1, 2. (α) Αναφέρετε μια εμπειρία που δείχνει την αξία των καλοδιαλεγμένων ερωτήσεων. (Βλέπε εικόνα στην αρχή του άρθρου.) (β) Γιατί δεν χρειάζεται να φοβόμαστε να συζητήσουμε δύσκολα θέματα;

ΠΡΙΝ από κάποια χρόνια, μια Χριστιανή αδελφή συζητούσε για την Αγία Γραφή με το σύζυγό της, που δεν ήταν αδελφός. Παλιότερα, εκείνος ανήκε τυπικά σε κάποια εκκλησία του Χριστιανικού κόσμου. Στη διάρκεια της συζήτησης, της είπε ότι πίστευε στην Τριάδα. Εκείνη, διακρίνοντας ότι μπορεί να μην είχε καταλάβει τι ακριβώς διδάσκει η δοξασία της Τριάδας, τον ρώτησε ευγενικά: «Πιστεύεις δηλαδή ότι ο Θεός είναι Θεός, ο Ιησούς είναι Θεός και το άγιο πνεύμα είναι Θεός, και ότι παρ’ όλα αυτά δεν είναι τρεις Θεοί αλλά ένας;» Γεμάτος έκπληξη, ο σύζυγος είπε: «Όχι, δεν πιστεύω κάτι τέτοιο!» Έτσι ξεκίνησε μια ζωηρή συζήτηση σχετικά με την πραγματική φύση του Θεού.

² Αυτή η εμπειρία δείχνει την αξία των διακριτικών, καλοδιαλεγμένων ερωτήσεων. Τονίζει επίσης κάτι σημαντικό: Δεν χρειάζεται να φοβόμαστε να συζητήσουμε δύσκολα θέματα, όπως είναι η Τριάδα, η κόλαση ή η ύπαρξη Δημιουργού. Αν στηριζόμαστε στον Ιεχωβά και στην εκπαίδευση που μας παρέχει, συνήθως μπορούμε να δίνουμε πειστικές απαντήσεις, οι οποίες ίσως αγγίξουν την καρδιά των ακροατών μας. (Κολ. 4:6) Ας δούμε τώρα τι κάνουν διάφοροι αποτελεσματικοί διάκονοι όταν συζητούν τέτοια  θέματα. Θα εξετάσουμε πώς (1) να κάνουμε ερωτήσεις που υποκινούν το συνομιλητή μας να εκφραστεί, (2) να παρουσιάζουμε λογικά επιχειρήματα με βάση τις Γραφές και (3) να χρησιμοποιούμε παραδείγματα για να τονίσουμε το σημείο που θέλουμε.

3, 4. Γιατί είναι σημαντικό να χρησιμοποιούμε ερωτήσεις για να διακρίνουμε τι πιστεύει το άλλο άτομο; Δώστε παράδειγμα.

³ Οι ερωτήσεις μπορούν να μας βοηθήσουν να διακρίνουμε τι πιστεύει το άλλο άτομο. Γιατί είναι σημαντικό αυτό; «Όταν κάποιος αποκρίνεται σε ένα ζήτημα πριν το ακούσει, αυτό είναι ανοησία από μέρους του και ταπείνωση», λέει το εδάφιο Παροιμίες 18:13. Άρα, προτού αρχίσουμε να συζητάμε την άποψη της Γραφής γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα, χρειάζεται να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι πιστεύει πραγματικά ο συνομιλητής μας. Αλλιώς, ίσως δαπανήσουμε πολύ χρόνο για να αντικρούσουμε μια άποψη την οποία ποτέ δεν είχε!—1 Κορ. 9:26.

⁴ Ας υποθέσουμε ότι συζητάμε με κάποιον το θέμα της κόλασης. Δεν πιστεύουν όλοι ότι η κόλαση είναι ένας κατά γράμμα τόπος πύρινων βασάνων. Πολλοί πιστεύουν ότι είναι μια κατάσταση συνειδητού αποχωρισμού από τον Θεό. Επομένως, θα μπορούσαμε να πούμε κάτι σαν αυτό: «Εφόσον οι άνθρωποι έχουν διάφορες απόψεις για την κόλαση, θα θέλατε να μου πείτε τι πιστεύετε εσείς;» Αφού ακούσουμε την απάντησή του, θα είμαστε σε καλύτερη θέση να τον βοηθήσουμε να καταλάβει τι λέει η Γραφή για αυτό το ζήτημα.

5. Πώς μπορούν να μας βοηθήσουν οι ερωτήσεις να μάθουμε γιατί πιστεύει κάποιος αυτό που πιστεύει;

⁵ Οι διακριτικές ερωτήσεις μπορούν να μας βοηθήσουν επίσης να μάθουμε γιατί πιστεύει κάποιος αυτό που πιστεύει. Λόγου χάρη, τι θα κάνουμε αν κάποιος στη διακονία μάς πει ότι δεν πιστεύει στον Θεό; Θα ήταν εύκολο να συμπεράνουμε ότι είναι επηρεασμένος από κοσμικές απόψεις, όπως τη θεωρία της εξέλιξης. (Ψαλμ. 10:4) Ωστόσο, μερικοί έχουν χάσει την πίστη τους στον Θεό επειδή έχουν δει προσωπικά ή έχουν βιώσει φοβερά παθήματα. Δεν μπορούν να πιστέψουν ότι ένας στοργικός Δημιουργός θα επέτρεπε όλη αυτή τη δυστυχία. Έτσι λοιπόν, αν κάποιος οικοδεσπότης εκφράσει αμφιβολίες για την ύπαρξη του Θεού, θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε: «Είχατε πάντα αυτή την άποψη;» Αν απαντήσει αρνητικά, μπορούμε να τον ρωτήσουμε αν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο που τον έκανε να αμφιβάλλει. Η απάντησή του ίσως μας βοηθήσει να καταλάβουμε ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να του προσφέρουμε πνευματική βοήθεια.—Διαβάστε Παροιμίες 20:5.

6. Πώς πρέπει να ενεργήσουμε αφού κάνουμε μια ερώτηση;

⁶ Αφού κάνουμε μια ερώτηση, χρειάζεται να ακούσουμε προσεκτικά την απάντηση του συνομιλητή μας και να δείξουμε ευαισθησία για τα αισθήματά του. Για παράδειγμα, ίσως μιλήσει για μια τραγωδία που τον έκανε να αμφιβάλλει ότι υπάρχει στοργικός Δημιουργός. Πριν αναφέρουμε αποδείξεις για την ύπαρξη του Θεού, θα ήταν καλό να εκφράσουμε τη λύπη μας για αυτό που του συνέβη και να του πούμε ότι δεν είναι λάθος να αναρωτιόμαστε γιατί υποφέρουμε. (Αββακ. 1:2, 3) Η υπομονετική και στοργική προσέγγισή μας μπορεί να δημιουργήσει μέσα του την επιθυμία να μάθει περισσότερα. *

7. Από τι εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η αποτελεσματικότητά μας στη διακονία;

⁷ Ας δούμε τώρα πώς να παρουσιάζουμε λογικά επιχειρήματα με βάση τις Γραφές. Ασφαλώς, η Αγία Γραφή είναι το βασικό εργαλείο μας στη διακονία. Μας καθιστά “πλήρως ικανούς, απόλυτα εξοπλισμένους για κάθε καλό έργο”. (2 Τιμ. 3:16, 17) Σε μεγάλο βαθμό, η αποτελεσματικότητά μας στη διακονία εξαρτάται, όχι από το πόσα  εδάφια διαβάζουμε, αλλά από το τι επιχειρήματα χρησιμοποιούμε και πώς εξηγούμε αυτά που διαβάζουμε. (Διαβάστε Πράξεις 17:2, 3) Εξετάστε, για παράδειγμα, τα ακόλουθα τρία σενάρια.

8, 9. (α) Ποιο επιχείρημα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε σε κάποιον που πιστεύει ότι ο Ιησούς είναι ίσος με τον Θεό; (β) Ποια άλλα επιχειρήματα έχετε βρει αποτελεσματικά σε αυτό το ζήτημα;

⁸ Σενάριο 1ο: Στη διακονία μας, συναντάμε κάποιον που πιστεύει ότι ο Ιησούς είναι ίσος με τον Θεό. Ποια εδάφια θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε στην επιχειρηματολογία μας; Μπορούμε να ζητήσουμε από το άτομο να διαβάσει το εδάφιο Ιωάννης 6:38, όπου ο Ιησούς λέει: «Έχω κατεβεί από τον ουρανό για να κάνω, όχι το δικό μου θέλημα, αλλά το θέλημα εκείνου που με έστειλε». Κατόπιν, θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε: «Αν ο Ιησούς είναι ο Θεός, ποιος τον έστειλε από τον ουρανό; Δεν θα ήταν άραγε Εκείνος μεγαλύτερος από τον Ιησού; Άλλωστε, αυτός που στέλνει κάποιον είναι ανώτερος από τον απεσταλμένο».

⁹ Ή θα μπορούσαμε να διαβάσουμε το εδάφιο Φιλιππησίους 2:9, όπου ο απόστολος Παύλος περιγράφει τι έκανε ο Θεός μετά το θάνατο και την ανάσταση του Ιησού. Το εδάφιο λέει: «Ο Θεός τον εξύψωσε [τον Ιησού] σε ανώτερη θέση και του έδωσε με καλοσύνη το όνομα που είναι πάνω από κάθε άλλο όνομα». Για να βοηθήσουμε το άτομο να κάνει λογικές σκέψεις γύρω από το εδάφιο, μπορούμε να ρωτήσουμε: «Αν ο Ιησούς ήταν ίσος με τον Θεό προτού πεθάνει, και μετά Εκείνος τον εξύψωσε σε ανώτερη θέση, δεν θα βρισκόταν ο Ιησούς πάνω από τον Θεό; Αλλά μπορεί να είναι κάποιος ανώτερος από τον Θεό;» Αν ο συνομιλητής μας σέβεται το Λόγο του Θεού και έχει ειλικρινή καρδιά, τέτοια επιχειρήματα ίσως τον υποκινήσουν να εξετάσει περαιτέρω το ζήτημα.—Πράξ. 17:11.

10. (α) Ποια επιχειρήματα μπορούμε να αναφέρουμε σε κάποιον που πιστεύει στην κόλαση; (β) Ποιο επιχείρημα έχετε βρει αποτελεσματικό όταν συζητάτε για την κόλαση;

¹⁰ Σενάριο 2ο: Κάποιος θρησκευόμενος οικοδεσπότης δυσκολεύεται να πιστέψει ότι οι κακοί άνθρωποι δεν θα βασανίζονται για πάντα στην κόλαση. Η πίστη του στην κόλαση ίσως πηγάζει από την επιθυμία του να δει τους πονηρούς να τιμωρούνται για τις κακές πράξεις τους. Ποια επιχειρήματα θα χρησιμοποιούσαμε σε αυτή την περίπτωση; Πρώτα, μπορούμε να τον διαβεβαιώσουμε ότι οι πονηροί θα τιμωρηθούν. (2 Θεσ. 1:9) Έπειτα, ίσως του ζητήσουμε να διαβάσει τα εδάφια Γένεση 2:16, 17, που δείχνουν ότι η τιμωρία για την αμαρτία είναι ο θάνατος. Μπορούμε να εξηγήσουμε ότι, με την αμαρτία του, ο Αδάμ έκανε όλους τους ανθρώπους να γεννιούνται αμαρτωλοί. (Ρωμ. 5:12) Κατόπιν όμως θα επισημάνουμε ότι ο Θεός δεν είπε τίποτα για τιμωρία στην κόλαση. Στη συνέχεια, θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε: «Αν ο Αδάμ και η Εύα κινδύνευαν με αιώνια βάσανα, δεν θα ήταν  δίκαιο να τους προειδοποιήσει ο Θεός;» Έπειτα ίσως διαβάσουμε το εδάφιο Γένεση 3:19, όπου τους απήγγειλε την καταδίκη για την αμαρτία τους, αλλά δεν ανέφερε τίποτα για κόλαση. Αντίθετα, είπε στον Αδάμ ότι θα επέστρεφε στο χώμα. Μπορούμε λοιπόν να ρωτήσουμε: «Θα ήταν άραγε δίκαιο να πει στον Αδάμ ότι θα επέστρεφε στο χώμα, αν στην πραγματικότητα θα πήγαινε σε μια πύρινη κόλαση;» Αν το άτομο είναι ανοιχτόμυαλο, αυτή η ερώτηση ίσως τον κάνει να σκεφτεί βαθύτερα το ζήτημα.

11. (α) Ποιο επιχείρημα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε σε κάποιον που πιστεύει ότι όλοι οι καλοί άνθρωποι πηγαίνουν στον ουρανό; (β) Ποιο επιχείρημα έχετε βρει αποτελεσματικό όσον αφορά αυτό το ζήτημα;

¹¹ Σενάριο 3ο: Στη διακονία μας, συναντάμε κάποιον που πιστεύει ότι όλοι οι καλοί άνθρωποι πηγαίνουν στον ουρανό. Αυτή η πεποίθηση ίσως επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύει ο οικοδεσπότης τη Γραφή. Λόγου χάρη, ας υποθέσουμε ότι εξετάζουμε μαζί του το εδάφιο Αποκάλυψη 21:4. (Διαβάστε) Εκείνος ίσως νομίζει ότι οι ευλογίες που περιγράφονται εκεί αφορούν τη ζωή στον ουρανό. Τι θα μπορούσαμε να του πούμε; Αντί να αναφέρουμε άλλα εδάφια, μπορούμε να στρέψουμε την προσοχή του σε μια λεπτομέρεια του ίδιου εδαφίου. Εκεί λέει ότι «ο θάνατος δεν θα υπάρχει πια». Μπορούμε να τον ρωτήσουμε: «Δεν συμφωνείτε ότι, για να μην υπάρχει πια κάτι, πρέπει να υπήρξε κάποτε;» Πιθανότατα θα πει ναι. Έπειτα μπορούμε να επισημάνουμε ότι στον ουρανό δεν υπήρχε ποτέ θάνατος—οι άνθρωποι πεθαίνουν μόνο εδώ στη γη. Λογικά, λοιπόν, το εδάφιο Αποκάλυψη 21:4 πρέπει να αναφέρεται σε μελλοντικές ευλογίες εδώ στη γη.—Ψαλμ. 37:29.

12. Γιατί χρησιμοποιούσε ο Ιησούς παραβολές και παραδείγματα;

¹² Εκτός από ερωτήσεις, ο Ιησούς χρησιμοποιούσε επίσης παραβολές και παραδείγματα όταν κήρυττε. (Διαβάστε Ματθαίος 13:34, 35) Οι παραβολές του έφερναν στην επιφάνεια τα κίνητρα εκείνων που τον άκουγαν. (Ματθ. 13:10-15) Έκαναν επίσης τη διδασκαλία του ελκυστική και βοηθούσαν τους ανθρώπους να τη θυμούνται. Πώς μπορούμε να χρησιμοποιούμε εμείς παραδείγματα όταν διδάσκουμε;

13. Με ποιο παράδειγμα θα μπορούσαμε να δείξουμε ότι ο Θεός είναι ανώτερος από τον Ιησού;

¹³ Τα απλά παραδείγματα είναι συνήθως τα καλύτερα. Λόγου χάρη, όταν εξηγούμε ότι ο Θεός είναι ανώτερος από τον Ιησού, θα μπορούσαμε να δοκιμάσουμε την ακόλουθη προσέγγιση. Μπορούμε να αναφέρουμε ότι τόσο ο Θεός όσο και ο Ιησούς χρησιμοποίησαν έναν συγκεκριμένο βαθμό συγγένειας για να περιγράψουν τη σχέση τους. Ο Θεός αναφέρθηκε στον Ιησού ως Γιο του, και ο Ιησούς τον αποκάλεσε Πατέρα του. (Λουκ. 3:21, 22· Ιωάν. 14:28) Στη συνέχεια, μπορούμε να ρωτήσουμε τον οικοδεσπότη: «Αν θέλατε να μου δείξετε ότι δύο άτομα είναι ίσα, ποια οικογενειακή σχέση θα χρησιμοποιούσατε;» Εκείνος μπορεί να αναφέρει τα αδέλφια—ίσως μάλιστα δίδυμα. Αν κάνει κάτι τέτοιο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτή η σύγκριση φαίνεται πολύ λογική. Κατόπιν, ίσως ρωτήσουμε: «Αν εσείς και εγώ μπορούμε να σκεφτούμε αμέσως ένα τέτοιο παράδειγμα, δεν θα είχε σκεφτεί ο Ιησούς—ο Μεγάλος Δάσκαλος—την ίδια σύγκριση; Αντιθέτως, αποκάλεσε τον Θεό Πατέρα του. Με αυτόν τον τρόπο, τον παρουσίασε ως μεγαλύτερο και με περισσότερη εξουσία από τον ίδιο».

14. Ποιο παράδειγμα δείχνει ότι θα ήταν παράλογο να βάλει ο Θεός τον Διάβολο να βασανίζει ανθρώπους στην κόλαση;

¹⁴ Σκεφτείτε μια άλλη περίπτωση. Μερικοί πιστεύουν ότι έχει ανατεθεί στον Σατανά να είναι το «αφεντικό» της κόλασης. Ένα παράδειγμα μπορεί να βοηθήσει κάποιον που είναι γονέας να καταλάβει πόσο παράλογο θα ήταν να βάλει ο Θεός τον Διάβολο να βασανίζει ανθρώπους στην κόλαση. Μπορούμε να πούμε κάτι σαν αυτό: «Φανταστείτε ότι το παιδί σας επαναστατεί και κάνει ένα σωρό  άσχημα πράγματα. Πώς θα αντιδρούσατε;» Ο γονέας πιθανόν να έλεγε ότι θα προσπαθούσε να το συνετίσει. Ίσως προσπαθούσε ξανά και ξανά να βοηθήσει το παιδί του να πάψει να κάνει κακά πράγματα. (Παρ. 22:15) Σε αυτό το σημείο, μπορεί να τον ρωτούσαμε τι θα έκανε αν, παρ’ όλες τις προσπάθειές του, το παιδί δεν τον άκουγε. Οι περισσότεροι γονείς θα έλεγαν ότι τελικά ίσως να μην είχαν άλλη επιλογή από την τιμωρία. Κατόπιν, μπορούμε να ρωτήσουμε: «Τι θα κάνατε αν διαπιστώνατε ότι το παιδί σας επαναστατεί επειδή το επηρεάζει κάποιος κακός άνθρωπος;» Σίγουρα, ο γονέας θα θύμωνε πολύ με εκείνον. Για να τονίσουμε το σημείο, μπορούμε να τον ρωτήσουμε: «Ξέροντας ότι ένας κακός άνθρωπος έχει επηρεάσει το παιδί σας, θα ζητούσατε από εκείνον να το τιμωρήσει εκ μέρους σας;» Ασφαλώς, θα απαντούσε αρνητικά. Είναι λοιπόν ολοφάνερο ότι ο Θεός δεν θα έβαζε τον Σατανά να τιμωρήσει τους ανθρώπους για τα άσχημα πράγματα που κάνουν υπό την επιρροή του ίδιου του Διαβόλου!

15, 16. (α) Γιατί δεν πρέπει να περιμένουμε ότι όλοι εκείνοι στους οποίους κηρύττουμε θα δεχτούν το άγγελμα της Βασιλείας; (β) Χρειάζεται να είμαστε ιδιαίτερα ταλαντούχοι για να διδάσκουμε αποτελεσματικά; Εξηγήστε. (Βλέπε επίσης το πλαίσιο « Ένα Εργαλείο που θα μας Βοηθήσει να Απαντάμε».)

¹⁵ Γνωρίζουμε ότι δεν θα δεχτούν το άγγελμα της Βασιλείας όλοι εκείνοι στους οποίους κηρύττουμε. (Ματθ. 10:11-14) Αυτό αληθεύει ακόμη και αν χρησιμοποιούσαμε τις καλύτερες ερωτήσεις, τα πειστικότερα επιχειρήματα και τα αποτελεσματικότερα παραδείγματα. Εξάλλου, σχετικά λίγοι ανταποκρίθηκαν στη διδασκαλία του Ιησού—αν και ήταν ο μεγαλύτερος Δάσκαλος που περπάτησε ποτέ στη γη!—Ιωάν. 6:66· 7:45-48.

¹⁶ Αλλά ακόμη και αν πιστεύουμε πως δεν είμαστε ιδιαίτερα ταλαντούχοι, μπορούμε να είμαστε αποτελεσματικοί στη διακονία μας. (Διαβάστε Πράξεις 4:13) Ο Λόγος του Θεού μάς διαβεβαιώνει ότι “όλοι όσοι έχουν τη σωστή διάθεση για αιώνια ζωή” θα δεχτούν τα καλά νέα. (Πράξ. 13:48) Γι’ αυτό, ας καλλιεργούμε και ας διατηρούμε ισορροπημένη άποψη για τον εαυτό μας και για εκείνους στους οποίους μεταδίδουμε τα καλά νέα της Βασιλείας. Ας αξιοποιούμε πλήρως την εκπαίδευση που παρέχει ο Ιεχωβά, βέβαιοι ότι θα ωφελήσει τόσο εμάς όσο και εκείνους που μας ακούν. (1 Τιμ. 4:16) Ο Ιεχωβά μπορεί να μας βοηθήσει να διακρίνουμε πώς πρέπει να “απαντάμε στον καθένα”. Όπως θα δούμε στη συνέχεια, ένας τρόπος για να έχουμε επιτυχία στη διακονία μας είναι να ακολουθούμε το λεγόμενο Χρυσό Κανόνα.