimbongo jajivulu. Oloze omu ngwaputukile kulinangula Mbimbiliya naVinjiho jaYehova, ngwamwene ngwami ngwapwile namulimo waunene wakuzakama tanga yami kushipilitu nakumujimba. Kaha ngwahilukile kwimbo mangana ngukavazakame.”—Efwe. 6:4.

2 Eduardo ejivile ngwenyi evwishile Yehova kuwaha hakuya nakutwama hamwe natanga yenyi. Oloze ngana mwaMarilyn uze twavulukanga muchihande chinafumuho, Eduardo apwile namulimo uze wambachile makumbi amavulu wakutunga cheka usoko natanga yenyi. Kaha nawa atelele kutonda jimbongo jakulikafwa najo natanga yenyi. Uno ahashile kuzakama ngachilihi tanga yenyi? Kutala vandumbwenyi muchikungulwilo vavakafwile tahi?

KUZAMISA CHIYOYELO CHAKUSHIPILITU NECHI CHATANGA

3. Ukalu muka veji kumonanga vana nge chisemi nafumuho hembo?

3 Eduardo ambile ngwenyi: “Ngwasuvililile vana vami mwomwo kangwavatwaminyinenga nakuvasolwela zangiko. Mwomwo kangwapwilenga navo hamwe nakuvatangila mijimbu yamuMbimbiliya, nakulombela navo hamwe, nakuvasata nakuhema navoko.” (Lushi. 6:7) Mwanenyi wakukola  Anna ambile ngwenyi: “Ngwevwile nge katwapwile tuvakukingiwako hakuwana nge tata kapwile hemboko. Omu akindulukile twamwijivilile kaha kuchihanga chenyi nakulizu lyenyi. Kangwevwile nge ngwapwile ngumwanenyiko hakungupakata mukasamba.”

4. Mwomwo ika chapwila chachikalu chisemi walunga kutwaminyina kanawa tanga nge nafumu hembo hatando yayisuku?

4 Nge chisemi walunga mwafuma hembo hatando yayisuku, kaha nachimukaluhwila kutesamo milimo yenyi yakupwa mutwe watanga. Ruby pwevo lyaEduardo ambile ngwenyi: “Ngwapwilenga nakuzata milimo yivali, milimo yapwevo neyi yalunga kaha nawa ngwapwilenga nakusakwila tanga yami vyakulinga. Omu Eduardo akindulukile kwimbo, ngwalinangwile omu chalumbunukila kuliluula chavaka-Kulishitu. Noholyapwa ngweji kulyanukisanga ami lyavene ngwami lunga lyami kwali.” (Efwe. 5:22, 23) Eduardo ambile ngwenyi: “Vana vetu vamapwevo vejililile kuyanga kuli nevo nakulomba lisesa lyakulinga vyuma. Hakupwa tuvisemi, twanukile ngwetu vana vetu vatela kumona omu etu visemi javo natulinunga hamwe hakusakula vyakulinga. Kaha nawa ngwaputukile kulinangula mwakutwaminyina tanga yami kweseka namuze vatela kulinga vaka-Kulishitu.”

5. Uno Eduardo aputukile cheka ngachilihi kuzamisa tanga yenyi kushipilitu omu afumine hembo, kaha vyuma muka vyafuminemo?

5 Eduardo afwililile kuzata nangolo mangana azamise cheka usoko wenyi natanga yenyi nakuyikafwa yizame kushipilitu. “Chuma ngwafwililile kulinga shina kunangula vana vami muchano mumazu nakuvahana chakutalilaho chamwaza, keshi nge kuhanjika kaha ngwami ngwazanga Yehovako, oloze ngwatela kuchisolola namuvilinga nawa.” (Yowa. 1, 3:18) Kutala Yehova akiswile Eduardo hakukilikita chenyi tahi? Anna ambile ngwenyi: “Omu twamwene kukilikita chenyi hakupwa chisemi wamwaza nomu apandamine cheka kuli etu chatukafwile chikuma. Twevwile kuwaha omu twamwene ali nakuzovoloka muchikungulwilo. Kaye kapwile nakusaka kutuhonesa kuzachila Yehova. Kahomu twamwene visemi jetu vanazame mumuchano, chatulingishile nayetu tuvalondezeze. Tata atulwezele ngwenyi keshi kukatuseza chekako, kaha chikupu vene katuseleko. Kachi nge atusele, oholyapwa ngana kachi kangweshi muliuka lyaYehovako.”

KWITAVILA UKALU UNANEHE

6. Vyuma muka valinangwile visemi vamwe mulwola lwajita?

6 Mijimbu yimwe yasolola nge omu kwapwile jita mulifuchi lyaBalkans, vana vaVinjiho jaYehova vaze vapwile mulifuchi kana vapwile vakuwahilila chikuma numba tuhu vapwile nakutwama mulwola lwajita. Mwomwo ika? Mwomwo visemi javo vaze vayilenga kumilimo vatwaminenga jino hembo nakulinangula navana vavo, nakuhema navo hamwe, nakushimutwila navo. Vyuma muka natulinangulaho? Vana vasaka kutwama hamwe navisemi javo kuhambakana kuvahananga jimbongo, chipwe wana. Chikupu vene ngana muze ahanjika Mazu aKalunga, vana navanganyala nge visemi javo navavasolwela zangi nakuvanangula.—Vishi. 22:6.

7, 8. (a) Ukalu muka veji kumonanga visemi vamwe omu veji kukindulukanga kwimbo? (b) Visemi vanahase kukafwa ngachilihi vana vavo vahone kupwa navishinganyeka vyavipi?

7 Visemi vamwe veji kulikomokelanga omu veji kukindulukanga kujitanga javo. Vana vavo veji kuvaliulanga nakusulakana. Chisemi nahase kupihilila nakwamba ngwenyi: “Mwomwo ika kamweshi nakusolola muchima wakusakwililako okunyi vyuma ngunamilingila vinavulu?” Oloze twatela kwijiva ngwetu vana veji kupihililanga nge chisemi mwavaseza. Vyuma muka atela kulinga chisemi numba akumise ukalu kana?

8 Lomba kuli Yehova akukafwe uhase kwivwishisa kanawa omu vali nakwivwa vaka-tanga yove, kaha solola ngwove wavazanga. Kaha hakushimutwila natanga yove, watela kwitavila ngwove ove yove unanehe ukalu wosenou. Nge mulikonekela, kaha mukehesako ukalu. Nge tanga yove nayimona ngwayo uli nakuzata nangolo jove josena mangana wolole cheka vyuma, kaha navamona ngwavo uli chikupu nakusaka kwolola vyuma. Nge mufwila kuvatalilila chikoki, kaha vaka-tanga yove navaputuka kukuzanga nakukuvumbika cheka.

KUZAKAMA TANGA

9. Mwomwo ika twatela kusuuluka navyuma tuli navyo mukuyoya chetu?

9 Kaposetolo Paulu asonekele ngwenyi nge vaka-Kulishitu vatushinakaji kaveshi kuhasa kulizakama vaveneko, kaha vana navazukulu javo vatela  kuvazakama. Oloze Paulu akolezezele vaka-Kulishitu vosena vasuulukenga navyuma vali navyo vyakufwana nge vyakulya, vyakuvwala nazuvo yakusavala. Katwatela kupwa navishinganyeka vyakufwila chikuma chiyoyelo chauhando chipwe kushinganyeka kupwa najimbongo jajivuluko. (Tangenu WaChimoteu 1, 5:4, 8; 6:6-10.) Hakusaka kuzakama tanga yenyi, muka-Kulishitu katela kufwila luheto lwamuno mukaye kaze ‘kali nakuhitako.’ (Yowa. 1, 2:15-17) Katwatela kwitavila “kutangisa changolo jaluheto” “nakulizakamina havyuma vyamukuyoya,” vilingise tanga yetu yihone “kulinjilila kukuyoya chivene” chize nachikapwa mukaye kakahya kakwolokako.—Mako 4:19; Luka 21:34-36; Chimo. 1, 6:19.

10. Mwomwo ika chapwila chachilemu kulihenda kumikuli?

10 Yehova ejiva ngwenyi twasaka jimbongo jakulikafwa najo. Oloze jimbongo kajeshi kuhasa kutukafwa nakutukingako. Nge natupwa namangana akufuma kuli Kalunga, kaha natunganyala. (Kwambu. 7:12; Luka 12:15) Kakavulu, vatu kaveshi kushinganyeka vyuma vinahase kufumamo nge navaya nakuzachila kulifuchi lyekako. Kaveshi kutachikiza numba nge okwo navaya navakawana jimbongo jajivuluko. Anukenu ngwenu mutu nahase kwingila muponde nge mwaya nakuzachila kulifuchi lyeka. Vatu vavavulu vaze veji kuyanga kumafuchi eka veji kwingilanga mumikuli hakukinduluka kwimbo. Muchishishisa chakulihehwa kuzachila Kalunga, oloze veji kuputukanga jino kuzachila vatu vaze vavakongwesele jimbongo. (Tangenu Vishimo 22:7.) Chapwa chachilemu kulihenda kumikuli.

11. Uno kwijiva mwakuzachishila kanawa jimbongo chinahase kukafwa ngachilihi jitanga?

11 Eduardo ejivile ngwenyi hakusaka azakame kanawa vaka-tanga yenyi omu mwakakinduluka kwimbo, atela kutachikiza kanawa mwakuzachishila jimbongo. Ikiye napuwenyi vatwaminenga hamavu nakusoneka vyuma vize vyapwile vyavilemu mukuyoya chavo. Hakusaka vahone kwenyeka jimbongo, kavalanjilenga vyuma ngana muze valingilenga omu vapwile najimbongoko. Oloze vosena mutanga vazachilile hamwe nakuhona kulanda vyuma vize kavyapwile vyavilemu mukuyoya chavoko. * Chakutalilaho, Eduardo ambile ngwenyi: “Ngwafumishile vana vami kumashikola aze kawapwa afulumendeko nakuvatwala kumashikola afulumende.” Ikiye natanga yenyi valombele kuli Kalunga ngwavo awane milimo yakukaye yize kayeshi kuhasa kuvatangula kuzata milimo yakushipilituko. Uno Yehova akumbulwile ngachilihi kulomba chavo?

12, 13. Vyuma muka alingile Eduardo hakusaka azakame tanga yenyi, kaha Yehova amukafwile ngachilihi hakwashiwisako chiyoyelo chenyi?

12 Hamyaka yivali yakuputukilako, Eduardo kapwile najimbongo jajivulu jakulikafwa najo natanga yenyiko. Vazachishilenga jimbongo jize valaminenga, kaha nawa azeyelenga. Ambile ngwenyi: “Chipwe ngocho, twayilenga kukukunguluka chosena kaha nawa tuvosena twayilenga mumulimo wakwambulula.” Eduardo alumwine muchima wenyi mangana ahone kushinganyeka kwingila milimo yize yinahase kumuhonesa kupwa hamwe natanga yenyi. Oloze ambile ngwenyi: “Ngwalinangwile milimo yayivulu mangana nge mulimo umwe kangwauwanyineko, kaha nanguzata mulimo ukwavo.”

Kutala munahase kulinangula milimo yayivulu yize nayimikafwa muzakame tanga yenu tahi? (Talenu palangalafu 12)

13 Hakuwana nge mwahichile lwola lwalusuku numba Eduardo afwete mikuli apwile nayo, ngocho chamulingishile afwete jimbongo jajivulu kuhambakana najize akongwele. Oloze alisuwile kulinga ngocho mangana azachile Yehova hamwe kaha natanga yenyi. Ambile ngwenyi: “Oholyapwa jino nguli nakuwananga jimbongo jajindende jakulikafwa najo mukuyoya hakujesekesa kujimbongo jize ngwawanyinenga omu ngwapwile nakuzata kulifuchi lyeka. Chipwe ngocho katwasavalilenga nazalako. Yehova eji kukafwanga vatu jenyi. Ngocho, twashinganyekele kuzata upayiniya. Nakushimbula chiku, twapwile najimbongo jajivulu kaha chapwile chachashi kuzakama tanga.”—Isa. 59:1.

MWAKULIPIKILA NAUKALU WAMUTANGA

14, 15. Jitanga jatela kulinga vyuma muka nge vausoko wavo navavashinyinyika vafwile jimbongo muchishishisa chakulemesa Yehova? Kaha vyuma muka vinahase kufumamo nge tanga nayihana chakutalilaho chamwaza?

14 Mumafuchi amwe, vatu veji kushinganyeka ngwavo vatela kuhananga vausoko namasepa javo jimbongo namawana. Eduardo ambile ngwenyi: “Chapwa chisemwa chetu kaha nawa tweji kwivwanga  kuwaha kuhana mawana.” Oloze ambile nawa ngwenyi: “Kuhana chatwama naseteko. Ngweji kulwezanga vausoko wami mujila yakuzangama ngwami ngunahase kuvahana kweseka noho ngunahashila chakuhona kusuvilila tanga yami kumujimba nakushipilitu.”

15 Vausoko vamwe vanahase kwivwa kupihya nge kausoko kavo mwakana kuya kulifuchi lyeka chipwe mwakinduluka kwimbo. Vanahase kumwamba ngwavo atwama nalifwi kaha nawa kavazangako. Mwomwo ika? Mwomwo ava vausoko wenyi vapendamina hali ikiye. (Vishi. 19:6, 7) Anna, mwana Eduardo wapwevo ambile ngwenyi: “Nge tanga yetu nayisakula kuzachila Yehova muchishishisa chakufwila jimbongo, kaha vausoko wetu vanahase kwijiva ngwavo chiyoyelo chavaka-Kulishitu chapwa chachilemu. Oloze nge katweshi kulinga ngochoko, kaha kaveshi kwijivako.”—Esekesenuko WaPetulu 1, 3:1, 2.

KUFWELELA MULI KALUNGA

16. (a) Vishinganyeka muka vyakuhenga nahase kupwa navyo mutu? (Yako. 1:22) (b) Yehova eji kukisulanga vatu muka?

16 Ndumbwetu umwe wapwevo uze ayile nakuzachila kulifuchi lyeka alwezele vakulwane vamuchikungulwilo ngwenyi: “Twalisuwile chikuma numba ngwizenga kuno. Lunga lyami echele kuzata mwamukulwane muchikungulwilo. Ngwafwelela chikupu ngwami Yehova mwatukisula.” Nge natufwelela muli Yehova nakusakula vyakulinga kweseka namwaya muchima wenyi, kaha natufwelela chikupu ngwetu mwatukisula. Oloze nge natusakula kulinga vyuma vize vyalimbalaka namwaya kujina chenyi, kaha keshi kutukisulako. Kaha nawa keshi kwivwa kuwaha nge natwecha kuzata milimo atuhana mwomwo yakufwila vyuma vyakuhenga.—Tangenu WavaHepeleu 11:6; WaYowano 1, 5:13-15.

17. Mwomwo ika twatela kulomba kuli Yehova atutwaminyine shimbu kanda tusakule vyakulinga, kaha tunahase kulinga ngachilihi ngocho?

17 Shimbu kanda musakule vyakulinga, mwatela chatete kulomba kuli Yehova amitwaminyine, mangana kulutwe mukahone kukaliveya. Lombenunga Yehova amihane shipilitu yenyi yajila, amihane mangana, nakumitwaminyina. (Chimo. 2, 1:7) Lihulisenu ngwenu: ‘Kutala ngweji kulisuulanga kuzachila Yehova noho hakumina ngolo jami tahi? Kutala ngunahase lika kutwalaho kulisuula kuzachila Yehova numba nge vali nakunguyanjisa tahi? Kutala nangutwalililaho lika kukavangiza jishimbi jenyi hakupwa hamwe natanga yami numba tuhu chinahase kutulingisa tuhone kupwa  navyuma vyavivulu vyakulikafwa navyo mukuyoya tahi?’ (Luka 14:33) Hulisenu vakulwane vamuchikungulwilo vamikafwe, kaha kavangizenu vyuma vyamuMbimbiliya vize navamilweza. Nge namulinga ngocho, kaha namusolola nge mwafwelela mujishiko jaYehova jakumikafwa nge muli muukalu. Vakulwane kaveshi kumisakwila vyakulingako, oloze navamikafwa musakule kanawa vyakulinga vize navimikafwa mukapwe vakuwahilila mukuyoya chenu.—Koli. 2, 1:24.

18. Iya atwama namulimo wakuzakama tanga, kaha twatela kulinga vyuma muka nge tanga yili muukalu?

18 Yehova ahana mitwe yajitanga milimo yakuzakama jitanga javo. Twatela kusangejeka nakulombelangako mitwe yajitanga yize yili nakutesamo mulimo kanou vavahana hakuhona kuseza jitanga javo numba tuhu muchima nauvazondola vayenga nakutonda milimo kulifuchi lyeka, chipwe nge vatu veka navavashinjila. Vyuma vize vyeji kwizanga mukukasumuka vyakufwana nge ukalu wakulijila, namisongo yakukasumuna vyatela kutulingisa tusolole zangi yamuchano hakukafwa ava vandumbwetu vali muukalu. (Ngale. 6:2, 5; Petu. 1, 3:8) Kutala munahase kuvakafwa hakuvatondelako milimo mungalila yavo chipwe kuvahana jimbongo chipwe vyakulya mangana valikafwe navyo tahi? Nge namulinga ngocho, kaha nachivakafwa vahone kuseza jitanga javo nakuhona kuya nakuzachila kulifuchi lyeka.—Vishi. 3:27, 28; Yowa. 1, 3:17.

TACHIKIZENU NGWENU YEHOVA IKIYE MUKA-KUMIKAFWA

19, 20. Mwomwo ika vaka-Kulishitu vatela kufwelela ngwavo Yehova mwavakafwa?

19 Yehova atufwelelesa ngwenyi: “Kutwama chenu chipwenga chakuzeneka kuzanga jimbongo, oku munasuuluka navyuma muli navyo. Mwomwo [Kalunga] nambe ngwenyi: ‘Kangweshi kwiza kukakusezako, kangweshi kwiza kukakwechelelako.’ Mangana tuhase kupwa vakumika chikuma nakwamba ngwetu: ‘Yehova ikiye muka-kungukafwako; kangweshi kwivwa womako. Mutu mwangulinga ikaze?’” (Hepe. 13:5, 6) Uno tunahase kuzachisa ngachilihi mazu kana mukuyoya chetu?

20 Mukulwane wamuchikungulwilo uze atwama mulifuchi lyakuhutwa ambile ngwenyi lwola lwosena vatu veji kusangejekanga Vinjiho jaYehova mwomwo vapwa vakuwahilila. Veji kumonanga nawa Vinjiho vakuhutwa vanavwale kanawa, kaha nawa vakwechi vyuma vyasakiwa mukuyoya chavo. Echi chalitombola namazu aze Yesu afwelelesele vaze navahaka chatete Wangana waKalunga mukuyoya chavo. (Mateu 6:28-30, 33) Chikupu vene Senu wamwilu Yehova amizanga, kaha nawa asaka kumilingila vyuma vyamwaza hamwe kaha navana venu. Mbimbiliya ngwayo: “Meso aYehova eji kuhitangananga kumavu kwosena, mangana alisolole nangolo hali vakwechi michima yakukupuka mwosena kuli Ikiye.” (Miji. 2, 16:9) Echi chikiko chamulingisa atuhane jishimbi jakupandama kuchiyoyelo chatanga nomu tunahase kulizakama kumujimba. Nge natukavangizanga jishimbi kana, kaha nachisolola nge twamuzanga nakumufwelela chikuma. Mbimbiliya ngwayo: “Mwomwo omu mukiko yapwa zangi yakumuzanga Kalunga ngwavo tulamenga jishimbi jenyi; kaha jishimbi jenyi kajeshi kulemuwisako.”—Yowa. 1, 5:3.

21, 22. Mwomwo ika mwatala kutwalaho lika kufwelela muli Yehova?

21 Eduardo ambile ngwenyi: “Lwola luze ngwasele tanga yami lwalyenyekele, kangweshi kukaluwana chekako. Oloze kangweshi kushinganyeka hachuma kana lwola lwosenako. Masepa jami vavavulu ngwapwilenga navo vapwa mahando, oloze kavasuuluka mukuyoyako. Jitanga javo jikwechi ukalu waunene. Oloze tanga yetu yapwa yakuwahilila chikuma. Ngwawahilila hakuwana nge navandumbwami vamulifuchi kana vahaka vyuma vyakushipilitu kulutwe mukuyoya chavo numba tuhu vapwa vakuhutwa. Tuvosena tuli nakumona omu ali nakutesamo mazu ahanjikile Yesu.”—Tangenu Mateu 6:33.

22 Pwenunga vakumika. Ononokenunga Yehova nakufwelela muli ikiye. Nge mwazanga Kalunga, namuka-mahyenu, navana venu, kaha namuzata nangolo mutesemo milimo yenu yakupwa mutwe watanga. Nge namulinga ngocho, kaha namumona ngwenu ‘Yehova ikiye muka-kumikafwa.’

^ par. 1 Majina vanawalumuna.

^ par. 11 Talenu chihande chakwamba ngwavo “How to Manage Money” muTonenu! yaSeptember 2011.