¿A kʼáat wa a wojéelt baʼax ku taal u kʼiin? Óoliʼ tuláakal máak taak u yojéeltik. Yaʼab máakoʼobeʼ suuk u yaʼalikoʼob baʼax ku taal u kʼiin, baʼaleʼ maʼ mantatsʼ ku yúuchliʼ. Koʼox ilik baʼax ku beetik jujuntúuliʼ.

• CIENTIFICOʼOB. Ku meyajtiʼob túumben nuʼukuloʼob yéetel ku xupikoʼob yaʼab taakʼin utiaʼal u yojéeltikoʼob baʼaxoʼob kun úuchul way yóokʼol kaabeʼ; ku yaʼalikoʼob baʼax kun úuchul yoʼolal le contaminacionoʼ bey xan tuʼux kun kʼáaxal jaʼ.

• ANALISTAʼOB. Ku xakʼaltikoʼob bix u bin le negocioʼob yéetel le politicaoʼ. Warren Buffett, juntúul tiʼ le máaxoʼob maas ayikʼaloʼoboʼ, ku yaʼalaʼaltiʼeʼ profeta tumen jach maʼalob u bintiʼ yéetel u negocioʼob. Nate Silver, uláakʼ analistaeʼ, ku xakʼaltik tuláakal baʼax uchaʼan utiaʼal u naʼatik baʼaxoʼob ku taal u kʼiin ichil u politicail Estados Unidos, máax ken u ganart u premioil le peliculaʼob ku beetaʼal Hollywoodoʼ, bey xan uláakʼ baʼaloʼob.

• ÚUCHBEN TSʼÍIBOʼOB. Yaneʼ ku yaʼalaʼaleʼ profecíaʼob. Jujuntúul máakoʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ le baʼaxoʼob tu tsʼíibtaj Nostradamus (Michel de Notredame) teʼ siglo 16, táan u béeytaloʼob bejlaʼeʼ, kex u jaajileʼ maʼ tu naʼataʼal tubeel. Le ka ilaʼab yaan bin u tsʼoʼokol le calendario maya 21 tiʼ diciembre tiʼ 2012, tuklaʼabeʼ yaan u yúuchul baʼaloʼob sen kʼaastak way Luʼumeʼ.

• U NUUKTAKIL RELIGIONOʼOB. Yaan tiʼ letiʼobeʼ ku yaʼalikoʼob yaan u yúuchul baʼaloʼob kʼaastak, chéen utiaʼal u kóolikoʼob máakoʼob tu yiknaloʼob. Le profeta Harold Camping yéetel u j-tsaypachoʼoboʼ tu yaʼaloʼobeʼ yaan u xuʼulsaʼal yóokʼol kaab tu jaʼabil 2011. Baʼaleʼ jeʼex k-ilkoʼ mix baʼal úuchtiʼiʼ.

• J-MEENOʼOB. Ku yaʼalikoʼobeʼ ku páajtal u yilkoʼob baʼax ku taal u kʼiin. Edgar Cayce yéetel Jeane Dixoneʼ tu yaʼaloʼobeʼ yaan u yúuchul jejeláas baʼaloʼob teʼ siglo 20; jujunpʼéeleʼ béeychajoʼob. Baʼaleʼ yaʼab tiʼ le baʼaxoʼob tu yaʼaloʼoboʼ maʼ béeychajoʼobiʼ. Dixoneʼ tu yaʼaleʼ yaan bin u káajal le Óoxpʼéel Nojoch Baʼateltáambal tu jaʼabil 1958; Cayceʼ tu yaʼaleʼ yaan bin u búulul u kaajil Nueva York tu jaʼabiloʼob 1970.

¿Jach wa tu jaajil jeʼel a wojéeltik baʼax ku taal u kʼiineʼ? Maʼalob ka a tukle. Tumen wa ka páajchajak a wojéeltikeʼ jeʼel u kʼexpajal a kuxtaleʼ.