Skip to content

Skip to table of contents

Amube Basicamba—Jehova Ngomugwasyi Wanu!

Amube Basicamba—Jehova Ngomugwasyi Wanu!

‘Amube basicamba akwaamba kuti: “Jehova ngomugwasyi wangu.”’—HEB. 13:6.

1, 2. Mbuyumuyumu nzi mbobajana bantu banji ibaunka kuyakubelekela kunze aacisi ciindi nobapiluka kumukwasyi wabo? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

BA Eduardo bakaamba kuti: “Ndakali kubeleka mulimo uusumpukide akuvwola mali manji nondakali kubelekela kunze aacisi. * Pele nondakatalika kwiiya Bbaibbele a Bakamboni ba Jehova, ndakabona kuti ndakalijisi mukuli uuyandika kapati—kulanganya mukwasyi wangu kumuuya, kutali buyo kumubili. Aboobo, ndakapiluka kumukwasyi wangu.”—Ef. 6:4.

2 Ba Eduardo bakalizyi kuti kwiinda mukupiluka kumukwasyi wabo, bakakkomanisya Jehova. Mbubwenya mbuli ba Marilyn ibaambwa mucibalo cainda, abalo ba Eduardo bakatalika kubambulula cilongwe mumukwasyi wabo. Kuyungizya waawo, bakaba abuyumuyumu bwakulanganya bakaintu babo alimwi abana mucisi oomo mali mwaakali kukatazya kujana. Mbuti mbobakali kukonzya kujana ziyandika mubuumi? Ndugwasyo nzi ndobakali kukonzya kujana kuli bamwi mumbungano?

KUBAMBULULA BUUMI BWAMUKWASYI ALIMWI ABWAKUMUUYA

3. Ino bana bajatikizyigwa buti ciindi muzyali natakkali amukwasyi wakwe?

3 Ba Eduardo bakazumina kuti: “Ndakazyiba kuti ndakabalekelezya bana bangu ciindi nobakali kuyandika busolozi bwangu alimwi aluyando.  Tiindakali kujanika kutegwa ndibabalile makani aamu Bbaibbele, kupaila ambabo, kubakumbata alimwi akusobana ambabo.” (Dt. 6:7) Mwanaabo musimbi wakusaanguna uulaazina lyakuti Anna wakaamba kuti: “Ndakali kupenga mumizeezo akaambo kakutakkala abataata aŋanda. Nobakapiluka kuŋanda, twakabazyi buyo abusyu alimwi ajwi lyabo. Nobakandikumbata, taakwe mbondakalimvwa.”

4. Ino kutakkala amukwasyi kwamwaalumi kulujatikizya buti luzyibo ndwajisi lwakuzuzikizya mukuli wakwe wakulanganya mukwasyi kali mutwe wamukwasyi?

4 Alimwi usyi natakkali amukwasyi wakwe, luzyibo ndwajisi lwakuzuzikizya mukuli wakwe wakulanganya mukwasyi kali mutwe wamukwasyi lulanyongana. Bakaintu baba Eduardo ba Ruby bakapandulula kuti: “Ndakali kubeleka mikuli yobilo—kuba Banyina alimwi akuba Bausyi—aboobo ndakazyibila kusala zyakucita mumukwasyi. Ba Eduardo nobakapiluka, ndakeelede kwiiya ncocaamba kulibombya kwa Bunakristo. Noliba lino, ziindi zimwi ndeelede kuliyeezya kuti balumi bangu nkobali lino.” (Ef. 5:22, 23) Ba Eduardo bakayungizya kuti: “Bana besu basimbi bakalizyibide kuunka kuli banyina kulomba kuti bazumizyigwe kucita zintu. Mbotuli bazyali, twakabona kuti twakeelede kukamantana kutegwa bana besu babone, alimwi ndakeelede kwiiya kusololela munzila ya Bunakristo.”

5. Mbuti usyi umwi mbwaakatalika kubambulula penzi ilyakaba akaambo kakutakkala amukwasyi, alimwi ncinzi cakacitika?

5 Ba Eduardo bakalikanzide kucita zyoonse nzyobakali kukonzya kucita kutegwa babambulule cilongwe cabo amukwasyi alimwi akuugwasya kuti uyume kumuuya. “Makanze aangu akali akuyiisya bana bangu kasimpe kwiinda mumajwi alimwi amucikozyanyo—kutali buyo kwaamba kuti ndilamuyanda Jehova pele kwiinda mukutondezya.” (1 Jo. 3:18) Sena Jehova wakabaleleka ba Eduardo akaambo kalusyomo lwabo? Anna wakaingula kuti: “Kubona kusolekesya kwabo kuba taata mubotu alimwi akupiluka kulindiswe, kwakapa kuti kube kucinca kupati. Twakakkomana notwakabona kuti batalika kusika azyeelelo mumbungano. Nyika yakali kuyanda kutwaandaanya kuli Jehova. Pele twakabona kuti bazyali besu bakagamikide mizeezo kukasimpe, aboobo andiswe twakasola kucita mbubwenya oobo. Bataata bakasyomezya kuti tabakaciinduluki kutusiya, aboobo bakacita mbubwenya mbobakaamba. Kuti nobatakacita oobo, ambweni nondatali mumbunga ya Jehova sunu.”

AMUZUMINE KUTI MWAKALUBIZYA

6. Nciiyo nzi ncobakaiya bazyali bamwi ciindi nokwakali nkondo?

6 Zyakuluula zimwi zitondezya kuti ciindi nokwakali nkondo mubusena butegwa Balkans, bana ba Bakamboni ba Jehova ibakali kukkala mubusena oobuya bakalikkomene nokuba kuti buumi bwakali buyumu. Ino nkaambo nzi? Bazyali, balo ibatakali kuunka kumulimo, bakali kukkala aŋanda kwiiya abana babo, kusobana alimwi akubandika ambabo. Ncinzi ncotwiiya? Cipati ncobayanda bana nkuba abazyali babo kutali mali naa zipego. Masimpe, Jwi lya Leza lyaamba kuti, bana balagwasyigwa ikuti babikkilwa maano abazyali babo alimwi akuyiisyigwa.—Tus. 22:6.

7, 8. (a) Nkulubizya nzi nkobacita bazyali bamwi ibapiluka kumikwasyi yabo? (b) Mbuti bazyali mbobakonzya kugwasya bana babo kumana penzi lyakubijilwa?

7 Cuusisya ncakuti, ibazyali bamwi ibapiluka kumikwasyi yabo, ciindi nobajana kuti bana babo balinyemede naa kutababikkila maano, baamba kuti, “Nkaambo nzi ncomutalumbi kulyaaba koonse nkondakacita akaambo kandinywe?” Nokuba boobo, kubijilwa kwabana babo kanji-kanji kulaba akaambo kakuti bazyali tiibakali kukkala ambabo. Ncinzi muzyali ncakonzya kucita kumana penzi eeli?

8 Amulombe Jehova kuti amugwasye kutondezya bamukwasyi wanu kuti mulabamvwisya kapati. Mpoonya ciindi nomubandika amukwasyi wanu, amuzumine kuti ndinywe mwakapa kuti kube penzi. Kulilekelela kuzwa ansi aamoyo kulakonzya kugwasya. Ngomukwetene limwi alimwi abana nobabona kuti mulazumanana kusolekesya kuti zintu zibe kabotu, bayakubona kuti mulacita oobo kuzwa ansi aamoyo. Kwiinda mukuba amakanze alimwi akukkazyika  moyo, asyoonto-syoonto muyakubukulusya luyando lwamukwasyi wanu alimwi abulemu.

‘KUBAMBA KABOTU BAMUKWASYI’

9. Nkaambo nzi ‘kubamba kabotu bamukwasyi’ ncocitaambi kuti lyoonse tweelede kubajanina zintu zinji zyakumubili?

9 Mwaapostolo Paulo wakalailila kuti ciindi Banakristo bacembeede nobaalilwa kujana ziyandika mubuumi, bana babo alimwi abazyukulu mbabeelede “kubapa nzyobeelede bazyali babo abamakaapanyina.” Pele Paulo wakaambila Banakristo boonse kuti beelede kukkutila azintu nzyobayandika buzuba abuzuba—cakulya, zyakusama alimwi aŋanda. Tatweelede kuzumanana kuyandaula buumi busumpukide naa kujana mali aayakutugwasya kumbele. (Amubale 1 Timoteyo 5:4, 8; 6:6-10.) Kutegwa abambe kabotu bamukwasyi, Munakristo teelede kuyandaula buvwubi bwakumubili munyika eeyi iili afwaafwi kumana. (1 Jo. 2:15-17) Tatweelede kulekela “koongelezya kwalubono” naa “kulibilika azyintu zyamubuumi” kupa kuti mukwasyi wesu waalilwe ‘kujatisya buumi bwini-bwini’ munyika ya Leza impya yabululami.—Mk. 4:19; Lk. 21:34-36; 1 Ti. 6:19.

10. Mbuti mbotukonzya kutondezya busongo buzwa kuli Leza mumakani aakukweleta mali manji?

10 Jehova ulizyi kuti tuyandika mali. Pele mali taakonzyi kutukwabilila alimwi akutupa buumi tweezyanisya ambobukonzya kutugwasya busongo buzwa kuli Leza. (Muk. 7:12; Lk. 12:15) Bunji bwaziindi, bantu babona mbuli kuti taciduli kuyakubelekela kunze aacisi, alimwi taakwe cisinizyo cakuti bayakupanga mali kunze aacisi. Bwini mbwakuti, kuli ntenda zipati. Bantu banji balongela kuzisi zimbi balajoka kabajisi zikwelete zinji. Muciindi cakuliiba kubelekela Leza, balijana kuti ciindi coonse babelekela sikubakweletesya mali. (Amubale Tusimpi 22:7.) Nzila yabusongo nkutakweletela limwi mali.

11. Mbuti kukakatila kumulongo wazintu ziyandika kuula mbokukonzya kucesya penzi lyakubula mali mumukwasyi?

11 Ba Eduardo bakazyiba kuti ikutegwa bazwidilile mukusala kwabo kwakuzumanana kukkala abamukwasyi wabo, bakeelede kwaabelesya kabotu mali. Balo abakaintu babo bakalemba mulongo wazintu zyakumubili nzyobakali kuyandika ncobeni. Mulongo ooyo wakajisi buyo zintu zisyoonto ziyandika ncobeni kutali zintu mukwasyi nzyowakali kuula kaindi. Boonse bakabelekela antoomwe alimwi kunyina nobakali kubelesya mali kuzintu zitayandiki kapati. * Ba Eduardo bakaamba kuti, “Mucikozyanyo, bana bangu ndakabagwisya muzikolo zitali zyamfwulumende zyalo zidula kapati akubatola kuzikolo zyamfwulumende zitaduli.” Balo amukwasyi wabo bakapaila kutegwa bajane mulimo wakumubili uutakonzyi kunyonganya bubambe bwabo bwakumuuya. Ino Jehova wakaingula buti mipailo yabo?

12, 13. Nintaamu nzi zigwasya nzyaakabweza usyi umwi kutegwa alanganye mukwasyi, alimwi mbuti Jehova mbwaakalongezya kusolekesya kwakwe kwakupona buumi butayandiki zintu zinji?

12 Ba Eduardo bakaamba kuti: “Myaka yobilo yakusaanguna, cakali ciyumu. Mali ngondakajisi akali kuyaabumana, mali masyoonto ngondakali kuvwola tanaakali kukonzya kuula nzyotwakali kuyandika, alimwi ndakali kukatala kapati. Pele twakali kucikonzya kujanika kumiswaangano yoonse alimwi akuunka mubukambausi antoomwe.” Ba Eduardo tiibakali kuyeeya zyakujana mulimo uukonzya kubapa kuti kabatakkali amukwasyi wabo myezi naa myaka iilimbwiibede. Bakaamba kuti: “Muciindi caboobo, ndakaiya kubeleka milimo iindene-indene kutegwa naa musyobo wamulimo omwe kautako, ndakali kukonzya kucita uumbi.”

Sena mulakonzya kwiiya milimo iindene-indene kutegwa mulanganye mukwasyi wanu? (Amubone muncali 12)

13 Akaambo kakuti ba Eduardo bakeelede kujola cikwelete cabo asyoonto-syoonto, bakali kuyandika kubbadela cinyonamucila cipati camali ngobakakweletede. Pele bakabona kuti kucita boobo kulagwasya kapati kutegwa kabacikonzya kucita mbazu zyabuumi zyoonse amukwasyi wabo, kweelana a Jehova mbwayanda kuti bazyali kabacita. Ba Eduardo bakaamba kuti, “Mali ngondijana lino masyoonto kapati kuti tweelanya angondakali kujana nondakali kubelekela kunze aacisi, pele  taakwe notwakalede anzala. ‘Ijanza lya Jehova talina kufwinsigwa pe.’ Mane buya, twakasala kucita bupainiya. Cikkomanisya ncakuti, mbotwakasalila buyo boobu, penzi lyamali lyakaceya alimwi tiicakacili kukatazya kapati kujana ziyandika zyakumubili.”—Is. 59:1.

KULWANA BUYUMUYUMU BUZWA KUBANAMUKWASYI

14, 15. Mbuti mikwasyi mboikonzya kulwana penzi lyakubikka zintu zyakumubili ambele aazintu zyakumuuya, alimwi mbubotu nzi bukonzya kuba ikuti baba cikozyanyo cibotu?

14 Mumasena manji, bantu balimvwa kuti mukuli wabo kupa banamukwasyi abalongwe mali alimwi azipego. Ba Eduardo bakapandulula kuti, “Ncilengwa cesu, alimwi tulakkomana kupa,” pele bakayungizya kuti: “Kupa kuli mpokugolela. Cabupampu, ndilabapandulwida basazima kuti ndinakubagwasya kweelana ambondikonzya kakunyina kunyonganya bubambe alimwi aziyandika zyakumuuya zyamukwasyi wangu.”

15 Bantu ibajokela kumikwasyi yabo kuzwa kunze aacisi alimwi abaabo bakaka coolwe cakuunka kunze aacisi akusiya mukwasyi, kanji-kanji balakalalilwa, akufwubaazyigwa abasazinyina alimwi balausa kubona kutyompwa kwabasazinyina ambweni ibakali kulanga kulimbabo kuti inga babagwasya kujana nzyobayandika. Bamwi inga bababona kubula luyando. (Tus. 19:6, 7) Anna, mwana musimbi waba Eduardo wakaamba kuti: “Nokuba boobo, ciindi notukaka kubikka zintu zyakumubili ambele aazintu zyakumuuya, basazima bamwi ambweni mukuya kwaciindi balazyiba mbobuyandika buumi bwesu bwa Bunakristo. Pele mbuti mbobakonzya kuzyiba ikuti naa twacita nzyobayanda?”—Amweezyanisye a 1 Petulo 3:1, 2.

KUTONDEZYA LUSYOMO MULI LEZA

16. (a) Mbuti muntu mbwakonzya ‘kulyeena akuyeeya kutaluzi’? (Jak. 1:22) (b) Nkusala kuli buti nkwalongezya Jehova?

16 Naakasika kucisi cimwi cakavwubide kakunyina mulumi alimwi abana bakwe, mucizyi umwi wakaambila baalu kuti: “Twakasweekelwa zintu zinji kutegwa ndicikonzye kuboola kuno. Mane buya balumi bangu bakazwa abwaalu. Aboobo, ndilijisi lusyomo lwakuti Jehova ulakulongezya kulonga ooku.” Jehova lyoonse ulakulongezya kusala kweendelana alusyomo ndotujisi mulinguwe, pele mbuti mbwakonzya kulongezya kusala kuteendelani akuyanda kwakwe, kwaambisya nokujatikizya kuleka milimo iisetekene kakunyina akaambo?—Amubale Bahebulayo 11:6; 1 Johane 5:13-15.

17. Nkaambo nzi ncotweelede kuyandaula busolozi bwa Jehova katutanasala, alimwi mbuti mbotukonzya kucita oobo?

 17 Amuyandaule busolozi bwa Jehova kamutanasala alimwi akucita, ikutali mwamana kusala. Amulombe muuya uusalala, busongo, alimwi abusolozi bwakwe. (2 Ti. 1:7) Amulibuzye kuti: ‘Sena ndiliyandide kumumvwida Jehova mubukkale buli boonse? Nomuba muciindi camapenzi?’ Ikuti naa mboobo, sena muliyandide kumumvwida ciindi nomuyandika kuubya-ubya buumi bwanu? (Lk. 14:33) Amubalombe baalu kuti bamupe lulayo lwamu Magwalo, alimwi amutondezye lusyomo mucisyomezyo ca Jehova cakuti uyakumugwasya kwiinda mukutobela lulayo lwakwe. Baalu tabakonzyi kumusalila, pele balakonzya kumugwasya kusala ikuyakumupa kuti mukkomane mubuumi.—2 Ko. 1:24.

18. Ino nguni uujisi mukuli wakulanganya mukwasyi, pele ino mbukkale buli buti bukonzya kupa bamwi coolwe cakugwasya?

18 Jehova wapa mutwe wamukwasyi “mukuli” wakulanganya mukwasyi buzuba abuzuba. Tweelede kubalumbaizya alimwi akubapailila aabo ibazuzikizya mukuli ooyo kakunyina kusiya ngobakwetene limwi naa bana, nokuba kuti kwaba buyumuyumu alimwi asunko lyakucita boobo. Bukkale butayeeyelwi, mbuli ntenda zilicitikila naa kuciswa, zitupa coolwe cakutondezya luyando lwini-lwini lwa Bunakristo alimwi akuba alubomba kuli umwi amweenzyinyina. (Gal. 6:2, 5; 1 Pe. 3:8) Sena inga mwapa lugwasyo lwamali kuti kwacitika cintu catali kuyeeyelwa naa kugwasya Munakristonyoko kujana mulimo mucilawo canu? Ikuti naa mboobo, mulakonzya kucesya-cesya buyumuyumu bwakwe bwakuyanda kusiya mukwasyi wakwe kutegwa akayandaule mulimo kulamfwu amukwasyi wakwe.—Tus. 3:27, 28; 1 Jo. 3:17.

MUTALUBI KUTI JEHOVA NGOMUGWASYI WANU

19, 20. Nkaambo nzi Banakristo ncobeelede kukkutila nobazyiba kuti Jehova uyakubagwasya?

19 Magwalo atukulwaizya kuti: “Ibukkale bwanu butabi bwakuyandisya mali pe, pele amukkutile azyintu nzyomujisi lino. Nkaambo Leza wakaamba kuti: ‘Ziyume zitete, tandikakusiyi pe alimwi tandikakulekelezyi pe.’ Kutegwa tube basicamba akwaamba kuti: ‘Jehova ngomugwasyi wangu; tandikooyoowa pe. Ino muntu inga wandicita nzi?’” (Heb. 13:5, 6) Mbuti eeci mbocigwasya?

20 Mwaalu umwi iwabeleka ciindi cilamfwu mucisi cimwi cicisumpuka wakaamba kuti: “Bantu banji balabalumbaizya Bakamboni ba Jehova kuti mbantu bakkomene. Alimwi balabona kuti nobaba Bakamboni bacete lyoonse inga basamide kabotu alimwi akuboneka kabotu kwiinda bantu bamwi.” Eeci cileendelana acisyomezyo ca Jesu kubantu babikka Bwami ambele. (Mt. 6:28-30, 33) Masimpe, Taateesu wakujulu, Jehova, ulamuyanda alimwi ulizyi nzyomuyandika nywebo abana banu. “Nkaambo Jehova, meso aakwe alalanga-langa moonse munyika, kuti aliyumye kukugwasya abo balulama mumoyo kumeso aakwe.” (2 Mak. 16:9) Watupa milawo yakwe—iibikkilizya ayeeyo yaamba buumi bwamumukwasyi alimwi azintu zyakumubili nzyotuyandika—kutegwa tugwasyigwe. Ciindi notwiitobela, tutondezya kuti tulamuyanda alimwi tulamusyoma. “Nkaambo kuyanda Leza caamba kuti katubamba milawo yakwe; alimwi buya milawo yakwe tiiminyi.”—1 Jo. 5:3.

21, 22. Nkaambo nzi ncomukanzide kumusyoma Jehova?

21 Ba Eduardo bakaamba kuti: “Ndilizyi kuti ciindi ncondakakkala kulamfwu abakaintu alimwi abana bangu tacikonzyi kujokololwa, pele tandilekeli mizeezo yakuusa kuzumanana. Beenzuma banji bakaindi balivwubide pele tabakkomene. Mikwasyi yabo ilijisi mapenzi manji. Nokuba boobo, mukwasyi wesu ulikkomene kapati. Alimwi ndilikkomene kubona bakwesu bamwi mucisi cino, nokuba kuti mbacete, bazumanana kubikka zintu zyakumuuya ambele mubuumi bwabo. Toonse twacibona cisyomezyo ca Jesu mbocili camasimpe.”—Amubale Matayo 6:33.

22 Amube basicamba. Amusale kumvwida Jehova alimwi amumusyome. Luyando lwanu kuli Leza, kuli ngomukwetene limwi, alimwi akubana banu alumupe kuzuzikizya mukuli wanu wakumuuya kumukwasyi wanu. Kuti mwacita oobo, ndendilyo nomuyakubona kuti ‘Jehova ngomugwasyi wanu.’

^ par. 1 Mazina acincwa.

^ par. 11 Amubone magazini ya Sinsimuka! yamu Cingisi ya September 2011 yakuti: “How to Manage Money” (Mbomukonzya Kwaabelesya Kabotu Mali).