Kasi ‘Tingamuzgora Wuli Waliyose’?
“Ivyo mukuyowoya viŵenge vyakukondweska nyengo zose, . . . mwakuti mumanye umo mukwenera kuzgolera waliyose.”—KOL 4:6.
1, 2. (a) Yowoyani cakucitika ico cikulongora kuti nchakuzirwa kufumba mafumbo mwaluso. (Wonani cithuzithuzi cakwamba.) (b) Cifukwa wuli tikwenera kopa yayi kudumbiskana na ŵanthu nkhani zakusuzga?
VYAKA ivyo vyajumpha, mudumbu munyake wakadumbiskananga na mfumu wake uyo wakaŵa Kaboni yayi fundo za mu Baibolo. Kale, mwanalume uyu wakalutanga ku chalichi lake mwadango waka. Apo ŵakadumbiskananga, mfumu wake wakayowoya kuti wakugomezga kuti kuli ŵaciuta ŵatatu mwa Ciuta yumoza. Mudumbu uyu wakamanya kuti mfumu wake wangaŵa kuti wakugomezgeramo bweka, ntheura wakamufumba kuti, “Kasi mukugomezga kuti Ciuta ni Ciuta, Yesu ni Ciuta, mzimu utuŵa ni Ciuta; ndipouli pali ŵaciuta ŵatatu yayi kweni Ciuta yumoza pera?” Mfumu wake wakazgora kuti, “Yayi, nkhugomezga ivyo ca!” Ivi vikapangiska kuti paŵe cidumbirano ciwemi pa nkhani ya umo Ciuta waliri nadi.
2 Cakucitika ici cikulongora kuti kufumba mafumbo mwaluso nkhwakuzirwa comene. Kweniso cikulongora kuti tikwenera kopa yayi kudumbiskana na ŵanthu nkhani zakusuzga, nga njakuti, kuli ŵaciuta ŵatatu mwa Ciuta yumoza, yakuti kucanya kuli moto, panji yakuti kulije Mlengi. Usange tikuthemba Yehova ndiposo masambiro agho wakutipa, tingazgora makora waliyose na kucontha mitima ya awo ŵakutegherezga. (Kol 4:6) Sono tiyeni tisande ivyo ŵapharazgi ŵaluso ŵakucita para ŵakudumbiskana na ŵanthu nkhani izi. Tiwonenge (1) umo tingafumbira mafumbo ghakovwira munthu kuti wayowoye maghanoghano ghake, (2) umo tingadumbiskirana na munthu ivyo Malemba ghakuyowoya, kweniso (3) umo tingayowoyera viyelezgero kuti fundo yipulikikwe makora.
FUMBANI MAFUMBO KUTI MUNTHU WAYOWOYE MAGHANOGHANO GHAKE
3, 4. Cifukwa wuli nchakuzirwa kufumba mafumbo kuti timanye ivyo munthu wakugomezga? Yowoyani ciyelezgero.
3 Mafumbo ghangatovwira kuti timanye ivyo munthu wakugomezga. Cifukwa wuli ici nchakuzirwa? Lemba la Zintharika 18:13, likuti: “Uyo wazgora mazgu apo wacali wandapulikiske, mbundere na soni kwa iye.” Nadi, pambere tindalongosore ivyo Baibolo likuyowoya pa nkhani yinyake, tikwenera kumanya dankha ivyo mutegherezgi withu wakugomezga. Para tingatondeka kucita nthena, tingamalira nyengo pa kususka fundo iyo panji nayo wakuyigomezga nakale yayi.—1 Kor. 9:26.
4 Tiyelezgere kuti tikudumbiskana na munthu fundo yakuti kucanya kulije moto. Ni ŵanthu wose yayi awo ŵakugomezga kuti kucanya kuli moto. Ŵanyake ŵakugomezga kuti kuluta ku moto nkhuleka kuŵa paubwezi na Ciuta. Ntheura, tingayowoya kuti: “Ŵanthu ŵali na maghanoghano ghakupambana pa nkhani yakuti ŵaheni ŵamuphya ku moto. Kasi imwe maghanoghano ghinu ngakuti wuli?” Para tapulika zgoro, ndipo tingamovwira makora kuti wapulikiske ivyo Baibolo likuyowoya pa nkhani iyi.
5. Kasi mafumbo ghangatovwira wuli kuti timanye cifukwa ico munthu wakugomezgera visambizgo vyake?
5 Mafumbo ghakufumbika mwaluso, ghangatovwira kumanya cifukwa ico munthu wakugomezgera visambizgo vyake. Mwaciyelezgero, mu upharazgi tingakumana na munthu uyo wakugomezga kuti Ciuta kulije. Nchipusu kughanaghana kuti wakugomezga ivi cifukwa ca visambizgo vya ŵanthu, nga nchakuti vyamoyo vili kucita kusintha kufuma ku vinyake. (Sal. 10:4) Ndipouli, ŵanthu ŵanyake ŵali kuleka kugomezga Ciuta cifukwa ca masuzgo ghakuru agho iwo panji ŵanji ŵakakumana nagho. Ŵangatondeka kupulikiska cifukwa ico pa caru paliri masuzgo ghakuru, uku kuli Mlengi wacitemwa. Ntheura, para mweneko wa nyumba wakukayika kuti Ciuta waliko, tingamufumba kuti, “Kasi ndivyo mukugomezga kwambira kale?” Para wakana, tingamufumba usange pali cinthu cinyake ico cikapangiska kuti wakayikenge kuti Ciuta waliko. Zgoro lake lingawovwira kuti timovwire makora mwauzimu.—Ŵazgani Zintharika 20:5.
6. Kasi tikwenera kucita vici para tafumba fumbo?
6 Para munthu tamufumba fumbo, titegherezgenge comene ivyo wazgorenge na kulongora kuti tikuzirwiska maghanoghano ghake. Mwaciyelezgero, munyake wangayowoya kuti ico cikapangiska kuti wagomezgenge kuti Mlengi wacitemwa kulije, ni soka ilo likamuwira. Pambere tindalongore ukaboni wakuti Ciuta waliko, cingaŵa ciwemi kuti tidankhe kumuphepiska. Kweniso tingamusimikizgira kuti nkhwananga yayi kufumba cifukwa ico tikusuzgikira. (Hab. 1:2, 3) Para tili ŵakuzikira kweniso ŵalusungu pakuyowoya nayo, wangakhumba kumanya vinandi. *
DUMBISKANANI NAYO IVYO MALEMBA GHAKUYOWOYA
Kasi nchivici ico cikukhumbikwa kuti tisambizgenge makora mu upharazgi? (Wonani ndime 7)
7. Kasi tikwenera kucita vici kuti tisambizgenge makora mu upharazgi?
7 Sono tiyeni tiwone umo tingadumbiskirana na ŵanthu ivyo Malemba ghakuyowoya. Baibolo ndilo tikugwiliskira nchito comene mu upharazgi. Likutovwira kuti tiŵenge ‘ŵakukwana fikepo, ŵakunozgekera nkhanira mulimo uliwose uwemi.’ (2 Tim. 3:16, 17) Kuti tisambizgenge makora mu upharazgi, vikuthemba pa unandi wa malemba agho tikuŵazga yayi, kweni pa umo tikudumbiskirana na munthu ndiposo umo tikulongosolera malemba agho taŵazga. (Ŵazgani Milimo 17:2, 3.) Mwaciyelezgero, tiyeni tiwone vyakucitika vitatu ivi.
8, 9. (a) Kasi tingadumbiskana wuli na munthu uyo wakugomezga kuti Yesu na Ciuta ŵakuyana waka? (b) Kasi ni nthowa wuli zinyake izo imwe mwawona kuti ni zakovwira pakudumbiskana na ŵanthu nkhani iyi?
8 Cakucitika cakwamba: Mu upharazgi takumana na munthu uyo wakugomezga kuti Yesu wakuyana waka na Ciuta. Kasi tingaŵazga malemba wuli pakudumbiskana nayo nkhani iyi? Tingamupempha kuti waŵazge lemba la Yohane 6:38, ilo likuti Yesu wakati: “Nili kukhira kufuma kucanya, kuzakacita khumbo lane cara, kweni khumbo la uyo wakanituma.” Para waŵazga lemba ili, tingamufumba kuti: “Usange Yesu ni Ciuta, ni njani uyo wakamutuma kuti wize pano pasi? Asi ndiyo wangaŵa mulara kuluska Yesu? Nakuti nga umo vikuŵira, uyo wakutuma munyake ndiyo wakuŵa mulara kuluska uyo wakutumika.”
9 Mwakuyana waka tingaŵazga pa Ŵafilipi 2:9, apo mpositole Paulosi wakalongosora ivyo Ciuta wakacita pamanyuma pakuti wawuska Yesu. Lemba ili likuti: “Ciuta . . . wakamukwezga [Yesu] pa malo ghapacanya ndipo mwalusungu wakamupa zina ilo lili pacanya pa zina linyake lililose.” Kuti timovwire kupulikiska fundo ya pa lemba ili, tingamufumba kuti: “Usange Yesu wakaŵa wakuyana na Ciuta pambere wandafwe, ndipo Ciuta wakamukwezga pa malo ghapacanya wati wamuwuska, asi Yesu wakate ŵaŵenge mulara kuluska Ciuta? Ndipouli, palije uyo wangaŵa mulara kuluska Ciuta.” Usange munthu uyu wakucindika Mazgu gha Ciuta kweniso wali na maghanoghano ghawemi, wangaciskika kuti wasande vinandi pa nkhani iyi.—Mil. 17:11.
10. (a) Kasi tingadumbiskana nayo wuli munthu uyo wakugomezga kuti kucanya kuli moto? (b) Kasi ni nthowa wuli zinyake izo imwe mwawona kuti ni zakovwira pakudumbiskana na ŵanthu nkhani iyi?
10 Cakucitika caciŵiri: Mweneko wa nyumba uyo wakutemwa kusopa, vikumusuzga kugomezga kuti kucanya kulije moto wakochera ŵanthu ŵaheni. Iyo wangaŵa kuti wakugomezga kuti ŵanthu ŵaheni ŵazamuphya cifukwa cakuti wakukhumba kuti ŵazakalangike pa viheni ivyo ŵakucita. Kasi munthu wa nthena tingadumbiskana nayo wuli? Cakwamba, tikwenera kumusimikizgira kuti ŵanthu ŵaheni ŵazamulangika. (2 Tes. 1:9) Kufuma apo, tingamupempha kuti waŵazge lemba la Genesis 2:16, 17, ilo likulongora kuti njombe ya kwananga ni nyifwa. Tingamulongosolera kuti cifukwa ca kwananga kwa Adamu, ŵanthu wose ŵakubabika ŵakwananga. (Rom. 5:12) Kweni tingamuphalira kuti Ciuta wakayowoyapo yayi kuti ŵazamuphya mu moto. Kufuma apo, tingamufumba kuti, “Usange Ciuta wakakhumbanga kuti Adamu na Eva ŵalangike mu moto kwamuyirayira, asi mphanyi wakaŵacenjezgerathu?” Pamanyuma tingaŵazga lemba la Genesis 3:19, ilo likuyowoya za cilango ico Ciuta wakapeleka kwa iwo ŵakati ŵabuda, kweni likuyowoyapo yayi vya kuŵaponya mu moto. M’malo mwake, Adamu wakaphalirika kuti wawelerenge ku fuvu. Tingamufumba kuti, “Kasi ukatenge uŵe urunji kuphalira Adamu kuti wawelerenge ku fuvu usange unenesko ukaŵa wakuti wamuphya ku moto?” Usange munthu uyo tikudumbiskana nayo wakughanaghana makora, wangaghanaghanirapo comene nkhani iyi.
11. (a) Kasi tingadumbiskana nayo wuli munthu uyo wakugomezga kuti ŵanthu ŵawemi wose ŵakuluta kucanya? (b) Kasi ni nthowa wuli zinyake izo imwe mwawona kuti ni zakovwira pakudumbiskana na ŵanthu nkhani iyi?
11 Cakucitika cacitatu: Mu upharazgi takumana na munthu uyo wakugomezga kuti ŵanthu wose ŵawemi ŵakuluta kucanya. Cigomezgo ici cingakhwaska umo munthu wakupulikiskira Baibolo. Tiyelezgere kuti tikudumbiskana nayo lemba la Uvumbuzi 21:4 (Ŵazgani.) Iyo wangaghanaghana kuti vitumbiko ivyo vikulongosoreka pa lemba ili vyamuŵa kucanya. Kasi tingamovwira wuli? M’malo mwa kuŵazga malemba ghanyake ghakusazgikira, tingadumbiskana fundo iyo yili pa lemba lenelili ili. Lemba ili likuti “nyifwa yizamuŵakoso cara.” Tingamufumba kuti, ‘Cinthu ico cikuyowoyeka kuti cizamuŵakoso cara, ndikuti pakwamba cikaŵako, asi ŵati?’ Iyo wangazgora kuti enya. Kufuma apo, tingamuphalira kuti kucanya nyifwa yindacitikepo; pano pasi ndipo ŵanthu ŵakufwa. Ipo lemba la Uvumbuzi 21:4 likuyowoya za vitumbiko vyamunthazi pa caru capasi.—Sal. 37:29.
YOWOYANI VIYELEZGERO KUTI FUNDO YIPULIKIKWE MAKORA
12. Cifukwa wuli Yesu wakayowoyanga viyelezgero?
12 Padera pa mafumbo, Yesu wakayowoyanga viyelezgero pakucita mulimo wake wa kupharazga. (Ŵazgani Mateyu 13:34, 35.) Viyelezgero vikavumburanga maghanoghano gha ŵategherezgi ŵake. (Mat. 13:10-15) Kweniso vikawovwiranga kuti ŵanthu ŵacontheke mitima na kukumbuka ivyo Yesu wakaŵasambizganga. Kasi tingacita wuli kuti nase tiyowoyenge viyelezgero para tikusambizga?
13. Kasi tingalongora wuli kuti Ciuta ni mulara kuluska Yesu?
13 Nchiwemi comene kuti tiyowoyenge viyelezgero vyambura kusuzga kuvipulikiska. Mwaciyelezgero, para tikulongosora kuti Ciuta ni mulara kuluska Yesu, tingayowoya kuti: Ciuta wakatenge Yesu ni Mwana wake, ndipo Yesu wakatenge Ciuta Mbadada ŵake. (Luka 3:21, 22; Yoh. 14:28) Kufuma apo, tingamufumba mweneko wa nyumba kuti: “Usange mukukhumba kuniphalira kuti ŵanthu ŵaŵiri mbakuyana, kasi mungati mphauvici?” Iyo wangazgora kuti mbamaphaska. Para ndimo wazgolera, tingayowoya kuti waneneska cifukwa ndimo tikuyowoyera nadi. Kufuma apo, timufumbe kuti: “Usange ise ndimo tikughanaghanira, asi Yesu, uyo ni Msambizgi Waluso, mphanyi wakayowoya nthena? Kweni wonani kuti iyo wakati Ciuta Mbadada ŵake. Apa Yesu wakalongora kuti Ciuta ni mulara kweniso kuti wali na mazaza ghakuru kuluska iyo.”
14. Kasi nchiyelezgero wuli ico cikulongora kuti Ciuta wangatuma Dyabulosi yayi kuti wamochereko ŵanthu?
14 Wonani ciyelezgero cinyake. Ŵanthu ŵanyake ŵakugomezga kuti Satana ndiyo mulara wa malo ghakocherako ŵanthu ŵaheni. Pali ciyelezgero ico cingawovwira mupapi kuti wamanye kuti ni vyambura kupulikikwa kuti Ciuta watume Dyabulosi kuti wamochereko ŵanthu ku moto. Tingayowoya kuti: “Tiyelezgere kuti mwana winu wamugalukirani ndipo wakucita vinthu vinandi viheni. Kasi mungacita wuli?” Mupapi wangayowoya kuti wangasambizga mwana wake kuti wasinthe. Wangayezgayezga kumovwira kuti waleke kucita viheni. (Zinth. 22:15) Kufuma apo, tingamufumba ivyo wangacita para mwana wake wakutondeka kusintha nangauli wayezgayezga kumovwira. Ŵapapi ŵanandi ŵangayowoya kuti ŵangamupa cilango. Tingamufumbaso kuti, “Tiyelezgere kuti mwamanya kuti munthu munyake muheni ndiyo wakasambizga mwana winu kuti waŵe wakugaluka. Kasi mungacita wuli?” Nchakuwonekerathu kuti mupapi wangamukwiyira munthu uyu. Kuti fundo ya ciyelezgero ici yipulikikwe makora, tingafumba mupapi uyu kuti, “Pakuti mwamanya kuti munthu muheni ndiyo wakananga mwana winu, kasi mungatumaso munthu uyu kuti ndiyo wamulangiraniko mwana winu?” Wangazgora kuti yayi. Ipo Ciuta wangatuma Satana Dyabulosi yayi kuti wamulangireko ŵanthu awo ŵagaluskika na Satana.
LUTILIRANI KUŴA NA MAGHANOGHANO GHAKWENELERA
15, 16. (a) Cifukwa wuli tikwenera yayi kulindizga kuti ŵanthu wose awo tikuŵapharazgira ŵapulikirenge uthenga wa Ufumu? (b) Kasi tikwenera kuŵa na luso lwapadera kuti tipharazgenge mwakucontha mtima? Longosorani. (Kweniso wonani bokosi la mutu wakuti, “ Nkhani Izo Zingatovwira Kuti Tizgorenge Makora.”)
15 Tikumanya kuti ni wose yayi awo tikuŵapharazgira uthenga wa Ufumu awo ŵakuwuzomera. (Mat. 10:11-14) Fundo iyi njaunenesko nanga ni para tingaŵafumba mwaluso, tingadumbiskana nawo makora ivyo Malemba ghakuyowoya, ndiposo nanga ni para tingayowoya viyelezgero viwemi comene. Nakuti ni ŵanthu ŵacoko comene awo ŵakapulikira ivyo Yesu wakasambizganga nangauli iyo wakaŵa Msambizgi waluso comene kuluska wose awo ŵali kuŵako.—Yoh. 6:66; 7:45-48.
16 Kweniso nanga ni para tikughanaghana kuti tilije luso, nchamacitiko kusambizga mwakucontha mtima mu upharazgi. (Ŵazgani Milimo 4:13.) Mazgu gha Ciuta ghakutisimikizgira kuti ‘wose awo ŵali na maghanoghano ghakwenelera umoyo wamuyirayira,’ ŵapulikirenge makani ghawemi. (Mil. 13:48) Ntheura, tikwenera kuŵa na maghanoghano ghakwenelera pa umo tikujiwonera taŵene ndiposo umo tikuwonera ŵanthu awo tikuŵapharazgira makani ghawemi gha Ufumu. Mphanyi tasanga candulo na masambiro agho Yehova wakupeleka, uku tili na cigomezgo cakuti ghatovwirenge ise na awo ŵakutitegherezga. (1 Tim. 4:16) Yehova wangatovwira kuti timanye umo tikwenera “kuzgolera waliyose.” Nga umo tiwonerenge mu nkhani yakulondezgapo, nthowa yimoza iyo yingatovwira kuti ticitenge makora mu upharazgi, nkhulondezga fundo iyo Yesu wakayowoya.
^ ndime 6 Wonani nkhani ya mutu wakuti “Kasi Mungaŵa na Cipulikano mwa Mlengi?” mu Gongwe la Mulinda la Janyuwale-Malici 2010.
