1, 2. 1) Alo kʼusi la snuptan jun ermana ti chakʼ ta ilel ti toj lek kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal ta smelolal li kʼusi ta jakʼtike. (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.) 2) ¿Kʼu yuʼun mu stakʼ xijxiʼutik kʼalal oy kʼusi tsots chkichʼtik jakʼbele?

OY XA ta jayibuk jabil oy jun ermana ti la xchiʼin ta loʼil smalal ta sventa Vivliae. Maʼuk yajtsʼaklom Cristo li smalale. Te toʼox oy ta jun relijion ti tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Cristoe. Kʼalal yakalik ta loʼile laj yal ti xchʼunoj li Trinidade. Kʼalal laj yakʼ venta ti mu xaʼibe lek smelolal ti bu kʼalal smakoj li chanubtasel taje, laj yakʼ ta ilel spʼijil li ermana kʼalal xi la sjakʼbee: «¿Mi achʼunoj ti jaʼ Dios li Diose, ti jaʼ Dios li Jesuse xchiʼuk ti jaʼ Dios li chʼul espiritue, ti muʼyuk oxib diosetik xtok ti jaʼ noʼox jun oye?». Toj labal sba laj yaʼi li smalale, jaʼ yuʼun xi laj yale: «Mu jechuk jchʼunoj maʼ taje». Vaʼun te lik yalbeik skʼoplal buchʼu ta melel li Diose.

² Li kʼusi laj kalbetik skʼoplale jaʼ chakʼ ta ilel ti toj lek kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal chkakʼ ta ilel jpʼijiltik mi oy kʼusi lek ta jakʼtike. Oy kʼusi tsots skʼoplal chakʼ jchantik xtok: mu stakʼ xijxiʼ kʼalal oy kʼusi tsots chkichʼtik jakʼbele, jech kʼuchaʼal ta sventa li Trinidade, li kʼatinbake o ta sventa mi oy jun Jpasvaneje. Mi jpatoj koʼontontik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk ta sventa  li chanubtasel chakʼbutike xuʼ me xchʼun kuʼuntik li buchʼu ta jchiʼintik ta loʼile, xuʼ xkʼot ta yoʼonton kuʼuntik (Col. 4:6). Jkʼeltik avil kʼusi tspasik li jcholmantaletik ti lek xtojobik kʼalal chalbeik skʼoplal li chanubtaseletik taje. Kalbetik skʼoplal liʼe: 1) jakʼbetik sloʼilik sventa xal li kʼusi tsnopike, 2) rasonajkutik ta sventa li kʼusi chal Vivliae xchiʼuk 3) jtunestik lokʼolkʼop sventa jambetik lek smelolal.

3, 4. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jakʼbetik kʼusi tsnop li jun krixchano sventa jnaʼtik li kʼusi xchʼunoje? Alo kʼuxi ta pasel.

³ Kʼalal oy kʼusi ta jakʼtike jaʼ tskoltautik ta snaʼel kʼusi xchʼunoj li jun krixchanoe. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jechuk jpastike? Yuʼun xi chal li Proverbios 18:13: «Li bochʼo tstacʼ noʼox ta anil loʼil cʼalal muc to chaʼibe smelole jaʼ bol chcʼot, xchiʼuc jaʼ noʼox chacʼ sba ta qʼuexlal». Jaʼ yuʼun chaʼa, skʼan baʼyuk xkaʼibetik lek smelolal kʼusi xchʼunoj li buchʼu ta jchiʼintik ta loʼil kʼalal mu to chlik kalbetik skʼoplal li kʼusi chal Vivlia ta sventa junuk chanubtasele. Yuʼun mi mu jechuk ta jpastike xuʼ me jecheʼ te xijvulvun, yuʼun xuʼ van mu jechuk xchʼunoj (1 Cor. 9:26).

⁴ Jnoptik noʼox ti jaʼ yakal chkalbetik skʼoplal li kʼatinbake. Mu skotoluk ti parejo jech xchʼunojik ti oy kʼokʼ li ta kʼatinbake. Jaʼ yuʼun xuʼ xi xkaltike: «Ta skoj ti mu parejouk jech xchʼunojik ti kʼu yelan li kʼatinbake, ¿mi xuʼ jakʼbot kʼusi chanop ta sventa taje?». Vaʼun mi laj kaʼitik li kʼusi tsnope jaʼ to me xuʼ xkalbetik li kʼusi chal Vivlia ta sventa taje.

5. ¿Kʼuxi tskoltautik ta snaʼel ti kʼu yuʼun jech xchʼunoj jun krixchano kʼalal ta jakʼbetik li kʼusi tsnope?

⁵ Mi oy jpʼijiltik ta sjakʼbel li kʼusi tsnopike jaʼ tskoltautik ta snaʼel ti kʼu yuʼun jech xchʼunojike. Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿kʼusi van xuʼ xkalbetik jun krixchano ti ta jtatik ta cholmantal ti mu xchʼun mi oy ta melel li Diose? Xuʼ van jnoptik ti jech yichʼoj chanubtasel li ta chanob vune, jech kʼuchaʼal ti ta kʼunkʼun kʼataj talel li kuxlejaletike (Sal. 10:4). Pe oy jlom krixchanoetike muʼyuk xa xchʼunel yoʼontonik ta stojolal Dios ta skoj ti ep yiloj svokolike. Jaʼ yuʼun mu xchʼunik mi oy jun jkʼanvanej Dios ta skoj ti oy ep vokolile. Xuʼ xi jakʼbetik li buchʼu mu xchʼun ti oy ta melel li Diose: «¿Mi jech onoʼox anopoj taje?». Mi laj yal ti mu jechuke, xuʼ jakʼbetik ti kʼu yuʼun mu xa xchʼun lek ti oy ta melel li Diose. Li kʼusi tstakʼbutike jaʼ tskoltautik sventa jnaʼtik kʼuxi ta jkoltatik ta mantal (kʼelo Proverbios 20:5).

6. ¿Kʼusi skʼan jpastik mi oy kʼusi la jakʼtike?

⁶ Mi oy kʼusi la jakʼbetik li jun krixchanoe skʼan me jtsʼet chikintabetik lek li kʼusi tstakʼe xchiʼuk ti jtsaktik ta venta ti kʼu yelan chaʼi sbae. Xuʼ van xalbutik ti laj yil tsots svokole, jaʼ yuʼun mu xa xchʼun mi oy jun Jpasvanej ti skʼanojutike. ¿Kʼusi van chkalbetik? Jaʼ lek mu me xkalbetik ta anil ti oy ta melel jun Diose, jaʼ lek ti xkalbetik ti chopol chkaʼitik li kʼusi la snuptane xchiʼuk ti mu chopoluk ti tsjakʼbe sba ti kʼu yuʼun chkil jvokoltike (Hab. 1:2, 3). Mi oy smalael kuʼuntik xchiʼuk mi xkaʼibetik smelolale xuʼ me x-ayan ta yoʼonton kuʼuntik ti tskʼan chchan ta sventa li Diose. *

7. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa lek xijtojob li ta cholmantale?

⁷ Jkʼelbetik skʼoplal ta sventa ti kʼuxi xuʼ xijrasonaj xchiʼuk li krixchanoetik ta sventa li kʼusi chal Vivliae. Ta melel, jaʼ kabtejebtik ta cholmantal li Vivliae. Yuʼun chchanubtasutik sventa «lec  chapalutic ta spasel scotol lequil abtel» (2 Tim. 3:16, 17). Sventa xijtojob lek li ta cholmantale mu persauk ep tekstoetik jtunestik. Li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti xkalbetik lek smelolal li teksto la jkʼeltike xchiʼuk ti xijrasonaj xchiʼuk li krixchanoe (kʼelo Hechos 17:2, 3). Sventa xkaʼibetik lek smelolale, kalbetik skʼoplal oxtos li kʼusi ta jnuptantik ta cholmantale.

8, 9. 1) ¿Kʼuxi xuʼ xijrasonaj xchiʼuk jun krixchano ti chal ti koʼol la xchiʼuk Dios li Jesuse? 2) ¿Kʼusi skoltaojot kʼalal charasonaj xchiʼuk li krixchanoetike?

⁸ Baʼyel. K’alal ta jtatik jun krixchano ti chal ti koʼol la xchiʼuk Dios li Jesuse. ¿Kʼusi tekstoal ta jtunestik sventa xijrasonaj xchiʼuk? Kakʼbetik yil kʼusi laj yal Jesús ta Juan 6:38: «Liyal tal liʼ ta banamile, mu jaʼuc tal jpas li cʼusi tscʼan coʼnton jtuque. Jaʼ tal jpasbe cʼusi tscʼan li Bochʼo la stacun tale». Mi laj kalbetik smelolal li tekstoe, xuʼ xi xkaltike: «Mi jaʼ Dios li Jesuse, ¿buchʼu ti takvan tale? ¿Mi mu jechuk ti jaʼ mas tsots yabtele, ti jaʼ mu sta li Jesuse? ¿Mi mu jechuk xanaʼ ti jaʼ mas tsots yabtel li buchʼu chtakvan tale?».

⁹ Xuʼ jkʼeltik xtok li kʼusi chal Filipenses 2:9, ti te chalbe smelolal jtakbol Pablo ti kʼusi la spas Jeova kʼalal chamem xaʼox li Jesuse xchiʼuk kʼalal chaʼkuxiem xaʼoxe. Xi chale: «Li Diose la stoy muyel [Jesús] cʼalal to ta toyol. Laj yacʼbe jun sbi ti echʼem smucʼul ta scotol yan biiletique». Sventa jkoltatik ti akʼo xrasonaj li jun krixchano ta sventa li teksto taje, xuʼ xi jakʼtike: «Mi koʼol xchiʼuk Dios li Jesús kʼalal skʼan toʼox xcham xchiʼuk ti toyat muyel yuʼun Dios kʼalal to ta toyole, ¿mi mu jechuk chavaʼi ti mas to tsots yabtel kʼot li Jesuse? Pe ¿mi oy van buchʼu yan ti mas to tsots yabtel kʼuchaʼal li Diose?». Mi jaʼ jech ta jakʼbetike xuʼ me xtijbat-o yoʼonton ta skʼelbel mas skʼoplal li kʼusi chal Vivliae xchiʼuk mi tskʼan tsnaʼ ta melele (Hech. 17:11).

10. 1) ¿Kʼuxi xuʼ xijrasonaj xchiʼuk li buchʼu xchʼunoj ti oy tojob mulil ta kʼatinbake? 2) ¿Kʼusi skoltaojot kʼalal chavalbe skʼoplal li kʼatinbake?

¹⁰ Xchibal. K’alal ta jtatik jun krixchano ti mu xchʼun ti muʼyuk chbat ta kʼatinbak li buchʼutik chopolike. Jaʼ van ta skoj ti tskʼan ti akʼo stoj smulik li buchʼutik chopol kʼusi tspasike. ¿Kʼuxi xuʼ jkoltatik? Kalbetik ti ta onoʼox stoj smulik li buchʼutik chopolike (2 Tes. 1:9). Vaʼun xuʼ xkalbetik ti akʼo skʼel li Génesis 2:16, 17, ti te albat yuʼun Jeova li Adán ti persa onoʼox tstoj smul mi muʼyuk la xchʼun mantale, ti chchame. Vaʼun xuʼ xkalbetik ti jaʼ ta smul Adán ti jmulavil chijvokʼe (Rom. 5:12). Xuʼ xkalbetik ti muʼyuk bu laj yal Dios ti chbat stoj smul ta kʼatinbak li Adane. Vaʼun xi jakʼbetike: «Ti tauk xbat stoj smul ta kʼatinbak li Adán xchiʼuk Evae, ¿kʼu yuʼun muʼyuk jamal albatik yuʼun  li Diose? ¿Mi mu jaʼuk lek xanaʼ ti albatikuk onoʼoxe?». Mi laje kakʼbetik yil li kʼusi chal Génesis 3:19, yuʼun jaʼ te chal ti kʼusi albatik yuʼun Dios kʼalal la spas smulike xchiʼuk kalbetik ti muʼyuk bu laj yalbe skʼoplal kʼatinbak xtok li Diose. Ti kʼusi noʼox albat Adán sventa tstoj li smule jaʼ ti chkʼataj ta lume. Vaʼun xuʼ xi jtsutses li jloʼiltike: «Ti yuʼun tauk onoʼox xbat stoj smul ta kʼatinbak li Adane, ¿mi lek chavaʼi ti jaʼ noʼox albat yuʼun Dios ti chkʼataj ta lume?». Mi oy ta yoʼonton chchane, ta me xkʼot ta yoʼonton li kʼusi la jakʼbetike.

11. 1) ¿Kʼuxi xuʼ xijrasonaj xchiʼuk li buchʼu xchʼunoj ti chbat ta vinajel skotol li lekil krixchanoetike? 2) ¿Kʼusi skoltaojot kʼalal chavalbe skʼoplal li vinajele?

¹¹ Yoxibal. K’alal ta jtatik jun krixchano ti xchʼunoj chbat ta vinajel skotol li lekil krixchanoetike. Ta skoj ti vaʼ yelan kʼusi xchʼunoje jelel kʼu yelan chaʼibe smelolal li kʼusi chal Vivliae. Jnoptik avaʼi ti naka to la jkʼelbetik Apocalipsis 21:4 (kʼelo). Yikʼaluk van jaʼ skʼoplal kuxlejal ta vinajel yaloj li bendisionetik chalbe skʼoplal li teksto taje. ¿Kʼuxi xuʼ jkoltatik? Mu jsaʼtik yan teksto, jaʼ lek jaʼ kalbetik lek smelolal jpʼelchaʼpʼeluk li versikulo taje, ti bu xi chale: «Muʼyuc xa bochʼo chcham». Xuʼ xi jakʼbetike: «Kʼalal chal ti “muʼyuc xa bochʼo chcham”, xie, ¿mi mu jaʼuk van skʼan xal ti oy toʼox buchʼutik chamike?». Xuʼ van xal ti jaʼ jeche. Vaʼun kalbetik ti muʼyuk buchʼu chcham li ta vinajele; ti jaʼ noʼox chijcham liʼ ta Balumile. Jamal xvinaj chaʼa, ti jaʼ chalbe skʼoplal bendisionetik ta Balumil li kʼusi chal Apocalipsis 21:4 (Sal. 37:29).

12. ¿Kʼu yuʼun la stunes lokʼolkʼop li Jesuse?

¹² Maʼuk noʼox oy kʼusitik la sjakʼbe krixchanoetik kʼalal la xchol mantal li Jesuse, yuʼun la stunes lokʼolkʼop xtok (kʼelo Mateo 13:34, 35). Jaʼ jech jamal vinaj kʼusi oy ta yoʼonton ta melel li krixchanoetike (Mat. 13:10-15). Jaʼ yuʼun maʼuk noʼox chkʼot ta koʼontontik li kʼusi laj yakʼ ta chanele, yuʼun mu xchʼay ta joltik xtok. ¿Kʼuxi xuʼ jtunestik lokʼolkʼop kʼalal chijchanubtasvane?

13. ¿Kʼusi lokʼolkʼopal ta jtunestik sventa xkakʼtik ta ilel ti jaʼ mas mukʼ skʼoplal li Diose, ti jaʼ mu sta li Jesuse?

¹³ Jaʼ onoʼox me mas lek ti jtunestik li lokʼolkʼop ti kʼun ta aʼibel smelolale. Jech kʼuchaʼal liʼe, jkʼeltik avil kʼuxi xuʼ xkalbetik smelolal ti jaʼ mas mukʼ skʼoplal li Diose, ti jaʼ mu sta li Jesuse. Kalbetik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jun utsʼ alalil ti kʼu yelan xil sbaike, yuʼun kʼalal chalbe skʼoplal Jesús li Diose, xi chale: Jnichʼon, pe li Jesuse xi chal kʼalal chalbe skʼoplal li Diose: Jtot (Luc. 3:21, 22; Juan 14:28). Vaʼun xuʼ xi jakʼbetik li yajval nae: «¿Kʼuxi chakoʼoltas yaʼel kʼalal chavalbun ti oy chaʼvoʼ krixchano ti jmoj yelanike? ¿Mi jaʼ chavalbe skʼoplal li totil xchiʼuk jun xnichʼone, o mi jaʼ van chavalbe skʼoplal li buchʼu xchiʼil sbaik ta vokʼele o ti vachetike?». Yikʼaluk van jaʼ xalbe skʼoplal li buchʼu xchiʼil sbaik ta vokʼele. Mi jech laj yalbutike, xuʼ xi xkalbetike: «Mi xijtojob ta skoʼoltasel ta ora taje, ¿mi mu masuk van xtojob xanaʼ li Mukʼta Jchanubtasvanej Jesuse? Pe muʼyuk laj yal ti jaʼ xchiʼil ta vachil li Diose, moʼoj; yuʼun jamal laj yal ti jaʼ Stot li Diose, jaʼ xkaltik, ti jaʼ mas mukʼ skʼoplal li Diose xchiʼuk ti mas tsots yabtele».

14. ¿Kʼusi lokʼolkʼop xuʼ jtunestik sventa xkalbetik smelolal ti muʼyuk chalbe Diablo li Dios sventa xakʼbe kastigo ta kʼatinbak li krixchanoetike?

¹⁴ Jkʼelbetik batel yan skʼelobil. Jlome xchʼunojik ti jaʼ la yakʼoj Dios ti oyuk ta sba Diablo li kʼatinbak sventa xakʼbe svokol li krixchanoetike. ¿Kʼuxi xuʼ xkoltaat jun totil ti mu jechuk taje? Xuʼ xi xkaltike: «Jnoptik noʼox ti toj echʼ xa noʼox stoy sba junuk anichʼone, ti toj echʼ noʼox ep kʼusitik chopol tspase. ¿Kʼusi van  chapas?». Li jun totile xuʼ van xal ti tspas persa ta stukʼibtasele, xuʼ van mu junuk noʼox velta tstukʼibtas (Prov. 22:15). Vaʼun xuʼ jakʼbetik kʼusi van tspas mi muʼyuk chchʼunbat li smantaltake. Jaʼ yuʼun xuʼ xal ti yuʼun onoʼox skʼan xakʼbe kastigoe. Vaʼun xuʼ xi jakʼbetike: «¿Kʼusi van chapas mi laj avaʼi ti oy buchʼu la xchanbe ti jech tstoy sbae?». Ti kʼusi tspas li totile jaʼ ti ch-ilin ta stojolal li krixchano taje. Sventa jambetik smelolal li lokʼolkʼop taje, xuʼ xi xkaltike: «Mi laj avaʼi ti jaʼ la sokes anichʼon li krixchano taje, ¿mi chakʼanbe van ti jaʼ akʼo xakʼbe kastigoe?». Melel onoʼox ti mu jechuk tspase. Lek jamal xkaʼitik chaʼa ti muʼyuk chalbe Satanás li Dios ti akʼo xakʼbe kastigo li krixchanoetik ti jaʼ sokesoje.

15, 16. 1) ¿Kʼu yuʼun skʼan mu chopoluk xkaʼitik ti mu xchʼamik lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Dios li krixchanoetike? 2) ¿Kʼusi skʼan jpastik mi mu xijtojob chkaʼitik li ta cholmantale? Albo smelolal ti kʼu yuʼun jech chatakʼe (kʼelo li rekuadro ti jaʼ sbi: « Jun abtejebal ti chtun kuʼuntik sventa jtakʼtike»).

¹⁵ Akʼo mi lek ta jtunestik li sjakʼobiltake, ti lek chijrasonaj xchiʼuk ti lek ta jtunestik li lokʼolkʼopetike, mu skotoluk ta xchʼamik li lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose (Mat. 10:11-14). Yuʼun kʼalal ta Jesús ti jaʼ jun lekil Jchanubtasvanej echʼe, muʼyuk onoʼox ep buchʼu laj yaʼiik li chanubtaseletik laj yale (Juan 6:66; 7:45-48).

¹⁶ ¿Kʼusi skʼan jpastik mi mu xijtojob chkaʼitik li ta cholmantale? Akʼo mi jech, xuʼ onoʼox lek xijchanubtasvan (kʼelo Hechos 4:13). Xi chal li Vivliae, ta «xchʼunic [lekil aʼyej] scotol li bochʼotic scʼoplal onoʼox chcuxiic sbatel osile» (Hech. 13:48). Jaʼ yuʼun chaʼa, oyuk noʼox me smelolal li kʼusi ta jnoptik ta stojolal li buchʼutik chkalbetik li lekil aʼyeje xchiʼuk li ta jtojolaltike. Lekuk me jtunestik li chanubtasel chakʼbutik li Jeovae. Jaʼ me jech chijkʼot ta lekil jchanubtasvanej, mi jech ta jpastike ta jtabetik sbalil xchiʼuk li buchʼutik chaʼibutike (1 Tim. 4:16). Li Jeovae chchanubtasutik ti akʼo jnoptik lek kʼusi chkalbetik li buchʼu ta jtatik ta kʼoponele. Li ta yan xchanobile te chkiltik ti kʼuxi xuʼ lek xkʼot ta pasel kuʼuntik li cholmantale: ti jaʼ jech ta jpastik kʼuchaʼal chal li Mukʼul Lekil Mantale (Regla de Oro).