1, 2. (a) Hlamusela ntokoto lowu kombisaka nkoka wo vutisa swivutiso leswi hlawuriweke kahle. (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.) (b) Ha yini hi nga fanelanga hi chavisiwa hi tinhloko-mhaka to tika?

MAKWERHU un’wana wa xisati la nga Mukreste u burisane hi Bibele ni nuna wakwe la nga riki mupfumeri, malembe yo hlayanyana lama hundzeke. Enkarhini lowu hundzeke, nuna wakwe a a vula leswaku yena i xirho xa kereke yin’wana ya Vujagana. Loko va ri karhi va burisana, nuna wakwe u vule leswaku u pfumela eka Vunharhu-un’we. Hi ku xiya leswaku nuna wakwe a nga ha va a nga yi twisisi dyondzo ya Vunharhu-un’we, u n’wi vutise hi vutlhari a ku: “Xana u pfumela leswaku Xikwembu i Xikwembu, Yesu i Xikwembu ni leswaku moya lowo kwetsima i Xikwembu; hikwalaho a hi Swikwembu swinharhu kambe i Xikwembu xin’we?” Nuna wakwe u hlamule a hlamarile a ku: “E-e, a ndzi pfumeli sweswo!” Endzhaku ka sweswo, va ye emahlweni ni bulo leri tsakisaka malunghana ni leswi Xikwembu xi nga xiswona hakunene.

² Ntokoto wolowo wu kombisa nkoka wo swi vutisa hi vutlhari swivutiso leswi hlawuriweke kahle. Swi tlhela swi kombisa yinhla ya nkoka: A hi fanelanga hi chava ku bula hi tinhloko-mhaka to tika, to tanihi Vunharhu-un’we, tihele kumbe leswaku Muvumbi u kona. Loko hi titshega hi Yehovha ni hi ndzetelo lowu a hi nyikaka wona, hakanyingi hi nga nyikela nhlamulo leyi khorwisaka, leyi nga ta fikelela timbilu ta vayingiseri va hina. (Kol. 4:6) Sweswi a hi kambisiseni leswi vachumayeri  lava nga ni vutshila va swi endlaka loko va bula hi tinhloko-mhaka to tano. Hi ta kambisisa ndlela yo (1) vutisa swivutiso leswi endlaka leswaku munhu a tiphofula, (2) anakanyisisa hi leswi Matsalwa ma swi vulaka ni (3) tirhisa swifaniso leswaku hi veka yinhla erivaleni.

3, 4. Ha yini swi ri swa nkoka ku tirhisa swivutiso leswaku swi hi pfuna ku tiva leswi munhu a pfumelaka eka swona? Nyika xikombiso.

³ Swivutiso swi nga hi pfuna ku tiva leswi munhu a pfumelaka eka swona. Ha yini sweswo swi ri swa nkoka? Swivuriso 18:13 yi ri: “Loko munhu a angula malunghana ni mhaka yo karhi kambe a nga si yi twa, sweswo i vuphukuphuku eka yena ni ku tsongahatiwa.” Hi fanele hi ringeta ku twisisa leswi muyingiseri wa hina a pfumelaka eka swona hakunene, hi nga si burisana na yena hi langutelo ra Bibele hi nhloko-mhaka yo karhi. Handle ka swona, hi nga ha heta nkarhi wo tala hi ringeta ku kombisa leswaku dyondzo yo karhi yi hoxile, ivi hi ya kuma leswaku munhu yoloye a nga pfumeli eka yona.—1 Kor. 9:26.

⁴ A hi nge hi le ku burisaneni hi mhaka ya tihele ni munhu un’wana. A hi vanhu hinkwavo va pfumelaka leswaku tihele i ndhawu ya xiviri leyi vanhu va xanisiwaka eka yona hi ku hisiwa endzilweni. Hikwalaho, hi nga ha ku: “Leswi vanhu va nga ni mavonelo yo hambana malunghana ni tihele, hi rihi vonelo ra wena malunghana na tona?” Endzhaku ka loko a hi hlamurile, hi ta kota ku n’wi pfuna ku twisisa leswi Bibele yi swi vulaka hi mhaka yoleyo.

5. Swivutiso swi nga hi pfuna njhani ku tiva leswaku ha yini munhu a pfumela leswi a pfumelaka eka swona?

⁵ Ku vutisa swivutiso hi vutlhari swi nga tlhela swi hi pfuna ku tiva leswaku ha yini munhu a pfumela leswi a swi pfumelaka. Hi xikombiso, ku vuriwa yini loko hi hlangana ni munhu ensin’wini loyi a vulaka leswaku a nga pfumeli eka Xikwembu? Swi nga ha olova ku anakanya leswaku munhu yoloye u kuceteriwe hi tidyondzo to tanihi dyondzo ya ku tihundzukela ka swilo. (Ps. 10:4) Hambiswiritano, vanhu van’wana a va ha pfumeli eka Xikwembu hikwalaho ka leswi va voneke van’wana va xaniseka swinene kumbe hileswi vona va xanisekeke swinene. Swi nga ha va tikela ku pfumela leswaku Muvumbi la nga ni rirhandzu a nga pfumelela ku xaniseka ko tano. Hikwalaho, loko n’wini wa muti a kanakana leswaku Xikwembu xi kona, hi nga ha n’wi vutisa hi ku, “Xana a wu titwa hi ndlela yoleyo minkarhi hinkwayo?” Loko a ku e-e, hi nga ha vutisa loko ku ri ni nchumu wo karhi lowu n’wi vangeleke ku kanakana leswaku Xikwembu xi kona. Nhlamulo yakwe yi nga hi pfuna ku kuma ndlela leyinene yo n’wi pfuna hi tlhelo ra moya.—Hlaya Swivuriso 20:5.

6. Hi fanele hi endla yini endzhaku ka loko hi vutise xivutiso?

⁶ Endzhaku ka loko hi vutise xivutiso, hi fanele hi yingiserisisa nhlamulo ya munhu yoloye kutani hi n’wi byela leswaku ha yi xixima ndlela leyi a titwaka ha yona. Hi xikombiso, munhu a nga ha vula leswaku mhangu yo karhi yi n’wi endle a kanakana leswaku ku ni Muvumbi la nga ni rirhandzu. Loko hi nga si n’wi kombisa vumbhoni bya leswaku Xikwembu xi kona, hi fanele hi n’wi tshandzisa kutani hi n’wi byela leswaku a swi hoxanga ku tivutisa leswaku ha yini hi xaniseka. (Hab. 1:2, 3) Loko hi n’wi lehisela mbilu hi tlhela hi n’wi kombisa rirhandzu u ta susumeteleka ku lava ku dyondza leswi engetelekeke. *

7. Leswaku swilo swi hi fambela kahle ensin’wini swi titshege hi yini?

⁷ Sweswi a hi buleni hi ndlela yo kanerisana ni vanhu hi leswi Matsalwa ma swi vulaka. Entiyisweni, Bibele hi yona hi yi tirhisaka swinene ensin’wini. Yi hi pfuna ku “faneleka hi ku helela, [hi] hlomisiwa hi ku helela eka ntirho wun’wana ni wun’wana lowunene.” (2 Tim. 3:16, 17) Leswaku swilo swi hi fambela kahle entirhweni wa nsimu a swi titsheganga hi nhlayo ya matsalwa lawa hi ma  hlayaka, kambe swi titshege hi ndlela leyi hi kanerisanaka ni vanhu ha yona ni ndlela leyi hi ma hlamuselaka ha yona matsalwa lawa hi ma hlayaka. (Hlaya Mintirho 17:2, 3.) Hi xikombiso, xiya swikombiso swinharhu leswi landzelaka.

8, 9. (a) Hi yihi ndlela yin’wana yo kanerisana ni munhu la pfumelaka leswaku Yesu u ringana ni Xikwembu? (b) Hi tihi tindlela tin’wana leti tirheke leti u ti tirhiseke ku kanerisana ni vanhu hi mhaka yoleyo?

⁸ Xikombiso xo sungula: Loko hi ri ensin’wini, hi hlangana ni munhu loyi a pfumelaka leswaku Yesu u ringana ni Xikwembu. Hi nga tirhisa matsalwa wahi leswaku hi n’wi hlamusela mhaka yoleyo? Hi nga ha kombela munhu yoloye ku hlaya Yohane 6:38, laha Yesu a tshahiwaka a vula marito lawa: “Ndzi xike hi le tilweni ku ta endla ku rhandza ka loyi a ndzi rhumeke, kambe ku nga ri ka mina.” Loko hi heta ku hlaya ndzimana yoleyo, hi nga ha vutisa munhu yoloye hi ku: “Loko Yesu a ri Xikwembu, i mani loyi a n’wi rhumeke ku suka etilweni? Xana Munhu yoloye a a nga ri lonkulu eka Yesu? Phela, la rhumaka un’wana u tlakukile eka loyi a rhumiwaka.”

⁹ Hi nga tlhela hi hlaya Vafilipiya 2:9, laha muapostola Pawulo a hlamuselaka leswi Xikwembu xi swi endleke endzhaku ka loko Yesu a file ivi a pfuxiwa eku feni. Ndzimana yoleyo yi ri: “Xikwembu xi . . . tlakusele [Yesu] exiyin’weni lexi tlakukeke kutani hi musa xi n’wi nyika vito leri nga ehenhla ka mavito man’wana hinkwawo.” Leswaku hi pfuna munhu yoloye a anakanyisisa hi ndzimana yoleyo, hi nga ha n’wi vutisa hi ku: “Loko Yesu a a ringana ni Xikwembu loko a nga si fa ivi endzhakunyana Xikwembu xi n’wi tlakusela exiyin’weni lexi tlakukeke, xana sweswo a swi nga ta endla leswaku Yesu a va la tlakukeke eka Xikwembu? Kambe, swi nga kotekisa ku yini leswaku munhu wo karhi a va la tlakukeke eka Xikwembu?” Loko munhu yoloye a xixima Rito ra Xikwembu naswona a ri ni mbilu leyinene, nhlamuselo yoleyo yi nga ha n’wi susumetela ku kambisisa mhaka yoleyo ku ya emahlweni.—Mint. 17:11.

10. (a) Hi nga kanerisana njhani ni munhu la pfumelaka eka dyondzo ya tihele? (b) Hi yihi nhlamuselo leyi u voneke yi tirha loko u bula ni vanhu hi dyondzo ya tihele?

¹⁰ Xikombiso xa vumbirhi: N’wini wa muti la rhandzaka vukhongeri swinene swa n’wi tikela ku pfumela leswaku vanhu vo homboloka a va nge xanisiwi hilaha ku nga heriki etiheleni. A nga ha va a pfumela eka dyondzo ya tihele hikwalaho ka leswi a navelaka ku vona vanhu vo homboloka va xupuriwa hikwalaho ka swiendlo swa vona swo biha. Hi nga n’wi pfuna njhani munhu la titwaka hi ndlela yoleyo? Xo sungula, hi nga ha n’wi tiyisekisa leswaku vanhu vo homboloka va ta xupuriwa. (2 Tes. 1:9) Kutani hi nga ha n’wi kombela ku hlaya Genesa 2:16, 17, leyi kombisaka leswaku hakelo ya xidyoho i rifu. Hi nga ha n’wi hlamusela leswaku leswi Adamu a dyoheke, u vangele vanhu hinkwavo leswaku va velekiwa va ri vadyohi. (Rhom. 5:12) Kambe hi nga n’wi hlamusela leswaku Xikwembu a xi vulanga nchumu hi ku xanisiwa etiheleni. Kutani hi nga ha n’wi vutisa hi ku, “Loko Adamu na Evha a va ri ekhombyeni  ra ku xanisiwa hilaha ku nga heriki, xana a swi nga ta va swinene loko a va tsundzuxiwile hi mhaka yoleyo?” Endzhaku ka sweswo hi nga hlaya Genesa 3:19, laha va gweviweke endzhaku ka ku dyoha ka vona, kambe a ku vuriwanga nchumu hi tihele. Ku ri na sweswo, Adamu u byeriwe leswaku u ta tlhelela entshurini. Hi nga ha vutisa n’wini wa muti hi ku, “Xana a swi ta va swi ri swinene ku byela Adamu leswaku u ta tlhelela entshurini loko entiyisweni a ta ya etiheleni?” Loko munhu yoloye a ri ni mbilu leyinene, xivutiso xolexo xi nga ha n’wi susumetela ku anakanyisisa hi mhaka leyi.

11. (a) Hi yihi ndlela yin’wana yo kanerisana ni munhu loyi a pfumelaka leswaku vanhu hinkwavo lavanene va ya etilweni? (b) Hi yihi nhlamuselo leyi u voneke yi tirha loko u bula ni vanhu hi dyondzo ya ku ya etilweni?

¹¹ Xikombiso xa vunharhu: Loko hi ri ensin’wini hi hlangana ni munhu la pfumelaka leswaku vanhu hinkwavo lavanene va ya etilweni. Dyondzo yoleyo yi nga ha khumba ndlela leyi n’wini wa muti a yi twisisaka ha yona Bibele. Hi xikombiso, a hi nge hi hlaya na yena Nhlavutelo 21:4. (Yi hlaye.) Munhu yoloye a nga ha anakanya leswaku mikateko leyi hlamuseriwaka eka ndzimana yoleyo yi ta kumiwa hi vanhu lava nga ta hanya etilweni. Hi nga kanerisana njhani na yena? Ematshan’weni yo tirhisa tindzimana leti engetelekeke, hi nga ha tirhisa xiga lexi nga eka ndzimana yoleyo. Xi ri, “rifu a ri nge he vi kona.” Hi nga vutisa munhu yoloye loko a pfumela leswaku ku va nchumu wo karhi wu nga ha vi kona, wu fanele wu rhanga wu va kona. A swi kanakanisi leswaku u ta ku ina. Endzhaku ka sweswo hi nga ha n’wi hlamusela leswaku a ku si tshama ku va ni rifu etilweni; vanhu va fa laha misaveni ntsena. Kutani swa twala leswaku Nhlavutelo 21:4 yi fanele yi vulavula hi mikateko ya le nkarhini lowu taka leyi nga ta va kona laha misaveni.—Ps. 37:29.

12. Ha yini Yesu a tirhise swifaniso?

¹² Ku tlhandlekela eka swivutiso, Yesu u tirhise swifaniso loko a chumayela. (Hlaya Matewu 13:34, 35.) Swifaniso swa Yesu swi pfune ku kombisa loko vayingiseri vakwe va ri ni timbilu letinene naswona va swi lava hakunene ku tirhela Yehovha. (Mat. 13:10-15) Swifaniso swi tlhele swi endla leswaku leswi Yesu a a swi dyondzisa swi tsakisa swi tlhela swi nga rivaleki. Hi nga swi tirhisa njhani swifaniso loko hi dyondzisa?

13. Hi xihi xifaniso lexi hi nga xi tirhisaka ku kombisa leswaku Xikwembu i xikulu eka Yesu?

¹³ Hakanyingi i swinene ku tirhisa swifaniso swo olova. Hi xikombiso, loko hi hlamusela leswaku Xikwembu i xikulu eka Yesu, kumbexana hi nga ringeta ku tirhisa xifaniso lexi landzelaka. Hi nga vula leswaku Xikwembu na Yesu va fanise vuxaka bya vona ni lebyi nga kona endyangwini. Xikwembu xi vule leswaku Yesu i N’wana wa xona, naswona Yesu u vule leswaku Xikwembu i Tata wa yena. (Luka 3:21, 22; Yoh. 14:28) Endzhaku ka sweswo, hi nga ha vutisa n’wini wa muti hi ku: “Loko a wu lava ku ndzi dyondzisa leswaku vanhu vambirhi va ringana, a wu ta tirhisa vuxaka byihi bya le ndyangwini ku kombisa yinhla yoleyo?” Munhu yoloye a nga ha vula leswaku a a ta tirhisa vuxaka bya vamakwavo—hambi ku ri mahahla. Loko a vula tano, hi nga ha n’wi hlamusela leswaku xifaniso xolexo xi swi hlamusela kahle. Endzhaku ka sweswo hi nga ha n’wi vutisa hi ku: “Loko mina na wena swi hi oloverile ku ta ni xifaniso lexi, xana Yesu—Mudyondzisi Lonkulu—a a nga ta va a anakanye hi xifaniso lexi fanaka? Ku ri na sweswo, u vule leswaku Xikwembu i Tata wakwe. Hikwalaho Yesu u vule leswaku Xikwembu i xikulu eka yena naswona xi ni vulawuri lebyi tlulaka bya yena.”

14. I xifaniso xihi lexi kombisaka leswaku a swi nge twali leswaku Xikwembu xi tirhisa Diyavulosi ku xanisa vanhu etiheleni?

¹⁴ Xiya xikombiso xin’wana. Van’wana va anakanya leswaku Sathana hi yena a “langutelaka” tihele. Xifaniso xi nga ha pfuna mutswari ku vona leswaku a swi twali leswaku Xikwembu xi nga tirhisa Diyavulosi ku xanisa vanhu etiheleni. Hi nga ha vula swin’wana swo fana ni leswi: “A hi nge n’wana wa wena u xandzukile swinene naswona u endla swilo swo tala swo biha ngopfu. Xana a wu ta endla yini?” Kumbexana mutswari loyi u ta vula  leswaku a a ta vuyisa n’wana wakwe endleleni. A nga ha ringeta hi ku phindha-phindha ku pfuna n’wana wakwe leswaku a tshika ku endla swilo swo biha. (Swiv. 22:15) Hi nga ha vutisa mutswari yoloye leswaku a a ta endla yini loko n’wana yoloye a nga pfumeli ku pfuniwa. Vatswari vo tala va nga vula leswaku eku heteleleni va ta boheka ku n’wi xupula n’wana yoloye. Kutani hi nga ha vutisa hi ku: “U nga endla yini loko u kuma leswaku ku ni munhu wo homboloka la kuceteleke n’wana wa wena leswaku a xandzuka?” A swi kanakanisi leswaku mutswari yoloye a nga hlundzukela munhu yoloye. Leswaku hi endla yinhla ya xifaniso lexi yi va erivaleni, hi nga ha vutisa mutswari yoloye hi ku, “Leswi u nga ta va u swi tiva leswaku munhu wo homboloka u kucetele n’wana wa wena, xana u nga kombela munhu yoloye leswaku a ku xupulela n’wana wa wena?” A swi kanakanisi leswaku u ta ku e-e. Kutani, swi le rivaleni leswaku Xikwembu a xi nge tirhisi Sathana ku xupula vanhu lava va kuceteriweke hi yena leswaku va endla swilo swo biha!

15, 16. (a) Ha yini hi nga fanelanga hi langutela leswaku vanhu hinkwavo lava hi va chumayelaka va ta amukela rungula ra Mfumo? (b) Xana hi fanele hi va hi ri ni vuswikoti leswaku hi ta kota ku dyondzisa hi ndlela leyinene? Hlamusela. (Vona bokisi leri nge “ Xitirhisiwa Lexi Hi Pfunaka Ku Hlamula Vanhu.”)

¹⁵ Ha swi xiya leswaku a hi vanhu hinkwavo lava hi va chumayelaka lava nga ta amukela rungula ra Mfumo. (Mat. 10:11-14) Sweswo a swi ta va tano hambiloko hi vutisa swivutiso leswi faneleke, hi kanerisana ni vanhu hi ndlela leyinene naswona hi tirhisa swifaniso leswinene. Phela, a va talanga vanhu lava amukeleke dyondzo ya Yesu—hambileswi a a ri Mudyondzisi lonkulu la tshameke a hanya laha misaveni!—Yoh. 6:66; 7:45-48.

¹⁶ Hi hala tlhelo, hambiloko hi vona onge a hi na vuswikoti, hi nga swi kota ku dyondzisa hi ndlela leyinene ensin’wini. (Hlaya Mintirho 4:13.) Rito ra Xikwembu ri hi nyika xivangelo lexi twalaka xo pfumela leswaku “hinkwavo lava [nga] ni mboyamelo lowunene eka vutomi lebyi nga heriki” va ta amukela mahungu lamanene. (Mint. 13:48) Hikwalaho a hi tshameni hi ri ni langutelo lerinene hi hina ni hi lava hi lavaka ku va chumayela mahungu lamanene ya Mfumo. Onge hi nga wu tirhisa hi xitalo ndzetelo lowu Yehovha a hi nyikaka wona, hi tiyiseka leswaku wu ta vuyerisa hina swin’we ni lava va hi yingisaka. (1 Tim. 4:16) Yehovha a nga hi pfuna ku vona ndlela leyi hi faneleke hi “hlamula un’wana ni un’wana ha yona.” Hilaha hi nga ta swi vona hakona exihlokweni lexi landzelaka, ndlela yin’wana leyi nga endlaka swi hi fambela kahle ensin’wini i ku landzela leswi vanhu vo tala va swi vitanaka nawu lowu dumeke wa mahanyelo.