1, 2. 1) Tsikbalt junpʼéel baʼax eʼesik unaj u beetik máak maʼalob kʼáatchiʼob. (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.) 2) ¿Baʼaxten maʼ unaj k-sajaktal tʼaan tiʼ baʼaloʼob k-tuklik talam u tsoʼololiʼ?

JUNTÉENJEAKILEʼ juntúul kiikeʼ táan kaʼach u tsikbaltik tiʼ u yíicham baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, u yíichameʼ ku bin kaʼach tiʼ yaanal religión. Le táan u tsikbaloʼoboʼ letiʼeʼ tu yaʼaleʼ ku creertik le Trinidadoʼ. Le kiikoʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ u yíichameʼ maʼ xaaneʼ maʼ u jach ojel baʼax le Trinidadoʼ, le oʼolal tu kʼáatajtiʼ yéetel tsiikil: «¿Ka creertik túun de ke Dioseʼ Dios, Jesuseʼ Dios yéetel le espíritu santooʼ Dios, baʼaleʼ maʼ óoxtúul diosoʼobiʼ, chéen juntúul?». Péeknaj u yóol yéetel le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ, ka tu yaʼalaj: «¡Maʼ, maʼ letiʼe baʼax kin creertikoʼ!». Bey káajik u tsikbaltikoʼob bix le u jaajil Diosoʼ.

² Le baʼax úuchaʼ ku yeʼesik u kʼaʼanaʼanil u beetaʼal maʼalob kʼáatchiʼob yéetel u kanáantik máak bix ken u beetil. Ku kaʼansiktoʼon xaneʼ maʼ unaj k-sajaktal tʼaan tiʼ baʼaloʼob k-tuklik talam u tsoʼolol, jeʼex le Trinidad, le infiernooʼ wa Máax beet tuláakal baʼal. Wa k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ baʼax ku kaʼansiktoʼoneʼ yaan u páajtal k-tsolik tubeel utiaʼal u kʼuchul tu puksiʼikʼal le máakoʼoboʼ (Col. 4:6). ¿Baʼax ku yaʼalik le  sukuʼunoʼob jach u yojloʼob kʼaʼaytaj ken tsikbalnakoʼob tiʼ baʼaloʼob beyaʼ? ¿Baʼax jeʼel k-kanik tiʼ letiʼobeʼ? Koʼoneʼex ilik 1) bix u beetkoʼob kʼáatchiʼob utiaʼal u yojéeltikoʼob baʼax ku creertik máak, 2) bix u beetkoʼob u tuukul máak tiʼ baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yéetel 3) bix u meyajtiʼob kettʼaanoʼob utiaʼal u maas naʼataʼal baʼax ku tsolkoʼob.

3, 4. ¿Baʼaxten unaj k-beetik kʼáatchiʼob utiaʼal k-ojéeltik baʼax ku creertik le máakoʼoboʼ? Aʼal junpʼéel bix jeʼel k-beetkeʼ.

³ Maʼalob ka k-beet kʼáatchiʼob utiaʼal k-ojéeltik baʼax ku creertik máak. ¿Baʼaxten maʼalob ka k-beete? Proverbios 18:13, ku yaʼalik: «J-maʼ ojéelaj yéetel junpʼéel baʼal subtsil u núukaʼal junpʼéel tʼaan wa maʼ tu yuʼubaʼal baʼax ku yaʼalaʼal». Le oʼolaleʼ maʼ unaj k-jáan tʼaan wa maʼ k-ojel baʼax ku creertik máakiʼ. Tumen wa maʼeʼ maʼ xaaneʼ yaan k-kíimsikba k-eʼes maʼ jaaj junpʼéel baʼaliʼ, tsʼoʼoleʼ le máakoʼ deporsi maʼatech u creertik (1 Cor. 9:26).

⁴ Koʼox aʼalikeʼ táan k-tsikbal yoʼolal le infiernooʼ. Unaj k-chʼaʼik en cuentaeʼ maʼ tuláakal máak creertik wa junpʼéel tuʼux ku tóokaʼal máakiʼ. Le oʼolaleʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ: «Bejlaʼeʼ jejeláas baʼax ku creertaʼal yoʼolal le infiernooʼ. Techeʼ a tuklikeʼ, ¿bix le infiernooʼ?». Ken tsʼoʼokok a wuʼuyik baʼax ku yaʼalik máakeʼ maas chéen chʼaʼabil ken a wáant u naʼat baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ.

5. Le kʼáatchiʼoboʼ, ¿bix jeʼel u yáantkoʼon k-ojéelt baʼaxten ku creertaʼal wa baʼaxeʼ?

⁵ Ken k-beet kʼáatchiʼob yéetel tsiikileʼ ku béeytal xan k-ojéeltik baʼaxten ku creertaʼal wa baʼax. Ken u yaʼal juntúul máak maʼ tu creertik Dioseʼ, ¿baʼax jeʼel k-jáan tuklikeʼ? Maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklikeʼ bey u tuukuloʼ tumen ku creertik le evolucionoʼ (Sal. 10:4). Baʼaleʼ maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ yaan máaxoʼob ku xuʼulul u creertikoʼob Dios tumen tsʼoʼok u sen muʼyajoʼob wa tsʼoʼok u yilkoʼob u muʼyaj u maasil. Ku yaʼalikoʼobeʼ wa yaabiltaʼan máak tumen Dioseʼ baʼaxten ku chaʼik u muʼyaj máak. Le oʼolal wa yaan máax ku yaʼalik maʼ tu creertik Dioseʼ jeʼel u páajtal k-aʼaliktiʼeʼ: «¿Desde úuch wa bey a tuukuloʼ?». Wa ku yaʼalik maʼeʼ, jeʼel u páajtal k-kʼáatiktiʼ baʼax beet u xuʼulul u creertik Dioseʼ. Le baʼax ken u núukoʼ jeʼel u yáantkoʼon k-il bix unaj k-áantikeʼ (xok Proverbios 20:5).

6. ¿Baʼax unaj k-beetik ken tsʼoʼokok k-beetik junpʼéel kʼáatchiʼ?

⁶ Ken tsʼoʼokok k-beetik junpʼéel kʼáatchiʼ tiʼ wa máaxeʼ kʼaʼabéet k-chʼenxikintik baʼax ku yaʼalik yéetel k-chʼaʼik en cuenta bix u yuʼubikuba. ¿Baʼax unaj k-beetik wa k-ojéeltik xuʼul u creertik Dios yoʼolal junpʼéel baʼax úuchtiʼ? Táanil tiʼ k-eʼesiktiʼ jach tu jaajil yaan Dioseʼ, maas maʼalob ka k-aʼaltiʼ k-naʼatik bix u yuʼubikuba yéetel maʼ kʼaas ka u tukult baʼaxten ku muʼyaj máakiʼ (Hab. 1:2, 3). Wa k-naʼatik bix u yuʼubikuba yéetel ku chúukpajal k-óoleʼ, maʼ xaaneʼ yaan u taaktal u yojéeltik u maasil. *

7. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kaʼansaj tubeel?

⁷ Beoraaʼ koʼoneʼex ilik bix jeʼel k-beetik u tuukul le máakoʼob tiʼ baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Le Bibliaoʼ letiʼe baʼax maas ku meyajtoʼon utiaʼal k-kʼaʼaytajoʼ. Jeʼel u yáantaj utiaʼal «ka noʼojaʼanchajak [máak] yéetel ka u nuʼukbesuba utiaʼal  tuláakal maʼalob meyaj[eʼ]» (2 Tim. 3:16, 17). Maʼ tsaaj k-xokik yaʼab tekstoʼob utiaʼal k-kaʼansaj tubeeliʼ, baʼax maas kʼaʼanaʼaneʼ k-tsolik tubeel tumen beyoʼ jeʼel k-beetik u tuukul le máakoʼoboʼ (xok Baʼaxoʼob 17:2, 3). Koʼoneʼex k-ilik óoxpʼéel bix jeʼel k-beetkeʼ.

8, 9. 1) ¿Bix jeʼel k-beetik u tuukul juntúul máak ku creertikeʼ Jesuseʼ Dios? 2) Techeʼ ¿baʼaxoʼob suuk a waʼalik ken tʼaanakech yéetel juntúul máax creertik lelaʼ?

⁸ Yáax. Juntúul máakeʼ ku creertikeʼ Jesuseʼ Dios. ¿Baʼax tekstoiloʼob jeʼel u meyajtoʼon utiaʼal k-beetik u tuukuleʼ? Jeʼel u páajtal k-aʼaliktiʼ ka u xok baʼax tu yaʼalaj Jesús tu tsʼíibil Juan 6:38: «Tsʼoʼok in wéemel teʼ kaʼan utiaʼal in beet le baʼax u kʼáat le máax túuxtenoʼ, maʼ utiaʼal ka in beet baʼax in kʼáatiʼ». Ken tsʼoʼokok k-tsolik baʼax ku yaʼalik le tekstooʼ, jeʼel u páajtal k-aʼaliktiʼeʼ: «Wa Jesús Dioseʼ, ¿máax túun túuxt way Luʼumeʼ? ¿Maʼ wa ta tʼaan maas yaan u páajtalil le máax túuxtoʼ? ¿Máasaʼ maas yaan u páajtalil le máax ku tusbeloʼ?».

⁹ Jeʼel xan u páajtal k-xokik Filiposiloʼob 2:9, teʼeloʼ apóstol Pabloeʼ ku tsolik baʼax tu beetaj Jéeoba ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintik Jesús. Le tekstooʼ ku yaʼalik: «Dioseʼ tu tsʼáaj tiʼ Cristo junpʼéel puesto maas nojoch, yéetel ichil u yutsileʼ tu tsʼáajtiʼ le kʼaabaʼ maas nojoch tiʼ tuláakal le uláakʼ kʼaabaʼoboʼ». Utiaʼal k-beetik u tuukul máak tiʼ le tekstoaʼ jeʼel u páajtal k-aʼaliktiʼeʼ: «Wa táanil tiʼ u kíimil Jesús igual u páajtalil yéetel Dios yéetel maas tsʼaʼab páajtalil tiʼ ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaleʼ, ¿pʼáat wa túun maas yaan u páajtalil tiʼ Dios? ¿Yaan wa máax maas yaan u páajtalil tiʼ Dios?». Wa le máax yéetel k-tsikbal ku creertik baʼax ku yaʼalik le Biblia yéetel uts u puksiʼikʼaloʼ, maʼ xaaneʼ yaan u taaktal u maas xakʼalxook utiaʼal u yojéeltik u jaajil (Bax. 17:11).

10. 1) ¿Bix jeʼel k-beetik u tuukul juntúul máax ku creertik le infiernooʼ? 2) Techeʼ ¿baʼaxoʼob suuk a waʼalik ken tʼaanakech yéetel juntúul máax creertik lelaʼ?

¹⁰ Kaʼapʼéel. Juntúul máax u kʼubmaj u yóol tiʼ u religioneʼ ku creertik yaan u beetaʼal u muʼyaj le kʼasaʼan máakoʼob teʼ infiernooʼ. Maʼ xaaneʼ bey u tuukuloʼ tumen u kʼáat ka u boʼot le kʼasaʼan máakoʼob le baʼax u beetmoʼoboʼ. ¿Baʼax unaj k-aʼaliktiʼ? Yáaxeʼ, unaj k-aʼaliktiʼeʼ le kʼasaʼan máakoʼoboʼ yaan u castigartaʼaloʼob (2 Tes. 1:9). ¿Máakalmáak le castigo ken u kʼamoʼoboʼ? Utiaʼal k-eʼesiktiʼeʼ jeʼel u páajtal k-aʼaliktiʼ ka u xok Génesis 2:16 yéetel 17, teʼeloʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Adaneʼ wa ku kʼebantaleʼ yaan u kíimil. Tsʼoʼoleʼ jeʼel u páajtal k-tsoliktiʼeʼ  Dioseʼ maʼ tu yaʼalaj u castigartik máak tiʼ junpʼéel infiernoiʼ, tsʼoʼoleʼ k-aʼaliktiʼ: «Wa u yojel Dios jeʼel kaʼach u muʼyaj Adán yéetel Eva utiaʼal mantatsʼ tiʼ junpʼéel infiernoeʼ, ¿baʼaxten maʼ tu yaʼalajtiʼobiʼ? Wa beyoʼ, ¿máasaʼ unaj u yaʼaliktiʼob kaʼachi?». Ken tsʼoʼokkeʼ jeʼel u páajtal k-xokik Génesis 3:19 utiaʼal k-eʼesik baʼax tu yaʼalaj Dios kun úuchultiʼob tumen kʼebanchajoʼobeʼ, tsʼoʼoleʼ k-aʼaliktiʼeʼ teʼ kʼiin jeʼeloʼ Dioseʼ maʼ tu chʼaʼchiʼitaj mix junpʼéel infiernoiʼ. Baʼaxeʼ tu yaʼaleʼ Adaneʼ yaan u suut luʼumil. Tu tsʼookeʼ k-aʼalik: «¿Maʼalob wa úuchik u yaʼalik tiʼ Adán yaan u suut luʼumil wa u yojel yaan u muʼyaj tiʼ junpʼéel infierno?». Wa le máak maʼatech u pechkuba tiʼ baʼax ku creertikoʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel k-beetik u tuukul yéetel junpʼéel maʼalob kʼáatchiʼ jeʼex lelaʼ.

11. 1) ¿Baʼax unaj k-aʼalik tiʼ juntúul máax ku creertik yaan u bin kaʼan tuláakal le máaxoʼob utsoʼoboʼ? 2) Techeʼ ¿baʼaxoʼob suuk a waʼalik ken tʼaanakech yéetel juntúul máax creertik lelaʼ?

¹¹ Óoxpʼéel. Juntúul máax ku creertik tuláakal máak utseʼ yaan u bin kaʼan. Yoʼolal le baʼax ku creertikaʼ jeʼel u naʼatik junpʼéel bix maʼ unaj le Bibliaoʼ. Koʼox aʼalikeʼ táant a xokik Apocalipsis 21:4 (xoke). Maʼ xaaneʼ u yuumil najeʼ ku tuklikeʼ teʼ kaʼan kun antal le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ. ¿Baʼax unaj k-beetik? Maʼ unaj k-jáan xokik uláakʼ tekstoʼobiʼ, baʼaxeʼ maʼalob ka k-eʼestiʼ le chan jaats ku yaʼalik «maʼ tun yantal kíimil[oʼ]». Tsʼoʼoleʼ k-kʼáatiktiʼ: «¿Bix túun jeʼel u xuʼulul junpʼéel baʼal wa mix juntéen anakeʼ?». Maʼ xaaneʼ jeʼel u yaʼalikeʼ maʼ tu páajtal. Ken tsʼoʼokkeʼ jeʼel u páajtal k-aʼaliktiʼeʼ teʼ kaʼanoʼ minaʼan kíimil, le oʼolal le baʼax ku yaʼalik Apocalipsis 21:4, táan u tʼaan tiʼ le utsiloʼob kun ilbil way Luʼumoʼ (Sal. 37:29).

12. ¿Baʼaxten meyajnaj kettʼaanoʼob tiʼ Jesús?

¹² Ka kʼaʼaytajnaj Jesuseʼ meyajnajtiʼ kʼáatchiʼob bey xan kettʼaanoʼob (xok Mateo 13:34, 35). Le áant utiaʼal u yojéeltik baʼax yaan tu puksiʼikʼal le máakoʼoboʼ (Mat. 13:10-15). Le kettʼaanoʼob xanoʼ áantajnaj utiaʼal u jatsʼutstal u yuʼubaʼal baʼax ku kaʼansik bey xan utiaʼal maʼ u tuʼubsaʼal. ¿Bix jeʼel u meyajtoʼon le kettʼaanoʼob ken kaʼansajnakoʼonoʼ?

13. ¿Baʼax kettʼaanil jeʼel u páajtal u meyajtoʼon utiaʼal k-eʼesik maas yaan u páajtalil Dios tiʼ Jesuseʼ?

¹³ Le kettʼaanoʼob maʼ talamtakoʼ séeb u naʼataʼal. Utiaʼal k-eʼesik tiʼ wa máax maas yaan u páajtalil Dios tiʼ Jesuseʼ jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ: Dioseʼ tu yaʼaleʼ Jesuseʼ u hijo, yéetel Jesuseʼ tu yaʼaleʼ Dioseʼ u Taata. Jeʼex k-ilkoʼ tu yaʼaloʼobeʼ beyoʼob jeʼex juntúul taatatsil yéetel u hijoeʼ (Luc. 3:21, 22; Juan 14:28). Tsʼoʼoleʼ k-kʼáatiktiʼ: «Koʼox aʼalikeʼ a kʼáat a tsolten igual kaʼatúul máakoʼob, ¿bix jeʼel a ketik utiaʼal in naʼatikeʼ? ¿Yéetel juntúul taatatsil yéetel u hijo wa yéetel kaʼatúul sukuʼuntsiloʼob, maʼ xaaneʼ gemeloʼob?». Maʼ xaaneʼ le máax yéetel ka tsikbaloʼ jeʼel u yaʼalikeʼ yéetel kaʼatúul sukuʼuntsiloʼob. Ken tsʼoʼokkeʼ jeʼel u páajtal k-aʼaliktiʼeʼ: «Wa chéen chʼaʼabil úuchik k-ilik baʼax yéetel jeʼel k-ketikeʼ, ¿maʼ wa tsʼoʼok xan u meyaj tiʼ Jesús, le Maʼalob j-Kaʼansaj, u kettʼaanil kaʼatúul gemeloʼoboʼ? Baʼaleʼ letiʼeʼ tu yaʼaleʼ Dioseʼ u Taata, le oʼolaleʼ Dioseʼ maas yaan u páajtalil tiʼ Jesús».

14. Tsikbalt junpʼéel kettʼaan eʼesik maʼ Dios tsʼaamil le Kʼaasilbaʼal utiaʼal u castigartik máak tiʼ junpʼéel infiernooʼ.

¹⁴ Koʼoneʼex ilik uláakʼ baʼax jeʼel k-beetkeʼ. Yaan máaxoʼob creertikeʼ Dios tsʼaamil le Kʼaasilbaʼal utiaʼal u beetik u muʼyaj máak tiʼ junpʼéel infiernooʼ.  Utiaʼal k-eʼesik tiʼ juntúul taatatsil maʼ jaaj lelaʼ jeʼel u páajtal u meyajtoʼon le kettʼaanaʼ: «Koʼox aʼalikeʼ a hijoeʼ tsʼoʼok u pʼáatal maʼatech u yuʼubik tʼaan yéetel yaʼab baʼaloʼob kʼaastak ku beetik. ¿Baʼax jeʼel a beetkeʼ?». Maʼ xaaneʼ le taatatsiloʼ jeʼel u yaʼalikeʼ yaan u tsolnuʼuktik (Pro. 22:15). Tsʼoʼoleʼ k-kʼáatiktiʼ: «¿Kux túun wa láayliʼ maʼ tu yuʼubik tʼaaneʼ?». Le taatatsiloʼ jeʼel u yaʼalikeʼ yaan u castigartik. Tsʼoʼoleʼ jeʼel u páajtal k-kʼáatiktiʼeʼ: «¿Kux túun wa ka wojéeltik yaan juntúul máax jach kʼasaʼan beet u xuʼulul u yuʼubik tʼaan?». Le taatatsiloʼ jeʼel u pʼuʼujul ken u yojéelteʼ. Tu tsʼookeʼ jeʼel u páajtal k-aʼaliktiʼeʼ: «¿Jeʼel wa túun a waʼalik tiʼ le máax beet u kʼastal a hijo ka u castigart xanoʼ?». U jaajileʼ yaan u yaʼaliktoʼon maʼatan. Jeʼex túun k-ilkoʼ Dioseʼ maʼ tu yaʼalik tiʼ Satanás ka u castigart le máakoʼob kʼasaʼanoʼoboʼ tumen Satanás beetmil u kʼastaloʼob.

15, 16. 1) ¿Baʼaxten maʼ unaj k-páaʼtik ka kʼaʼamak tumen tuláakal máak le baʼax k-kʼaʼaytikoʼ? 2) ¿Unaj wa k-kaʼansaj jach táaj maʼalob utiaʼal u bintoʼon utsil? Tsol baʼaxten bey a núukikoʼ. (Ilawil xan le cuadro ku kʼaabaʼtik, « Maʼalob utiaʼal u núukaʼal kʼáatchiʼob».)

¹⁵ Kex ka meyajnaktoʼon maʼalob kʼáatchiʼob, ka k-beet u tuukul le máakoʼob tiʼ baʼax ku yaʼalik le Biblia yéetel ka k-aʼal kettʼaanoʼob séeb u naʼataʼaleʼ, maʼ tuláakal máak kun kʼamik le maʼalob péektsiloʼ (Mat. 10:11-14). Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ maʼ yaʼab máaxoʼob kʼam baʼax tu kaʼansaj Jesusiʼ, ¡tsʼoʼoleʼ mix máak uláakʼ kaʼansajnak way Luʼum jeʼex letiʼoʼ! (Juan 6:66; 7:45-48.)

¹⁶ ¿Kux túun wa k-tuklik maʼ jach maʼalob k-kaʼansajiʼ? Kex beyoʼ láayliʼ jeʼel u bintoʼon utsil teʼ kʼaʼaytajoʼ (xok Baʼaxoʼob 4:13). Le Bibliaoʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ «tuláakal [...] le máaxoʼob jach tu jaajil u kʼáatoʼob ka yanak kuxtal minaʼan u xuul tiʼoboʼ» yaan u kʼamkoʼob le maʼalob péektsiloʼ (Bax. 13:48). Unaj k-ilik k-maʼalobkíintik bix k-kaʼansaj, baʼaleʼ maʼ u lúubul k-óol wa k-ilik maʼ tu kʼaʼamal tumen le máakoʼoboʼ. Baʼax unaj k-beetkeʼ k-jóoʼsik u yutsil le kaʼansaj ku tsʼáaiktoʼon Jéeobaoʼ, tumen beyoʼ yaan k-kaʼansaj maʼalob. Leloʼ yaan u taasik utsil tiʼ toʼon bey xan tiʼ u maasil (1 Tim. 4:16). Jéeobaeʼ ku kaʼansiktoʼon ‹bix jeʼel k-núukik u tʼaan cada juntúul máakeʼ›. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik bix jeʼel u bintoʼon maʼalob teʼ kʼaʼaytaj wa k-eʼesik jatsʼuts modosoʼ.