Tevhelani Mulayo Muhulwane Vhuḓinḓani Haṋu
“Zwoṱhe zwine na ṱoḓa vhathu vha tshi ni ita, na inwi ni vha ite nga u ralo.”—MAT. 7:12.
1. Naa nḓila ine ra fara ngayo vhathu vhuḓinḓani ndi ya ndeme? Ṋeani tsumbo. (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)
MIṄWAHANI i si gathi yo fhiraho, vhaṅwe vhavhingani vha Vhakriste vha ngei Fiji vho vha vhe kha fulo ḽa u ramba vhathu Tshihumbudzoni tsha lufu lwa Kristo. Mvula yo mbo ḓi thoma u na musi vha tshi khou amba na muṅwe mufumakadzi hune a dzula hone. Wahashu wa tshinnani o ṋekedza onoyo mufumakadzi tshiambureni, ngeno ene o fuka nthihi na mufumakadzi wawe. Vhenevho vhavhingani vho takalela u vhona onoyo mufumakadzi nga madekwana a Tshihumbudzo. O tenda uri o vha a si tsha humbula zwoṱhe zwe Ṱhanzi dza mu vhudza zwone musi dzi tshi mu dalela. Fhedzi o takadzwa nga nḓila ye dza mu fara ngayo nahone zwenezwo zwa mu ita uri a ye Tshihumbudzoni. Ndi mini zwe zwa ita uri vha ite nga u ralo? Vhavhingani vho tevhela zwine kanzhi zwa vhidzwa Mulayo Muhulwane.
2. Mulayo Muhulwane ndi mini, nahone ri nga u shumisa hani?
2 Mulayo Muhulwane ndi mini? Ndi nyeletshedzo ye Yesu a i ṋea musi a tshi ri: “Zwoṱhe zwine na ṱoḓa vhathu vha tshi ni ita, na inwi ni vha ite nga u ralo.” (Mat. 7:12) Ri nga shumisa hani wonoyo mulayo? Nga u dzhia vhukando vhuvhili. Ha u thoma, ri fanela u ḓivhudzisa uri: ‘Arali ho vha hu nṋe, ndo vha ndi tshi ḓo ṱoḓa u farwa nga nḓila-ḓe?’ Ha vhuvhili, ri fanela u fara muṅwe muthu zwavhuḓi nga hune zwa nga konadzea ngaho.—1 Vhakor. 10:24.
3, 4. (a) Ṱalutshedzani zwi itaho uri Mulayo Muhulwane u sa shume kha vhatendi nga riṋe fhedzi. (b) Ri ḓo haseledza mini kha ino thero?
3 Kanzhi ri shumisa Mulayo Muhulwane musi ri tshi shumisana na vhatendi nga riṋe. Yesu ho ngo amba uri ri fanela u humbulela vhane vha vha na lutendo luthihi na riṋe fhedzi. Zwi re zwone ndi uri o amba nga ha Mulayo Muhulwane musi a tshi khou amba nga ha nḓila ine ra fanela u fara ngayo vhathu vhoṱhe, u katela na maswina ashu. (Vhalani Luka 6:27, 28, 31, 35.) Arali ri tshi tea u shumisa Mulayo Muhulwane kha maswina ashu, ndi zwa ndeme vhukuma uri ri u shumise musi ri tshi ṱanziela kha vhathu—vhane vhunzhi havho vha “vha vhe na mavhonele o teaho uri vha wane vhutshilo vhu sa fheli”!—Mish. 13:48.
4 Zwino ri ḓo haseledza mbudziso nṋa dzine ra nga humbula nga hadzo musi ri vhuḓinḓani: Ndi vhafhio vhane nda amba navho? Ndi amba navho vhe ngafhi? Ndi tshifhio tshifhinga tsha khwine tsha u amba na vhathu? Ndi fanela u amba navho hani? Samusi ri tshi ḓo zwi vhona, dzenedzi mbudziso dzi nga ri thusa u ṱhogomela maḓipfele a vhane ra huwelela khavho na u khwinisa nḓila ine ra amba navho ngayo.—1 Vhakor. 9:19-23.
NDI VHAFHIO VHANE NDA AMBA NAVHO?
5. Ndi mbudziso dzifhio dzine ra nga ḓivhudzisa dzone?
5 Vhuḓinḓani hashu kanzhi ri amba na vhathu vha sa fani. Muthu muṅwe na muṅwe u na vhubvo na thaidzo dzo fhambanaho na dza vhaṅwe. (2 Koron. 6:29) Musi ni tshi khou lingedza u vhudza muṅwe muthu mafhungo maḓifha, ḓivhudziseni uri: ‘Arali ndo vha ndi uyo muthu, ndo vha ndi tshi ḓo ṱoḓa uri onoyo muthu a ndzhie nga nḓila-ḓe? Naa zwi ḓo ntakadza arali a ndzhia sa mudzulapo zwawe? Kana naa ndi ḓo takalela uri a thome a nḓivhe khwine?’ U ṱolisisa mbudziso dzo raloho zwi nga ri humbudza u fara ṋemuḓi muṅwe na muṅwe nga nḓila yavhuḓi.
6, 7. Ri fanela u ita mini arali muthu ane ra ṱangana nae vhuḓinḓani a tshi vhonala o sinyuwa?
6 A hu na muthu ane a ṱoḓa u vhidzwa “muthu muvhi.” Sa tsumbo: Samusi ri Vhakriste, ri ita zwoṱhe zwine ra nga kona u itela u shumisa nyeletshedzo ya Bivhili u itela uri ‘tshifhinga tshoṱhe ri ambe maipfi a vhuthu.’ (Vhakol. 4:6) Naho zwo ralo, nga nṱhani ha uri a ro ngo fhelela nga zwiṅwe zwifhinga ri amba zwithu zwine ra ḓisola nga murahu. (Yak. 3:2) Arali ra nga amba na muṅwe muthu nga nḓila i si yavhuḓi—khamusi ngauri zwithu a zwi khou tshimbila zwavhuḓi—ri nga si zwi takalele arali ha pfi ri na “tshiṱuhu” kana “a ri humbuleli.” Ri nga lavhelela uri onoyo muthu a pfesese uri a ro ngo tou ralo. Ndi ngani ri sa sumbedzi vhaṅwe u humbulela ho raloho?
7 Arali muthu ane na ṱangana nae vhuḓinḓani a tshi vhonala u nga o sinyuwa, naa zwi ḓo vha zwi si zwavhuḓi arali na ḓivhudzisa uri kani hu nga vha hu na zwe zwa mu dina? Naa a nga vha e nga fhasi ha mutsiko mushumoni kana tshikoloni? Naa o sedzana na vhuleme vhuhulwane ha mutakalo? Nga zwiṅwe zwifhinga, vhoṋemuḓi vhane vha vha vho sinyuwa vha aravha nga nḓila yavhuḓi musi vhathu vha Yehova vha tshi vha fara nga vhuthu na u vha ṱhonifha.—Mir. 15:1; 1 Pet. 3:15.
8. Ndi ngani ri songo fanela u litsha u vhudza “vhathu vha mifuda yoṱhe” mulaedza wa Muvhuso?
8 Musi ri vhuḓinḓani ri amba na vhathu vhane vha bva kha masia o fhamba-fhambanaho a vhutshilo. Sa tsumbo, miṅwahani i si gathi yo fhiraho, ho gandiswa tshenzhelo dzi fhiraho 60 kha mutevhe wa zwiṱoho zwa Tshiingamo “Bivhili I Shandula Vhutshilo.” Vhaṅwe vhathu vhe ha ṅwalwa nga havho kha dzenedzo thero vho vha vhe dzimbava, zwidakwa, miraḓo ya zwigwada zwa vhatshinyi kana vhashumisi vha zwidzidzivhadzi. Vhaṅwe vho vha vhe vhorapolotiki, vharangaphanḓa vha vhurereli kana vhathu vho livhisaho ṱhogomelo kha buḓo ḽa nṱha. Vhaṅwe vho vha vha tshi tshila nga nḓila i songo kunaho. Naho zwo ralo, vhoṱhe vho pfa mafhungo maḓifha, vha ṱanganedza pfunzo ya Bivhili, vha shandula vhutshilo havho nahone vha ṱanganedza ngoho. Nga zwenezwo, ri songo vhuya ra humbulela uri vhaṅwe vhathu vha nga si ṱanganedze mulaedza wa Muvhuso. (Vhalani 1 Vhakorinta 6:9-11.) Nṱhani hazwo, ri ṱhogomela uri “vhathu vha mifuda yoṱhe” vha nga aravha mafhungo maḓifha.—1 Vhakor. 9:22.
NDI AMBA NA VHATHU VHE NGAFHI?
9. Ndi ngani ri tshi fanela u ṱhonifha mahaya a vhaṅwe vhathu?
9 Ri amba na vhathu vhe ngafhi vhuḓinḓani hashu? Kanzhi ri amba navho mahayani avho. (Mat. 10:11-13) Ri a takala musi vhathu vha tshi ṱhonifha mahaya na thundu dzashu. Hafhu mahaya ashu ndi a ndeme kha riṋe. Ri ṱoḓa uri hu vhe fhethu hune ra ḓipfa ro vhofholowa nahone ro tsireledzea. Ri fanela u sumbedza vhaṅwe vhathu ṱhonifho i fanaho. Nga zwenezwo, ndi zwavhuḓi uri musi ri vhuḓinḓani ha nnḓu nga nnḓu, ri humbule nga ha nḓila ine ra fara ngayo mahaya avho.—Mish. 5:42.
10. Ri nga iledza hani u thithisa vhaṅwe vhathu vhuḓinḓani hashu?
10 Shangoni ḽa ṋamusi ḽo ḓalaho vhuvemu, vhoṋemuḓi vhanzhi a vha fulufheli vhathu vha sa vha ḓivhi. (2 Tim. 3:1-5) A ro ngo fanela u vha ṋea tshiitisi tsha u sa ri fulufhela. Sa tsumbo, kha ri zwi dzhie ri tshi khou ya muḓini nahone ra khokhonya vothini. Arali ha sa aravha muthu, ri nga lingea u ṱolela nga fasiṱere kana ra mona na nnḓu ri tshi khou ṱoḓa ṋemuḓi. Hune na dzula hone, naa zwenezwo zwi nga si sinyuse ṋemuḓi? Vhahura vhawe vha nga humbula mini? Vhukuma, ri fanela u ita mushumo wa u huwelela nga vhuḓalo. (Mish. 10:42) Ro ḓiimisela u phaḓaladza mulaedza wavhuḓi nahone zwiṱuṱuwedzi zwashu ndi zwavhuḓi. (Vharoma 1:14, 15) Naho zwo ralo, ri tea u iledza nga vhuṱali tshiṅwe na tshiṅwe tshine tsha nga thithisa vhathu vhane ra vha ṱanziela tsimuni yashu. Muapostola Paulo o ṅwala uri: “A ri khou ni khukhulisa nga nḓila naho i ifhio, uri vhuḓinḓa hashu vhu si solisee.” (2 Vhakor. 6:3) Musi ri tshi ṱhonifha mahaya na thundu dza vhathu vha re tsimuni yashu, vhuḓifari hashu vhu nga kunga vhaṅwe vhathu uri vha ḓivhe ngoho.—Vhalani 1 Petro 2:12.
Kha ri ṱhonifhe thundu ya ṋemuḓi nahone ri ite uri a ḓipfe o vhofholowa tshifhinga tshoṱhe (Sedzani phara 10)
NDI LINI HUNE NDA AMBA NA VHATHU?
11. Ndi ngani ri tshi takala musi vhathu vha tshi ṱhonifha tshifhinga tshashu?
11 Samusi ri Vhakriste, vhunzhi hashu ri dzula ro farakanea. U itela u swikelela vhuḓifhinduleli hashu, ri fanela u dzudzanya tshifhinga tshashu hu tshee nga phanḓa na mbekanyo yashu zwavhuḓi. (Vhaef. 5:16; Vhafil. 1:10) Ri nga tsikeledzea arali tshiṅwe tshithu tsha thithisa mbekanyo yashu. Nga zwenezwo, ri a takala musi vhaṅwe vhathu vha tshi ṱhonifha tshifhinga tshashu, vha tshi ri humbulela musi vha tshi amba na riṋe nahone vha sa ambi na riṋe tshifhinga tshilapfu. Musi ri tshi humbula Mulayo Muhulwane, ri nga sumbedza hani uri ri ṱhonifha vhane ra huwelela khavho?
12. Ri nga ḓivha hani tshifhinga tsho teaho tsha u amba na vhathu tsimuni yashu?
12 Ri fanela u lingedza u ḓivha tshifhinga tsho teaho tshine ra nga amba ngatsho na vhoṋemiḓi. Tsimuni yashu, kanzhi vhathu vha wanala lini hayani? Ndi lini hune vha ṱanganedza vhathu? Ndi zwavhuḓi uri ri dzudzanye mbekanyo yashu nga nḓila yo teaho. Kha maṅwe mashango, mushumo washu wa nnḓu nga nnḓu u itwa nga mathabama kana tshikovhelelo. Arali zwo ralo hune na ṱanziela hone, naa ni nga dzudzanya u huwelela nnḓu nga nnḓu nga tshenetsho tshifhinga? (Vhalani 1 Vhakorinta 10:24.) Ri nga vha na vhungoho ha uri Yehova u ḓo fhaṱutshedza vhuḓidini vhune ra vhu ita, musi ri tshi ya vhuḓinḓani nga zwifhinga zwo teaho kha vhane ra huwelela khavho tsimuni.
13. Ri nga ṱhonifha hani ṋemuḓi?
13 Ri nga bvela hani phanḓa ri tshi ṱhonifha vhathu? Musi muthu a tshi ri ṱanganedza, ri fanela u ṱanziela nga nḓila yavhuḓi, fhedzi ri songo dzulesa. Ṋemuḓi a nga kha ḓi vha o ḓivhetshela tshenetsho tshifhinga u itela u ita zwiṅwe zwithu zwine a zwi dzhia zwi zwa ndeme. Arali a amba uri o farakanea, ri nga mu vhudza uri ri ḓo pfufhifhadza—nahone ri ite zwe ra fulufhedzisa. (Mat. 5:37) Musi ri tshi phetha nyambedzano, ndi zwavhuḓi uri ri mu vhudzise uri a nga takalela uri ri vhuye lini. Vhaṅwe vhahuweleli vho wana zwi tshi vhuyedza u amba uri: “Ndi nga takalela u dovha nda ni dalela. Naa zwi ḓo vha khwine arali nda ni rwela luṱingo kana u ni rumela mulaedza musi ndi sa athu u ḓa?” Musi ri tshi shandula mbekanyo yashu uri i tendelane na ya vhathu vha tsimuni, ri vha ri tshi khou tevhela tsumbo ya Paulo, we a vha a ‘sa ṱoḓi u ḓivhuyedza, fhedzi a tshi ṱoḓa u vhuyedza vhanzhi, uri vha tshidzwe.’—1 Vhakor. 10:33.
NDI FANELA U AMBA NA VHATHU HANI?
14-16. (a) Ndi ngani ri tshi fanela u ita uri ṋemuḓi a ḓivhe uri ndi ngani ro mu dalela? Fanyisani. (b) Ndi maambele afhio e muṅwe mulavhelesi a dalelaho a wana a tshi shuma?
14 Edzani u humbula arali ḽiṅwe ḓuvha na rwelwa luṱingo nga muthu ni sa mu ḓivhi. Onoyo muthu a ni vhudzisa mbudziso nga ha mifuda ya zwiḽiwa zwine na zwi takalela. Ni nga ḓivhudzisa uri onoyo muthu ndi nnyi na uri u khou ṱoḓa mini. Nga nṱhani ha vhulenda, khamusi ni nga amba zwiṱuku nae, fhedzi zwi vhonala uri ni nga mu vhudza uri ndi khwine u fhelisa yeneyo nyambedzano. Kha ḽiṅwe sia, kha ri ri muthu we a ni rwela luṱingo u a ḓiḓivhadza, a ni vhudza uri u shuma kha zwa mutakalo nahone a amba nga vhulenda uri u na mafhungo a thusaho. Khamusi ri nga mu thetshelesa. Ri a takala musi vhathu vha tshi ḓibvisela khagala nahone vha tshi amba na riṋe nga vhuṱali. Ri nga sumbedza hani zwi fanaho kha vhathu vhane ra ṱangana navho vhuḓinḓani hashu?
15 Tsimuni nnzhi, ri fanela u vhudza ṋemuḓi tshiitisi tsha u mu dalela. Ndi ngoho uri ri na mafhungo manzhi a ndeme ane ṋemuḓi a si vhe nao, fhedzi kha ri ri a ro ngo ḓiḓivhadza uri ri vhonnyi nahone ro sokou thoma u vhudzisa mbudziso ine ya ri: “Arali ni tshi nga kona u tandulula thaidzo iṅwe na iṅwe fhano kha ḽifhasi, no vha ni tshi nga tandulula ifhio?” Ri a ḓivha uri tshiitisi tsha u vhudzisa yeneyo mbudziso ndi u itela uri ri ḓivhe zwine muthu a zwi humbula na u livhisa nyambedzano kha Bivhili. Naho zwo ralo, ṋemuḓi a nga ḓivhudza uri: ‘Ndi nnyi onoyu muthu nahone ndi ngani a tshi khou mbudzisa yeneyi mbudziso? U khou ṱoḓa mini?’ Nga zwenezwo, ri fanela u ita uri ṋemuḓi a ḓipfe o vhofholowa. (Vhafil. 2:3, 4) Ri nga zwi itisa hani zwenezwo?
16 Muṅwe mulavhelesi a dalelaho o wana maambele a tevhelaho a tshi shuma. Musi o no lumelisa, u ṋea ṋemuḓi tshibammbiri Naa Ni Nga Takalela U Ḓivha Ngoho? nahone a ri: “Ri khou ṋea muthu muṅwe na muṅwe tshenetshi tshibammbiri ṋamusi. Tshi amba nga ha mbudziso dza rathi dzine vhathu vhanzhi vha dzi vhudzisa. Kheyi kopi yaṋu.” Onoyo wahashu u amba uri vhathu vhanzhi vha ḓipfa vho vhofholowa musi vha tshi pfa zwe na ḓela zwone. Nga zwenezwo, kanzhi zwi a leluwa u bvela phanḓa na nyambedzano. Nga murahu onoyo mulavhelesi a dalelaho u dovha a vhudzisa onoyo muthu uri: “Naa no no vhuya na ḓivhudzisa dzenedzi mbudziso?” Arali ṋemuḓi a khetha nthihi, wahashu u vula tshibambiri nahone a haseledza zwine Bivhili ya amba zwone nga ha yeneyo mbudziso. Iṅwe nḓila ine a i shumisa ndi u khetha mbudziso nahone a bvela phanḓa na nyambedzano, nṱhani ha u ita uri ṋemuḓi a vhone u nga u kombetshedzea uri a khethe mbudziso. Vhukuma, hu na nḓila nnzhi dza u thoma nyambedzano. Huṅwe fhethu, vhoṋemiḓi vha nga lavhelela uri ri tevhele maitele a henefho a u lumelisa musi ri sa athu u amba zwe ra ḓela zwone. Zwa ndeme ndi u ita uri maambele ashu a tendelane na vhathu vha hune ra dzula hone.
BVELANI PHANḒA NI TSHI TEVHELA MULAYO MUHULWANE VHUḒINḒANI HAṊU
17. Samusi zwo ṱolisiswa kha ino thero, ndi dzifhio dziṅwe nḓila dzine ra nga tevhela ngadzo Mulayo Muhulwane?
17 Nga zwenezwo-ha, ndi dzifhio dziṅwe nḓila dzine ra nga tevhela ngadzo Mulayo Muhulwane vhuḓinḓani hashu? Ri tea u fara zwavhuḓi ṋemuḓi muṅwe na muṅwe. Ri tea u ṱhonifha mahaya na dziṅwe thundu dza ṋemuḓi. Ri tea u ita vhuḓidini ha u ya vhuḓinḓani nga zwifhinga zwine kanzhi vhoṋemiḓi vha nga wanala ngazwo hayani nahone vha tshi nga ri ṱanganedza. Nahone ri tea u thoma u amba mulaedza washu nga nḓila ine ya ṱanganedzea tsimuni yashu.
18. Ri vhuyelwa hani nga u fara vhane vha vha tsimuni yashu nga nḓila ine ra ṱoḓa u farwa ngayo?
18 Zwi a vhuyedza vhukuma u fara vhane vha vha tsimuni yashu nga nḓila ine ra ṱoḓa u farwa ngayo. Musi ri na vhuthu na u humbulelana, ri vha ri tshi khou ita uri tshedza tshashu tshi vhonetshele vhathu, ri vha ri tshi khou ombedzela ndeme ya maitele a Maṅwalo na u ṋea Khotsi ashu wa ṱaḓulu vhugala. (Mat. 5:16) U nga ri ri nga kungela vhathu vhanzhi ngohoni nga nḓila ine ra amba navho ngayo. (1 Tim. 4:16) Hu sa londwi uri vhane ra huwelela khavho vha a ṱanganedza mulaedza wa Muvhuso kana hai, ri a takala nga u ḓivha uri ri khou ita zwoṱhe zwi re maanḓani ashu u itela u khunyeledza vhuḓinḓa hashu. (2 Tim. 4:5) U nga ri muṅwe na muṅwe washu a nga edzisa muapostola Paulo we a ṅwala uri: “Ndi ita zwoṱhe ndi tshi itela mafhungo maḓifha, uri ndi kone u a huwelela kha vhaṅwe.” (1 Vhakor. 9:23) Uri ri kone u ita zwenezwo, kha ri tevhele Mulayo Muhulwane vhuḓinḓani hashu tshifhinga tshoṱhe.
