1, 2. (a) Mɛni níhi a si kpami ko tsɔɔ kaa ke wa bi sanehi nɛ sa a, e ma ha wa munyu ɔ maa sɛ nihi a tsui mi? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ni kasemi ɔ sisije ɔ.) (b) Mɛni he je nɛ ke nihi bi wɔ sanehi nɛ a mi wa a, e sɛ nɛ waa ye gbeye ɔ?

BE KO Ɔ, nyɛmiyo ko kɛ e huno nɛ tsa pi Odasefo no ji lɛ ɔ ngɛ nɔ́ ko he susue ngɛ Baiblo ɔ mi. Jinɛ e huno ɔ ji nɔ ko nɛ e yaa sɔlemi wawɛɛ. Ngɛ a ní sɛɛmi ɔ mi ɔ, e huno ɔ tsɔɔ kaa e heɔ Triniti tsɔɔmi ɔ yeɔ. Nyɛmiyo ɔ kɔ níhi a se nɛ e na kaa eko ɔ, e huno ɔ li nɔ́ tutuutu nɛ Triniti tsɔɔmi ɔ ji. Enɛ ɔ he ɔ, e gu ga blɔ nɔ nɛ e bi e huno ɔ ke, “Lɔ ɔ, o ngɛ tsɔɔe kaa Mawu ji Mawu, nɛ Yesu hu ji Mawu, nɛ mumi klɔuklɔu ɔ hu ji Mawu lo? Ke jã a, lɛɛ tse o ngɛ tsɔɔe kaa Mawuhi etɛ lɛ ngɛ mɔ, se pi Mawu kake?” Nyakpɛ sane ji kaa nyumu ɔ ha heto ke, “Ohoo, tsa pi jã nɛ i ngɛ tsɔɔe!” Enɛ ɔ ha nɛ a kɛ bua jɔmi susu bɔ nɛ Mawu ngɛ ha tutuutu ɔ he.

² Mɛni wa ma nyɛ maa kase kɛ je níhi a si kpami nɛ ɔ mi? Ke wa gu ga blɔ nɔ kɛ bi nihi sane nɛ sa a, e ma nyɛ ma ha nɛ wa munyu ɔ maa sɛ a tsui mi. Wa kase hu kaa e sɛ nɛ waa ye gbeye kaa waa kɛ nihi ma susu Baiblo mi munyuhi nɛ a mi wa kaa  Bɔlɔ ko ngɛ aloo Bɔlɔ ko be, Triniti, aloo hɛl la a he. Ke wa ngɔ wa hɛ kɛ fɔ Yehowa nɔ, nɛ waa kɛ níhi nɛ e tsɔɔ wɔ ɔ tsuɔ ní ɔ, wa ma nyɛ maa tsɔɔ nihi ní nɛ e maa sɛ a tsui mi. (Kol. 4:6) Nyɛ ha nɛ wa susu nɔ́ nɛ fiɛɛli komɛ nɛ a nane pi si ɔ peeɔ ke a kɛ nihi ngɛ munyuhi kaa kikɛ ɔ a he susue ɔ he nɛ waa hyɛ. Wa ma susu (1) bɔ nɛ wa ma plɛ kɛ bi sanehi nɛ ma ha nɛ nihi ma je a juɛmi kpo, (2) bɔ nɛ waa kɛ nihi ma susu nɔ́ nɛ Ngmami ɔ de ɔ he, kɛ (3) bɔ nɛ waa kɛ nɔ́ hetomi níhi ma tsu ní nɛ nihi maa nu wa munyu ɔ sisi ha a he.

3, 4. Mɛni he je nɛ e he hia nɛ wa bi nihi sane konɛ wa kɛ le níhi nɛ a heɔ yeɔ ɔ? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́.

³ Ke wa bi nihi sane ɔ, e maa ye bua wɔ nɛ wa maa na nɔ́ nɛ a heɔ yeɔ. Mɛni he je nɛ e he hia nɛ wa bi nihi sane ɔ? Abɛ 18:13 ɔ de ke, “Ke a ngɛ mo munyu tue ɔ, bu tue loko o ha heto. Ke o pee we ja a, a ma tsɛ mo kuasia, nɛ o hɛ mi ma pue si.” Niinɛ, loko wa maa tsɔɔ nɔ ko nɔ́ nɛ Baiblo ɔ de ngɛ sane ko he ɔ, e sa nɛ waa bɔ mɔde nɛ waa le nɔ́ tutuutu nɛ nɔ ɔ heɔ yeɔ. Ke pi jã a, eko ɔ, wa ma puɛ be babauu kɛ tsɔɔ nɔ ko lakpa tsɔɔmi ko nya loko wa ma ba le kaa lɛ nitsɛ po e le momo kaa e ji lakpa tsɔɔmi!—1 Kor. 9:26.

⁴ Ngɔɔ lɛ kaa waa kɛ nɔ ko ngɛ hɛl la tsɔɔmi ɔ he susue. Tsa pi nɔ tsuaa nɔ nɛ e heɔ yeɔ kaa hɛl la ko ngɛ nɛ a piɔ nihi ngɛ mi. Nihi fuu susu kaa ke a ke nɔ ko ngɛ hɛl ɔ, lɔ ɔ tsɔɔ kaa nɔ ɔ kɛ Mawu a kpɛti puɛ. Enɛ ɔ he ɔ, ke waa kɛ nɔ ko kpe ɔ, wa ma nyɛ ma bi lɛ ke: “I kpa mo pɛɛ, ke a ke hɛl ɔ, kɛ o nu sisi kɛɛ?” Heto nɛ e ma ha a lɛ maa tsɔɔ bɔ nɛ wa maa tsɔɔ lɛ níhi a nya ha kɛ je Baiblo ɔ mi.

5. Mɛni he je lɛ e sa nɛ wa bi nihi nɔ́ he je nɛ a heɔ nɔ́ ko yeɔ ɔ?

⁵ Ke wa gu ga blɔ nɔ kɛ bi nihi sane ɔ, e maa ye bua wɔ konɛ waa le nɔ́ he je nɛ a heɔ nɔ́ ko yeɔ ɔ. Nɛ ke waa kɛ nɔ ko kpe ngɛ fiɛɛmi mi nɛ e ke e he we yi kaa Mawu ngɛ ɔ hu nɛɛ? Eko ɔ, wa ma susu kaa nɔ ɔ heɔ su tsakemi tsɔɔmi ɔ yeɔ. (La 10:4) Se nɔ́ he je nɛ ni komɛ he we yi kaa Mawu ngɛ ɔ ji kaa mɛ nitsɛmɛ a ngɛ nɔ́ nae, nɛ a naa kaa nihi hu ngɛ nɔ́ nae. Eko ɔ, a susuɔ kaa ke Bɔlɔ ko ngɛ nɛ e ngɛ suɔmi ɔ, jinɛ e be blɔ ngmɛe kaa nihi nɛ a na nɔ́. Enɛ ɔ he ɔ, ke nɔ ko de ke Mawu be ɔ, wa ma nyɛ ma bi lɛ ke, “Anɛ jã nɛ o susuɔ kɛ je blema lo?” Ke e ha heto ke ohoo ɔ, wa ma nyɛ ma bi lɛ ke, “Mɛni ha nɛ amlɔ nɛ ɔ lɛɛ o he we yi kaa Mawu ngɛ ɔ?” Heto nɛ e ma ha a ma ha nɛ wa maa le blɔ nɔ nɛ wa maa gu kɛ ye bua lɛ.—Kane Abɛ 20:5.

6. Ke wa bi nihi sane nɛ a ngɛ heto hae ɔ, mɛni e sa nɛ waa pee?

⁶ Ke wa bi nɔ ko sane nɛ e ngɛ heto hae ɔ, e he hia wawɛɛ nɛ waa bu lɛ tue, nɛ wa je e yi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, eko ɔ, nɔ ko tsɔɔ kaa haomi ko nɛ e kɛ kpe ɔ he je nɛ e he we yi kaa Bɔlɔ ko ngɛ nɛ e ngɛ suɔmi ɔ nɛ. Loko wa maa ma nɔ mi ha lɛ kaa Mawu ko ngɛ ɔ, e sa nɛ waa sɛ hlami nɛ waa to e tsui nɔ nine, nɛ wa ha nɛ e nu sisi kaa tɔmi ko be he kaa e susu jã. (Hab. 1:2, 3) Ke wa to wa tsui si nɛ wa je suɔmi kpo kɛ tsɔɔ lɛ ɔ, eko ɔ, lɔ ɔ maa wo lɛ he wami konɛ e kase ní kpahi. *

7. Mɛni ma ha nɛ wa fiɛɛmi ɔ maa nu tso?

⁷ Amlɔ nɛ ɔ, nyɛ ha wa susu blɔ nɔ nɛ wa maa gu nɛ waa kɛ nihi ma susu nɔ́ nɛ Ngmami ɔ de ɔ he ɔ he nɛ waa hyɛ. Niinɛ, Baiblo ɔ ji womi titli nɛ waa kɛ tsuɔ ní ngɛ fiɛɛmi tso mi. E yeɔ bua wɔ nɛ wa ‘hii kɛ pii si, nɛ wa he suu kɛ tsuɔ ní  kpakpa.’ (2 Tim. 3:16, 17) Pi ngmamihi fuu nɛ wa maa kane kɛ ha nihi ɔ nɛ ma ha nɛ wa fiɛɛmi ɔ maa nu tso. Mohu ɔ, ke wa kane ngmami ko ɔ, e sa nɛ waa kɛ nɔ ɔ nɛ susu he, nɛ waa tsɔɔ lɛ nya saminya. (Kane Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 17:2, 3.) Nyɛ ha wa susu nɔ hyɛmi níhi etɛ nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ a he nɛ waa hyɛ.

8, 9. (a) Mɛni ji blɔ kake nɔ nɛ wa maa gu konɛ waa kɛ nɔ ko nɛ e he ye kaa Yesu kɛ Mawu sɔ ɔ, nɛ susu níhi a he? (b) Mɛni blɔ kpahi a nɔ o gu nɛ o kɛ nihi susu sane kaa kikɛ ɔ he hyɛ?

⁸ Nɔ hyɛmi nɔ́ 1: Ke waa kɛ nɔ ko kpe ngɛ fiɛɛmi mi nɛ́ e he ye kaa Yesu kɛ Mawu sɔ. Mɛni ngmamihi a he waa kɛ lɛ ma nyɛ ma susu? Wa ma nyɛ ma ha nɛ e kane Yohane 6:38 ɔ. Yesu de ngɛ lejɛ ɔ ke: “I je hiɔwe kɛ ba nɛ ma ba pee nɔ nɛ tsɔ mi ɔ suɔmi nya ní, se pi imi nitsɛ ye suɔmi nya ní.” Ke nɔ ɔ kane jamɛ a ngmami ɔ ta a, wa ma nyɛ ma bi lɛ ke: “Ke Yesu nɔuu ji Mawu ɔ, lɛɛ mɛnɔ tsɔ lɛ kɛ ba zugba a nɔ mɔ? Lɛɛ tse jamɛatsɛ ɔ nɔ maa kuɔ pe Yesu? Wɔ tsuo wa le kaa nɔkɔtɔma lɛ tsɔɔ jokuɛ.”

⁹ Wa ma nyɛ ma ha nɛ nɔ ɔ nɛ kane Filipi Bi 2:9 ɔ hulɔ. Ngɛ lejɛ ɔ, bɔfo Paulo tsɔɔ nɔ́ nɛ Mawu pee benɛ Yesu gbo nɛ a tle lɛ si se ɔ. A ngma ngɛ lejɛ ɔ ke: “Mawu wo e nɔ gojoo, nɛ e ha lɛ biɛ nɛ kle pe biɛhi tsuo.” Bɔ nɛ pee nɛ nɔ ɔ nɛ e nyɛ nɛ e susu ngmami nɛ ɔ he ɔ, wa ma nyɛ ma bi lɛ ke: “Ke Yesu kɛ Mawu sɔ loko e gbo nɛ pee se ɔ, Mawu wo e nɔ gojoo ɔ, lɛɛ tse amlɔ nɛ ɔ, e nɔ maa kuɔ pe Mawu mɔ? Se anɛ o susu kaa nɔ ko nɔ kuɔ pe Mawu lo?” Ke nɔ ɔ ngɛ bumi ha Mawu Munyu ɔ, nɛ e ngɛ munyu ɔ he bua jɔmi ɔ, eko ɔ, enɛ ɔ ma ha nɛ e susu sane ɔ he saminya.—Níts. 17:11.

10. (a) Mɛni blɔ nɔ wa ma nyɛ maa gu konɛ waa kɛ nɔ ko nɛ e heɔ hɛl la tsɔɔmi ɔ yeɔ ɔ nɛ susu níhi a he? (b) Mɛni blɔ nɔ o gu nɛ o kɛ nihi susu hɛl la tsɔɔmi ɔ he hyɛ?

¹⁰ Nɔ hyɛmi nɔ́ 2: Ke waa kɛ nɔ ko kpe ngɛ fiɛɛmi mi nɛ e he ye kaa a ma pii yayami peeli ngɛ hɛl la mi. Eko ɔ, e he ye kaa hɛl la ko ngɛ, ejakaa e suɔ nɛ a gbla yayami peeli a tue ngɛ a ní yayami ɔmɛ a he je. Mɛni blɔ nɔ wa maa gu nɛ waa kɛ nɔ ko nɛ hɛɛ juɛmi kaa kikɛ ɔ nɛ susu níhi a he? Kekleekle ɔ, wa ma nyɛ maa ma nɔ mi kɛ ha lɛ kaa a maa gbla yayami peeli a tue. (2 Tes. 1:9) Lɔ ɔ se ɔ, wa ma nyɛ ma ha nɛ e kane 1 Mose 2:16, 17 ɔ. A tsɔɔ ngɛ lejɛ ɔ kaa yayami he hiɔwo ji gbenɔ. Wa ma nyɛ maa tsɔɔ lɛ nya kaa Adam ngɔ yayami nɛ e pee ɔ kɛ sã adesahi tsuo. (Rom. 5:12) Se wa ma nyɛ maa tsɔɔ nɔ ɔ nya hu kaa Mawu de we ke e maa gbla Adam tue ngɛ hɛl la mi. Lɔ ɔ se ɔ, wa ma nyɛ ma ha nɛ e kane 1 Mose 3:19 ɔ. Mawu tsɔɔ bɔ nɛ e maa gbla Adam tue ha ngɛ jamɛ a ngmami ɔ mi. E wui hɛl la ko ta. Mohu ɔ, nɔ́ nɛ e de Adam ji kaa e maa  kpale kɛ ya zu mi ekohu. Wa ma nyɛ ma bi lɛ ke, “Ke Mawu le kaa e ma pii Adam ngɛ hɛl la ko mi ɔ, mɛni he je mɔ nɛ e de lɛ ke e maa kpale kɛ ya zu mi ekohu ɔ?” Ke nɔ ɔ hɛɛ tsui kpakpa a, sane bimi nɛ ɔ ma nyɛ ma ha nɛ e susu níhi a he saminya.

11. (a) Mɛni ji blɔ kake nɔ nɛ wa ma nyɛ maa gu konɛ waa kɛ nɔ ko nɛ e heɔ yeɔ kaa nimli kpakpahi tsuo maa ya hiɔwe ɔ nɛ susu níhi a he? (b) Mɛni blɔ nɔ o gu nɛ o kɛ nihi susu sane nɛ ɔ he hyɛ?

¹¹ Nɔ hyɛmi nɔ́ 3: Ke waa kɛ nɔ ko kpe ngɛ fiɛɛmi mi nɛ e he ye kaa nimli kpakpahi tsuo maa ya hiɔwe. Ke nɔ ko hɛɛ hemi kɛ yemi nɛ ɔ, lɔ ɔ be hae nɛ e maa tsɔɔ nɔ́ nɛ Baiblo ɔ de ɔ sisi saminya. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke waa kɛ lɛ susu Kpojemi 21:4 ɔ he ɔ, eko ɔ, e ma susu kaa jamɛ a munyu ɔ maa ba mi ngɛ hiɔwe. (Kane.) Mɛni blɔ nɔ wa maa gu konɛ waa kɛ nɔ ko kaa jã nɛ susu níhi a he? E sɛ nɛ waa kane ngmami kpahi kɛ ma oti ɔ nɔ mi, mohu ɔ, waa kɛ lɛ ma nyɛ ma susu munyu kpɔhi nɛ ngɛ jamɛ a ngmami ɔ mi ɔ a he. Ngmami nɛ ɔ mi munyu kpɔ ko tsɔɔ kaa “nɔ ko be gboe hu.” Wa ma nyɛ ma bi nɔ ɔ ke, “Ke a ke nɔ ko be nɔ́ ko pee hu ɔ, anɛ lɔ ɔ tsɔɔ we kaa amlɔ nɛ ɔ, nɔ ɔ peeɔ jamɛ a nɔ́ ɔ lo?” E ngɛ heii kaa e ma de ke nɔ ɔ peeɔ jamɛ a nɔ́ ɔ. Lɔ ɔ se ɔ, wa ma nyɛ ma bi lɛ ke, “Lɛɛ ke a ke nɔ ko be gboe hu ɔ, anɛ lɔ ɔ tsɔɔ we kaa amlɔ nɛ ɔ, nihi gboɔ lo?” Wa ma nyɛ ma ha nɛ e nu sisi kaa nɔ ko gbo we ngɛ hiɔwe hyɛ; zugba nɛ ɔ nɔ nɛ nihi gboɔ ngɛ. Enɛ ɔ he ɔ, sisi numi ngɛ he kaa wa ma de ke munyu nɛ ngɛ Kpojemi 21:4 ɔ maa ba mi hwɔɔ se ngɛ zugba a nɔ.—La 37:29.

12. Mɛni he je nɛ Yesu ngɔ nɔ́ hetomi níhi kɛ tsu ní ɔ?

¹² Yesu ngɔ nɔ́ hetomi níhi hu kɛ tsu ní ngɛ e fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi. (Kane Mateo 13:34, 35.) Nɔ́ hetomi níhi nɛ e kɛ tsu ní ɔ ha nɛ e le nɔ́ nɛ ngɛ e tue buli ɔmɛ a tsui mi. (Mat. 13:10-15) Lɔ ɔ hu ye bua nihi nɛ a nu níhi nɛ e tsɔɔ mɛ ɔ sisi, nɛ a hɛ ji nɔ. Ke wa ngɛ nihi ní tsɔɔe ɔ, mɛni blɔ nɔ wɔ hu wa maa gu konɛ waa kɛ nɔ́ hetomi níhi nɛ tsu ní?

13. Mɛni nɔ́ hetomi nɔ́ waa kɛ ma nyɛ ma tsu ní kɛ tsɔɔ nihi kaa Mawu nɔ kuɔ pe Yesu?

¹³ E maa hi kaa waa kɛ nɔ́ hetomi níhi nɛ a sisi numi yi ma tsu ní. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke wa suɔ nɛ waa tsɔɔ nɔ ko kaa Mawu nɔ kuɔ pe Yesu ɔ, waa kɛ nɔ́ hetomi nɔ́ nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ ma nyɛ ma tsu ní. Wa ma nyɛ maa tsɔɔ nɔ ɔ nya kaa Mawu tsɔɔ kaa e Bi ji Yesu, nɛ Yesu hu tsɔɔ kaa e Tsɛ ji Mawu. (Luka 3:21, 22; Yoh. 14:28) Lɔ ɔ se ɔ, wa ma nyɛ ma bi nɔ ɔ ke: “Ke o ngɛ hlae nɛ o tsɔɔ mi kaa ni enyɔ ngɛ weku ko mi ɔ a sɔ ɔ, mɛni nɔ́ hetomi nɔ́ o kɛ ma tsu ní?” Eko ɔ, nɔ ɔ maa wo nɔ ko kɛ e nyɛmi, aloo hawi a ta. Ke e de jã a, wa ma nyɛ ma je e yi kaa nɔ́ hetomi nɔ́ nɛ e kɛ tsu ní ɔ nu tso. Kɛkɛ ɔ, wa ma nyɛ ma bi lɛ ke: “Ke wɔɔ wa nyɛ nɛ waa kɛ nɔ́ hetomi nɔ́ ko kaa kikɛ ɔ tsu ní ɔ, anɛ Yesu nɛ ji Tsɔɔlɔ Ngua a ko nyɛ we jã peemi lo? Yesu de we ke e nyɛmi ji Mawu, aloo hawi ji mɛ, mohu ɔ, e tsɔɔ kaa e Tsɛ ji Mawu. Nɔ́ nɛ Yesu de ɔ ha nɛ wa na kaa Mawu nɔ kuɔ nɛ e ngɛ he wami kulaa pe lɛ.”

14. Mɛni nɔ́ hetomi nɔ́ lɛ tsɔɔ kaa nile be mi kaa Mawu ma ha nɛ Abosiami nɛ gbla nihi a tue ngɛ hɛl la mi ha lɛ?

¹⁴ Mo susu nɔ hyɛmi nɔ́ kpa ko hu he nɛ o hyɛ. Ni komɛ he ye kaa Satan ji nɔ nɛ “slɛ” hɛl la a nɛ. Mɛni blɔ nɔ wa ma nyɛ maa gu kɛ ye bua fɔlɔ ko konɛ e le kaa nile be mi kaa Mawu ma ha nɛ Abosiami ma pii nimli yayamihi ngɛ hɛl la mi? Wa ma nyɛ ma bi fɔlɔ ɔ ke: “Moo ngɔ lɛ kaa o bi ko bui nɔ, nɛ e peeɔ ní yayamihi. Mɛni o maa pee?” E ngɛ heii kaa fɔlɔ ɔ ma de ke e maa tu munyu kɛ tsɔɔ e bi ɔ.  Be tsuaa be ɔ, e maa bɔ mɔde wawɛɛ kaa e maa ye bua jokuɛ ɔ konɛ e ba e je mi saminya. (Abɛ 22:15) Wa ma nyɛ ma bi fɔlɔ ɔ hu ke, “Ke loloolo ɔ, o bi ɔ tsakee we e je mi bami ɔ, mɛni o maa pee?” Fɔli fuu ma de ke a maa gbla jokuɛ ɔ tue. Lɔ ɔ se ɔ, wa ma nyɛ ma bi lɛ ke, “Se ke pee se ɔ, o ba ná le kaa nɔ ko nɛ ngɛ o bi ɔ tue puɛe hu nɛɛ?” Atsinyɛ jemi ko be he kaa fɔlɔ ɔ mi mi ma fu jamɛatsɛ ɔ. Bɔ nɛ pee nɛ fɔlɔ ɔ nɛ nu nɔ́ hetomi nɔ́ nɛ ɔ sisi ɔ, wa ma nyɛ ma bi lɛ ke: “Akɛnɛ o ba ná le kaa nɔ ko nɛ ngɛ o bi ɔ tue puɛe he je ɔ, anɛ o maa ngɔ o biɔ ya ha jamɛatsɛ ɔ konɛ e gbla e tue ha mo lo?” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e ma de ke e be jã pee. Satan ji nɔ nɛ ngɛ nihi a tue puɛe, nɛ e ha nɛ a ngɛ ní yayamihi pee ɔ nɛ. Enɛ ɔ he ɔ, e ngɛ heii kaa Mawu be nihi ngɔe ya ha Satan nɛ e gbla a tue ha lɛ!

15, 16. (a) Mɛni he je nɛ e sɛ waa hyɛ blɔ kaa nɔ tsuaa nɔ ma kplɛɛ Matsɛ Yemi sɛ gbi nɛ wa fiɛɛɔ nɔ ɔ? (b) Anɛ ja wa le ní tsɔɔmi pɛ loko wa ma nyɛ maa tsɔɔ nihi ní nɛ a maa nu sisi lo? Moo tsɔɔ nya. (Hyɛ daka nɛ yi ji,  “Nɔ́ Nɛ Maa Ye Bua Wɔ Konɛ Wa Ha Nihi A Munyu Heto” hulɔ.)

¹⁵ Wa le kaa pi nɔ tsuaa nɔ nɛ ke wa fiɛɛ Matsɛ Yemi sɛ gbi ɔ kɛ tsɔɔ lɛ ɔ, nɛ e maa kplɛɛ nɔ. (Mat. 10:11-14) Ni komɛ ngɛ nɛ ke waa kɛ sane bimi nɛ sa tsu ní, nɛ waa kɛ mɛ susu ngmami ɔ he saminya, nɛ waa kɛ nɔ́ hetomi nɔ́ nɛ nu tso tsu ní kɛ tsɔɔ mɛ níhi a nya po ɔ, a be munyu ɔ nɔ kplɛɛe fɛɛ. Yesu ji Tsɔɔlɔ ngua pe kulaa nɛ hi zugba a nɔ hyɛ. Lɛ po ɔ, nihi bɔɔ ko pɛ nɛ a kplɛɛ ní nɛ e tsɔɔ mɛ ɔ nɔ.—Yoh. 6:66; 7:45-48.

¹⁶ Nɛ ke e peeɔ wɔ kaa wa li ní tsɔɔmi hu nɛɛ? (Kane Bɔfo Ɔmɛ A Ní Tsumi 4:13.) Mawu Munyu ɔ ma nɔ mi ha wɔ kaa bɔ tsuaa bɔ nɛ ji ɔ, ‘nihi nɛ a suɔ neneene wami ɔ’ maa kplɛɛ sane kpakpa a nɔ. (Níts. 13:48) Enɛ ɔ he ɔ, ke nɔ ko kplɛɛ we Matsɛ Yemi ɔ he sane kpakpa a nɔ ɔ, wa kɔni mi nɛ ko jɔ. Nyɛ ha nɛ waa kɛ tsɔsemi nɛ Yehowa kɛ ngɛ wɔ hae ɔ nɛ tsu ní kɛ pi si, ejakaa ke wa pee jã a, e maa ye bua waa kɛ nihi nɛ a buɔ wɔ tue ɔ tsuo. (1 Tim. 4:16) Yehowa ma nyɛ maa ye bua wɔ konɛ waa le bɔ nɛ wa ma ha “nɔ tsuaa nɔ munyu heto” ha. Ngɛ munyu nɛ nyɛɛ se ɔ mi ɔ, wa maa kase bɔ nɛ e sa kaa wa susu nihi a he ha ngɛ wa fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi.