1, 2. (a) Fa mbeni tapande so afa so ayeke kota ye ti sara kua na anzoni hundango ndo. (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article ni.) (b) Ngbanga ti nyen a lingbi e sara mbeto ape ti sara lisoro na ndo ti atënë so ayeke ngangu?

A SARA ngu mingi awe, mbeni ita-wali ayeke sara lani lisoro na koli ti lo so ayeke Témoin ape na ndo ti Bible. Koli ni ayeke ândö membre ti mbeni églize. Na ngoi so ala yeke sara lisoro ni, koli ti lo atene so ni mä na bê na tënë ti Nzapa Babâ, Nzapa Molenge, na Nzapa Yingo vulu. Tongana lo hinga so koli ti lo ahinga ye nzoni na ndo ti tënë ni ape, lo hunda lo na kode, lo tene: “Mo mä na bê so Babâ ni ayeke Nzapa, Molenge ni ayeke Nzapa nga Yingo vulu ayeke Nzapa, me so anzapa ayeke ota ape me Nzapa ayeke oko?” Koli ni atene: “Ên-ën, mbi mä na bê na ni ape.” Na pekoni, ala to nda ti mbeni nzoni lisoro ti hinga ye mbilimbili na ndo ti Nzapa.

² Tapande so afa na e so ayeke kota ye ti sara kua na anzoni hundango ndo nga ti hunda ndo na kode. A fa nga na e so a lingbi e sara mbeto ape ti sara lisoro na ndo ti atënë so ayeke ngangu. Na tapande, tënë ti Nzapa Babâ, Nzapa Molenge, na Nzapa Yingo vulu, tënë ti enfer ti wâ, wala tënë na ndo ti Nzapa. Tongana e zia bê ti e na ndo ti Jéhovah nga na aye so lo fa na e, e lingbi lakue ti kiri tënë na azo na mbeni lege so asara si ala yeda na tënë ni nga andu bê ti  ala (aCol. 4:6). Zia e bâ fadeso aye so anzoni wafango tënë ayeke sara na ngoi so ala yeke sara lisoro na ndo ti atënë tongaso. E yeke bâ tongana nyen la e lingbi (1) ti hunda atënë so apusu zo so amä e ti fa tënë ti bê ti lo, (2) ti sara kua na Bible ti kiri tënë na zo, nga (3) ti sara kua na atapande ti fa ye ni polele.

3, 4. Mû mbeni tapande so afa so ayeke kota ye ti sara kua na ahundango ndo ti hinga aye so zo amä na bê na ni.

³ Ahundango ndo alingbi ti mû maboko na e ti hinga ye so mbeni zo amä na bê na ni. Ngbanga ti nyen ayeke kota ye? Ngbanga ti so aProverbe 18:13 atene: “Zo so akiri tënë kozoni si lo mä tënë ni, so ayeke ye ti buba na ye ti kamene na lo.” Kozo ti tene e sara lisoro na ndo ti ye so Bible afa na ndo ti mbeni ye, a yeke nzoni e hinga mbilimbili ye so zo so e yeke sara lisoro na lo amä na bê na ni. Tongana e sara tongaso ape, peut-être e yeke mû ngoi ti e senge senge ti sara tënë na zo ni na ndo ti mbeni ye so lo mä na bê na ni lâ oko ape.—1 aCor. 9:26.

⁴ Na tapande, e yeke sara lisoro na mbeni zo na ndo ti enfer. Ambeni zo amä na bê so enfer ayeke ndo so a yeke sara pasi na azo ti sioni dä na lê ti wâ. Ambeni apensé ti ala so tongana a tene zo ayeke na yâ ti enfer, a ye gi ti tene so zo ni ayeke na songo na Nzapa ape. E lingbi ti tene na zo ni, e tene: “Azo ayeke na abango ndo so ayeke nde nde na ndo ti enfer. Ti mo, enfer ayeke nyen? Tongana e mä kiringo tënë ti lo awe, ye so ayeke mû lege na e ti mû maboko na lo ti hinga ye so Bible afa na ndo ti tënë ni.

5. Tongana nyen ahundango ndo alingbi ti mû maboko na e ti hinga ngbanga ti nyen mbeni zo amä na bê na mbeni ye?

⁵ Tongana e hunda ndo na kode, a lingbi nga ti mû maboko na e ti hinga ngbanga ti nyen mbeni zo amä na bê na mbeni ye. Na tapande, nyen la e lingbi ti sara tongana e wara mbeni zo na fango tënë so atene na e so lo mä na bê na Nzapa ape? A yeke duti na lege ni ti tene e pensé so e hinga ndani so zo ni atene tënë so? Ên-ën (Ps. 10:4). Ambeni zo amä na bê mbeni ape na Nzapa ndali ti so ala bâ so azo abâ pasi mingi wala ala wani abâ pasi mingi. A yeke ngangu na ala ti yeda so Nzapa so a yeke Nzapa ti ndoye azia si azo abâ pasi tongaso. Tongaso, tongana mbeni zo atene na e so lo yeke na kite so Nzapa ayeke dä, e lingbi ti hunda lo, e tene: “Mo yeke pensé ka tongaso dépuis?” Tongana zo ni atene na e ên-ën, e lingbi ti hunda lo ti hinga wala mbeni ye la asi so asara si lo yeke na kite so Nzapa ayeke dä. Kiringo tënë ti zo ni alingbi ti mû maboko na e ti hinga tongana nyen e lingbi ti mû maboko na lo nzoni.—Diko aProverbe 20:5.

6. Tongana e hunda tënë na mbeni zo awe, a lingbi e sara nyen?

⁶ Tongana e hunda tënë na mbeni zo awe, a lingbi e mä kiringo tënë ti lo nzoni nga e bâ na nene ni atënë ti bê ti lo. Na tapande, mbeni zo alingbi ti tene na e so mbeni ye ti ngangu so asi la asara si lo yeke na kite so mbeni Nzapa ti ndoye ayeke dä. Kozo ti tene e fa na lo aye so afa so Nzapa ayeke dä, a yeke nzoni e fa na lo so a yeke sioni ape ti gi ti hinga ndani so e yeke bâ pasi (Hab. 1:2, 3). Tongana e kanga bê e ku nga e sara ye na lo na ndoye, lo lingbi ti duti na nzara ti hinga ye mingi na ndo ti tënë ni. *

7. Nyen la a lingbi e sara ti fa tënë nzoni?

⁷ Zia e bâ fadeso tongana nyen e lingbi ti sara kua na Bible ti kiri tënë na zo. Biani, Bible ayeke kozo ye so e yeke sara na kua ti fa na tënë. Bible ayeke mû maboko na e ti ‘lingbi na yâ ti ye kue, na a mû na e aye kue so e yeke na bezoin ni ti tene e sara nzoni kusala kue.’ (2 Tim. 3:16, 17). Ti tene e fa tënë nzoni, a lingbi e diko gi gbâ ti aversê ape.  A lingbi e hinga tongana nyen ti sara kua na Bible ti kiri tënë na zo nga tongana nyen ti fa nda ti aversê so e diko. (Diko Kusala 17:2, 3.) Ti sara ni, zia e bâ atapande ota.

8, 9. (a) Mbeni lege ti kiri tënë na zo so amä na bê so Jésus na Nzapa alingbi tere ayeke so wa? (b) Kode wa mo bâ so ayeke nzoni ti sara na kua ti mû maboko na azo na ndo ti tënë so?

⁸ Kozo tapande ni: Na fango tënë, e wara mbeni zo so amä na bê so Jésus na Nzapa alingbi tere. Versê wa la e lingbi ti diko ti kiri tënë na zo ni? E lingbi ti hunda lo ti diko tënë ti Jésus so ayeke na Jean 6:38 so lo tene: “Mbi londo na yayu mbi zu ti sara pëpe ye so bê ti mbi aye, me ti sara ye so bê ti lo so atokua mbi aye.” Tongana lo diko versê ni awe, e lingbi ti hunda lo, e tene: “Tongana Jésus ayeke Nzapa, ka zo wa la atokua lo na sese ge? A yeke mbeni zo so ayeke kota ahon lo ape? A yeke zo so atokua zo la ayeke kota ahon zo so lo tokua lo.”

⁹ E lingbi nga ti diko aPhilippien 2:9. Na yâ ti versê so, Paul afa ye so Nzapa asara na peko ti so Jésus akui nga a zingo lo, lo tene: “Nzapa ayä [Jésus] na nduzu na mbeni kota ndo so ahon ti kozo ni, na nzoni bê Nzapa amû na lo iri so ayeke na ndo ti tanga ti airi kue.” Ti mû maboko na zo ni ti kiri tënë alingbi na versê ni, e lingbi ti hunda lo, e tene: “Tongana kozo ti tene Jésus akui lo na Nzapa alingbi tere nga na pekoni Nzapa ayä lo na nduzu na mbeni kota ndo so ahon ti kozo ni, ye so alingbi lani ti sara si lo ga kota ahon Nzapa ape? Me, mbeni zo alingbi ti ga kota ahon Nzapa?” Tongana zo ni abâ Bible na nene ni nga lo ye biani ti hinga atënë so ayeke na yâ ni, mara ti tënë tongaso alingbi ti pusu lo ti gi ti hinga ye mingi na ndo ti tënë ni.—Kus. 17:11.

10. (a) Tongana nyen la e lingbi ti kiri tënë na zo so amä na bê na tënë ti enfer ti wâ? (b) Kode wa mo bâ so ayeke nzoni ti sara na kua ti mû maboko na azo na ndo ti tënë so?

¹⁰ Use tapande ni: Mbeni zo so aye tënë ti Nzapa mingi so a yeke ngangu na lo ti yeda so a yeke bi pëpe azo ti sioni na yâ ti enfer ti wâ ti bâ pasi lakue lakue. Peut-être lo mä na bê na tënë ti enfer ti wâ ngbanga ti so lo ye ti tene a punir azo ti sioni ndali ti aye ti sioni so ala sara. Tongana nyen la e lingbi ti kiri tënë na zo so ayeke na bango ndo tongaso? Kozoni, e lingbi ti tene na lo so a yeke punir ande azo ti sioni (2 aThes. 1:9). Na pekoni, e lingbi ti hunda na lo ti diko Genèse 2:16, 17, so afa so punition ti siokpari ayeke kuâ. E lingbi ti fa so siokpari ti Adam asara si azo kue aga azo so siokpari ayeke na tere ti ala (aRom. 5:12). Me, e lingbi ti fa na lo so Nzapa atene pëpe so ni yeke punir azo na yâ ti enfer ti wâ. Na pekoni, e lingbi ti hunda lo, e tene: “Tongana Nzapa apensé fade ti bi Adam na Ève na yâ ti enfer ti wâ ti bâ pasi lakue lakue, ngbanga ti nyen lo tene na  ala kozo ape?” Na pekoni, e lingbi ti diko Genèse 3:19. Na yâ ti versê so Nzapa atene na Adam so punition ti siokpari ti lo ayeke so lo yeke kiri na pupu sese me Nzapa asara pëpe tënë ti enfer ti wâ. E lingbi ti hunda na zo ni, e tene: “Tongana fade Adam ayeke gue biani na enfer ti wâ, a yeke duti na lege ni ti tene Nzapa atene na lo so lo yeke kiri na sese?” Tongana zo ni aye biani ti hinga ye na ndo ti Bible, mara ti hundango ndo so alingbi ti sara si lo gbu li ti lo mingi na ndo ti tënë ni.

11. (a) Mbeni lege so e lingbi ti pika patara na azo so atene anzoni zo kue ayeke gue na yayu ayeke so wa? (b) Kode wa mo bâ so ayeke nzoni ti sara na kua ti mû maboko na azo na ndo ti tënë ti guengo na yayu?

¹¹ Ota tapande ni: Na fango tënë, e wara mbeni zo so atene so anzoni zo kue ayeke gue na yayu. Mara ti pensé tongaso alingbi ti sara si lo mä yâ ti Bible nzoni ape. Na tapande, peut-être e diko na lo Apocalypse 21:4. (Diko ni.) Zo ni alingbi ti tene na e so anzoni ye so a sara tënë ni na yâ ti versê so aye ti sara tënë ti fini so ayeke duti na yayu. Tongana nyen la e lingbi ti pika patara na lo? A yeke nzoni e gi pëpe ti diko ambeni versê na ndo ti versê ni so, me e lingbi ti sara kua gi na anzene nzene tënë so ayeke na yâ ti versê ni so. Versê ni atene so “kuâ ayeke duti ande dä mbeni pëpe”. E lingbi ti hunda zo ni e tene eskê lo yeda so ti tene mbeni ye aduti dä mbeni pëpe, a lingbi ye ni so aduti dä kozo awe si? Kite ayeke pëpe so, lo yeke tene ande EN. Na pekoni e lingbi ti tene na lo so lâ oko kuâ ayeke na yayu ape; a yeke gi na ndo ti sese la azo ayeke kui. E lingbi ti tene na lo na pekoni so a yeke na lege ni so Apocalypse 21:4 asara tënë ti aye ti nzoni so ayeke duti ande na ndo ti sese.—Ps. 37:29.

12. Ngbanga ti nyen la Jésus asara lani kua na atapande?

¹² Jésus asara nga lani kua na atapande na ngoi so lo yeke fa tënë. (Diko Matthieu 13:34, 35.) Atapande so Jésus asara lani na kua amû maboko na lo ti hinga tâ ye so ayeke na yâ ti bê ti azo so amä lo (Mat. 13:10-15). Atapande so Jésus amû asara nga si afango ye ti lo anzere na azo na ala girisa ni ape. Tongana nyen la e lingbi ti sara kua na atapande na ngoi so e yeke fa ye na zo?

13. Tapande wa la e lingbi ti mû ti fa so Nzapa ayeke kota ahon Jésus?

¹³ A yeke tâ nzoni mingi ti sara kua na atapande so akpengba ape. Na tapande, tongana e yeke fa na zo so Nzapa ayeke kota ahon Jésus, peut-être e lingbi ti sara tongana ti so afa ge so. E lingbi ti tene na zo ni so Nzapa na Jésus amû tapande ti azo ti sewa ti sara tënë ti songo so ayeke na popo ti ala. Nzapa atene Jésus ayeke molenge ti lo, na Jésus atene Nzapa ayeke Babâ ti lo (Luc 3:21, 22; Jean 14:28). Na pekoni e lingbi ti hunda zo ni e tene: “Tongana mo ye ti fa na mbi so ambeni zo use alingbi tere, mo yeke mû tapande ti azo wa na yâ ti mbeni sewa ti fa na mbi ni?” Peut-être lo yeke sara tënë ti aita, wala angbo. Na tongana lo kiri tënë tongaso, e lingbi ti tene so hakango ye so lo fa so ayeke ye so zo kue ahinga ni. Na pekoni e hunda lo e tene: “Tongana mbi na mo e fa tapande so, Jésus so ayeke Kota Wafango ye alingbi ti sara kua na mara ti tapande so ape? Me, Jésus atene so Nzapa ayeke Babâ ti lo. Lo fa so Nzapa aninga ahon lo nga so Nzapa ayeke na komandema mingi ahon lo.”

14. Tapande wa la afa so a yeke na lege ni pëpe ti tene Nzapa amû Zabolo ti sara pasi na azo na yâ ti enfer ti wâ?

¹⁴ Zia e bâ mbeni tapande ni. Na akodoro mingi, azo atene so Satan la ayeke bâ ndo na ndo ti enfer ti wâ. Mbeni tapande alingbi ti mû maboko na mbeni babâ wala mama ti bâ so ayeke na lege ni pëpe ti tene Nzapa azia si Zabolo asara azo pasi na yâ ti enfer ti wâ. E lingbi ti tene mara ti tënë so: “Tara ti bâ so molenge ti mo asara ngangu-li na lo sara aye ti sioni mingi. Nyen la mo yeke sara na lo?” Kite ayeke pëpe so lo yeke tene ande so ni  yeke se molenge ti ni ni. Lo yeke mû maboko na molenge ni fani mingi ti zia lege ti sarango ye ti sioni (aProv. 22:15). E lingbi ti hunda na babâ ni e tene, ka tongana lo sara ngangu kue ti mû maboko na molenge ni me lo ye ti zia lege ni ape, lo yeke sara nyen? Mingi ti ababâ na amama ayeke tene so ala yeke na mbeni ye ti sara ape ala yeke punir gi molenge ni. E lingbi ti hunda lo na pekoni, e tene: “Ka tongana mo ga ti hinga so mbeni sioni zo la ayeke handa molenge ti mo ni ti sara ngangu-li so?” Kite ayeke dä ape so, ngonzo ayeke sara babâ wala mama ni na tere ti zo ni so. Fadeso, ti sigigi na tënë so ayeke na yâ ti tapande ni so polele, e lingbi ti hunda babâ wala mama ni e tene: “So mo hinga awe so mbeni sioni zo la ayeke handa molenge ti mo so, mo yeke hunda ande na zo ni so ti punir molenge ti mo na mo?” Lo yeke tene ande ên-ën. A yeke polele so Nzapa ayeke mû pëpe Satan ti punir a-oko zo so Satan wani la ahanda ala ti sara aye ti sioni.

15, 16. (a) Ngbanga ti nyen la a yeke nzoni e ku pëpe ti tene azo kue so e fa tënë ti Royaume na ala ayeda na ni? (b) Fa ngbanga ti nyen la e yeke pëpe na bezoin ti duti mbeni kota wafango ye si e fa ye nzoni? (Bâ encadré “ Mbeni gbakuru so amû maboko na e ti kiri tënë na zo.”)

¹⁵ E hinga so a yeke pëpe azo kue so e yeke fa tënë na ala la ayeke yeda ande na nzoni tënë (Mat. 10:11-14). So ti fa so atâa e sara kua na anzoni hundango ndo, e pika patara nzoni nga e sara kua na anzoni tapande, azo kue la ayeke yeda na nzoni tënë ape. Gi wungo ti azo kete la ayeda lani na aye so Jésus afa atâa so lo yeke lani mbeni Kota Wafango ye so ahon tanga ti azo kue.—Jean 6:66; 7:45-48.

¹⁶ Na mbage, atâa tongana e bâ so e yeke pëpe na mbeni kode so ayeke tâ nzoni mingi, e lingbi ti fa ye nzoni. (Diko Kusala 4:13.) Bible atene na e, a tene so “ala kue so ayeke nduru ti yeda na tënë ni ti wara fini ti lakue lakue” ayeke yeda ande na nzoni tënë (Kus. 13:48). Tongaso, zia e gi ti sara ngangu ti ngbâ ti duti na nzoni bango ndo na ndo ti e wani nga na ndo ti azo so e yeke gi ala ti fa nzoni tënë ti Royaume na ala. Tongana e sara ye alingbi na fango ye so Jéhovah ayeke fa na e, e hinga so e na azo so ayeke mä e, e yeke wara ye ti nzoni (1 Tim. 4:16). Jéhovah alingbi ti mû maboko na e ti hinga lege so ayeke nzoni e “kiri tënë na zo oko oko.” Na yâ ti article ti peko e yeke bâ tongana nyen la tongana e sara na azo ye so e ye ala sara na e, fango tënë ti e ayeke lë lengo.