1, 2. Akpale wa la mingi ti azo so azia sewa ti ala ague na kodoro wande ayeke wara tongana ala kiri? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article ni.)

EDUARD * atene: “Na kodoro wande mbi sara mbeni nzoni kua ti nginza nga mbi wara gbâ ti nginza. Me na ngoi so mbi komanse ti manda Bible na aTémoin ti Jéhovah, mbi ga ti bâ so mbi yeke na mbeni kota kua so a lingbi mbi sara. A yeke kua ti bango lege ti sewa ti mbi na lege ti yingo nga na lege ti mitele. Tongaso, mbi kiri na tere ti ala.”—aÉph. 6:4.

² Eduard ahinga lani so tongana lo kiri na tere ti sewa ti lo, a yeke nzere na Jéhovah. Me legeoko tongana ti so Marilyn so e sara tënë ti lo na yâ ti article so hon atene, a lingbi Eduard amû ngoi mingi ti tene lo leke songo ti lo na sewa ti lo. A lingbi nga lo sara ngangu ti wara nginza ti mû maboko na wali ti lo nga na amolenge ti lo. Nyen la lo yeke sara fadeso? Aita ti congrégation ayeke yeda ti mû maboko na ala?

3. Tongana babâ wala mama ayeke na tere ti sewa ti lo ape aninga, a yeke sara nyen na ndo ti amolenge ti lo?

³ Eduard atene: “Mbi bâ so lani mbi sara sanka ti amolenge ti mbi na ngoi so ala yeke tâ na bezoin ti mbi ti fa lege na ala nga ti ye ala, mbi yeke lani na tere ti ala pëpe ti diko na ala ambaï ti Bible, ti sambela  na ala, ti gbu ala na kate ti mbi na ti sara ngia na ala.” (Deut. 6:7). Kozo molenge ti lo ti wali, Anna, atene: “Mbi yeke na siriri ti bê ape na ngoi so babâ ti e ayeke na tere ti e ape so. Na ngoi so lo kiri, e hinga lo na lê ti lo nga na tenengo tënë ti lo. Tongana lo gbu mbi na kate ti lo, kamene asara mbi sarango.”

4. Tongana nyen la a yeke ngangu na babâ ti sewa ti kiri ti sara kua ti lo ti babâ nzoni tongana lo yeke na tere ti sewa ti lo ape aninga?

⁴ Tongana mbeni babâ ayeke na tere ti sewa ti lo ape aninga, a yeke duti ngangu na lo ti kiri ti sara kua ti lo ti babâ ti sewa nzoni. Ruby, wali ti Eduard, atene: “A lingbi mbi sara kua na place ti zo use, mbi oko mbi yeke babâ, mbi yeke mama nga mbi la mbi yeke mû mingi ti adesizion na yâ ti sewa ni. Na ngoi so Eduard akiri a lingbi mbi manda ti woko tere ti mbi na gbe ti lo tongana ti so a hunda na aChrétien. Même laso, ngoi na ngoi a lingbi mbi dabe ti mbi so koli ti mbi ayeke dä fadeso.” (aÉph. 5:22, 23). “Eduard atene ti lo atene: Tongana amolenge ti mbi aye ti sara mbeni ye, ala yeke hunda gi mama ti ala. Mbi na wali ti mbi e bâ so, teti so e yeke babâ na mama ti ala, a yeke nzoni e mû adesizion legeoko, nga a lingbi mbi manda ti sara kua ti mbi ti babâ tongana ti so a hunda na aChrétien.”

5. Nyen la Eduard asara lani ti leke songo ti lo na sewa ti lo na ngoi so lo kiri na tere ti ala? Nyen la asi na pekoni nyen?

⁵ Eduard aleke na bê ti lo ti sara kue ti leke songo ti lo na sewa ti lo nga ti sara si ala kpengba na lege ti yingo. Lo tene: “Ye so mbi zia na gbele mbi ayeke ti fa na amolenge ti mbi tâ tënë na lege ti tënë ti yanga ti mbi nga na lege ti sarango ye ti mbi. Mbi yeke tënë gi na yanga pëpe so mbi ye Jéhovah me mbi yeke fa ni na lege ti sarango ye ti mbi.” (1 Jean 3:18). Jéhovah airi tënë nzoni lani na ndo ti ye so Eduard asara, so afa so lo yeke na mabe so? Tënë so Anna atene akiri tënë na hundango ndo so, lo tene: “Tongana mbi bâ ngangu so lo sara ti duti nzoni babâ nga ti kiri ti ga nduru na e, a sara nzoni mingi na e. Tongana e bâ so lo yeke sara kua na yâ ti congrégation, tere ti e anzere mingi. Dunia agi lege lani ti sara si e gue yongoro na Jéhovah. Me e bâ so babâ na mama ti e azia bê ti ala kue na ndo ti tâ tënë, tongaso, e nga kue e sara tongana ala. Babâ ti e atene na e so lo yeke zia e ti hon encore ape, na a yeke ye so lo sara la. Tongana lo kiri lo hon lani ka peut-être laso mbi ngbâ pëpe na yâ ti bungbi ti Jéhovah.”

6. Nyen la ababâ na amama mingi amanda na ngoi ti bira na akodoro ti Balkans?

⁶ Ambeni zo atene so na ngoi ti bira so asi na yâ ti akodoro ti Balkans, tere ti amolenge ti aTémoin ti Jéhovah so ayeke kâ anzere mingi atâa so ala yeke na yâ ti angangu kpale. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so ababâ na amama ti ala awara lege ti gue na kua ape ala ngbâ na yanga-da na ala fa ye na ala, ala sara ngia na ala nga ala sara lisoro na ala. Nyen la e lingbi ti manda dä? Amolenge aye mingi ti tene ababâ na amama ti ala aduti na tere ti ala ahon nginza wala acadeau. Legeoko tongana ti so Bible afa, amolenge ayeke wara ye ti nzoni mingi tongana ababâ na amama ti ala abi bê na ala nga afa ye na ala nzoni.—aProv. 22:6.

7, 8. (a) Nyen la ayeke son bê ti ababâ wala amama so akiri na tere ti asewa ti ala? (b) Ababâ na amama alingbi ti sara nyen ti leke songo na popo ti ala na amolenge ti ala?

⁷ Mawa ni ayeke so, bê ti ambeni babâ na mama so akiri na tere ti asewa ti ala ason ndali ti so ala bâ so amolenge ti ala asara nzara ti ala tongana ti kozo ape. Babâ wala mama ni alingbi ti tene: “Ngbanga ti nyen la ala kiri singila ape ndali ti aye so kue mbi sara ngbanga ti ala so?” Me ti tâ tënë ni, bê ti amolenge ni ason ndali ti so babâ wala mama ni ayeke place oko ape na ala. Nyen la babâ wala mama alingbi ti sara ti leke kpale ni?

⁸ Hunda Jéhovah ti mû maboko na mo ti hinga atënë ti bê ti azo ti sewa ti mo nga fa na ala so mo bi bê ti mo na ala. Na pekoni, na ngoi so mo yeke sara tënë na sewa ti mo, tene na ala so mo nga kue la mo sara si kpale so asi so. Tongana mo hunda pardon na bê ti mo kue alingbi ti mû maboko na mo na azo ti sewa ti mo ti leke songo na popo ti ala. Tongana azo ti sewa ti mo abâ so mo yeke sara ngangu biani ti sara si aye  aga nzoni na yâ ti sewa ti ala, ala yeke hinga so mo ye biani ti tene ala duti nzoni. Tongana mo kanga bê na mo ngbâ ti sara ni, azo ti sewa ti mo ayeke kiri ti ye mo nga ti ne mo.

9. Ngbanga ti nyen ti bata sewa ti e ahunda pëpe ti tene e gi ti sara ngangu kue ti wara gbâ ti aye ti sese?

⁹ Bazengele Paul atene so na ngoi so ambakoro so ayeke aChrétien alingbi ti bâ lege ti abezoin ti ala ape, a lingbi amolenge ti ala na a-âta ti ala ‘akiri peko ti anzoni ye so ababâ na amama ti ala nga na a-âta ti ala asara ândö na ala’. Paul atene so aye so aChrétien ayeke na bezoin ni lâ na lâ ayeke kobe, bongo nga ndo ti lango. A yeke nzoni e gi lakue pëpe ti wara nginza mingi ahon ti kozo wala ti wara nginza ndali ti gigi ti e ti kekereke. (Diko 1 Timothée 5:4, 8; 6:6-10.) A-Chrétien ayeke pëpe na bezoin ti ga azo ti mosoro, na yâ ti dunia, so na yâ ti kete ngoi a yeke hon, si ala bata asewa ti ala (1 Jean 2:15-17). A lingbi e zia pëpe si “ngangu so mosoro ayeke na ni ti handa zo” wala “gingo bê ngbanga ti aye ti gigi”, a sara si azo ti sewa ti e ‘agbu pëpe fini so ayeke tâ fini ni biani’ na yâ ti fini dunia ti Nzapa.—Marc 4:19; Luc 21:34-36; 1 Tim. 6:19.

10. Ngbanga ti nyen a yeke na lege ti ndara ti tene e kpe ti sara bon?

¹⁰ Jéhovah ahinga so e yeke na bezoin ti nginza. Me nginza alingbi pëpe ti bata e nga ti mû maboko na e tongana ti so ndara so alondo na Nzapa alingbi ti sara (Zo-ti. 7:12; Luc 12:15). Mingi ni, azo ahinga pëpe kpale so ala yeke wara na peko ti sarango kua na kodoro wande. Nga ye oko afa pëpe so ala yeke wara ande nginza kâ. Me ti tâ tënë ni, akota kpale alingbi ti si na pekoni. Mingi ti azo so ague na kodoro wande akiri même na gbâ ti bon na li ti ala. Ahon ti tene ye oko akanga lege na ala pëpe ti sara na Nzapa, ala yeke sara na azo so ala mû bon ti ala. (Diko aProverbe 22:7. *) A yeke na lege ti ndara ti tene e kpe ti sara bon.

11. Tongana nyen la ti mä tere na ndo ti ye so ala yeke na bezoin ni ayeke mû maboko na sewa ni?

¹¹ Eduard ahinga lani so ti sara ye alingbi na desizion so lo mû ti ngbâ na tere ti sewa ti lo, a lingbi lo buba nginza kirikiri pëpe. Lo na wali ti lo asû na mbeti aye so ala yeke biani na bezoin ti vo na nginza so ala yeke na ni. Ti sara ye alingbi na ni, a lingbi ala vo ye tongana ti kozo ape. Me ala kue amä tere na ala vo gi aye so ala yeke na bezoin ni. * Eduard atene: “Na tapande mbi zi amolenge ti mbi na ekole so ayeke na gbe ti letäa ape na mbi zia ala na ekole ti letäa.” Eduard na sewa ti lo asambela ti tene lo wara mbeni kua ti nginza so alingbi ti mû lege na ala ti sara aye so ala yeke sara lakue ti voro na Nzapa. Tongana nyen la Jéhovah akiri tënë na asambela ti ala?

12, 13. Nyen la mbeni babâ asara ti bâ lege ti sewa ti lo? Tongana nyen la Jéhovah airi tënë nzoni na ndo ti desizion so lo mû ti wara aye mingi pëpe?

¹² Eduard atene: “Na yâ ti akozo ngu use so e sara na ngoi so mbi kiri na tere ti sewa ti mbi, mbi wara gi nginza so alingbi ti mû maboko na sewa ti mbi, nginza so mbi yeke na ni akiri gi kete kete, a mû lege na e pëpe ti vo aye so e yeke na bezoin ni na mbi fatigué mingi. Me e lingbi ti gue na abungbi kue nga ti fa tënë legeoko.” Eduard aleke na bê ti lo ti pensé même pëpe ti sara mbeni kua ti nginza so alingbi ti sara si lo zia sewa ti lo ti hon ti sara anze wala ngu. Eduard atene: “Mbi manda lani ti sara akua nde nde tongaso si na ngoi so mbeni kua ni ayeke dä ape mbi lingbi ti sara mbeni nde.”

¹³ Ndali ti so a lingbi lani Eduard afuta abon so ayeke na li ti lo kete kete, a lingbi lo pensé mingi na ni. Me lo bâ so a yeke nzoni lo sara tongaso ti mû lege na lo na sewa ti lo ti sara aye kue legeoko tongana ti so Jéhovah ahunda. Eduard atene: “Nginza so mbi yeke wara fadeso ayeke tâ kete mingi na nginza so mbi wara na ngoi so mbi ngbâ lani ti sara kua na kodoro wande me nzara asara e ape. ‘Tïtî Jéhovah ayeke nduru pëpe.’ E mû desizion ti sara kua ti pionnier.” Kete na pekoni, kpale ti nginza so  ala yeke na ni akiri na gbe ni asara si a yeke ngangu na ala ape ti wara aye so ala yeke na bezoin ni.—És. 59:1.

14, 15. Asewa alingbi ti sara nyen tongana afami ti ala apusu ala ti bâ na nene ni warango ye ti sese ahon vorongo Jéhovah? Tongana sewa ni azia nzoni tapande ye ti pekoni ayeke nyen?

¹⁴ Na yâ ti akodoro mingi, azo abâ so a lingbi ala mû nginza nga na acadeau na afami ti ala wala na akamarade ti ala. Eduard atene: “A yeke mbeni ye so ayeke na yâ ti ngobo ti kodoro ti e. Na a nzere na e ti mû ye na zo. Me e yeke sara ni na lege ni. Na nzoni bê mbi tene na afami ti mbi so mbi yeke mû na ala gi ye so alingbi na ngangu ti mbi ti ngbâ ti bâ lege ti abezoin ti sewa ti mbi nga ti sara aye so e yeke sara lakue ti voro na Jéhovah.”

¹⁵ Mingi ni, afami ti azo so alondo na kodoro wande akiri na tere ti sewa ti ala wala afami ti ala so ake ti gue na kodoro wande ayeke sara ngonzo na tere ti ala wala bê ti ala ason na tere ti ala. Ambeni ayeke tene na ala so ala yeke azo so andoye zo pëpe (aProv. 19:6, 7). Anna, molenge ti Eduard, atene: “Tongana e ke ti tene aye ti sese akanga lege na e ti voro Jéhovah, a lingbi ti sara si ambeni fami ti e abâ so vorongo Jéhovah ayeke kota ye mingi. Me tongana warango nginza la ayeke kota ye na lê ti e, e yeke mû maboko na afami ti e tongana nyen ti bâ so vorongo Jéhovah la ayeke kota ye?”—Bâ 1 Pierre 3:1, 2.

16. (a) Tongana nyen la mbeni zo alingbi ti ‘handa tere ti lo na atënë ti mvene’? (Jacq. 1:22). (b) Adesizion wa la Jéhovah ayeke iri tufa dä?

¹⁶ Mbeni ita-wali so azia sewa ti lo ti gue ti sara kua na kodoro wande atene na a-ancien atene: “E sara kota sacrifice ti tene mbi ga ge. A lingbi koli ti mbi azia même lege ti kua ti ancien so lo yeke sara. Mbi ye mingi si Jéhovah airi tufa ti lo na ndo ti voyage so mbi sara so.” Jéhovah ayeke iri tufa ti lo lakue gi na ndo ti adesizion so afa so zo ayeke na mabe na lo. Me Jéhovah ayeke iri tufa pëpe na ndo ti desizion so ague nde na ye so bê ti lo aye. Nga a yeke nzere na lo pëpe tongana e bâ na nene ni pëpe akua so lo mû na e ti sara.—Diko aHébreu 11:6; 1 Jean 5:13-15.

17. Ngbanga ti nyen a lingbi e gi fango lege ti Jéhovah kozoni si e mû adesizion? E lingbi ti sara ni tongana nyen?

¹⁷ Gi afango lege ti Jéhovah kozoni si mo mû adesizion me pëpe na pekoni so mo mû adesizion ni awe. Sambela ti wara yingo vulu,  ndara nga na fango lege ti Jéhovah (2 Tim. 1:7). Hunda tere ti mo: ‘Na yâ ti aye wa mbi ye ti sara ye so Jéhovah aye? Atâa na gbele tara mbi yeke sara ye so Jéhovah aye?’ Tongana a yeke tongaso, mo yeke yeda ti mä yanga ti lo tongana a hunda ti tene mo duti na aye mingi pëpe na yâ ti fini ti mo? (Luc 14:33). Hunda na a-ancien ti mû na mo wango ti Bible nga sara ye alingbi na ni ti fa so mo yeke na mabe nga mo zia bê ti mo na azendo ti Jéhovah. A-ancien ayeke mû desizion na place ti mo ape, me ala lingbi ti mû maboko na mo ti soro aye so ayeke sara si mo wara ngia ande.—2 aCor. 1:24.

18. Azo wa la Jéhovah amû na ala kua ti bango lege ti sewa? Tongana nyen la e lingbi ti mû maboko na ala?

¹⁸ Jéhovah amû na amokonzi ti sewa “kungba” ti bâ lege ti azo ti sewa ti ala lâ na lâ. Ambeni ita ayeke sara kua so sân ti tene ala zia koli wala wali ti ala nga na amolenge ti ala, atâa bê ti ala agi ala wala ambeni zo apusu ala ti gue na mbeni ndo nde. A lingbi e gonda aita so nga e sambela ndali ti ala. E lingbi nga ti fa ndoye ti e na aita so awara akpale so aga na peko ti angu so asuku wala sese so ayengi wala so ayeke na kpale ti seni so ahunda ti tene a sara ye hio ndali ni, nga ti fa so e bi bê ti e na ala (aGal. 6:2, 5; 1 Pi. 3:8). Mo lingbi ti mû maboko na aita ni ti wara kua ti nginza na ndo so ala yeke dä wala ti mû na ala nginza ti tene ala sara na ye so ala yeke na bezoin ni hio? Tongana mo sara tongaso, ala yeke duti peut-être na bezoin pëpe ti zia asewa ti ala ti gue ti gi kua na mbeni ndo nde.—aProv. 3:27, 28; 1 Jean 3:17.

19, 20. Ngbanga ti nyen a lingbi aChrétien ahinga biani so Jéhovah ayeke mû maboko na ala?

¹⁹ Bible awa e atene: “Ala zia si ndoye ti nginza aduti na yâ ti sarango ye ti ala pëpe, me zia aye so ayeke dä alingbi na ala. Teti [Nzapa a]tene: ‘Fade mbi yeke zia mo lâ oko pëpe nga mbi yeke girisa mo lâ oko pëpe.’ Tongaso zia e duti na mbeto oko pëpe na e tene: ‘Jéhovah ayeke zo ti mungo maboko na mbi; fade mbeto ayeke sara mbi pëpe. Nyen la zo alingbi ti sara na mbi nyen?’” (aHéb. 13:5, 6). E yeke sara ye alingbi na tënë so tongana nyen?

²⁰ Mbeni ancien so ayeke na kodoro so kpale ti yere ayeke dä atene: “Mingi ni azo atene so aTémoin ti Jéhovah ayeke na ngia mingi. Ala bâ so même aTémoin so ayeke awayere ayü bongo pendere na azo abâ ala tongana azo so ayeke na aye kue so ala yeke na bezoin ni.” Ye so ague oko na zendo so Jésus amû na azo so azia Royaume na kozo ndo (Mat. 6:28-30, 33). Biani, Jéhovah, Babâ ti e ti yayu, aye e nga lo ye gi nzoni ti e na ti amolenge ti e. Bible atene: “Lê ti L’Éternel akpe na ndo nde nde na lê ti sese kue ti fa ngangu ti Lo teti ala so bê ti ala ayeke mbilimbili na Lo.” (2 Chron. 16:9). Ndali ti nzoni ti e, Jéhovah amû na e acommandement. Na yâ ni e wara acommandement na ndo ti dutingo ti sewa nga na ndo ti bango lege ti abezoin ti e. Tongana e sara ye alingbi na ni, e fa so e ye lo nga e zia bê ti e na lo. Bible atene: “Ndoye ti Nzapa ayeke so: e bata acommandement ti lo; me acommandement ti lo ayeke ye so ane pëpe”.—1 Jean 5:3.

21, 22. Ngbanga ti nyen mo leke na bê ti mo ti ngbâ ti zia bê ti mo na Jéhovah?

²¹ Eduard atene: “Mbi hinga so mbi lingbi pëpe ti kiri ti wara ngoi so mbi zia lani wali ti mbi nga na amolenge ti mbi mbi hon. Me, mbi yeke pensé na ndo ni encore ape. Mingi ti amba ti mbi so mbi na ala e sara kua ayeke na mosoro me ala yeke na ngia ape. Asewa ti ala ayeke na akota kpale. Me, mbi na sewa ti mbi e yeke na ngia mingi. Bê ti mbi adö ti bâ tongana nyen ambeni ita so atâa so ala yeke awayere, ala ngbâ ti zia aye ti yingo kozoni na yâ ti fini ti ala. E kue, aye so asi na e afa na e so zendo so Jésus amû ayeke tâ tënë.”—Diko Matthieu 6:33.

²² Gbu ngangu! Soro ti mä yanga ti Nzapa nga zia bê ti mo na lo. Zia si ndoye so mo yeke na ni na mbage ti Nzapa, na mbage ti koli wala wali ti mo nga na mbage ti amolenge ti mo apusu mo ti sara kua ti mo ti babâ wala ti mama so Jéhovah amû na mo nzoni. Na mo yeke bâ ande so ‘Jéhovah ayeke zo ti mungo maboko na mo’.