1. E puapinga ainei to tatou tu me pukapuka ki te tangata? Akakite mai i tetai akaraanga. (Akara i te tutu mua o teia atikara.)

TE TUTU aere ra tetai nga tokorua i Viti i te pati anga i te tangata kia tae atu ki te Akamaaraanga o te matenga o Iesu. Te tuatua ra raua ki tetai vaine i vao ake i tona kainga e kua akamata i te ua. Kua oronga te taeake e tona tokorua i tetai tamaru ki te vaine. Kua mataora tikai te vaine e kua akakeu te reira iaia kia aere ki te Akamaaraanga. Muri mai, kua karanga te vaine e kare e maata ana tana i akamaara i roto i ta ratou pukapukaanga, inara kua akamaara aia i te tu meitaki ta raua i akaari kiaia. Kua aru te nga tokorua i tetai ture meitaki rava atu koia oki kia akono i tetai ke na roto i te mataara taau ka inangaro kia akonoia mai.

2. Eaa te aiteanga e kia akono i tetai ke na roto i te mataara taau ka inangaro kia akonoia mai, e akapeea tatou me rave i te reira?

² Eaa te aiteanga e kia akono i tetai ke na roto i te mataara taau ka inangaro kia akonoia mai? Koia oki, ko te akauenga ta Iesu i oronga mai: “Te au mea katoa ta kotou i anoano ia etai ke ra, na reira katoa kotou ia ratou.” (Mata. 7:12) Akapeea tatou me rave i te reira? Te mea mua, e ui kia koe uaorai e, ‘Naringa e ko au tera tangata, eaa te tu taku ka inangaro kia akonoia mai?’ E oti, tauta pakari kia akono meitaki i tera tangata na roto i taua tu ra.—1 Kori. 10:24.

3, 4. (a) Akamarama mai i te tumu i puapinga ai kia akono i tetai ke. (e) Eaa ta tatou ka uriuri i roto i teia atikara?

 ³ Te karanga ra ainei a Iesu e kia aru tatou i tera tu i roto ua i to tatou pirianga ki tetai ke i roto i te putuputuanga? Kare, te tuatua ra aia e akapeea tatou me akono i te katoatoa, kapiti mai to tatou au enemi. (E tatau ia Luka 6:27, 28, 31, 35.) No reira e mea puapinga tikai kia aru i tera tu me tutu aere tatou ki te tangata, no te mea penei e maata ia ratou te ka ariki mai i te tuatua meitaki e ka rauka te “ora mutu kore.”—Anga. 13:48.

⁴ I teianei ka uriuri ana tatou e a uianga kia akamanako i roto i te angaanga orometua. Koai ma taku e tuatua ra? Teiea te ngai e pukapuka ra matou? Eaa te taime meitaki kia tuatua ki te tangata? Akapeea au me tuatua kia ratou? Mei ta tatou ka apii mai, ka tauturu teia au uianga ia tatou kia marama e eaa te tu ta te tangata e inangaro ra kia akonoia mai ratou. I reira ka kite tatou i te mataara meitaki rava atu kia tuatua atu ki te tangata.—1 Kori. 9:19-23.

5. Eaa te au uianga ka rauka i te ui kia tatou uaorai?

⁵ I roto i ta tatou angaanga orometua, e tuatua ana tatou ki te aronga tataki tai. E tukeke ta ratou au peu e te au manamanata. (2 Para. 6:29) Me tuatua koe ki tetai tangata, ui kia koe uaorai e: ‘Naringa e ko au tera tangata, eaa te tu taku ka inangaro kia akonoia mai? Ka inangaro ainei au i tetai tangata kia viviki ua i te tuatua i tetai apinga no runga iaku i mua ake ka kite ei aia iaku? Me kore, ka inangaro ainei au iaia kia kite meitaki iaku e toku tu?’ Na teia au uianga e tauturu ia tatou kia akono i tetai ke na roto i te mataara ka inangaro tatou kia akonoia mai.

6, 7. Eaa ta tatou ka rave me aravei i tetai tangata tei riri e tei tuatua akakino mai kia tatou i roto i te angaanga orometua?

⁶ Ei akaraanga, te rave ra te au Kerititiano i ta ratou ka rauka kia akono i te akoanga Pipiria kia tuatua atu ki te tangata ma te tu maru e te takinga meitaki. (Kolo. 4:6) Inara no to tatou tu apa, penei ka tuatua tatou i tetai apinga ka tataraapa tatou i muri mai. (Iako. 3:2) Me tupu te reira, ka inangaro tatou i te tangata kia marama e kare tatou e akapera ana i te au taime ravarai. Kare koe e inangaro ia ratou kia manako e e tangata kino koe. Na te kite anga i teia e tauturu ia tatou kia marama e me akapera mai tetai tangata kia tatou, penei i muri mai ka tataraapa aia i tana i tuatua.

⁷ Me aravei koe i tetai tangata tei riri e tei tuatua akakino mai kia koe, e tauta kia marama i te tumu i akapera ai aia? Kua taomiia ainei aia i ko i tana ngai angaanga me kore i te apii? E maki kino ainei tona? Manganui te aronga kare e mataora ana i te tuatau i aravei ei ratou i te Au Kite o Iehova no te taime mua, inara kua akarongo ratou ki te tuatua meitaki me akaari te Au Kite i te tu maru e te ngateitei kia ratou.—Mase. 15:1; 1 Pete. 3:15.

8. Eaa te tumu ka tutu aere ei tatou i te karere o te Patireia ki te “tangata ravarai”?

⁸ Te tutu aere ra tatou ki te au tangata ravarai nei. I roto i te au mataiti i topa akenei, tere atu i te 60 tupuanga tei neneiia i roto i te Punanga Tiaki i raro ake i te tumu tuatua, “Taui te Pipiria i te Oraanga.” Te tuatua ra teia au atikara no runga i te aronga keikeia, te kona kava, te au mema i roto i tetai pupu ta, me kore te aronga kai apinga akakona. Tetai pae kua piri ratou ki te angaanga poritiki, kua riro mai ei au akaaere akonoanga, me kore kua manako ua ratou ki runga i to ratou uaorai au anoano. Tetai pae ia ratou, kua akono ratou i tetai oraanga tau kore. Inara kua akarongo ratou ki te tuatua meitaki, kua ariki i tetai apii Pipiria, kua taui i to ratou oraanga, e kua riro mai ei Kite no Iehova. No reira, eiaa tatou e manako e kare roa tetai tangata e ariki mai i te karere o te Patireia. (E tatau ia 1 Korinetia 6:9-11.)  Ae, ka rauka i te au “tangata ravarai” kia riro mai ei Kite no Iehova.—1 Kori. 9:22.

9. Eaa te tumu ka akaari ei tatou i te tu ngateitei no te kainga o te tangata?

⁹ E tutu aere ana tatou ki te tangata i ko i to ratou kainga. (Mata. 10:11-13) E tika, e ngai puapinga to tatou kainga, no reira ka mataora ua tatou me akangateitei tetai ke i to tatou kainga e ta tatou au apinga. E ngai akaruruanga katoa to tatou kainga. No reira, me tuatua tatou ki te tangata, kia akaari i te tu ngateitei no to ratou kainga.—Anga. 5:42.

10. Akapeea tatou e kore ei e akariri atu i te tangata me tutu aere tatou?

¹⁰ Te noo nei tatou i roto i tetai ao tei ki i te takinga kino, e te tarotokaka ra te au pu ngutuare i te aronga kare ratou i kite. (2 Timo. 3:1-5) No reira, auraka tatou e rave i tetai ua atu apinga te ka maani i te tangata kia manako tarotokaka ia tatou. Ei akaraanga, me topapa koe i te ngutupa i mua i te are o tetai tangata e kare e tangata e aere mai ki te ngutupa, tetai taime ka inangaro koe i te akara ki roto i te maramarama me kore i te aere ki muri roa i te are i te kimi i te pu ngutuare. Penei ka rave koe i te reira no te mea ka inangaro koe i te tuatua ki te tangata ravarai i roto i taau angaanga tutuanga. (Anga. 10:42) Te inangaro tikai ra koe i te tauturu i te tangata kia kite i te tuatua mou no runga i te Atua. (Roma 1:14, 15) Inara i roto i taau ngai tutuanga, ka akariri ainei te reira i te pu ngutuare? Eaa ta tona au tangata tupu ka manako? Kare tatou e inangaro kia rave i tetai ua atu apinga te ka akariri atu i te tangata i roto i ta tatou angaanga tutuanga. Kua tata te apotetoro ko Paulo e: “Kare rava i tuku i te turorianga ki te tangata ravarai, kia kore e akakinoia te taoonga nei” koia oki, kia kore e akakinoia ta tatou angaanga orometua. (2 Kori. 6:3) Penei ka ariki mai te tangata i te tuatua mou me akaari tatou i te tu ngateitei no to ratou kainga e ta ratou au apinga.—E tatau ia 1 Petero 2:12.

11. Eaa te tumu e reka ana tatou me akangateitei tetai ke i to tatou taime?

¹¹ Manganui ia tatou e maata ta tatou angaanga. I na, e rauka ai ia tatou i te rave i te au angaanga, ka anoanoia tatou kia akapapa na mua e kia akanoo meitaki i to tatou taime. (Ephe. 5:16; Phili. 1:10) Me taui mai tetai tangata i ta tatou i akanoo, penei ka riri tatou. No reira, e reka ana tatou me akangateitei tetai ke i to tatou taime e me marama ratou e penei kare e maata ana to tatou taime i te akapou kia ratou. Akapeea te akono anga i etai ke na roto i te mataara ka inangaro tatou kia akonoia mai me tauturu ia tatou kia akaari e te akangateitei ra tatou i to ratou taime?

12. Akapeea tatou me kite i te taime meitaki kia tuatua ki te tangata i roto i ta tatou ngai tutuanga?

¹² Eaa te taime meitaki kia tuatua ki te tangata? E ui kia koe uaorai e: ‘I roto i taku ngai tutuanga, eaa te taime ka kiteaia te tangata i te kainga? Eaa te taime meitaki ka inangaro ratou kia akarongo mai?’ E mea meitaki kia akatanotano i ta tatou akanoonooanga kia rauka ia tatou i te tuatua ki te tangata i te au tuatau tau. I roto i tetai au tuanga o te ao nei, e mea meitaki kia aere mei tera are ki tera are i te avatea me kore i te aiai. Me ko te tu teia i te ngai e noo ra koe, ka rauka ainei ia koe i te akakitekite ki te tangata i tera taime? (E tatau ia 1 Korinetia 10:24.) Ka akameitaki mai a Iehova i ta tatou au atinga i rave kia tutu aere ki te tangata i te tuatau tei tau kia ratou.

13. Akapeea tatou me akaari i te tu ngateitei no te au pu ngutuare?

¹³ Eaa tetai atu mataara ka rauka ia tatou i te akaari i te tu ngateitei ki te pu ngutuare? Me aravei tatou i tetai tangata te ka akarongo mai ki ta tatou karere, e akakite kiaia no runga i te tuatua mou inara  eiaa e taroaroa. Penei kua akanoo takere te pu ngutuare kia rave i tetai angaanga puapinga. Me akakite mai aia e e maata tana angaanga e rave ra, e akakite kiaia e kare koe e tamanamanata iaia. E oti, kia akapera koe e kia tapoto i taau ka tuatua. (Mata. 5:37) Me oti ta tatou pukapukaanga, e mea meitaki kia ui kiaia e eaa te taime meitaki kia oki mai i te atoro iaia. E karanga ana tetai au papuritia e: “Ka inangaro au i te atoro akaou ia koe. Ka rauka ainei iaku i te ringi me kore i te tuku karere kia koe i mua ake ka aere mai au?” Me ariki tatou e e maata ta ratou angaanga e kua akanoo takereia ana ta ratou au akanoonooanga, te aru ra tatou i te akaaraanga o Paulo tei kare e rave i te mea meitaki nona uaorai, mari ra kua rave aia i te mea meitaki rava atu no “te tangata katoa ra e manganui, kia ora ratou.”—1 Kori. 10:33.

14-16. (a) Eaa ra tatou ka anoanoia kia akakite ki te au pu ngutuare i te tumu i atoro ei tatou ia ratou? Akakite mai i tetai akaraanga. (e) Eaa tetai mea puapinga ta tetai akaaere kotinga i rave?

¹⁴ Akamanako ana e kua ringi mai tetai tangata ia koe e kare koe i kite e koai tera tangata. I na, kua ui mai aia e eaa te au tu kai taau e reka ana. E oti, kua akamanako koe e koai teia tangata e eaa tikai tana i inangaro. Kare koe e tuatua kino kiaia, mari ra ka tuatua koe kiaia no tetai tuatau poto ua e oti ka taopenga koe i ta korua pukapukaanga. I na, e akamanako akaou e kua ringi taua tangata ra ia koe, kua akakite mai aia i tona ingoa e kua karanga e te tauturu nei aia i te tangata kia kai i te au kai memeitaki. E oti, akakite mai aia kia koe e e au akakitekiteanga meitaki tana te ka tauturu ia koe. Penei ka inangaro koe i te akarongo kiaia. E tika,  e reka ana tatou me akakite mai te tangata e koai ratou me tuatua mai kia tatou. Akapeea tatou me akaari i taua tu ra ki te aronga e aravei ana tatou?

¹⁵ Maata te ngai tutuanga, ka anoanoia tatou i te akakite ki te pu ngutuare i te tumu i aere ei tatou ki tona kainga. E tika, e nuti puapinga ta tatou e oronga ana ki te au pu ngutuare. Inara e akamanako ana e kare tatou e akakite i te tumu i aere ei tatou ki tona kainga e kua akamata tatou i te tuatua kiaia na te ui anga e: “Me e mana toou i te akatikatika i tetai manamanata i roto i teianei ao, eaa taua manamanata ra?” Ka ui tatou i tera uianga kia kite e eaa ta tera tangata e manako ra, e kia rauka ia tatou i te akaari i te au irava kiaia. Inara, penei ka manako mai te pu ngutuare e: ‘Koai oki teia tangata, e eaa ra aia i ui mai ei i tera uianga kiaku? Eaa tana i inangaro?’ Ka inangaro tatou kia rekareka te pu ngutuare i te pukapuka mai kia tatou. (Phili. 2:3, 4) Akapeea tatou me rave i teia?

¹⁶ Teia ta tetai akaaere kotinga i rave: Muri ake i te akaaravei anga i te pu ngutuare, ka oronga aia i te aenga pepa Ka Inangaro Ainei Koe i te Kite i te Tuatua Mou? e ka karanga aia e: “I teia ra te oronga ra matou i teia aenga pepa ki te au tangata pouroa. Te ui ra teia aenga pepa e ono uianga ta te au tangata e ui nei. Naau teia aenga pepa.” Akakite mai te taeake e me kite ratou i te tumu i aere ei tatou ki to ratou kainga, e mama ua no ratou i te pukapuka kia tatou. E oti, ka ui te taeake ki taua tangata ra e: “I manako ana ainei koe no runga i tetai o teia au uianga?” Me toʼu te pu ngutuare ki tetai uianga, ka eeu te taeake i te aenga pepa e ka uriuri aia i ta te Pipiria e akakite maira no runga i taua uianga ra. Me kare, na te taeake e iki i tetai uianga e ka tuatua aia no runga i te reira ma te kore e taakama i te pu ngutuare. E tika, e maata te au mataara ka rauka ia tatou i te akamata i tetai pukapukaanga. I tetai au ngai, ka anoanoia tatou kia aru i tetai au peu matau i mua ake ka akakite kia ratou i te tumu i atoro ei tatou ia ratou. Ka anoanoia tatou kia marama e e mea puapinga kia akatanotano i ta tatou ka tuatua kia inangaro te tangata i te akarongo mai ki ta tatou karere.

17. Eaa tetai au mataara ka rauka ia tatou i te akono i tetai ke na roto i te mataara ka inangaro tatou kia akonoia mai?

¹⁷ Eaa ta tatou i mou mai te ka tauturu ia tatou kia akono i te tangata i roto te angaanga orometua na roto i te mataara ka inangaro tatou kia akonoia mai? Ka akono tatou i te au tangata tataki tai. Ka akaari tatou i te tu ngateitei no te kainga e te au apinga a te au pu ngutuare. Ka rave tatou i ta tatou ka rauka kia tutu aere ki te tangata me tei te kainga ratou e e taime to ratou kia akarongo mai kia tatou. Ka akakitekite tatou i te karere na roto i te tu te ka akakeu i te aronga i roto i ta tatou ngai tutuanga kia akarongo mai.

18. Eaa ra i meitaki ei kia akono i te aronga ta tatou ka aravei i roto i te ngai tutuanga na roto i te mataara ka inangaro tatou kia akonoia mai?

¹⁸ Me akaari tatou i te tu takinga meitaki ki te tangata e me akamanako no runga ia ratou, ka akaari te reira e te aru ra tatou i te au kaveinga Pipiria, e te akakaka ra i to tatou Metua i te rangi. (Mata. 5:16) Penei ka maata atu ta te tangata ka inangaro i te kite no runga i te tuatua mou me akangateitei tatou ia ratou. (1 Timo. 4:16) Noatu me ariki mai te tangata i te karere o te Patireia e me kare, te kite nei tatou e kua rave i ta tatou ka rauka i roto i te angaanga orometua. (2 Timo. 4:5) E aru i te akaraanga o te apotetoro ko Paulo tei tata e: “No te evangelia i peraʼi au, kia rauka katoa iaku i ta te evangelia ra.” (1 Kori. 9:23) No reira me pukapuka tatou ki te tangata, kia akono tatou ia ratou na roto i te mataara ka inangaro tatou kia akonoia mai.