Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

Ni Vhe Na Tshivhindi—Yehova Ndi Muthusi Waṋu!

Ni Vhe Na Tshivhindi—Yehova Ndi Muthusi Waṋu!

“Ri vhe na tshivhindi nahone ri ri: ‘Yehova ndi muthusi wanga.’”—VHAHEB. 13:6.

1, 2. Ndi khaedu dzifhio dzine vhathu vhane vha shuma kha maṅwe mashango vha sedzana nadzo musi vha tshi humela hayani? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

EDUARDO * u ri: “Musi ndi tshi kha ḓi shuma kha ḽiṅwe shango, ndo vha ndi na mushumo wavhuḓi nahone ndi tshi hola tshelede nnzhi. Fhedzi musi ndi tshi thoma u guda Bivhili na Ṱhanzi dza Yehova, nda ṱhogomela uri ndi na vhuḓifhinduleli ha ndeme vhukuma—ha u ṱhogomela muṱa wanga siani ḽa lwa muya na ḽa ṋama. Nga zwenezwo, nda mbo ḓi humela hayani.”—Vhaef. 6:4.

2 Eduardo o vha a tshi zwi ḓivha uri u humela hayani zwo vha zwi tshi takadza Yehova. Fhedzi u fana na Marilyn we a bulwa theroni yo fhiraho, Eduardo o vha a tshi fanela u thoma a lugisa vhushaka ha muṱani. O dovha a sedzana na khaedu ya u ṱunḓela mufumakadzi na vhana vhawe kha ekonomi i re fhasi vhukuma. O vha a tshi ḓo kona hani u vha ṱunḓela? Ndi thuso ifhio ine a nga i lavhelela kha vhaṅwe tshivhidzoni?

U LUGISA VHUTSHILO HA MUṰA NA VHUMUYA HAWO

3. U sa vha hone ha mubebi zwi nga kwama hani vhana?

3 Eduardo u ri: “Ndo zwi pfesesa uri ndo vha ndi sa ṱhogomeli vhana’nga nga tshifhinga tshe vha vha vha tshi ṱoḓa vhulivhisi na lufuno lwanga nga maṱo matswuku. Ndo vha ndi siho u itela u vha vhalela mafhungo a Bivhili, u rabela navho, u vha kuvhatedza na u tamba navho.”  (Doit. 6:7) Anna, ṅwananyana wawe wa tanzhe u ri: “Ndo vha ndi tshi ḓipfa ndi songo tsireledzea musi khotsi ashu vhe siho hayani. Musi vha tshi vhuya hayani, ro vha ri sa ḓivhi nḓila ine vha vha ngayo. Zwo vha zwi songo ḓowelea musi vha tshi nkuvhatedza.”

4. U sa vha hone ha khotsi hayani zwi mu konḓela hani u hwala vhuḓifhinduleli hawe sa ṱhoho ya muṱa?

4 Arali khotsi e siho hayani, zwi dovha zwa mu konḓela u hwala vhuḓifhinduleli hawe sa ṱhoho ya muṱa. Mufumakadzi wa Eduardo ane a pfi Ruby u a ṱalutshedza: “Ndo vha ndi tshi fanela u vha Mme na Khotsi nahone nda ḓowela u dzhia phetho nnzhi dza muṱa. Musi Eduardo a tshi vhuya hayani, ndo vha ndi tshi fanela u guda zwine u ḓiṱukufhadza ha Vhukriste zwa amba zwone zwa vhukuma. Na zwino, nga zwiṅwe zwifhinga ndi kha ḓi fanela u ḓihumbudza uri munna wanga u hone.” (Vhaef. 5:22, 23) Eduardo u a engedza, u ri: “Vhananyana vhashu vho vha vho ḓowela u ya kha mme avho u itela u humbela thendelo ya u ita zwithu. Sa vhabebi, ro zwi ṱhogomela uri ri tea u sumbedza vhana vhashu uri ri a tikedzana musi ri tshi dzhia phetho nahone ndo vha ndi tshi fanela u guda u ranga phanḓa nga nḓila ya Vhukriste.”    

5. Muṅwe khotsi o thoma hani u dzudzanya vhuleme ha u sa vha hone hawe, nahone ha bvelela mini?

5 Eduardo o vha o ḓiimisela u ita zwine a nga kona u itela u lugisa vhushaka hawe na muṱa wawe na u vha khwaṱhisa nga lwa muya. “Tshipikwa tshanga tsho vha tshi u gudisa vhana vhanga ngoho nga maipfi na nga tsumbo—hu si u sokou amba uri ndi funa Yehova ndi sa zwi sumbedzi.” (1 Yoh. 3:18) Naa Yehova o fhaṱutshedza lutendo lwe Eduardo a lu sumbedza? Anna u a fhindula: “U vhona vhuḓidini hoṱhe he vha vhu ita u itela u vha khotsi wavhuḓi na u sendela tsini hashu zwo ita tshanduko khulwane. Musi ri tshi vha vhona vha tshi ḓidina uri vha fanelee u hwala vhuḓifhinduleli tshivhidzoni, ro ḓipfa ro takala. Shango ḽo vha ḽi tshi ṱoḓa u ri sendedza kule na Yehova. Fhedzi ro vhona vhabebi vhashu vha tshi futelela ngohoni, na riṋe ra lingedza u ita zwi fanaho. Baba vho ri fulufhedzisa uri vha nga si tsha dovha vha ri ṱutshela, nahone vho ita zwe vha fulufhedzisa. Arali vho vha vho ṱuwa, khamusi ndo vha ndi tshi ḓo vha ndi si ndanguloni ya Yehova ṋamusi.”

U HWALA VHUḒIFHINDULELI

6. Ndi ngudo ifhio ye vhaṅwe vhabebi vha i guda tshifhingani tsha nndwa?

6 Dziṅwe tshenzhelo dzi sumbedza uri tshifhingani tsha nndwa mashangoni a Balkan, vhana vha Ṱhanzi dza Yehova vhe vha vha vha tshi dzula henefho vho vha vho takala hu sa londwi vhuimo vhu konḓaho he vha vha vho sedzana naho. Ndi ngani? Vhabebi vhe vha vha vha sa koni u ya mushumoni, vho vha vha tshi dzula mahayani, vha tshi guda, u tamba na u amba na vhana vhavho. Ri guda mini? Vhana vha ṱoḓa vhabebi vhavho u fhira tshelede, kana zwifhiwa. Vhukuma, samusi Ipfi ḽa Mudzimu ḽo amba, vhana vha ḓo vhuyelwa arali vha ṱhogomelwa na u gudiswa nga vhabebi.—Mir. 22:6.

7, 8. (a) Ndi vhukhakhi vhufhio vhune vhaṅwe vhabebi vho vhuyaho hayani vha vhu ita? (b) Vhabebi vha nga thusa hani vhana vhavho u kunda maḓipfele a si avhuḓi?

7 Zwi ṱungufhadzaho ndi uri vhaṅwe vhabebi musi vha tshi humela hayani vha ḓipfa vha sa funwi kana vha sa ṱanganedzwi nga vhana vhavho nahone vha ri, “Ndi ngani ni sa livhuhi vhuḓidini hoṱhe he nda ni itela hone?” Naho zwo ralo, mavhonele a si avhuḓi a vhana vhavho a nga vha a tshi itiswa nga nṱhani ha uri vhabebi vho vha vhe siho. Vhabebi vha nga ita mini u itela u tandulula yeneyi thaidzo?

8 Humbelani Yehova uri a ni thuse uri ni sumbedze vha muṱani waṋu uri ni pfesesa nḓila ine vha ḓipfa ngayo. Nga murahu, musi ni tshi amba na muṱa waṋu, ṱanganedzani uri no shela mulenzhe kha yeneyi thaidzo. Zwi nga thusa u humbela pfarelo zwi tshi bva mbiluni. Musi mufarisi na vhana vhaṋu vha tshi ṱhogomela uri ni khou lingedza u lugisa zwithu, vha ḓo zwi vhona uri ni khou amba ngoho. Nga u ḓiimisela na u sa fhela mbilu, nga zwiṱuku nga zwiṱuku muṱa waṋu u ḓo dovha wa ni funa na u ni ṱhonifha.

 U ‘ṰHOGOMELA VHAHAWE’

9. Ndi ngani u ‘ṱhogomela vhahashu’ zwi sa ambi uri ri dzula ri tshi lwela u vha na zwithu zwinzhi zwi vhonalaho?

9 Muapostola Paulo o amba uri musi Vhakriste vhane vha vha vhalala vha sa koni u ḓiṱhogomela, vhana vhavho na vhaḓuhulu vha fanela u “lifhela vhabebi vhavho na vhomakhulu wavho zwo vha fanelaho.” Fhedzi Paulo o bvela phanda a tshi ṱuṱuwedza Vhakriste vhoṱhe uri vha fushee nga zwishaiwa zwavho zwa ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe—zwiḽiwa, zwiambaro na vhudzulo. A ro ngo fanela u dzula ri tshi lwela u vha na vhutshilo ha nṱha kana uri tshelede i ḓo ri tsireledza tshifhingani tshi ḓaho. (Vhalani 1 Timotheo 5:4, 8; 6:6-10.) U itela u ‘ṱhogomela vhahawe,’ Mukriste ho ngo fanela u tovhola zwithu zwi vhonalaho kha ḽeneḽi shango ḽine ḽa ḓo fhira hu si kale. (1 Yohane 2:15-17) A ro ngo fanela u tendela “maanḓa a vhufhura a lupfumo” kana “mbilaelo dza vhutshilo” zwi tshi vhea miṱa yashu khomboni uri i si tsha ‘khwaṱha vhutshiloni ha vhukuma’ kha shango ḽo lugaho ḽa Mudzimu!—Marko 4:19; Luka 21:34-36; 1 Tim. 6:19.

10. Ri nga sumbedza hani vhuṱali vhu bvaho ha Mudzimu malugana na zwikolodo?

10 Yehova u a zwi ḓivha uri ri a ṱoḓa tshelede. Fhedzi tshelede i nga si kone u ri tsireledza na u ri tikedza u fana na vhuṱali vhu bvaho ha Mudzimu. (Muh. 7:12; Luka 12:15) Kha vhuimo vhunzhi, vhaṅwe vhathu a vha zwi ṱhogomeli uri zwi a ḓura u ya kha maṅwe mashango u itela u shuma, nahone a hu na khwaṱhisedzo ya uri vha ḓo hola tshelede nnzhi. Zwi re zwone ndi uri hu na khombo khulu. Vhathu vhanzhi vhane vha shuma kha maṅwe mashango vha humela hayani vhe na zwikolodo zwinzhi. Nṱhani ha u shumela Mudzimu vho vhofholowa, vha fheleledza vha tshi shumela vhane vha vha koloda. (Vhalani Mirero 22:7.) Ndi vhuṱali u sa ḓidzhenisa zwikolodoni.

11. U ita mugaganyagwama zwi nga thusa hani miṱa uri i fhungudze zwikolodo?

11 Eduardo o vha a tshi zwi ḓivha uri u itela uri phetho yawe ya u dzula na vha muṱa wawe i vhe i bvelelaho, o vha a tshi fanela u shumisa tshelede nga vhuṱali. Ene na mufumakadzi wawe vho thoma u ita mugaganyagwama wo thewaho kha zwithu zwine vha zwi shaya vhukuma. Muṱa wo vha u si tsha kona u renga zwithu zwe wa vha wo ḓowela u zwi renga. Fhedzi vhoṱhe vho vha vha tshi shumisana nahone a vho ngo ḽa tshelede nga u renga zwithu zwi si na mushumo. * Eduardo o ri: “Sa tsumbo, ndo bvisa vhana vhanga zwikoloni zwi ḓuraho nahone nda vha wanela zwikolo zwavhuḓi zwa muvhuso.” Ene na vha muṱa wawe vho rabela uri vha wane mushumo une wa sa ḓo thithisa zwithu zwa muya zwa tshifhinga tshoṱhe. Yehova o fhindula hani thabelo dzavho?

12, 13. Ndi vhukando vhufhio vhu shumaho he muṅwe khotsi a vhu dzhia u itela u ṱunḓela muṱa wawe, nahone Yehova o fhaṱutshedza hani u ḓiimisela hawe u tshila vhutshilo vhu leluwaho?

12 Eduardo u ri: “Kha miṅwaha mivhili ya u thoma, zwithu zwo vha zwi tshi konḓa. Tshelede ye nda vha ndo i vhulunga yo vha i tshi vho fhela, muholo wanga wo vha u sa lingani tshinyalelo dzoṱhe nahone ndo vha ndi tshi ḓipfa ndo neta. Fhedzi ro vha ri tshi ya miṱanganoni yoṱhe na vhuḓinḓani roṱhe.” Eduardo o ḓivhudza uri a si ṱanganedze mushumo une wa ḓo mu ita uri a vhe kule na muṱa wawe lwa miṅwedzi kana miṅwaha. U ri: “Nṱhani hazwo, ndo guda u ita mishumo yo fhamba-fhambanaho u itela uri arali hu si na miṅwe mishumo, ndi kone u ita muṅwe.”

Naa ni nga guda u ita mishumo yo fhamba-fhambanaho u itela u ṱunḓela muṱa waṋu? (Sedzani phara 12)

13 Ngauri Eduardo o vha a tshi lifha zwikolodo zwawe nga zwiṱuku nga zwiṱuku, o vha a tshi fanela u lifha nzwalelo nnzhi ya tshelede ye a i koloda. Fhedzi o ṱhogomela uri zwenezwi zwo vha zwi zwithu zwiṱuku musi zwi tshi vhambedzwa na u vha na tshifhinga na muṱa wawe, samusi Yehova a tshi takalela uri vhabebi vha ite nga u ralo. Eduardo o ri: “Zwino ndi hola tshelede ṱhukhu nga phesenthe dza fumi u fhira ye nda vha ndi tshi i hola kha ḽiṅwe shango, fhedzi a ri khou sika nga nḓala. ‘Tshanḓa tsha Yehova a si tshipfufhi.’ Zwi re zwone ndi uri ro phetha nga u vula nḓila. Nga murahu ha  zwenezwo, vhuimo ha ekonomi ho vha khwine nahone zwo vha zwi tshi vho leluwa u renga zwishaiwa zwashu.”—Yes. 59:1.

U LWISANA NA MUTSIKO WA MUṰA

14, 15. Miṱa i nga lwisana hani na mutsiko wa u vhea zwithu zwi vhonalaho phanḓa u fhira zwithu zwa muya, nahone hu nga vha na mvelelo dzifhio arali ya vhea tsumbo yavhuḓi?

14 Fhethu hunzhi, vhathu vha vhona u nga vha fanela u ṋea mashaka na dzikhonani tshelede na zwifhiwa. Eduardo u dovha a ṱalutshedza zwi tevhelaho, u ri: “Zwo tou ralo kha mvelele yashu nahone ri takalela u ṋea. Fhedzi hu na mukano. Ndi ṱalutshedza nga vhuṱali mashaka anga uri ndi ḓo ṋea zwine nda nga kona ndi sa vhei zwishaiwa na vhurabeli ha muya ha muṱa wanga khomboni.”

15 Vhe vha humela hayani vha tshi bva kha maṅwe mashango na vhane vha hana zwibuli zwa u sia miṱa yavho, kanzhi vha a sinyutshelwa, vha a holedzwa nahone maṅwe mashaka a nga ḓipfa o kulwa nungo nga vhenevho vhathu samusi a tshi nga vha o vha o lavhelela uri a ḓo wana thuso khavho. Vhaṅwe vha vha dzhia sa vhathu vha si na lufuno. (Mir. 19:6, 7) Anna, ṅwananyana wa Eduardo u ri: “Naho zwo ralo, musi ri tshi hana u vhea zwithu zwi vhonalaho phanḓa u fhira zwithu zwa muya, maṅwe mashaka a nga fheleledza o zwi ṱhogomela uri vhutshilo hashu ha Vhukriste ndi ha ndeme vhukuma. Fhedzi vha ḓo pfesesa hani musi ri tshi ita zwine vha zwi ṱoḓa?”—Vhambedzani 1 Petro 3:1, 2.

U VHA NA LUTENDO KHA MUDZIMU

16. (a) Muthu a nga “ḓifhura nga mahumbulele a mazwifhi” nga nḓila-ḓe? (Yak. 1:22) (b) Yehova u fhaṱutshedza phetho dza mufuda-ḓe?

16 Musi a tshi swika kha ḽiṅwe shango ḽo pfumaho vhukuma o sia mufarisi na vhana vhawe, muṅwe wahashu wa tshisadzini o vhudza vhahulwane uri: “Ro ḓidzima zwithu zwinzhi u itela uri ndi ḓe fhano. Munna wanga o kombetshedzea u litsha u shuma sa muhulwane. Ngauralo, ndi fulufhela uri Yehova u ḓo fhaṱutshedza tsheo ye ra i dzhia.” Yehova u dzula a tshi fhaṱutshedza phetho dzi sumbedzaho lutendo khae, fhedzi a nga fhaṱutshedza hani phetho dzi lwisanaho na zwine a zwi funa, zwihuluhulu musi dzi tshi katela u litsha ndugelo khethwa nga zwiitisi zwo khakheaho?—Vhalani Vhaheberu 11:6; 1 Yohane 5:13-15.

17. Ndi ngani ri tshi fanela u ṱoḓa vhulivhisi ha Yehova musi ri sa athu u dzhia phetho, nahone ri nga zwi ita nga nḓila-ḓe?

17 Ṱoḓani vhulivhisi ha Yehova musi ni sa athu u dzhia phetho na u ḓikumedza, hu si nga  murahu. Rabelelani muya wawe mukhethwa, vhuṱali na vhulivhisi. (2 Tim. 1:7) Ḓivhudziseni uri: ‘Ndi fanela u thetshelesa Yehova nga fhasi ha vhuimo vhufhio? Naa ndi nga ita zwenezwo na musi ndo sedzana na u tovholwa?’ Arali zwo ralo, naa no ḓiimisela u mu thetshelesa naho zwi tshi amba uri ni tea u tshila vhutshilo vhu leluwaho? (Luka 14:33) Humbelani vhahulwane nyeletshedzo i bvaho Maṅwaloni, nahone ni vhe na lutendo na fulufhelo kha mafulufhedziso a Yehova uri u ḓo ni thusa arali na tevhela nyeletshedzo yawe. Vhahulwane vha nga si ni dzhiele phetho, fhedzi vha nga ni thusa u dzhia phetho dzine dza nga ita uri ni fheleledze no vha na dakalo.—2 Vhakor. 1:24.

18. Ndi nnyi ane a vha na vhuḓifhinduleli ha u ṱunḓela muṱa, fhedzi ndi zwiimo zwifhio zwine zwa nga ṋea vhaṅwe tshibuli tsha u thusa?

18 Yehova o hwesa ṱhoho ya muṱa “muhwalo” wa ḓuvha na ḓuvha wa u ṱunḓela muṱa. Ri fanela u khoḓa na u rabelela vhane vha hwala honoho vhuḓifhinduleli vha sa ṱutsheli mufarisi kana vhana vhavho, hu sa londwi mutsiko na mulingo wa u ita nga u ralo. Zwiimo zwi songo lavhelelwaho, zwi ngaho sa khombo kana vhuimo ha shishi ha mutakalo, zwi ri ṋea tshibuli tsha u sumbedza lufuno lwa Vhukriste lwa ngoho. (Vhagal. 6:2, 5; 1 Pet. 3:8) Naa ni nga thusa Mukriste nga inwi nga u mu ṋea tshelede musi e kha vhuimo ha shishi kana u mu thusa u wana mushumo kha shango ḽine a dzula khaḽo? Arali na mu thusa, ni nga fhungudza mutsiko une wa nga ita uri a sie muṱa wawe u itela u wana mushumo huṅwe fhethu.—Mir. 3:27, 28; 1 Yoh. 3:17.

HUMBULANI URI YEHOVA NDI MUTHUSI WAṊU!

19, 20. Ndi ngani Vhakriste vha tshi fanela u fushea nga u ḓivha uri Yehova u ḓo vha thusa?

19 Maṅwalo a a ri ṱuṱuwedza: “Nḓila ine na tshila ngayo i songo vha ya u funa tshelede, ni fushee nga zwine zwa vha hone. Ngauri [Mudzimu] o ri: ‘Ndi nga si vhuye nda u ṱutshela nahone ndi nga si vhuye nda u laṱa.’ U itela uri ri vhe na tshivhindi nahone ri ri: ‘Yehova ndi muthusi wanga; a thi nga ofhi. Muthu a nga nyita’ni?’” (Vhaheb. 13:5, 6) Zwenezwi zwi shuma hani?

20 Muṅwe munna o fhedzaho tshifhinga tshilapfu e muhulwane a dzulaho shangoni ḽine ḽa khou ita mvelaphanḓa uri: “Kanzhi vhathu vha amba nga ha nḓila ine Ṱhanzi dza Yehova dza takala ngayo. Vha dovha vha ṱhogomela uri na Ṱhanzi dzi shayaho dzi dzula dzo ambara nga nḓila yavhuḓi nahone vha vhonala vhe khwine kha vhaṅwe.” Zwenezwi zwi tshimbidzana na fulufhedziso ḽe Yesu a ḽi ita kha vhane vha vhea Muvhuso u thoma. (Mat. 6:28-30, 33) Vhukuma, Khotsi aṋu wa ṱaḓulu Yehova, u a ni funa nahone u ṱoḓela inwi na vhana vhaṋu zwa khwine fhedzi. “Ngauri Yehova maṱo awe a sedza shango ḽoṱhe, uri a vhonadze maanḓa awe kha ane a mu nambatela nga mbilu yoṱhe.” (2 Koron. 16:9) O ri ṋea ndaela dzawe—u katela dzine dza kwama vhutshilo ha muṱa na zwishaiwa—u itela u ri vhuyedza. Musi ri tshi dzi tevhela, ri sumbedza uri ri a mu funa na u mu fulufhela. “Ngauri u funa Mudzimu zwi amba uri ri tevhedze ndaela dzawe; nahone ndaela dzawe a dzi konḓi.”—1 Yoh. 5:3.

21, 22. Ndi ngani no ḓiimisela u fulufhela Yehova?

21 Eduardo u ri: “Ndi a zwi ḓivha uri tshifhinga tshe nda vha ndi kule na mufumakadzi na vhana’nga ndi nga si dovhe nda tshi wana, fhedzi a thi dzuleli u ḓisola. Vhunzhi ha vhathu vhe nda vha ndi tshi shuma navho, vho pfuma, fhedzi a vho ngo takala. Miṱa yavho i na thaidzo khulwane. Naho zwo ralo, muṱa washu wo takala vhukuma! Nahone ndi a ṱuṱuwedzea musi ndi tshi vhona nḓila ine vhahashu vhane vha vha kha ḽeneḽi shango, naho vha tshi shaya, vha dzula vha tshi vhea zwithu zwa muya phanḓa vhutshiloni havho. Roṱhe ri khou vhona vhungoho ha fulufhedziso ḽa Yesu.”—Vhalani Mateo 6:33.

22 Ivhani na tshivhindi! Nangani u thetshelesa Yehova na u mu fulufhela. Itani uri nḓila ine na funa ngayo Mudzimu, mufarisi waṋu wa mbingano na vhana vhaṋu i ni ṱuṱuwedzele u hwala vhuḓifhinduleli haṋu ha lwa muya kha muṱa waṋu. Nga zwenezwo, ni ḓo kona u vhona uri ‘Yehova ndi muthusi waṋu.’

^ par. 1 Madzina o shandulwa.

^ par. 11 Sedzani mutevhe wa tshiṱoho tshine tsha ri “How to Manage Money” kha Awake! ya September 2011.