Skip to content

Skip to table of contents

Mbuti Mbotweelede “Kumwiingula Muntu Umwi Aumwi”?

Mbuti Mbotweelede “Kumwiingula Muntu Umwi Aumwi”?

“Majwi aanu kaakondelezya lyoonse, . . . kutegwa muzyibe mbomweelede kumwiingula muntu umwi aumwi.”—KOL. 4:6.

1, 2. (a) Amwaambe cakuluula cimwi citondezya mbociyandika kubuzya mibuzyo iili kabotu. (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.) (b) Nkaambo nzi ncotuteelede kuyoowa kubandika njiisyo zikatazya?

MYAKA misyoonto yainda, mucizyi umwi Munakristo wakali kubandika makani aamu Bbaibbele amulumaakwe uutali Kamboni. Kaindi wakali kuzulilwa mucikombelo ca Bunakristo Bwakubeja. Ciindi nobakali kubandika, mulumaakwe wakaamba kuti usyoma munjiisyo ya Butatu. Mucizyi ooyu naakazyiba kuti mulumaakwe ambweni tazyi ncoyaamba njiisyo ya Butatu, cabupampu wakamubuzya kuti, “Sena mulasyoma kuti Leza ngu Leza, akuti Jesu ngu Leza, alimwi akuti muuya uusalala ngu Leza; nokuba kuti taakwe ba Leza botatwe pele omwe buyo?” Mulumi wakagambwa akwiingula kuti, “Peepe, tabusyi mbondisyoma oobo!” Mubandi uukkomanisya uujatikizya bwini mbwabede Leza wakatalika.

2 Cakuluula eeci citondezya mbociyandika kubuzya cabupampu akusala kabotu mibuzyo. Alimwi cilatondezya kaambo kamwi kayandika kakuti: Tatweelede kuyoowa kubandika njiisyo zimwi zikatazya, mbuli Butatu, mulilo wahelo, naa njiisyo yakuti taku Mulengi. Ikuti twasyoma Jehova alimwi alwiiyo ndotutambula, tulakonzya kupa bwiinguzi  bukulwaizya ibukonzya kubasika amoyo baswiilizi. (Kol. 4:6) Atulange-lange bakambausi bacibwene mbobacita nobabandika makani aali boobu. Tulalanga-langa mbotukonzya (1) kubuzya mibuzyo kutegwa muntu aambe mbwayeeya, (2) kusalazya twaambo kwiinda mukubelesya Magwalo, alimwi a (3) kubelesya zikozyanyo kutegwa muntu akamvwisye kaambo.

AMUBUZYE MIBUZYO KUTEGWA BASWIILIZI BAAMBE MBOBAYEEYA

3, 4. Nkaambo nzi ncociyandika kubelesya mibuzyo kutegwa tuzyibe muntu nzyasyoma? Amupe cikozyanyo.

3 Mibuzyo ilakonzya kutugwasya kuzyiba nzyasyoma muntu. Nkaambo nzi eeci ncociyandika? Lugwalo lwa Tusimpi 18:13 lwaamba kuti: “Na muntu wavuwa katana kumvwa, mbufubafuba bwakwe ansoni.” Masimpe, katutanatalika kubandika ncolyaamba Bbaibbele kujatikizya kaambo kamwi, inga twacita kabotu kuzyiba ncobasyoma ncobeni baswiilizi besu. Ikuti twatacita oobo, inga twasowa buyo ciindi cinji kukazya njiisyo njatasyomi muntu.—1 Ko. 9:26.

4 Atwaambe kuti tubandika makani aa helo amuntu umwi. Tabali boonse basyoma kuti helo mbusena bwini bwakupenzyelwa bujisi mulilo. Banji basyoma kuti nciimo cakwaandaanizyigwa kuzwa kuli Leza. Aboobo, ambweni inga twaamba kuti: “Mbokunga bantu bajisi mizeezo iindene-indene kujatikizya helo, ino nywebo muyeeya buti?” Twamana kumvwa bwiinguzi bwamuntu ooyo, tulakonzya kuzyiba mbotukonzya kumugwasya muntu kumvwa Bbaibbele ncolyaamba kujatikizya makani aayo.

5. Mbuti mibuzyo mboikonzya kutugwasya kuzyiba ncasyomena boobo muntu?

5 Kubuzya mibuzyo cabupampu kulakonzya kutugwasya kuzyiba kaambo muntu ncasyomena eeco ncasyoma. Mucikozyanyo, mbuti kuti twajana muntu mumulimo wamumuunda waamba kuti tandisyomi muli Leza? Tulakonzya kuyeeya kuti muntu ooyo wakanyonganizyigwa anjiisyo mbuli yakusyoma kusanduka kwazintu. (Int. 10:4) Nokuba boobo, bamwi bantu tabacisyomi muli Leza akaambo kakupenga kapati nkobabona naa nkobakacitikilwa. Cilakonzya kubayumina kumvwisya kaambo ncokuli kupenga kakuli Mulengi siluyando nkwali. Aboobo, ikuti mukamwini ŋanda watondezya mizeezo yakuti Leza tako, tulakonzya kumubuzya kuti, “Sena lyoonse mbomwali kulimvwa oobo?” Ikuti muntu waamba kuti peepe, tulakonzya kumubuzya kuti naa kuli cakamupa kucileka kusyoma kuti Leza nkwali. Bwiinguzi bwakwe bulakonzya kutugwasya kuzyiba nzila iinda kubota mbotukonzya kumugwasya kumuuya.—Amubale Tusimpi 20:5.

6. Ncinzi ncotweelede kucita twamana kubuzya mubuzyo?

6 Twamana kumubuzya, cilayandika kapati kuswiilila kubwiinguzi bwamuntu ooyo alimwi akuzyiba mbwalimvwa. Mucikozyanyo, muntu umwi ulakonzya kwaamba kuti kuli ntenda yakacitika iimupa kutasyoma kuti Mulengi siluyando nkwali. Katutana kumutondezya bumboni businizya kuti Leza nkwali, inga cainda kubota kuti twamweetelela muntu ooyo alimwi akumwaambila kuti tacilubide kulibuzya kaambo ncokuli mapenzi. (Hab. 1:2, 3) Kukkazika moyo kwesu alimwi akumusikila munzila yaluyando kulakonzya kumupa kuba aaluyandisisyo lwakwiiya zinji. *

AMUSALAZYE TWAAMBO KWIINDA MUKUBELESYA MAGWALO

Ncinzi ciyandika kapati kutegwa tuzwidilile mumulimo wesu wakukambauka? (Amubone muncali 7)

7. Ino kuzwidilila kwesu mumulimo wakukambauka kuyeeme anzi?

7 Atulange-lange lino mbotukozya kusalazya twaambo kwiinda mukubelesya Magwalo. Masimpe, Bbaibbele ncecibelesyo ciyandika kapati mumulimo wesu wakukambauka. Lilatugwasya kutegwa ‘tweelele ncobeni, katulibambilide cakumaninina kubeleka mulimo mubotu uuli woonse.’ (2 Ti. 3:16, 17) Kuzwidilila kwesu mumulimo wakukambauka kuyeeme anzila mbotupandulula alimwi ambotusalazya magwalo ngotwabala, ikutali kuvwula  kwamagwalo ngotwabala. (Amubale Milimo 17:2, 3.) Mucikozyanyo, amubone bukkale oobu botatwe butobela.

8, 9. (a) Muunzila nzi imwi motukonzya kusalazyanya amuntu umwi uusyoma kuti Jesu uleelene a Leza? (b) Ninzila nzi zimbi nzyomwajana kuti zilakonzya kumugwasya kuzwidilila mumakani aaya?

8 Bukkale Bwakusaanguna: Mumulimo wakukambauka twaswaanganya muntu uusyoma kuti Jesu uleelene a Leza. Ino magwalo nzi ngotukonzya kubelesya kutegwa tusalazye kaambo? Tulakonzya kumulomba muntu kuti abale Johane 6:38, alo Jesu mpaakamba kuti: “Ndakaboola kuzwa kujulu kuti nditaciti kuyanda kwangu, pele ndicite kuyanda kwayooyo wakandituma.” Twamana kulanga-langa lugwalo oolu, inga twamubuzya kuti: “Ikuti naa Jesu ngu Leza, ino nguni wakamutuma kuzwa kujulu? Sena Ooyo wakamutuma takonzyi kuba mupati kwiinda Jesu? Kayi, sikutuma inga mupati kwiinda yooyo watumwa.”

9 Alimwi tulakonzya kubala lugwalo lwa Bafilipi 2:9, kwalo mwaapostolo Paulo nkwapandulula ncaakacita Leza Jesu naakafwa alimwi anaakabusyigwa. Kapango aaka kaamba kuti: ‘Leza wakamusumpula Jesu akumupa cuuno caatala azyina liinda mazyina oonse.’ Kutegwa tumugwasye muntu kusalazyilwa alugwalo, tulakonzya kumubuzya kuti: “Ikuti naa Jesu katanafwa wakaleelene a Leza alimwi Leza wakamusumpula akumupa cuuno caatala, sena eeci nicatakamupa kusumpuka Jesu kwiinda Leza? Pele sena kuli uukonzya kumwiinda Leza?” Ikuti muntu ooyo kalilemeka Jwi lya Leza alimwi kasyomeka mumoyo, kusalazyanya kuli boobo, kulakonzya kumupa luyandisisyo lwakuyanda kuzyiba zinji.—Mil. 17:11.

10. (a) Mbuti mbotukonzya kusalazyanya amuntu uusyoma munjiisyo yamulilo wahelo? (b) Ninzila nzi zimwi nzyomwajana kuti zilagwasya kusalazyanya makani aajatikizya mulilo wahelo?

10 Bukkale Bwabili: Mukamwini ŋanda uusyoma kapati zyabukombi cilamuyumina kusyoma kuti bantu babi tabakapenzyegwi kukabe kutamani mumulilo wahelo. Kaambo ikamupa kusyoma mumulilo wahelo kalakonzya kakali kakuyandisya kubona kuti bantu babi basubulwa akaambo kamicito yabo mibi. Mbuti mbotukonzya kusalazyanya amuntu uulimvwa boobo? Cakusaanguna, tweelede kumutondezya kuti bantu babi bayakusubulwa. (2 Te. 1:9) Twamana, inga twamulomba kubala lugwalo lwa Matalikilo 2:16, 17, lwalo lutondezya cisubulo cacibi kuti ndufwu. Tulakonzya kumupanduluda kuti kwiinda mucibi ca Adamu, bantu boonse balazyalwa acibi. (Lom. 5:12) Pele tulakonzya kwaamba kuti kunyina Leza naakaamba kujatikizya kusubulwa mumulilo wahelo. Kumane inga twabuzya kuti: “Ikuti naa ba Adamu a Eva bakali muntenda yakusubulwa kukabe kutamani, sena tiicakali kunga cainda kubota kubacenjezyela limwi?” Kumane inga twabala lugwalo lwa Matalikilo 3:19, kwalo nkobakapegwa cisubulo nobakamana kubisya  pele taakwe cakaambwa kujatikizya mulilo wahelo. Muciindi caboobo, Adamu wakaambilwa kuti uyakupiluka kubulongo. Tulakonzya kubuzya kuti: “Sena nocakabota kwaambila Adamu kuti uyakupiluka kubulongo nokwali kuti mubwini wakali kuya mumulilo wahelo?” Ikuti kali muntu uuyanda kumvwa, mubuzyo uuli boobu ulakonzya kumupa kuyeeyesya kapati makani aaya.

11. (a) Muunzila nzi imwi motukonzya kusalazya kaambo notubandika amuntu uusyoma kuti bantu boonse bacita zibotu bayakuunka kujulu? (b) Ninzila nzi njomwajana kuti ilagwasya kapati nomusalazya kaambo kajatikizya makani aakuunka kujulu?

11 Bukkale Bwatatu: Notuli mumulimo wakukambauka, twaswaanganya muntu uusyoma kuti bantu boonse babotu balaunka kujulu. Njiisyo iili boobu ilakonzya kumujatikizya mukamwini ŋanda mbwalipandulula Bbaibbele. Mucikozyanyo, amweezyeezye kuti mulanga-langa lugwalo lwa Ciyubunuzyo 21:4. (Amubale.) Muntu ulakonzya kuyeeya kuti zilongezyo zyaambwa mukapango aaka zijatikizya buumi bwakujulu. Mbuti mbotukonzya kusalazya twaambo? Muciindi cakubelesya magwalo aambi, tulakonzya kubikkila maano kukaambo kamwi kaambidwe mulugwalo oolu. Lugwalo oolu lwaamba kuti “lufwu talukooyoobako limbi.” Tulakonzya kumubuzya muntu ooyo naa ulazumina kuti, kutegwa cintu citabi, nkokuti eeco cintu cakaliko. Cakutadooneka, ulaamba kuti inzya. Mpoonya tulakonzya kwaamba kuti kujulu takunabede lufwu; mpawaano buyo anyika aali lufwu. Aboobo, cileelela kuti lugwalo lwa Ciyubunuzyo 21:4 lwaamba zilongezyo ziyakuboola kumbele aano anyika.—Int. 37:29.

AMUBELESYE ZIKOZYANYO KUTEGWA BASWIILIZI BAKAMVWISYE KAAMBO

12. Nkaambo nzi Jesu ncaakali kubelesya zikozyanyo?

12 Kunze aakubelesya mibuzyo, Jesu wakali kubelesya azikozyanyo mumulimo wakwe wakukambauka. (Amubale Matayo 13:34, 35.) Zikozyanyo zya Jesu zyakali kuyubununa nzyobakali kuyeeya bantu bakali kumumvwa kakambauka. (Mt. 13:10-15) Zikozyanyo zya Jesu zyakali kupa kuti kuyiisya kwakwe kakukondelezya alimwi kakutalubiki. Mbuti mbotukonzya kubelesya zikozyanyo ciindi notuyiisya?

13. Ncikozyanyo nzi ncotukonzya kubelesya kutondezya kuti Leza mupati kwiinda Jesu?

13 Zikozyanyo zitakatazyi kumvwa zilagwasya kapati. Mucikozyanyo, ciindi nomupandulula kuti Leza mupati aali Jesu, andiza mulakonzya kubelesya nzila eeyi iitobela. Tulakonzya kwaamba kuti Leza alimwi a Jesu boonse bakabelesya bbala libelesyegwa mumukwasyi ciindi nobakali kutondezya mbobacitene. Leza wakaamba Jesu kuti Mwanaakwe, mpoonya Jesu wakaamba Leza kuti mba Usyi. (Lk. 3:21, 22; Joh. 14:28) Mpoonya tulakonzya kumubuzya mukamwini ŋanda kuti: “Ikuti kamuyanda kundiyiisya kuti bantu bobilo baleelene, ino inga mwabelesya cikozyanyo nzi camumukwasyi kutegwa kamvwike kaambo?” Muntu ooyo ulakonzya kwaamba kuti mbanabokwabo—naa bamaanga. Ikuti waamba boobo, tulakonzya kumutondezya kaambo kapa kuti cikozyanyo eeco kacimvwika. Mpoonya tulakonzya kubuzya kuti: “Ikuti nywebo andime katucikonzya kuyeeya cikozyanyo ceelela icili boobu, sena Jesu—Mwiiyi Mupati—naakaalilwa kuyeeya cikozyanyo cikozyene aceeci? Muciindi caboobo, wakaamba Leza kuti mba Usyi. Aboobo, Jesu wakatondezya kuti Leza mupati kwiinda nguwe, alimwi ulijisi nguzu kumwiinda.”

14. Ncikozyanyo nzi icitondezya kuti tacikonzyi kweelela kuti Leza aambile Diabolosi kupenzya bantu mumulilo wahelo?

14 Amubone acimwi cikozyanyo. Bamwi basyoma kuti Saatani “nguujisi nguzu zyakweendelezya” mulilo wahelo. Kubelesya cikozyanyo kulakonzya kumugwasya muzyali kubona kuti inga tiiceelela kuti Leza abelesye Diabolosi kupenzya bantu mumulilo wahelo. Tulakonzya kwaamba kuti: “Amuyeeyele kuti mwanaanu wazanga alimwi ulacita zintu zibi zinji. Ino inga mwacita buti?” Cakutadooneka, muzyali ulakonzya kwaamba kuti ndilakonzya kumululamika mwanaangu. Ulakonzya kusoleka  kumugwasya mwanaakwe cakwiinduluka-induluka kutegwa acileke kucita zintu zibi. (Tus. 22:15) Mpoonya tulakonzya kumubuzya muzyali ncakonzya kucita ikuti mwana wakaka kululamikwa. Bazyali banji balakonzya kwaamba kuti, mukuya kwaciindi balakonzya kusala kumusubula mwanaabo. Kumane inga twabuzya kuti: “Mbuti kuti mwazyiba kuti kuli muntu uumbi mubi iwali kuyunga mwanaanu kuti azange?” Cakutadooneka, muzyali ulakonzya kubijilwa kapati amuntu ooyo. Kutegwa mukankaizye kaambo kali mucikozyanyo, mulakonzya kumubuzya muzyali ooyo kuti, “Mbwaanga mwazyiba kuti kuli muntu mubi iwali kuyunga mwanaanu, sena mulakonzya kumulomba muntu ooyo kusubula mwanaanu?” Kulangilwa kuti ulakonzya kwiingula kuti peepe. Aboobo, cilasalala kuti Leza takonzyi kubelesya Saatani kuti asubule bantu ibali kuyungwa a Diabolosi kucita zintu zibi!

AMUZUMANANE KUZILANGA KABOTU ZINTU

15, 16. (a) Nkaambo nzi ncotuteelede kulangila kuti bantu boonse mbotukambaukila bayakuutambula mulumbe wa Bwami? (b) Sena tweelede kuba acipego caalubazu kutegwa tucikonzye kuyiisya kabotu? Amupandulule. (Alimwi amubone kabbokesi kakuti: “ Cibelesyo Cikonzya Kutugwasya Kupa Bwiinguzi.”)

15 Tulizyi kuti tabali boonse mbotukambaukila ibakonzya kuutambula mulumbe wa Bwami. (Mt. 10:11-14) Eeci cilakonzya kucitika nokuba kuti twabuzya mibuzyo iili kabotu, twasalazyanya munzila iinda kubota, alimwi twabelesya zikozyanyo zyeelede. Alimwi buya, mbasyoonto bantu ibakamvwa nzyaakali kuyiisya Jesu—alimwi wakali Mwiiyi mupati kwiinda boonse anyika.—Joh. 6:66; 7:45-48.

16 Kulubazu lumwi, nokuba kuti twalimvwa mbuli kuti tatujisi cipego cakuyiisya kabotu, tulakonzya kuba bantu bacibwene mumulimo wabukambausi. (Amubale Milimo 4:13.) Ijwi lya Leza lilatupa twaambo tulimvwisya twakusyoma kuti ‘boonse aabo ibali amyoyo mibotu, ibalibambilide kutambula buumi butamani’ bayakwaatambula makani mabotu. (Mil. 13:48) Aboobo, atuzumanane kulibona munzila iili kabotu alimwi abaabo mbotwaambila makani mabotu aa Bwami. Atulutambule lugwasyo loonse ndwatupa Jehova, alimwi atusyome kuti tuyakujana mpindu swebo alimwi abaabo batuswiilila. (1 Ti. 4:16) Jehova ulakonzya kutugwasya kutegwa tuzyibe mbotukonzya “kumwiingula muntu umwi aumwi.” Mbubwenya mbotutiibone, nzila imwi iikonzya kutugwasya kuzwidilila mumulimo wakukambauka nkutobela mulawo uuvwula kwiitwa kuti Mulawo Wabukkale Bubotu.

^ par. 6 Amubone cibalo cakuti: “Sena Cilakonzyeka Kumusyoma Mulengi?” mumagazini ya Ngazi Yamulindizi yamu January 1, 2010.